بررسی و تحلیل شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن از دیدگاه حضرت علی(ع)

محورهای موضوعی : باحث معرفتی و روش­ شناختی تاریخ پژوهی

علی اکبر عباسی ¹ (عضو هیات علمی)

تاریخ دریافت : 1395/12/18 تاریخ پذیرش : 1396/01/21 تاریخ انتشار : 1300/08/01

کلید واژه: امام علی (ع), بیت المال, اموال شخصی, بی تکلف, هدیه,

چکیده مقاله :

هدیه در سیره امام علی(ع) و بررسی عملکرد آن حضرت در این باره بخصوص در عهد خلافت موضوعی است که مدتی ذهن نویسنده را به خود مشغول می‌داشت و بر این اساس پژوهش حاضر انجام شد سوال اصلی این تحقیق این بود که دیدگاه حضرت علی(ع) درباره شرایط هدیه دادن و هدیه گرفتن چیست؟ با واکاوی منابع تاریخی ، ادبی ، فرهنگنامه‌ای و نهج‌البلاغه که از قرون نخستین اسلامی باقی مانده است سعی شد پاسخ مناسبی برای سوال مذکور ارائه شود. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که حضرت امیر(ع) برای هدیه دادن و هدیه گرفتن معیارهای داشتند که از جمله آنها این بود که هدیه باید از اموال شخصی و نه بیت‌المال داده شود و باید ساده و بی‌تکلف باشد. هدیه نباید با انگیزه گرفتن منصب و یا موقعیتی دنیایی ارائه شود. امام علی(ع) نسبت به هدیه دادن و هدیه گرفتن ساده و بی‌تکلف از اقشار ضعیف و گروههایی که از سوی فرصت‌طلبان و اشراف منزوی شده بودند، راغب بود. هدیه دادن به همسایگان هم در سیره آن بزرگوار ارجحیت داشت آن حضرت با این که هدیه دادن و گرفتن را بسیار نیکو می‌دانست ولی نسبت به هدیه دادن-های بعضی از کارگزارانش از بیت‌المال به سختی عکس العمل نشان داد.

چکیده انگلیسی:

Giving and receiving gifts in Imam Ali' era has involved the researcher for a while. Therefore, a study has been done to observe what the conditions of giving and receiving conditions are. Analysing literal, historical and document from the first centuries of Islamic era and the Nahj (written by Imam Ali), we aimed to find an answer to the question. The results showed that Imam Ali had criteria for giving and receiving gifts. One of these criteria was that the gift must not be from the public treasury. The gift must be simple and ingenuous. It must not be given in anticipation of getting a position. He was eager to receive gifts from the secluded poor or ex-wealthy societies. He was willing to give and receive gifts from neighbours. He severely criticized and responded to the brokers who provided gifts from the public treasury. Keywords: gifts, Imam Ali (peace be upon him), public treasury, simplicity