لاهوتی

حرية الوصول المقاله

1 - برآمدن نیروی قزاق و برافتادن ژاندارمری : واکاوی تضادها و رقابت ها (اسفند 1299- بهمن 1300)
سیروان خسروزاده

10.30495/JHCIN.2020.16724

تا قبل از کودتای سوم اسفند 1299 دیویزیون (لشکر) قزاق و تشکیلات ژاندارمری دو نیروی نظامی اصلی ایران با خاستگاه هایی متفاوت بودند. این دو نیرو بررغم تضاد هایی که با هم داشتند در جریان قرارداد 1919 تا اندازه ای به هم نزدیک شده، به دنبال کودتای سوم اسفند به همکاری نسبی با ه أکثر

تا قبل از کودتای سوم اسفند 1299 دیویزیون (لشکر) قزاق و تشکیلات ژاندارمری دو نیروی نظامی اصلی ایران با خاستگاه هایی متفاوت بودند. این دو نیرو بررغم تضاد هایی که با هم داشتند در جریان قرارداد 1919 تا اندازه ای به هم نزدیک شده، به دنبال کودتای سوم اسفند به همکاری نسبی با هم پرداختند، ، اما تضادها و رقابت های آنان بلافاصله بعد از کودتا مجددا آشکار گشت و در اواخر سال 1300ش به محو استقلال ژاندارمری و ادغام آن در قشون متحدالشکل انجامید. هدف پژوهش حاضر این است که با تکیه بر منابع و پژوهش های معتبر ضمن مروری بر پیشینه این دو نیرو، به فراز و فرود جایگاه ژاندارمری بعد از کودتا تا پایان قیام لاهوتی (بهمن 1300) بپردازد و به این سؤال پاسخ دهد که ژاندارمری در جریان تأسیس قشون متحدالشکل، در نتیجه کدام عوامل جایگاه خود را به نفع نیروی قزاق از دست داد؟ پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی به تجزیه و واکاوی چگونگی برتری یافتن نیروی قزاق بر ژاندارمری در فاصله اسفند 1299 تا بهمن 1300 می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد که سه واقعه قیام کلنل محمدتقی خان پسیان، شکست اردوی آهنین و شورش لاهوتی زمینه های لازم را برای تحقق هدف دیرینه سردار سپه مبنی بر محو ژاندارمری و ادغام آن در نیروی قزاق فراهم آورد و وی در تشکیلات جدید باز هم ژاندارم ها را در جایگاهی پایین تر از قزاق ها قرار داد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

2 - بررسی تطبیقی اجتماع و بازتاب آن بر اندیشه سیاسی سعدی یوسف و ابوالقاسم لاهوتی
یحیی معروف فرشته جمشیدی

بررسی تطبیقی اجتماع و بازتاب آن بر اندیشه سیاسی سعدی یوسف و ابوالقاسم لاهوتی از منظر سیاسی و اجتماعی مستلزم شناخت شرایط خاص جامعه ای است که این دو شاعر در آن زندگی کرده اند. از آنجا که در دوره مشروطه مفهوم آزادی، رنگ سیاسی به خود گرفته است، این مفهوم در شعر لاهوتی به صو أکثر

بررسی تطبیقی اجتماع و بازتاب آن بر اندیشه سیاسی سعدی یوسف و ابوالقاسم لاهوتی از منظر سیاسی و اجتماعی مستلزم شناخت شرایط خاص جامعه ای است که این دو شاعر در آن زندگی کرده اند. از آنجا که در دوره مشروطه مفهوم آزادی، رنگ سیاسی به خود گرفته است، این مفهوم در شعر لاهوتی به صورت شورش علیه ظلم و حمایت از قشر کارگر و رنجبران، و در شعر سعدی یوسف به صورت مبارزه علیه وعده‌های پوچ و دروغین جلوه می‌کند. سعدی یوسف و ابوالقاسم لاهوتی برای بیان اوضاع اجتماعی تأثیرگذار در شعر خود از فنون ادبی گوناگونی چون نماد، طنز و تناقض، اقتباس و تضمین استفاده کرده اند، به عنوان مثال برای اشاره به وجود دشمنان و استعمارگران از نمادهایی چون سیاهی، رنگ سرخ، شهر و روستا، نخل و رود و... بهره گرفته اند با این تفاوت که در شعر لاهوتی بکارگیری نماد ملموس تر است. این دو شاعر همچنین با استفاده از دیگر فنون مذکور توانسته اند به خوبی بر اوضاع سیاسی و اجتماعی مردم سرزمین خود تأثیرگذار باشند و به مبارزه علیه ظلم، استثمار، امپریالیسم، غربزدگی و هجوم فرهنگ بیگانه غربی بپردازند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

3 - ملامح الثورة والمقاومة فی شعر أبوالقاسم لاهوتی
علی گنجیان خناری ثریا رحیمی

یعتبر أبوالقاسم لاهوتی شاعرا رائدا فی الأدب الفارسی وشعره کروایة تاریخیة تروی لقارئها ما جرت لإیران فی عصره. فهو شاعر عظیم یعرف مسؤولیة الشاعر فی المجتمع، وأهمیة الشعر وتأثیره فی قلوب الناس جاهدا إلی استنهاضهم أمام الاستبداد، ویصبّ أفکاره التحرریة والإصلاحیة فی قوالب شع أکثر

یعتبر أبوالقاسم لاهوتی شاعرا رائدا فی الأدب الفارسی وشعره کروایة تاریخیة تروی لقارئها ما جرت لإیران فی عصره. فهو شاعر عظیم یعرف مسؤولیة الشاعر فی المجتمع، وأهمیة الشعر وتأثیره فی قلوب الناس جاهدا إلی استنهاضهم أمام الاستبداد، ویصبّ أفکاره التحرریة والإصلاحیة فی قوالب شعریة عذبة، ویدعو الناس إلى المقاومة أمام الظلم والفساد. تهدف هذه الدراسة من خلال إیراد نماذج من أشعار لاهوتی، إلی التعریف بشاعر کبیر له فی تاریخ الأدب الحدیث فی إیران صفحات حَرِیة بالبحث والدراسة. تناول هذا المقال مضامین الثورة والمقاومة فی شعر لاهوتی وفقاً للمنهج الوصفی التحلیلی، وقد توصل إلی أن أبرز هذه المفاهیم فی شعره هو: الحریة، الذود عن الوطن، نقد الجهاز الحکومی، ذم الإستعمار، نقد الجهل والغفلة فی الشعب واستلهام الأمجاد، مبینا أنه شاعر ملتزم یبعث الحماس فی مشاهد القتال والنضال فی البلد متعاضداً مع المحاربین لتحقیق الحریة والمساواة ومن جانب آخر، أکد علی أن نزعات لاهوتی الحزبیة وخضوعه للحزب الشیوعی، وکذلک الروح العسکریة المستولیة علیه وحضوره فی ساحات القتال، هما مجریان قد أدّیا إلى تحویل شعره إلی شعر رسالی ثوروی للدعوة إلى الثورة. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

4 - مقام زن در شعر ابوالقاسم لاهوتی ایرج میرزا و عارف قزوینی
سعید حاتمی پروانه صفایی قهفرخ

برخی از شاعران در دورۀ مشروطه عمدتاً به دلیل بی بهره بودن از درک عمیقِ مبانی آموزه های اسلام و تنها با تکیه بر دریافتهای خود از ظواهر قوانین شرع و با تأثیر پذیری از تحوّلات اجتماعی و فرهنگی نو ظهور و بی سابقة زمان؛ مانند رواج نگرش غرب گرایانه به زن موضوعاتی را از قبیل ح أکثر

برخی از شاعران در دورۀ مشروطه عمدتاً به دلیل بی بهره بودن از درک عمیقِ مبانی آموزه های اسلام و تنها با تکیه بر دریافتهای خود از ظواهر قوانین شرع و با تأثیر پذیری از تحوّلات اجتماعی و فرهنگی نو ظهور و بی سابقة زمان؛ مانند رواج نگرش غرب گرایانه به زن موضوعاتی را از قبیل حقوق و آزادی زنان، انتقاد از حجاب و مخالفت با ازدواج دختران در سنین نوجوانی، در شعر خود مطرح کردند و در این راه تا مرز عناد و ستیزه‌جویی با آموزه های دینی پیش رفتند. ایرج میرزا، عارف قزوینی و ابوالقاسم لاهوتی از جملة این شعرا هستند. در این جستار، با نگرشی توصیفی- تحلیلی به بررسی و مقایسة تجلّی این موضوع در شعر این سه شاعر پرداخته می شود. بر اساس نتایج این پژوهش، هر چند دیدگاه‌های این سه تن، نسبت به زنان و مسائل مربوط به آنها، به دلایلی چون؛ قلّت بضاعت علمی، تأثر از نگرش یک بعدی اومانیستی و مرعوبیت در برابر فرهنگ غربی، با نگرشی انتقادی به فرهنگ بومی و پشتوانه های مذهبی آن، همراه است؛ امّا مواضع آنها در این خصوص، بدلیل تفاوت عوامل تأثیر گذار فردی؛ چون شخصیت، نگرشِ فلسفی و محیط زندگی،تا حدّی بایکدیگر تفاوت دارد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

5 - تحلیل جامعه‌شناسی اندیشه‌های سیاسی ابوالقاسم لاهوتی بر اساس نظریّۀ «آگاهی طبقاتی» جورج لوکاچ
نادر مسلمی پروین سلاجقه محمد همایون سپهر

10.30495/rpcl.2023.708765

اندیشۀ سیاسی کوشش فکری و ارائه ‌ی آرای منسجم در باب سیاست و زندگی سیاسی و تلاش برای پاسخ ‌گویی به پرسش ‌هاست. اندیشۀ سیاسی همواره سعی می کند با پی گیری مشکلات و ریشه‌ یابی آن ها به دولت مشروعیّت بدهد و در پی آن، بحران ‌های موجود در جامعه را حل کند. ابوالقاسم لاهوتی نیز أکثر

اندیشۀ سیاسی کوشش فکری و ارائه ‌ی آرای منسجم در باب سیاست و زندگی سیاسی و تلاش برای پاسخ ‌گویی به پرسش ‌هاست. اندیشۀ سیاسی همواره سعی می کند با پی گیری مشکلات و ریشه‌ یابی آن ها به دولت مشروعیّت بدهد و در پی آن، بحران ‌های موجود در جامعه را حل کند. ابوالقاسم لاهوتی نیز از روشنفکرانی است که در اشعار و نوشته‌ های خود، با اندیشه ‌های سیاسی به مسایل اجتماعی و واقعیّت‌ های موجود در جامعه اشاره می‌ کند و پرده از خیانت های قدرت حاکم برمی دارد تا از این طریق مردم ناآگاه را از بی‌ عدالتی ‌های حاکمان وقت آگاه سازد. این پژوهش تلاش می ‌کند تا با تحلیل جامعه‌ شناسی اندیشه‌های سیاسی لاهوتی، بر اساس نظریّه ‌ی آگاهی طبقاتی جورج لوکاچ، به نوع شناخت و طرز تلقّی وی از اجتماع و اوضاع جهان پیرامونش، دست یابد و به این پرسش اصلی پاسخ دهد که لاهوتی برای بیان اندیشه‌ های سیاسی خود از چه ساختارهایی بهره گرفته است؟ پیشینۀ پژوهش در این موضوع بیانگر عدم توجه بسیاری از محقّقین به این امر است و روش تحقیق در این پژوهش از حیث ماهیّت و روش، از گونۀ توصیفی - تحلیلی و بر اساس هدف از نوع بنیادی- نظری است. یافته‌ های پژوهش حاکی از آن است که اندیشه ‌های سیاسی لاهوتی، در چارچوب ساختارهایی چون شخصیّت، هویّت، معرفت (جهان ‌بینی و ایدئولوژی) و ارزش‌ های اخلاقی شکل گرفته و این اندیشه‌ ها مُلهم و متأثّر از آگاهی و دانش دریافته از جهان بیرون اوست که با واکنش‌های عقلانی مناسب همراه بوده و در اشعارش انعکاس یافته است. نتایج تحقیق نیز نشان می دهد که اشعار و سروده‌های لاهوتی بازتاب اندیشه ‌های سیاسی او در چارچوب چنین ساختارهایی است. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

6 - تحلیل ماهیت و مفهوم آزادی و وطن پرستی در اشعار عارف قزوینی و ابوالقاسم لاهوتی
ایوب کوشان رویا چهره برقی رستم امانی آستمال

یکی از پر جاذبه ترین مضامین در ادبیات عصر مشروطه که ذهن و زبان گویندگان آن عصر را به خود مشغول کرده بود، مفهوم آزادی و وطن پرستی است. چیزی که تا پیش از آن شاعران این گونه بدان توجه نکرده بودند و اگر هم از آزادی و وطن پرستی سخن می گفتند هدفی غیر از مفاهیم و اهداف مورد نظ أکثر

یکی از پر جاذبه ترین مضامین در ادبیات عصر مشروطه که ذهن و زبان گویندگان آن عصر را به خود مشغول کرده بود، مفهوم آزادی و وطن پرستی است. چیزی که تا پیش از آن شاعران این گونه بدان توجه نکرده بودند و اگر هم از آزادی و وطن پرستی سخن می گفتند هدفی غیر از مفاهیم و اهداف مورد نظر شاعران عهد معاصر مد نظرشان بوده است. در پژوهش حاضر که به تحلیل ماهیت و مفهوم آزادی و وطن پرستی در اشعار عارف قزوینی و ابوالقاسم لاهوتی می‌پردازیم، ابعاد پژوهش آن، عارف قزوینی و لاهوتی، حدود مسأله عباراتی از اشعار شعرای مذکور، هدف این پژوهش، استخراج و تبیین نمونه هایی از متن آن که متضمن مفاهیم آزادی و وطن پرستی است. می باشد، روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است. ابزار گردآوری اطلاعات، فیش تحقیقاتی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، تحلیل محتوایی می باشد، و از مهم ترین یافته ها و نتایج آن می توان به رهایی مردم و میهن از یوغ استعمارگران، نفی استبداد و استبدادگری، عشق به وطن، میهن پرستی، آزادی طبقه کارگر، رنجبر، برزگر و قشر فقیر از ظلم و ستم هایی که از طرف ارباب و حکام آن عصر بر آنها تحمیل می‌شد، اشاره کرد. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

7 - بررسی شکوائیه‌ها در دیوان ابوالقاسم لاهوتی
اکبر اکرمی ابرقویی محمود صادق زاده هادی حیدر‌ی‌نیا

شکوائیه یا بثّ‌الشکوی یکی از موضوعات شعر غنایی فارسی است که در قالب‌های کوتاه، متوسط و بلند به‌ویژه در قالب‌های قصیده و غزل سروده می‌شود. شاعران زیادی به این نوع ادبی روی آوردند و از درد و رنج شخصی یا اجتماع سخن‌سرایی کردند. ابوالقاسم لاهوتی از شاعران ادبیات سیاسی و کار أکثر

شکوائیه یا بثّ‌الشکوی یکی از موضوعات شعر غنایی فارسی است که در قالب‌های کوتاه، متوسط و بلند به‌ویژه در قالب‌های قصیده و غزل سروده می‌شود. شاعران زیادی به این نوع ادبی روی آوردند و از درد و رنج شخصی یا اجتماع سخن‌سرایی کردند. ابوالقاسم لاهوتی از شاعران ادبیات سیاسی و کارگری و معترض در دورۀ مشروطیت به شمار می‌رود که با جهان‌بینی خاص خود از این شیوۀ شاعری برای حمایت از طبقات فرودست جامعه و نیز انتقاد علیه حاکمان مستبد و بی‌کفایت بهره برده ‌است. ازاین‌رو شکوائیه‌های لاهوتی هم بازتاب اوضاع و احوال اجتماعی و سیاسی دورۀ مشروطه است و هم بیانگر نگرش‌های حزبی و سیاسی وی. در این جستار به شیوۀ توصیفی - تحلیلی و اسنادی و کمّی به بررسی قالب‌های شعری، شیوه‌ها و موضوعات مختلف شکوائیه‌های لاهوتی پرداخته می‌شود. لاهوتی بر مبنای اندیشه‌ها و هدف‌های سوسیالیستی و سیاسی خود، به دفاع از منافع کارگران، کشاورزان، رنجبران و محرومان طبقات گوناگون اجتماع می‌پردازد و از مستبدان داخلی، استعمارگران خارجی، ستمگران، ثروتمندان، استثمارگران، عوام‌فریبان، دین‌فروشان، باورهای خرافی، ناآگاهی عمومی و غیره به‌شدت انتقاد می‌کند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

8 - بررسی نسخ خطی الرموز والامثال اللاهوتیة فی الانوار المجردة الملکوتیة و انتساب آن به شهرزوری
ادریس محمود نادیا مفتونی حسن ابراهیمی

شمس‌الدین محمد شهرزوری اثری دارد که در نسخه‌شناسی‌ها با نام‌های الرموز والامثال اللاهوتیة فی الانوار المجرد الملکوتیه، الرمز والامثال و الرموز والامثال اللاهوتیة فی الانوار المحمودة الملکوتیة فی معرفة النفس والروح معرفی شده است. این اثر شهرزوری متعلق به رموز و کشفیات شه أکثر

شمس‌الدین محمد شهرزوری اثری دارد که در نسخه‌شناسی‌ها با نام‌های الرموز والامثال اللاهوتیة فی الانوار المجرد الملکوتیه، الرمز والامثال و الرموز والامثال اللاهوتیة فی الانوار المحمودة الملکوتیة فی معرفة النفس والروح معرفی شده است. این اثر شهرزوری متعلق به رموز و کشفیات شهرزوری است که کم‌وبیش از آرای شیخ شهاب‌الدین سهروردی مؤسس فلسفۀ اشراق دربارۀ نفس و روح و بدن و نور و جز آن پیروی کرده‌ است. می‌توان گفت شهرزوری در بیشتر این مسائل از اندیشۀ شیخ اشراق در برابر فیلسوفان مشائی پاسخ گفته و به دفاع پرداخته است. در کتاب الرموز والامثال، شیوۀ نگارش شهرزوری و اندیشه‌های که بیان کرده کاملاً اشراقی ‌است. نویسندگان این کتاب را بر پایۀ نسخه‌های خطی اسکوریال 696، مجلس شورای اسلامی 19573، شهید علی پاشا 1205، محمد بن سعود 927 که در قرن هفت هجری کتابت شده‌اند، به‌شیوۀ گزینشی تصحیح کرده‌ و به ادلۀ انتساب آن‌ها به شهرزوری پرداخته‌اند. تفاصيل المقالة

حرية الوصول المقاله

9 - بررسی محورهای نوآوری در شعر ابوالقاسم لاهوتی در عصر مشروطه
نادر مسلمی پروین سلاجقه محمد همایون سپهر

ادبیات معاصر ایران خصوصاً شعر، از دوره ی مشروطه به بعد رنگ و بوی دیگری به خود می‌گیرد و نوآوری در ارائه‌ی شعر معاصر، مهم‌‌ترین دستاورد ادبی این دوره است که نخستین گام در راه تجدد و ایستادن در برابر سنت‌های پیشین ادب فارسی به شمار می‌آید. این ویژگی را می‌توان در حوزه‌های أکثر

ادبیات معاصر ایران خصوصاً شعر، از دوره ی مشروطه به بعد رنگ و بوی دیگری به خود می‌گیرد و نوآوری در ارائه‌ی شعر معاصر، مهم‌‌ترین دستاورد ادبی این دوره است که نخستین گام در راه تجدد و ایستادن در برابر سنت‌های پیشین ادب فارسی به شمار می‌آید. این ویژگی را می‌توان در حوزه‌های زبانی، فرم، شکل و ساختار، صور خیال و اندیشه و محتوا بررسی کرد. این تحقیق با روش توصیفی _ تحلیلی، به بررسی محورهای نوآوری در شعر ابوالقاسم لاهوتی در عصر مشروطه می‌پردازد که از پیشگامان تجدد در این دوره است. یافته‌های این تحقیق حاکی از آن است که لاهوتی با به کارگیری واژه‌های نو و بیگانه در شعر فارسی، به دامنه ی لغات فارسی می افزاید و موجب گسترش واژگان ایرانی می گردد؛ در ترجمه هایی که از برخی اشعار شعرای روسی می کند، از گونه ای نثر ادبی (شعر منثور) بهره می جوید؛ با کم و زیاد کردن مصراع‌ها در قالب چهارپاره، راهی برای ظهور شعر نو باز می کند و با تغییراتی که در وزن عروضی ایجاد می‌کند، اشعاری در وزن هجایی می‌سراید و به این طریق، طرحی نو می‌ریزد و در برابر سنت‌های پیشین ادبی ایستاده، راه تجدد در پیش می‌گیرد. تفاصيل المقالة

فهرس المقالات لاهوتی

سند

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية