• فهرس المقالات modern poetry

      • حرية الوصول المقاله

        1 - موتیف البحر والشاطئ فی دیوان ردّ الطلاسم لمحمد جواد الجزایری
        نفیسه حاجی رجبی حسن عبدالهی
        الموتیف(Motif) تعنی فی الأدب، الفکرة الرئیسیة أو الموضوع الذی یتکرر فی النتاج الأدبی أو المفردة المکرّرة أو الحافز والباعث. والموتیفات فی العمل الأدبی تحمل دلالات وایحاءات رمزیة وثیقة الصلة بنفسیة الشاعر وتوجهاته وآرائه. قد ظهرت الموتیفات فی شعر الشاعر العراقی محمد جواد أکثر
        الموتیف(Motif) تعنی فی الأدب، الفکرة الرئیسیة أو الموضوع الذی یتکرر فی النتاج الأدبی أو المفردة المکرّرة أو الحافز والباعث. والموتیفات فی العمل الأدبی تحمل دلالات وایحاءات رمزیة وثیقة الصلة بنفسیة الشاعر وتوجهاته وآرائه. قد ظهرت الموتیفات فی شعر الشاعر العراقی محمد جواد الجزایری ضمن أشکال ومحاور مختلفة منها المضامین والمفردات والرموز. من أهم موتیفاته الرمزیة التی قد وظّف الجزایری لإبراز المسائل الفلسفیة وتحمل دلالات، موتیف "البحر" و"الشاطئ"وما یتعلّق بهما. فقد وردت هاتان المفردتان فی شعره بکثافة ولقد انزاحت عن معناها الحقیقی لتحمل دلالات ورؤی جدیدة، فللبحر تداعیات وتجلیات کثیرة فی لغة الجزایری التصویریة، فهو رمز الوجود العام الطبیعی المنبسط، وواجب الوجود لذاته وبذاته، وأحیاناً النفس الانسانی، کما یرمز للعالم الجسمانی والدنیا. "الشاطئ" رمز لحدّ وجود عام، وعالم المادة والدنیا، وأیضاً الزمان الماضی والمستقبل، وحدّ الموجودات الخاص الطبیعی وإعتباریة الماهیة. هذه الدراسة التی اعتمدت فی خطتها علی المنهج الوصفی- التحلیلی، ترصد هذه المفردات ودلالاتها فی تجربة الشاعر. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - إستدعاء شخصیات الشعراء فی شعر محمود درویش
        علی نظری یونس ولیئی
        للتراث أهمیة بالغة فی الشعر الحدیث و استلهامه ظاهرة بارزة عند الشعراء المعاصرین. للتراث مصادر متنوعة، و التراث الأدبی من أغنی المصادر التراثیة التی یلجأ إلیها الشعراء، و هو نفسه یشمل علی عدة عناصر إحداها شخصیات الشعراء، و هی من أهم عناصر التراث الأدبی بما تحمل من دلالات أکثر
        للتراث أهمیة بالغة فی الشعر الحدیث و استلهامه ظاهرة بارزة عند الشعراء المعاصرین. للتراث مصادر متنوعة، و التراث الأدبی من أغنی المصادر التراثیة التی یلجأ إلیها الشعراء، و هو نفسه یشمل علی عدة عناصر إحداها شخصیات الشعراء، و هی من أهم عناصر التراث الأدبی بما تحمل من دلالات شتی و طاقات إیحائیة. و تهدف هذه المقالة إلی دراسة شخصیات الشعراء المستدعاة عند محمود درویش؛ و نری من خلال دراستنا أنه یستدعی من الشعراء الشخصیات التی تحمل دلالة توافق و تناسب تجربته أو التی لها تجربة مشابهة لتجربة الشاعر، و من الشعراء یستحضر إمرأ القیس و جمیل بن معمر و المتنبی و أبا فراس و ... . هو یستدعی هذه الشخصیات بالنمطین فی شعره، الأول الشخصیة عنصرا فی صورة جزئیة و الثانی الشخصیة محورا للقصیدة. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - مقیاس های شاعرانه در شعر معاصر
        احمد ذاکری فاطمه بافقی زاده
        در فایل اصل مقاله موجود است.
        در فایل اصل مقاله موجود است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - بررسی اجمالی شعر معاصر فارسی و اردو از نظر شکل و محتوا
        سکندر عباس زیدی
        در فایل اصل مقاله موجود است.
        در فایل اصل مقاله موجود است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        5 - تحلیل گرایش‌های پست مدرن در متن«دف» براهنی
        مهدی عباسی زهان فرزان سجودی
        متن دف به عنوان نخستین شعر خطاب به پروانه‌ها نماینده‌ی بخشی از چالش‌های اخیر شعر ِفارسی است که در این مقاله تلاش می‌شود تا گرایش‌های پست مدرن در آن شناسایی و تحلیل شود. با توجه به گوناگونی و گستردگی بیش از حد مضامین و تعاریف پیرامون مفهوم پست مدرنیسم، نگارنده‌ی این مقال أکثر
        متن دف به عنوان نخستین شعر خطاب به پروانه‌ها نماینده‌ی بخشی از چالش‌های اخیر شعر ِفارسی است که در این مقاله تلاش می‌شود تا گرایش‌های پست مدرن در آن شناسایی و تحلیل شود. با توجه به گوناگونی و گستردگی بیش از حد مضامین و تعاریف پیرامون مفهوم پست مدرنیسم، نگارنده‌ی این مقاله تلاش کرده است تا تحلیل و ارزیابی خویش را مبتنی بر بوطیقای یکی نحله‌های شعر پست مدرن آمریکا (شعر زبان) و آرای چهره‌ی شاخص آن نحله (چارلز برنستاین) محدود و منحصر کند تا به معیار ملموس‌تری برای تحلیل و تفسیر دست یابد. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که در دف اجرای متنی آزاد سازی تاریخ شعر (عرفان) فارسی صورت می‌پذیرد؛ شاعر تلاش می‌کند تا از طریق آوای دف، معنا (یا حس معنا) را منعکس کند؛ اگر چه همواره در سطرهای گوناگون آن گریز از معنا مشاهده می‌شود اما این گریز از معنا همسان با بی‌معنایی نیست بلکه صحیح‌تر آن است که آن را گریز از معنای واحد و قطعی دانست و بالاخره اینکه متن دف قطعا یک متن روایی نیست چه اینکه در آغاز هر بند یا هر سطر افقی تازه در دیدگان مخاطب گشوده می‌شود و حدس اینکه در جمله‌ی بعدی چه پیش خواهد آمد و کجا شعر تمام خواهد شد برای خواننده غیر ممکن است هر چند ترجیع شعر به طور تقریبی با نظمی شبیه شعر روایی رعایت شده است. در مجموع با این که یافته‌های این مقاله وجود برخی گرایش‌های پست مدرن در متن دف را تأیید و تصدیق می‌کند، اما آن را به طور مستقل و موکّد نمی‌توان پدیده‌ای پست مدرن دانست و قرار دادن آن زیر ِطبقه‌بندی شعر پست مدرن امری به شدت شک برانگیز و در تضاد با کنش روشنفکری و رویکرد چپ گرایانه‌ی شاعرش است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        6 - الإنسانوية ومظاهرها في أشعار نيما يوشيج
        علی محمدی
        قد دخل مفهوم الالتزام الاجتماعي والإنساني بمعناه الجديد إلى الشعر الفارسي المعاصر بشكل عام، من خلال أدب الثورة الدستورية، ويعتبر هذا المفهوم أحد السمات المميزة لشعر نيما يوشيج مقارنة بالأدب الفارسي الكلاسيكي. وبتعبير آخر، يمكن تسمية نيما بالمعنى الدقيق والجديد للكلمة شا أکثر
        قد دخل مفهوم الالتزام الاجتماعي والإنساني بمعناه الجديد إلى الشعر الفارسي المعاصر بشكل عام، من خلال أدب الثورة الدستورية، ويعتبر هذا المفهوم أحد السمات المميزة لشعر نيما يوشيج مقارنة بالأدب الفارسي الكلاسيكي. وبتعبير آخر، يمكن تسمية نيما بالمعنى الدقيق والجديد للكلمة شاعراً ومفكراً إنسانياً ومجتمعياً، لأن شعره ينأى بجدية وشاملة عن الأنا ويدخل إلى عالمي الاجتماعي والإنساني. في هذا البحث الذي اعتمد على المنهج الوصفي التحليلي وتحليل المحتوى، تم شرح عناصر النزعة الإنسانوية وفاعليتها في المجال الاجتماعي في شعر نيما. وإنكار الاستبداد والتفرّد والإيمان بالأصالة الإنسانية، والفاعلية البشرية في تحديد مصيره الاجتماعي والسياسي للشخص نفسه وللآخرين، والتصور الإنساني للطبيعة، والاتجاه نحو الرمزية الاجتماعية والإنسانية تعدّ من أهم عناصر النزعة الإنسانوية في قصيدة نيما يوشيج، وهي تمثّل النتائج التي توصّل إليه البحث الحالي. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        7 - جلوه های تمثیل در شعر احمد بروجردی
        محتشم محمدی شهلا آموزگار
        بطور کلی تمثیل تعاریف گوناگونی دارد. آز آن جایی که استفاده از تمثیل، موجب زیبایی و اصالت بیشتر شعر می گردد، شاعرانی که نوآوری بیشتری در آفرینش تمثیل داشته باشند؛ آثار ماندگارتری را خلق می کنند. در این پژوهش برآنیم که انواع تمثیل را در اشعار احمد بروجردی مورد بررسی قرار أکثر
        بطور کلی تمثیل تعاریف گوناگونی دارد. آز آن جایی که استفاده از تمثیل، موجب زیبایی و اصالت بیشتر شعر می گردد، شاعرانی که نوآوری بیشتری در آفرینش تمثیل داشته باشند؛ آثار ماندگارتری را خلق می کنند. در این پژوهش برآنیم که انواع تمثیل را در اشعار احمد بروجردی مورد بررسی قرار دهیم.برای واکاوی این ویژگی در شعر شاعر مورد نظر، با توجه به ساختار سروده های احمد بروجردی، نیاز به تبیین بیشتر احساس می شد که با کنکاش بیشتر این مراحل صورت پذیرفت. پیرامون شعر این شاعر تحقیقات اندکی صورت گرفته است و پرداختن به جلوه های گوناگون در شعر او می تواند ایده‌ای برای پژوهش های پیش روی پژوهشگران دیگر باشد. در این مقاله که با شیوه تحلیلی توصیفی با تکیه بر روش کتابخانه ای به انجام رسیده است، به این پرسش پاسخ داده شده که احمد بروجردی از چه شیوه های نوآوری در شعر خود استفاده کرده است؟ تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        8 - بررسی صورخیال در اشعار محمود مشرف آزاد تهرانی
        ناهید علی نژاد مریم شایگان
        محمود مشرف آزاد تهرانی، یکی از شاعران مطرح دهۀ چهل می باشد؛ بررسی صور خیال در اشعار او به عنوان شاعری تأثیرگذار بر شعر نو فارسی، علاوه بر اینکه منجر به کشف نوآوری های او در زمینۀ تخیل می گردد، زوایایی از عواطف، احساسات و شرایط اجتماعی و سیاسی او را نیز آشکار می سازد. در أکثر
        محمود مشرف آزاد تهرانی، یکی از شاعران مطرح دهۀ چهل می باشد؛ بررسی صور خیال در اشعار او به عنوان شاعری تأثیرگذار بر شعر نو فارسی، علاوه بر اینکه منجر به کشف نوآوری های او در زمینۀ تخیل می گردد، زوایایی از عواطف، احساسات و شرایط اجتماعی و سیاسی او را نیز آشکار می سازد. در این تحقیق که با روش فیش برداری و کتابخانه ای انجام شده، سه فرضیه مبنای کار قرار گرفته است. اینکه مشرف نیز مانند بسیاری از شاعران معاصر از میان صور خیال، به عنصر تشخیص و از میان عناصر سازندۀ خیال، به طبیعت و اشیای محسوس طبیعی توجّه بیشتری نشان داده است و دیگر اینکه عواطفی که با تخیل او در هم آمیخته و تجربه های شعری اش را پدید آورده است نه از نوع عواطف فردی که از نوع عواطف اجتماعی و برخاسته از دردها، رنج ها و امیدهای مشترک او با مردم جامعه اش می باشد و مشرف شاعری است که توانسته علاوه بر خلق تصویرهای زیبا از عهدۀ تعهد و مسؤولیتی نیز که به عنوان یک هنرمند در قبال اجتماع خود داشته به خوبی برآید. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        9 - تأثیر مدرنیسم در شعر منوچهر آتشی
        احمد طحان خلیل نیکخواه
        "مدرنیسم" اصطلاحی است که در حوزه های گوناگون: فلسفه، جامعه شناسی، علوم سیاسی و... کاربرد گسترده ای دارد، اما مدرنیسم درعرصه ی ادبیات به نظامی زیباشناسانه پس ازجنگ جهانی اول گفته می شود که شامل گسست کامل از سنت های هنری و فرهنگی است. در ایران هر چند شعر نو با نیما آغاز م أکثر
        "مدرنیسم" اصطلاحی است که در حوزه های گوناگون: فلسفه، جامعه شناسی، علوم سیاسی و... کاربرد گسترده ای دارد، اما مدرنیسم درعرصه ی ادبیات به نظامی زیباشناسانه پس ازجنگ جهانی اول گفته می شود که شامل گسست کامل از سنت های هنری و فرهنگی است. در ایران هر چند شعر نو با نیما آغاز می شود، اما مدرنیسم از دهه ی چهل و با آغاز تحولات اجتماعی و "مدرنیزاسیون" کردن جامعه تاثیرات خود را در ادبیات نشان می دهد و شعر مدرن با ویژگی هایی هم چون: نسبی نگری، فرد گرایی، تعهدگریزی، گرایش به نثر، تصویرگرایی و... از این دوره شروع می شود. منوچهر آتشی هرچند از پیروان نیماست، ولی از همان آغاز خود را به عنوان شاعری نوگرا می شناساند. هر چند نمی توان ادعا کرد،آتشی شاعری کاملاً مدرن است و تمام ویژگی های شعر مدرن در اشعار او دیده می شود، اما وجود بسیاری از این ویژگی ها را در اشعار وی می توان نشان داد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        10 - نقش صفت به عنوان یک هنرسازه در زیبایی شناسی شعرنو
        هادی حیدری نیا عالیه مهرابی
        < p>شعر در پی رسیدن به زیباترین نوع سخن است و شاعر از تمام ظرفیت‌های زبانی و موسیقیایی و بلاغی بهره می‌برد تا سخن خود را از منظر زیبایی‌شناسی به اوج برساند. زیبایی‌شناسی شعر در دو ساحت بیرونی، شامل زبان، موسیقی، تخیل و ساحت درونی شامل محتوا ، عاطفه و اندیشه بررسی أکثر
        < p>شعر در پی رسیدن به زیباترین نوع سخن است و شاعر از تمام ظرفیت‌های زبانی و موسیقیایی و بلاغی بهره می‌برد تا سخن خود را از منظر زیبایی‌شناسی به اوج برساند. زیبایی‌شناسی شعر در دو ساحت بیرونی، شامل زبان، موسیقی، تخیل و ساحت درونی شامل محتوا ، عاطفه و اندیشه بررسی می‌شود. در این میان نقش هر یک از عناصر متن در زیبایی شناسی اثر می‌تواند مورد توجه قرار گیرد چرا که در یک متن، تمامی اجزا و بخش‌ها و عناصر مختلف آن در خلق زیبایی اثر نقش آفرینند. صفتها نیز در شعر علاوه بر نقش دستوری و نحوی خود، بار عاطفی و گفتمانی و بلاغی را در جهت زیبایی اثر به دوش می-کشند پس می توان به صفت‌ها در یک قطعه ادبی و شعر، با توجه به نقشی که ایفا می‌کنند، نام هنرسازه را نهاد که به تمام عناصر شعری که در جمال‌شناسی متن موثرند اطلاق می‌شود. روش این پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی است که مطالب آن از طریق کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده است. نتایچ این تحقیق نشان می دهد خلاقیت شاعر در کاربرد صفت علاوه بر ایجاد موسیقی معنوی در شعر نو، می تواند تأثیر فراوانی در ایجاد فضای احساسی و عاطفی شعر نیز داشته باشد. همچنین با توجه به بسامد بالای میزان بهره گیری شاعران از صفت در شعر نو برای تقویت موسیقی درونی و معنوی، در کنار استفاده ایشان از شگرد ترکیب‌سازی و خلق صفت‌های مرکب ؛‌ بر طراوت و پویایی زبان شعری آنها در مقایسه با شعر سنتی افزوده شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        11 - تحلیل زیبایی شناختی نمودهای پست مدرنیستی در دو مجموعه " نم نم بارانم" و "عقل عذابم می دهد" از علی بابا چاهید
        روناک جوهرزاده شاهرخ حکمت مجید عزیزی
        ورود جریان شعری پست مدرن به ادبیّات ایران، برخی شاعران دهه‌ی هفتاد را بر آن داشت تا درصدد اصلاح ایستایی شعر و قواعد شعری برآیند. علی باباچاهی، با طرح شعر پسانیمایی؛ به تبیین مؤلفه های آن پرداخت. مؤلفه هایی چون : عدم قطعیت، سفیدخوانی، مرگ مؤلف و تناقض؛ که در دو مجموعه‌ی أکثر
        ورود جریان شعری پست مدرن به ادبیّات ایران، برخی شاعران دهه‌ی هفتاد را بر آن داشت تا درصدد اصلاح ایستایی شعر و قواعد شعری برآیند. علی باباچاهی، با طرح شعر پسانیمایی؛ به تبیین مؤلفه های آن پرداخت. مؤلفه هایی چون : عدم قطعیت، سفیدخوانی، مرگ مؤلف و تناقض؛ که در دو مجموعه‌ی شعر "نم نم بارانم" و " عقل عذابم می دهد" از بسامد بالایی برخوردارند. در این جستار تلاش شده است با بررسی سبکی این دو مجموعه در سه سطح زبانی، محتوایی و ادبی؛ ضعف ها و قوّت های این نوع شعر مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.ورود جریان شعری پست مدرن به ادبیّات ایران، برخی شاعران دهه‌ی هفتاد را بر آن داشت تا درصدد اصلاح ایستایی شعر و قواعد شعری برآیند. علی باباچاهی، با طرح شعر پسانیمایی؛ به تبیین مؤلفه های آن پرداخت. مؤلفه هایی چون : عدم قطعیت، سفیدخوانی، مرگ مؤلف و تناقض؛ که در دو مجموعه‌ی شعر "نم نم بارانم" و " عقل عذابم می دهد" از بسامد بالایی برخوردارند. در این جستار تلاش شده است با بررسی سبکی این دو مجموعه در سه سطح زبانی، محتوایی و ادبی؛ ضعف ها و قوّت های این نوع شعر مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        12 - بررسی زیباشناختی شعر منوچهر آتشی
        مهری مساعد مینا مساعد
        زیبایی یکی از مفاهیم پیچیده است که به راحتی نمی توان برای آن تعریف دقیقی ارائه کرد. از سویی زیبایی یک امر مطلق نیست و هر فردی با توجه به معیارهای شخصی خود امری را زیبا یا زشت می داند. یکی از ویژگی های ذاتی ادبیات به عنوان یک هنر نیز، زیبایی است. در این مقاله به بررسی عن أکثر
        زیبایی یکی از مفاهیم پیچیده است که به راحتی نمی توان برای آن تعریف دقیقی ارائه کرد. از سویی زیبایی یک امر مطلق نیست و هر فردی با توجه به معیارهای شخصی خود امری را زیبا یا زشت می داند. یکی از ویژگی های ذاتی ادبیات به عنوان یک هنر نیز، زیبایی است. در این مقاله به بررسی عناصر برجستۀ موسیقایی، زبانی و تصویرساز در شعر منوچهر آتشی و چگونگی ارتباط و پیوند آن ها با عاطفۀ شعری پرداخته شده است؛ عناصری که با ایجاد هنجارگریزی موجب زیبایی شعر شده اند. از آنجا که اشعار آتشی معمولاً نتیجۀ مشاهدات و تجربیات و کشفیات درونی است، نوآوری ها و هنجارگریزی های شاعر در بخش موسیقایی، در بخش زبانی؛ یعنی واژه‌گزینی و هنجارگریزی نحوی و در بخش بهره گیری از صور خیال با بسامد بالایی دیده می‌شود. همچنین شاعر به خوبی توانسته است عاطفه و اندیشه شعری را از طریق این سه بخش یاد شده به خواننده القاء کند؛ بنا بر این ارتباط مناسبی بین عاطفه شعری و بخش های موسیقایی و زبانی و تصویرهای شعری دیده می‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        13 - بررسی راز و رمز تشبیه در اشعار نادرپور
        رسول‏ علی پناهیان محمدرضا قاری
        در مباحث بیانی تشبیه به عنوان اولین عامل تصویرآفرین مورد توجه قرار گرفته است، تشبیه یکی از ارکان بلاغی است که سایر صورت های بلاغی نظیر: استعاره، مجاز، تشخیص و کنایه از آن نشأت می گیرند و می توان آن را ابتدایی ترین و ساده ترین نوع صور خیال شمرد. زیرا فهم آن برای ذهن از د أکثر
        در مباحث بیانی تشبیه به عنوان اولین عامل تصویرآفرین مورد توجه قرار گرفته است، تشبیه یکی از ارکان بلاغی است که سایر صورت های بلاغی نظیر: استعاره، مجاز، تشخیص و کنایه از آن نشأت می گیرند و می توان آن را ابتدایی ترین و ساده ترین نوع صور خیال شمرد. زیرا فهم آن برای ذهن از دیگر صور خیال راحت تر انجام می گیرد. نادرپور در مجموعه اشعارش به نحو مؤثر و کارآمدی از ابزارهای بلاغی بهره برده است. او به شیوه های گوناگون، با استفاده از تشبیه به ابلاغ پیام خود پرداخته و تشبیه را با تصاویر و هنرنمایی‌های ویژه‌ای همراه کرده است، در این پژوهش به منظور آشکار شدن اهمیت تشبیه و چگونگی کار برد این صنعت ادبی، به بررسی و تحلیل و تهیه آمار تقریبی انواع تشبیهات او پرداخته، تشبیهات شعری او را از رهگذر های مختلف از لحاظ طرفین حسی یا عقلی بودن، از نظر ارکان و... تقسیم‌بندی نموده، لطایف و ظرایف این تصویر هنری کاویده می‌شود. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        14 - بررسی اشکال «معنی» در شعر معاصر ایران
        محسن تاج‏ آباد حمید صمصام
        یکی از عناصر اصلی شعر فارسی از ابتدا تا شعر سپید، عنصر معنی بوده است و شاعران همواره در کنار ساخت به محتوا نیز توجه داشته‌اند. به گونه‌ای که در طول صد ها قرن شعر فارسی دری از طاهریان تا دوره معاصر تغییر در معنی، در نحوه بیان و چگونگی زبان خلاصه می شده است. اما با طرح شع أکثر
        یکی از عناصر اصلی شعر فارسی از ابتدا تا شعر سپید، عنصر معنی بوده است و شاعران همواره در کنار ساخت به محتوا نیز توجه داشته‌اند. به گونه‌ای که در طول صد ها قرن شعر فارسی دری از طاهریان تا دوره معاصر تغییر در معنی، در نحوه بیان و چگونگی زبان خلاصه می شده است. اما با طرح شعر مدرن در دهه سی معنی دچار نوعی ابهام می شود تا آنجا که شعر را تا مرز بی‌معنایی پیش می برد. این برداشت تازه از معنی با سرایش شعر های پسامدرن تفسیر تازه‌ای می پذیرد و با برجسته شدن فرم و نظریه عدم خود ارجاعی شعر به عناصر بیرونی، مطرح می گردد و به جای توجه به معنی، که در اختیار القای پیام قرار دارد، اجرای درونی شعر اهمیت پیدا می کند. نظریه‌ای که می کوشد تنها هنرورزی های اجرای شعر را مورد توجه قرار دهد و تک معنایی را به سوی نوعی تکثر در معنی سوق دهد. درک و دریافتی که شاعر در خلق آن کمترین سهم را دارد و خواننده می تواند با هر بار خواندن شعر به نمود تازه‌ای از معنی دست یابد. مشخصه‌ای که تحت عنوان مرگ مؤلف از شعر پست‌مدرن اروپا وام گرفته شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        15 - نقد زیباشناختی شعر آیینی عاشورایی قیصر امین‌پور
        مظاهر زمانی نعمت‌سرا محمدرضا زمان‌احمدی
        پیوند واقعه‌ عاشورا با روح فرهنگ و اندیشه ایرانی، شعر آیینی عاشورایی را از اعتبار و اهمیت فراوانی برخوردار کرده است. واقعه‌ کربلا و مسایل آیینی عاشورایی از محورهای اصلی شعر قیصر امین‌پور است که از این رو در زمره برجسته‌ترین شاعران آیینی عاشورایی محسوب می‌شود. پژوهش حاضر أکثر
        پیوند واقعه‌ عاشورا با روح فرهنگ و اندیشه ایرانی، شعر آیینی عاشورایی را از اعتبار و اهمیت فراوانی برخوردار کرده است. واقعه‌ کربلا و مسایل آیینی عاشورایی از محورهای اصلی شعر قیصر امین‌پور است که از این رو در زمره برجسته‌ترین شاعران آیینی عاشورایی محسوب می‌شود. پژوهش حاضر به نقد زیباشناختی شعرهای عاشورایی قیصر امین‌پور در سه محور نوگرایی، تصویرپردازی و گفتمان علمی دانشگاهی پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد قیصر امین‌پور شعر عاشورایی را از افراطی‌گری و قیاس و کلیشه برداری دور ساخته است و به اصلاح جریان نوگرایی در شعر آیینی عاشورایی پرداخته است و با حفظ حریم و حرمت واقعه‌ کربلا، برکنار از ارایه تصویرهای تکراری و کلیشه‌ای، تصویرهایی نو را که حاصل تجربیات شاعرانه خود اوست ارایه داده است و نیز با رویکرد عقلانی انتقادی و زیباشناختی، گفتمان علمی دانشگاهی را به حوزه شعر آیینی عاشورایی کشانده و ضمن پرهیز از عامه‌گرایی، با ارایه شعر ناب در این حوزه، در تغییر رسالت هنری این نوع شعر کوشیده و آن را دستخوش تحولی چشم‌گیر و ماندگار کرده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        16 - تحلیل سروده های پروین اعتصامی با رویکردی بر مولفه های روانشناسی اجتماعی (مطالعه ی موردی: پییشداوری و جاذبه)
        فریبا صادقی ناهید اکبری سوزان جهانیان
        چکیده:هر یک از آثار ادبی گویای این واقعیت هستند که هر پدیده، بنا بر جهان بینی و طرز تفکر پدید آورده اش، به جنبه ی خاصی از جریان های فردی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... در جامعه اشارات مستقیم یا غیرمستقیمی دارند. روشن است که تاثیر دیگران بر فرد مستلزم وجود روابط متقابل فر أکثر
        چکیده:هر یک از آثار ادبی گویای این واقعیت هستند که هر پدیده، بنا بر جهان بینی و طرز تفکر پدید آورده اش، به جنبه ی خاصی از جریان های فردی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... در جامعه اشارات مستقیم یا غیرمستقیمی دارند. روشن است که تاثیر دیگران بر فرد مستلزم وجود روابط متقابل فرد با دیگران است؛ بنابراین، روان شناسی اجتماعی به عنوان علم مطالعة رفتار متقابل بین انسانها یا علم مطالعة انسانها شناخته می شود و شامل مولفه های بسیاری است ازجمله: همرنگی با جماعت (نفوذ اجتماعی)، پرخاشگری، کشش و جاذبه، متقاعدسازی، تقلید، پیشداوری و ... . آن چه در این پژوهش، مورد بررسی قرار می گیرد، سروده های پروین اعتصامی است که به روش توصیفی – تحلیلی از جنبه ی پیشداوری به عنوان یکی از مولفه های روان شناختی اجتماعی در شخصیت های مدنظر در سروده های وی به آن نگریسته و سپس تبیین و تحلیل می شود تا به این پرسش پاسخ داده شود که پروین نسبت به پیشداوری شخصیت ها در سروده هایش چه دید و نگرشی دارد؟ نتایج حاکی از آن است که پروین با دیدی انتقادی و کوبنده به پیشداوری افراد نظر می کند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        17 - پیشگامان شعر معاصر فارسی و عربی؛ نیما و نازک الملائکه
        زینب خرم آبادی آرانی ابوذر قاسمی آرانی
        میان نیما یوشیج (پدر شعر نو فارسی) و نازک الملائکه شاعرهجی معاصر عراق و از پیشگامان شعر آزاد عربی، مشابهت‌هایی از لحاظ زمانی و جغرافیایی و ادبی وجود دارد که قابل تأمل و بررسی‌اند. این دو شاعر آغازگر شعور و احساسی نو در میان ملت خود شدند و هر دو، شعر زمانه خویش را بدون ک أکثر
        میان نیما یوشیج (پدر شعر نو فارسی) و نازک الملائکه شاعرهجی معاصر عراق و از پیشگامان شعر آزاد عربی، مشابهت‌هایی از لحاظ زمانی و جغرافیایی و ادبی وجود دارد که قابل تأمل و بررسی‌اند. این دو شاعر آغازگر شعور و احساسی نو در میان ملت خود شدند و هر دو، شعر زمانه خویش را بدون کنار گذاشتن سنت‌ها، احیا کردند و به نحوی نمودار روح تجدّد خواهی شدند. آشنایی هر دو شاعر با زبان و شعر اروپایی و شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم بر جامعه، همچنین تاثیر پذیری هردو شاعراز شاعران سمبولیسم و رمانتیسم غربی و به خصوص مطالعه شعر انگلیسی موفق به انجام چنین کاری گشته اند و باعث شکل‌گیری اشعار و درون مایه‌های مشترکی میان آنها شده است که در صدد بررسی آنها هستیم. در این جستار،‌ نگارندگان پس از بررسی شعر نو در زبان فارسی و عربی و همچنین زندگانی دو شاعر، به نقد و تحلیل نقاط اشتراک و افتراق این دو شاعر با رویکرد ادبیات تطبیقی آمریکایی می‌پردازند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        18 - تجلی طبیعت در اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی (م.سرشک)
        محمدتقی یونسی رستمی حوریا هادی پور علی خوشه‏ چین
        علاقه به طبیعت و استفاده از عناصر طبیعی در شعر به دوره ی خاصی از زندگی و انسان حوزه های شعری – کلاسیک و نو- محدود نمی شود. شاعران با بهره گیری از تخیل، عناصر بلاغی و صناعات ادبی کوشیده اند تا با وام گیری از طبیعت، عناصر آن و ترکیبات جدیدی که خلق می کنند، به مفاهیم أکثر
        علاقه به طبیعت و استفاده از عناصر طبیعی در شعر به دوره ی خاصی از زندگی و انسان حوزه های شعری – کلاسیک و نو- محدود نمی شود. شاعران با بهره گیری از تخیل، عناصر بلاغی و صناعات ادبی کوشیده اند تا با وام گیری از طبیعت، عناصر آن و ترکیبات جدیدی که خلق می کنند، به مفاهیم مورد نظرشان بپردازند. طبیعت گرایی شاعران به سه دسته: تقلیدی، توصیفی و تأویلی و تألیفی تقسیم می شود. رویکرد طبیعت گرایی در شعر کلاسیک با شعر نو تا حد زیادی متفاوت است. در شعر نیما و شعر نیمایی، تجلی طبیعت با خصوصیات متعددی از جمله : سنت شکنی، زبان جدید، جهان بینی ویژه، دوری از منظم الوحدگی شاعر، حضور عناصر بومی و محلی همراه بوده است. یکی از شاعرانی که در دوره معاصر با نگرش نیمایی و با زبان نو قدمایی به طبیعت و عناصر طبیعی به شکل نمادین (سمبولیسم) پرداخته است، شفیعی کدکنی (م.سرشک) است. در تحلیل اشعار شاعر هرچه از دفاتر اول شاعر سوی آثار جدیدتر وی گام برمی داریم، با توسعه زبانی و محتوایی غنی تر روبرو می شویم. بررسی ها نشان داده است که شاعر از هجده عنصر طبیعت بیشتر از سایر عناصر استفاده کرده است. او برای بیان اندیشه های فردی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و انسانی محیط و روزگارش از واژه ها و ترکیبات : باران، گل، بهار، باغ، ابر و باد با بیش ترین بسامد عناصر بهره برده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        19 - تحلیل گفتمان شعر اعتراض در شعر احمد شاملو و سیاوش کسرایی (بر پایه تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه)
        لاله عرفانیان مهدی نوروز بتول فخراسلام فرزاد عباسی
        مطالعه و تحلیل گفتمان اعتراضی شعر معاصر به ویژه با تکیه بر شعر شاعرانی چون احمد شاملو و سیاوش کسرایی حاکی از وحدت نظام مفهومی‌ و مضمونی اشعار‌، تعهد‌ نسبت به مردم‌، جامعه و کاربرد مشترک شعر در مسیر برافراشتنندای مردم. در تحقیق حاضر تلاش بر این است تا بر اساس رویکرد توصی أکثر
        مطالعه و تحلیل گفتمان اعتراضی شعر معاصر به ویژه با تکیه بر شعر شاعرانی چون احمد شاملو و سیاوش کسرایی حاکی از وحدت نظام مفهومی‌ و مضمونی اشعار‌، تعهد‌ نسبت به مردم‌، جامعه و کاربرد مشترک شعر در مسیر برافراشتنندای مردم. در تحقیق حاضر تلاش بر این است تا بر اساس رویکرد توصیفی-تحلیلی و بر پایه الگوی تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه، ویژگی‌ها و وجوه اعتراضی این دو شاعر معاصر مورد واکاوی قرار گیرد. شاملو به‌مثابه یک شاعر نظم مستقر اجتماعی را نمی‌پذیرد و در تلاش برای فهم یک نظام آرمانی، هدف‌گذاری‌های سیاسی و اجتماعی‌اش کم کم به یک جهان‌بینی بسیط فلسفی و انقلابی منتهی می‌شود. کسرایی اما نه همچون شاعرانی چون اخوان ثالث ناامید از تغییر و دگرگونی اجتماعی است و نه همچون شاملو، دل به گزاره‌های فلسفی و اجتماعی خوش می‌کند، بلکه او شاعری متعهد و انقلابی به تمام معنا است. هدف اصلی تحقیق حاضر تبیین و شناخت گفتمان‌های سیاسی و اجتماعی بازتاب‌یافته در شعر شاملو و کسرایی است. اما مهم‌ترین عناصر قوام‌بخش دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه شامل مفصل‌بندی، هویت، تنازع و غیریت‌سازی، قدرت و اسطوره‌سازی است. بر این اساس می‌توان ماحصل تحقیق را بدین گونه طبقه‌بندی نمود که دال مرکزی در شعر شاملو آزادی و و در شعر کسرایی مقاومت توده‌وار در برابر استبداد سیاسی بود. این دو شاعر با یک رویکرد تازه به مفهوم هویت، تلاش کردند تا با الگوهای غیرمردمی عصر خویش مبارزه و شکل تازه‌ای از غیریت‌سازی اجتماعی عرضه کنند. شاملو و کسرایی به عنوان دو شاعر متعهد، ضمن مخالفت با قدرت رسمی و مسلط جامعه از طریق به چالش کشیدن اسطوره‌سازی‌های کاذب حاکمیت، تلاش نمودند تا با ارجاع به آزادی‌خواهان و وطن‌دوستان ایران زمین، اسطوره‌های مردمی تازه‌ای بر پایه عشق و آزادی خلق کنند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        20 - گفتمان و عناصر پست‌مدرن در اشعار سید مهدی موسوی
        زینب وطن خواه سید محمود سید صادقی مریم پرهیزکاری
        شعر کلاسیک فارسی به‌ویژه غزل در ادامۀ سیر تکاملی خود، پس از انقلاب مشروطیّت و پس از تسلّط فکری جریان نیمایی، ساحات و جریانات مختلفی را شاهد بوده است که یک جریان آن عمدتاً تحت لوای غزل امروز یا غزل نو یا شعر نئوکلاسیک از آن یاد می‌شود. در دهۀ هفتاد شمسی جریانی نوپا با تک أکثر
        شعر کلاسیک فارسی به‌ویژه غزل در ادامۀ سیر تکاملی خود، پس از انقلاب مشروطیّت و پس از تسلّط فکری جریان نیمایی، ساحات و جریانات مختلفی را شاهد بوده است که یک جریان آن عمدتاً تحت لوای غزل امروز یا غزل نو یا شعر نئوکلاسیک از آن یاد می‌شود. در دهۀ هفتاد شمسی جریانی نوپا با تکیه بر اندیشه پست‌مدرنیسم غربی، فضایی را ایجاد کرد که به آن شعر، فرم یا آوانگارد اطلاق کردند که در طبیعت خود، نوعی تعارض با معیارهای شناخته‌شدۀ ادبی داشت. سید مهدی موسوی، شاعر پیش‌رو، این جریان با انتشار کتابفرشته‌ها خودکشی کردند به‌عنوان پرچم‌دار این سبک مطرح شد. این مقاله در پی واکاوی گفتمان این اندیشه و ویژگی‌ها و رویکردهای زبانی و محتوایی اشعار موسوی است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش، دیوان اشعار موسوی، موردبررسی قرارگرفته و یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اندیشۀ پست‌مدرنیسم ابتدا در اشعار شاعران نو سرا و سپیدگو با بحران مخاطب مواجه بوده است؛ ولی در نتیجۀ تلاش‌های جریان دوم با محوریّت موسوی و انتخاب شعر موزون و مقفّی، توانسته راه خود را باز کند و یافتۀ بعدی نشان می‌دهد، ساختارشکنی‌های زبانی، نحوی، اخلاقی و توجّه به زبان و عدم قطعیّت معنا و سایر ویژگی‌هایی چون طنز اجتماعی و تکثرگرایی در شعر موسوی بارز است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        21 - فرآیند شعر نو و محورهای آن
        حمیدرضا قانونی
        از زمان سرایشافسانه اثر وزین نیما (1301 ش.) تا کنون شعر نو در انواع و سبکهایی خاص همواره مسیر هایی متفاوت را پیموده است. شاید به جرات بتوان اذعان کرد که بیشتر این مسیرها از روند اصلی و هدف وجودی شعر فاصله گرفته و همواره در تنگناهای گوناگونی قرار گرفته است. اگرچه در ادب أکثر
        از زمان سرایشافسانه اثر وزین نیما (1301 ش.) تا کنون شعر نو در انواع و سبکهایی خاص همواره مسیر هایی متفاوت را پیموده است. شاید به جرات بتوان اذعان کرد که بیشتر این مسیرها از روند اصلی و هدف وجودی شعر فاصله گرفته و همواره در تنگناهای گوناگونی قرار گرفته است. اگرچه در ادب امروزین، نیما را پدر شعر نو فارسی نامیده اند، امّا به نظر می رسد وی نتوانست به اوج قلّه های این بدعت تازه دست یابد و پس از او کسان دیگری به این جایگاه دست یافتند؛ امّا از این زمان به بعد مشاهده می شود که بسیاری از شاعران یا شاعرنمایان به تمسخر یا از روی عشق و علاقه راه هایی را در بیان احساسات خویش پیمودند که درخور نقد و بررسی و بازبینی است. از این رهگذر، شعر هایی چون شعر نو، شعر سپید، شعرحجم،طرح و... پدید آمد. در حقیقت بسیاری از این بدیع سرایان که می خواستند طرحی نو درافکنند، با ادبیات هزار ساله زبان فارسی بیگانه بودند و تنها قالب و فرم این طرح نو را می دیدند؛ امّا غافل از آنکه بخش اعظم این هنر، برخلاف هنر هایی، چون نقّاشی، موسیقی و...، زبان و قواعد به هم پیچیدة زبانی است که بدانها نمی توان بی توجّه بود؛ در این میان، کسانی موفّق و پیروز شدند که با توجّه به آن پشتوانه زبانی، بیانی رسا، شیوا و گیرا داشتند. نیز باید گفت در این نوع شعر قلّه ها برخلاف شعر کلاسیک انگشت شمارند. این مقاله، کوششی منتقدانه در سطوح و لایه های شعر نو و بررسی برخی معیارهای زبانی شعر کلاسیک و ترسیم آنها بر صفحه شعر نو است، تا پاسخگوی نیازهای نسل شاعران جدید باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        22 - جاودانگی و نامیرایی در اسطوره‌های شاملو
        ناصر ناصری تازه شهری لعیا یوسفی
        اغلب شاعران و نویسندگان برجسته برای جاودانه کردن آثارشان از انواع اسطوره‌ها بهره می‌گیرند و با همانند کردن قهرمانان خود به قهرمانان اسطوره‌ای، نه تنها پیوند و پلی ما بین زمان حال و گذشته ایجاد می‌کنند بلکه قهرمانان خود را جاودانه می‌گردانند. در میان شاعران معاصر شاملو ب أکثر
        اغلب شاعران و نویسندگان برجسته برای جاودانه کردن آثارشان از انواع اسطوره‌ها بهره می‌گیرند و با همانند کردن قهرمانان خود به قهرمانان اسطوره‌ای، نه تنها پیوند و پلی ما بین زمان حال و گذشته ایجاد می‌کنند بلکه قهرمانان خود را جاودانه می‌گردانند. در میان شاعران معاصر شاملو به سبب داشتن روحیه مبارزه‌جویی بیشتر به اسطوره روی آورده است و بسامد بالای کاربرد انواع اسطوره‌های ملّی و میهنی و حتّی جهانی، او را به شاعر اسطوره‌سازِ جهانی معروف کرده است. او در اسطوره‌هایش نه تنها از شخصیّت‌های قهرمانی بلکه از اسطوره‌های حیوانی، گیاهی، عناصر طبیعی و آیینی برای بیان آرمان‌هایش بهره جسته است. هر چند جاودانگی از صفات همه اسطوره‌ها است امّا ویژگی بارز اسطوره‌های شاملو حیات مجدّد و تولّد دوباره آنها است. در تفکّر اسطوره‌ای او مرگ جسمانی قهرمان، حیات ابدی و جاودانی به همراه دارد تا آن حد که شاملو کلام و اشعارش را بعد از مرگ جسمانی خود، تولّد دوباره اسطوره شاملو و شاملوها می‌داند. بنابراین، مقصود شاملو از به کار بردن اسطوره، جاودانگی و حیات‌بخشی به قهرمانان خود است. در این مقاله به تحلیل نمونه‌هایی از اسطوره‌های شاملو پرداخته می‌شود که شاعر با آوردن آن‌ها انگیزه رویش و تولّد دوباره را اراده کرده است تا آن حد که حیاتشان را در مرگشان می‌داند. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        23 - آسیب‌شناسی زیبایی‌شناختی شعر امروز
        فاطمه حیدری آرش مشفقی
        چکیده شعر امروز هم در حوزۀ محتوا و رویکردهای مفهومی آن و هم در زمینۀ شکل، دستخوش گونه‌هایی از تغییرات شده که در نهایت به برجسته‌سازی شعر انجامیده است. این برجسته‌سازی‌ها از نظر منتقدان و پژوهشگران، گاهی نوآوری و گاهی آسیب قلمداد شده است. شعر امروز بنا به دلایل مختلفی ا أکثر
        چکیده شعر امروز هم در حوزۀ محتوا و رویکردهای مفهومی آن و هم در زمینۀ شکل، دستخوش گونه‌هایی از تغییرات شده که در نهایت به برجسته‌سازی شعر انجامیده است. این برجسته‌سازی‌ها از نظر منتقدان و پژوهشگران، گاهی نوآوری و گاهی آسیب قلمداد شده است. شعر امروز بنا به دلایل مختلفی از نواقص و آفت‌های زیادی آسیب دیده است که در دو محور عمدۀ شکلی و محتوایی تقسیم‌بندی می‌شود. سعی این مقاله بررسی بخش‌هایی از این آسیب‌هاست که در شکل و محتوا به حوزه‌های مختلف از جمله: واژگان، موسیقی، زبان محاوره‌ای، صرفی و نحوی، معانی و مضامین ... می‌پردازد و هر کدام از این موارد بسته به مجال و ضرورت مقاله با ذکر نمونه شعر از چند شاعر برگزیده و برجسته مانند: نیما یوشیج، اخوان ثالث، احمد شاملو، فروغ فرّخزاد، سهراب سپهری، طاهره صفّارزاده، و... همراه است تا با آسیب‌شناسی جنبه‌های زیبایی‌شناختی شعر امروز به بیان ریشه‌ها و دلایل ضعف کمّی و کیفی آن بپردازد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        24 - بررسی مؤلّفه‌های رئالیسم اجتماعی در اشعار فروغ فرّخزاد
        لیلا قلی پوری
        چکیده رئالیسم مکتبی ادبی است که در فاصلة سال های 1880-1850 در اروپا و آمریکا رواج یافت. مهمّ‌ترین ویژگی آثار رئالیستی آن است که انسان را به عنوان موجودی اجتماعی مطرح می‌کند و ریشه همة رفتارهای نیک و بد او را در اجتماع جستجو می کند. مکتب رئالیسم در ایران در اثر آشنایى ا أکثر
        چکیده رئالیسم مکتبی ادبی است که در فاصلة سال های 1880-1850 در اروپا و آمریکا رواج یافت. مهمّ‌ترین ویژگی آثار رئالیستی آن است که انسان را به عنوان موجودی اجتماعی مطرح می‌کند و ریشه همة رفتارهای نیک و بد او را در اجتماع جستجو می کند. مکتب رئالیسم در ایران در اثر آشنایى ایرانیان با غرب به صورت تقلیدى، همسو با انقلاب مشروطیّت وارد ادبیّات فارسى شد و شاعران و نویسندگان در خلق آثار خود از این مکتب بهره بردند. شاعران زن ایران از جمله فروغ فرّخزاد همگی در سرودن اشعار اجتماعی خود گوشه چشمی به این مکتب داشتند. مقالة حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و با این هدف که حکومت های گوناگون چه تأثیری بر مؤلّفه‌های اجتماعی از انقلاب مشروطه تا سال های پس از انقلاب داشته است، به بررسی برخی از مؤلّفه های رئالیسم اجتماعی در شعر شاعر مذکور پرداخته است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که عنصر زن با اتکا بر محتوای (یأس ستیزی، عدل پرستی و حق طلبی) از مهم ّترین مؤلّفه‌های رئالیسم اجتماعی بوده که در جنبش مؤثّر و تحوّل زای نگرش او بر زنان از دیدگاه متفاوت از عوامل مهمّ در شعر این بانوی ایرانی است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        25 - زمینه‌های عرفان در شعر معاصر (با تأکید بر اخوان ثالث و هوشنگ ابتهاج)
        نادر جوادزادگان
        چکیده عرفان در ادب پارسی از مضمون های اصلی شعراست و در دورة معاصر و بویژه پس از انقلاب شاعران متعهّدی بدان توجه ژرف کرده‌اند و میزان باورمندی به عرفان و به دنبال آن بسامد ورود مفاهیم عرفانی، همچنین نوع نگاه عرفانی در شعر هر یک از شاعران معاصر متفاوت است و موضوع این مق أکثر
        چکیده عرفان در ادب پارسی از مضمون های اصلی شعراست و در دورة معاصر و بویژه پس از انقلاب شاعران متعهّدی بدان توجه ژرف کرده‌اند و میزان باورمندی به عرفان و به دنبال آن بسامد ورود مفاهیم عرفانی، همچنین نوع نگاه عرفانی در شعر هر یک از شاعران معاصر متفاوت است و موضوع این مقاله بررسی عرفان در شعر معاصر فارسی است و اهمّیّت این پژوهش به این جهت است که عده ای معتقدند که شعر معاصر از معشوق حقیقی فاصله گرفته و بیانگر یأس و پوچی است ولی واقعیّت غیر از این است. برای این منظور اشعار شعرای برجسته شعر معاصر مورد ارزیابی قرار گرفته شده و مضامین عرفانی اشعار آنان ذکر شده است. در این بین میزان پرداختن به مسائل عرفانی در شعر مهدی اخوان ثالث از مقبولیت خوبی برخوردار است، امّا به شدت تحت تأثیر مسائل اجتماعی است. امیرهوشنگ ابتهاج نیز با مطالب عرفانی موجود در ادبیّات گذشته آشناست و آنها را در شعرش ورود می‌دهد، امّا عرفان در مرکز توجّه او نیست. در واقع شعر او از عرفانی ملایم برخوردار است. در نتیجه روشن شد که این شاعران اگر چه عارف نیستند ولی به مضامین آن دلبستگی دارند و آن را به شیوه های گوناگون در اشعار خودمنعکس ساخته اند. تفاصيل المقالة