تحلیل ماهیت و مفهوم آزادی و وطن پرستی در اشعار عارف قزوینی و ابوالقاسم لاهوتی

الموضوعات :

ایوب کوشان ¹ , رویا چهره برقی ² , رستم امانی آستمال ³

1 - استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
3 - استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

تاريخ الإرسال : 25 الأحد , ذو القعدة, 1440 تاريخ التأكيد : 10 الأربعاء , صفر, 1441 تاريخ الإصدار : 09 الأربعاء , ربيع الأول, 1441

الکلمات المفتاحية: آزادی, عصر مشروطه, ابوالقاسم لاهوتی, عارف قزوینی, وطن پرستی,

ملخص المقالة :

یکی از پر جاذبه ترین مضامین در ادبیات عصر مشروطه که ذهن و زبان گویندگان آن عصر را به خود مشغول کرده بود، مفهوم آزادی و وطن پرستی است. چیزی که تا پیش از آن شاعران این گونه بدان توجه نکرده بودند و اگر هم از آزادی و وطن پرستی سخن می گفتند هدفی غیر از مفاهیم و اهداف مورد نظر شاعران عهد معاصر مد نظرشان بوده است. در پژوهش حاضر که به تحلیل ماهیت و مفهوم آزادی و وطن پرستی در اشعار عارف قزوینی و ابوالقاسم لاهوتی می‌پردازیم، ابعاد پژوهش آن، عارف قزوینی و لاهوتی، حدود مسأله عباراتی از اشعار شعرای مذکور، هدف این پژوهش، استخراج و تبیین نمونه هایی از متن آن که متضمن مفاهیم آزادی و وطن پرستی است. می باشد، روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است. ابزار گردآوری اطلاعات، فیش تحقیقاتی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، تحلیل محتوایی می باشد، و از مهم ترین یافته ها و نتایج آن می توان به رهایی مردم و میهن از یوغ استعمارگران، نفی استبداد و استبدادگری، عشق به وطن، میهن پرستی، آزادی طبقه کارگر، رنجبر، برزگر و قشر فقیر از ظلم و ستم هایی که از طرف ارباب و حکام آن عصر بر آنها تحمیل می‌شد، اشاره کرد.

المصادر:

1.          اصفهانی عمران، نعمت (1397)، «وطن‌خواهی در شعر دوره مشروطه»، دو فصلنامة علمی ـ پژوهشی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا، سال نهم، شماره 2، (پیاپی 19)، صص 29 – 11.

1. توکلی طرفی، محمد (1382)، تجدد بومی و بازاندیشی تاریخ، تهران: تاریخ ایران.


2. جعفری، مسعود (1386)، سیر رومانتیسم در ایران از مشروطه تا نیما، تهران: نشر مرکز، چاپ اول.


3. حائری، سید هادی (1373)، افکار و آثار ایرج میرزا، تهران: سازمان انتشارات جاویدان.


4. حسینی آبباریکی، آرمان؛ حیدری، پروین (1393)، «بازتاب مفاهیم سیاسی و اجتماعی در اشعار ابوالقاسم لاهوتی»، فصلنامة پژوهش‌های ادبی و بلاغی، سال دوم، شماره 7، صص 80 – 58.


5. خارابی، فاروق (1380)، سیاست و اجتماع در شعر عصر مشروطه، تهران: دانشگاه تهران.


6. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1392)، ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت، تهران: سخن.


7. شکیبا، پروین (1370)، شعر فارسی از آغاز تا امروز، تهران: هیرمند.


8. صدری نیا، باقر (1375)، «مفهوم ملیت در شعر ابوالقاسم لاهوتی»، مجلة ایران شناخت، شماره 2، صص 185 – 73.


9. عابدی، داریوش (1391)، عارف قزوینی، چاپخانة محرر، تهران: انتشارات کمک آموزشی، چاپ سوم.


10. عارف قزوینی، ابوالقاسم (1358)، کلیات دیوان عارف قزوینی، با اهتمام عبدالرحمن سیف آزاد، تهران: امیرکبیر.


11. ___________________ (1381)، دیوان عارف قزوینی، تدوین محمد علی سپانلو ـ مهدی اخوت، تهران: نگاه.


12. علم، محمد رضا؛ جودکی، محمد علی (1388)، «هویت ملی در دیوان عارف قزوینی»، مجلة علمی ـ پژوهشی علوم سیاسی، مطالعات ملی، شماره 39، صص 176 ـ 159.


13. کازرونی، سید احمد (1391)، «تحولات و ویژگی‌های شعر عصر مشروطه»، فصل‌نامة تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد بوشهر، شماره پیاپی: یازدهم، ص 28 ـ 11.


14. کلهر، محمد، ابراهیمی حصاری، فاطمه (1385)، «مفاهیم نو در ادبیات مشروطه»، دوفصلنامة علمی پژوهشی مسکویه، دانشگاه آزاد اسلامی ری، شماره 5، ص 152 ـ 117.

7.          سپانلو، محمد علی؛ مهدی اخوت (1369)، چهار شاعر آزادی، تهران: نگاه.

لاهوتی، ابوالقاسم (1358)، دیوان اشعار، به اهتمام احمد بشیری، تهران: انتشارات امیرکبیر.