-
حرية الوصول المقاله
1 - تحلیلی بر تأثیر روایات دفاع مقدّس به عنوان یکی از مؤلفههای فرهنگی بر اقتدار ملی ایران
رضا جعفریمقدمه و هدف پژوهش: دوران هشت سالۀ جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، هرچند خسارتهای فراوانی در عرصههای مختلف در پی داشت امّا تأثیر مثبت آن در پویایی ثروتهای نهفتۀ ملی در عرصههای مختلف فرهنگی، حماسی، نظامی، اخلاقی، علمی، صنعتی، هنری و...غیرقابل انکار أکثرمقدمه و هدف پژوهش: دوران هشت سالۀ جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، هرچند خسارتهای فراوانی در عرصههای مختلف در پی داشت امّا تأثیر مثبت آن در پویایی ثروتهای نهفتۀ ملی در عرصههای مختلف فرهنگی، حماسی، نظامی، اخلاقی، علمی، صنعتی، هنری و...غیرقابل انکار است. روایات دفاع مقدس، از جملۀ دستآوردهای جنگ تحمیلی است که پژوهش حاضر کوشیدهاست تأثیر این روایات را بهعنوان یکی از مهمترین مؤلفههای فرهنگی بر اقتدار ملی کشور مطالعه نماید. روش پژوهش: این تحقیق با رویکرد کیفی انجام و دادههای آن، به روش تفسیری-که یکی از روشهای تحلیل در پژوهشهای کیفی است-تجزیه و تحلیل گردیده و گردآوری اطلاعات نیز به روش کتابخانهای با ابزار فیشبرداری بوده است. یافتهها: بخش قابل توجهی از اطلاعات تحقیق از دو نرمافزار صحیفۀ نور و نرمافزار ولایت اقتباس و با تحلیل تفسیریِ این اطلاعات،4 عامل بهعنوان عوامل اصلی شروع جنگ تحمیلی،4 دلیل بهعنوان دلایل پایان جنگ و12 نماد بهعنوان نمادهای فرهنگی مؤثر بر اقتدار ملی استنتاج و با توجه به روش گردآوری تحقیق، در متن مقاله تبیین و رئوس این نمادها در بخش نتیجهگیری ارائه شدهاند. نتیجهگیری: با توجه به اینکه اقتدار فرهنگی یکی از زیرمؤلفههای مهم اقتدار ملی بوده و روایات دفاع مقدس نیز، از خردمایههای اصلی اقتدار فرهنگی میباشد؛ مقالهی حاضر دوازده نماد اقتدار فرهنگی که نقش مؤثری در تقویت اقتدار ملی ایران دارند را از متون مرتبط به روایات دفاع مقدس استخراج نموده که از این میان، شکوفایی فرهنگ خوداتّکایی ملّی و غلبه بر فشارهای اقتصادى، سیاسى و تبلیغاتی، مهم-ترین نماد فرهنگی میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - بررسی تحول بازنمایی جنگ در آثار سینمایی دفاع مقدس (با تأکید بر آثار رسول ملاقلیپور)
علی آزادیان حمید قاسمیمقدمه و هدف پژوهش: رسانه ها و وسایل ارتباطات جمعی در این عصر بهصورت اشکال نوینی، توسعه یافته و بسیاری از تحولات جامعه بشری را تحت الشعاع قرار داده اند. با توجه گسترش و تأثیرگذاری رسانه ها، این پژوهش با تکیه بر صنعت سینما بهویژه سینمای دفاع مقدس تلاش کرد تحول بازنمایی أکثرمقدمه و هدف پژوهش: رسانه ها و وسایل ارتباطات جمعی در این عصر بهصورت اشکال نوینی، توسعه یافته و بسیاری از تحولات جامعه بشری را تحت الشعاع قرار داده اند. با توجه گسترش و تأثیرگذاری رسانه ها، این پژوهش با تکیه بر صنعت سینما بهویژه سینمای دفاع مقدس تلاش کرد تحول بازنمایی جنگ در سینمای دفاع مقدس با تأکید بر آثار رسول ملاقلیپور با بهره مندی از نظریه بازنمایی و دیدگاههای استوارت هال، چگونگی بازنمایی جنگ در سه دوره جنگ، بازسازی و اصلاحات را مورد مطالعه قرار دهد. روش پژوهش: روش تحقیق به لحاظ استراتژی، توصیفی، به لحاظ مسیر اجرا، تحلیل محتوا، به لحاظ دوره زمانی مورد بررسی، طولی، به لحاظ زمان مورد بررسی، گذشتهنگر، از نظر ماهیت و هدف، بنیادی و از نظر جمعآوری دادهها، کمی است و جامعه آماری پژوهش شامل تمام فیلم های سینمایی (15 فیلم) ساخته شده توسط ملاقلیپور می باشد که سه فیلم افق، هیوا و مزرعه پدری بهعنوان حجم نمونه انتخاب گردید. یافته ها: یافته های تحقیق حاکی از آن است که فیلم افق که دوره جنگ را نمایندگی می کند، شهادتطلبی و حضور در جبهه بهصورت داوطلبانه و بازنمایی دشمن در مقام شر و باطل و نیروی ایرانی بهعنوان خیر و حق از دغدغههای کارگردان بوده است. فیلم هیوا که مربوط به دوره بازسازی می باشد، به مباحث اجتماعی، واقعیات تلخ بعد از جنگ و مروری بر جنگ از زاویه انتقادی و عدم همدلی و خودسری برخی از سربازان را به تصویر می کشد و در نهایت فیلم مزرعه پدری که دوره اصلاحات را نمایندگی می کند اشاره به اعتراضات و ناخرسندیهای اجتماعی از جنگ را نشان می دهد. نتیجهگیری: کارگردان تلاش کرده است متناسب با فضا و شرایط اجتماعی هر دوره به بازنمایی رویدادها و وقایع سه دوره جنگ، بازسازی و اصلاحات، متناسب با زمان ساخت فیلم ها بپردازد که یافتههای برآمده از تحقیق، این امر را بهخوبی نمایان میسازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - بررسی عنصر تشبیه در شعر عاشورایی شاعران دفاع مقدس (نصراله مردانی، علی معلم، طاهره صفارزاده، فاطمه راکعی)
طاهره ستاریان محمدرضا شاد منامنتشبیه در رأس اسلوب های بیان قرار دارد، به نحوی که آشکارترین و بدیهی ترین صور خیال در این میان، عنصر تشبیه است که در تمامی ادوار بیشترین کاربرد را داشته است. توجه به تشبیه در شعر معاصر نیز از اصول مهم در اشعار شاعران ادبیات پایداری بوده است که به بهترین نحو بیان شده أکثرتشبیه در رأس اسلوب های بیان قرار دارد، به نحوی که آشکارترین و بدیهی ترین صور خیال در این میان، عنصر تشبیه است که در تمامی ادوار بیشترین کاربرد را داشته است. توجه به تشبیه در شعر معاصر نیز از اصول مهم در اشعار شاعران ادبیات پایداری بوده است که به بهترین نحو بیان شده است. تأمل و تفکر در تشبیهات شاعران دفاع مقدس (نصراله مردانی، علی معلم دامغانی، طاهره صفارزاده و فاطمه راکعی) به نوعی راه را برای شناخت تقلید این افراد از مضامین دیگران باز می کند و از طرفی دیگر ابتکار و نوآوری های این شاعران را نیز نشان می دهد. در واقع ساختارهای تشبیهی در اشعار یک شاعر از جمله نخستین مؤلفه هایی هستند که این تغییر را نمودار می سازد. تشبیهات در شعر این دوره جایگاهی خاص دارد و بسیاری از آنان بن مایه های عرفانی دارند. در واقع بیشتر شاعران دفاع مقدس در بیان تشبیه در شعر خود، از عناصر مادی و محسوس بهره برده اند و استفاده از عناصر تجریدی و انتزاعی در ساخت تشبیهات به امری روشن و رایج بدل شده است. روش تحقیق در این پژوهش کتابخانه ای و به شیوۀ توصیفی- تحلیلی می باشد که داده های مورد بررسی در این مقاله از اشعار شاعران معاصر (نصراله مردانی، علی معلم دامغانی، طاهره صفارزاده و فاطمه راکعی) استخراج شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - بررسی رمان «عریان در برابر باد» اثر احمد شاکری از منظر کهنالگوهای یونگ
زهرا مطیعی فاطمه حیدرییکی از رویکردهای نقد ادبی معاصر که مورد توجه پژوهشگران قرارگرفته نقد روانشناختی است. کهنالگوها که محتوای ناخودآگاه جمعی محسوب میشوند در شخصیت انسانها، به عنوان میراثی از گذشتگان قابل تحلیل هستند. فرد با به تعادل رساندن چهار کهنالگوی نقاب، سایه، آنیما، آنیموس در وجود أکثریکی از رویکردهای نقد ادبی معاصر که مورد توجه پژوهشگران قرارگرفته نقد روانشناختی است. کهنالگوها که محتوای ناخودآگاه جمعی محسوب میشوند در شخصیت انسانها، به عنوان میراثی از گذشتگان قابل تحلیل هستند. فرد با به تعادل رساندن چهار کهنالگوی نقاب، سایه، آنیما، آنیموس در وجود خود میتواند خود واقعی را بروز داده و به فردانیت برسد. این نوشتار به روش تحلیلی- توصیفی به بررسی کهنالگوها در رمان عریان در برابر باد اثر احمد شاکری بر مبنای نظریات یونگ میپردازد. این رمان از رمانهای حوزۀ ادبیات دفاع مقدس است که به روایت ماجرای نوجوانی از روستای کانیچاو پرداخته و راز شهدای تپۀ برهانی را پس از سالها بازگشایی میکند. این پژوهش متناسب با شرایطِ داستان زمینۀ بازنمایی کهنالگوهای یاد شده را فراهم آورده و نشان میدهد در رمان به دلیل حضور شخصیتهای منفی، کهنالگوهای سایه و نقاب تأثیر بسزایی داشته و فضای داستان را تیره و تار نمودهاند. با تلاش شخصیت اصلی رمان - یوسف- سایه و نقابها یکی پس از دیگری کنار رفته و واقعیت برای اهالی روشن میشود. پافشاری بر جنبههای منفی، زمینۀ بروز خود واقعی شخصیتهای داستان را فراهم نیاورده و تنها ماهیت آنان را برای اهالی آشکار ساخته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - نقد ساختارگرایانۀ رمان «دشتبان» بر پایۀ نظریۀ کلود برمون
طیبه فرهادی مریم خلیلی جهانتیغ محمد بارانیجنگ تحمیلی عراق علیه ایران با وجود تبعات ناخوشایندی که به دنبال داشت، روندی مثبت در ادبیات ما به جا گذاشت و باعث شکل گیری یک ژانر ادبی با عنوان ادبیات دفاع مقدس شد که به مقتضای نیاز جامعه ادبیات کودک و نوجوان دفاع مقدس نیز از دل آن برخاست.رمان دشتبان از احمد دهقان یکی أکثرجنگ تحمیلی عراق علیه ایران با وجود تبعات ناخوشایندی که به دنبال داشت، روندی مثبت در ادبیات ما به جا گذاشت و باعث شکل گیری یک ژانر ادبی با عنوان ادبیات دفاع مقدس شد که به مقتضای نیاز جامعه ادبیات کودک و نوجوان دفاع مقدس نیز از دل آن برخاست.رمان دشتبان از احمد دهقان یکی از این آثار در حوزۀ ادبیات کودک و نوجوان است. در پژوهش حاضر، ساختار این رمان برپایۀ نظریۀ کلود برمون بررسی شده است. روش تحقیق تحلیل ساختاری متن داستان و هدف پژوهش، پاسخ به این پرسش اصلی است که آیا ساختار رمان مذکور براساس نظریۀ کلود برمون قابل تحلیل است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که این رمان منطبق بر نظریۀ مذکور بوده و از یک پی رفت اصلی و چندین پی رفت فرعی تشکیل شده و انواع توالی های زنجیره ای،انضمامی و پیوندی در آن به کار رفته است. همچنین هر سه کارکرد امکان، فرایند و پیامدی که در نظریۀ برمون مطرح شده است، با ساختار این رمان کاملا هم خوانی دارد. دهقان با آشنایی کامل از مخاطب نوجوان و هنر روایت گری، داستانی ساختارمند خلق کرده است که نقش به سزایی در انتقال مفاهیم ارزشمند دفاع مقدس به کودکان و نوجوانان امروز ایران دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - نقش تغییر گفتمانهای سیاسی و اجتماعی در سینمای دفاع مقدس مورد مطالعه: آثار ابراهیم حاتمیکیا
میلاد نوریان رامشه حوریه دهقان شادحوزهی پژوهشی این تحقیق پیرامون این مسأله است که تغییر دولتها در حاکمیت و به تبع آن تغییر گفتمانهای سیاسی، چه تأثیری بر روی آثار سینمایی ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحمیلی تا زمان حال، دولتهای گوناگون با دیدگاههای متفاوت و بعضاً متضادی بر سر کار آمدهاند أکثرحوزهی پژوهشی این تحقیق پیرامون این مسأله است که تغییر دولتها در حاکمیت و به تبع آن تغییر گفتمانهای سیاسی، چه تأثیری بر روی آثار سینمایی ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحمیلی تا زمان حال، دولتهای گوناگون با دیدگاههای متفاوت و بعضاً متضادی بر سر کار آمدهاند که هر کدام از آنها منادی گفتمان خاص و منحصر به فردی بودهاند. گفتمانهایی که هر کدام نقطه نظرات خاص خود را نسبت به مسائل سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داشتهاند. به نظر میرسد تنوع این دیدگاهها و رویکرد متفاوت دولتها به این مسائل، تأثیر مستقیمی بر دیدگاه آنان نسبت به مسألهی جنگ داشته است که این موضوع در آثار سینمایی دفاع مقدس در هر دوره تبلور داشته است. ابراهیم حاتمیکیا به عنوان یکی از فیلمسازان ژانر دفاع مقدس، از آغاز جنگ تا زمان حال به بررسی ابعاد گوناگون جنگ در آثار خود پرداخته است و به دنبال نسبت حاکمیت و دولت مستقر با پدیدهی جنگ و دفاع مقدس است. در این پژوهش در صددیم بفهمیم که سیاست چه تأثیری در آثار سینمای دفاع مقدس داشته است و فیلمهای این حوزه تا چه اندازه از شرایط خاص زمانی هر دوره سیاسی تأثیر پذیرفتهاند. چارچوب نظری این پژوهش تحلیل گفتمان انتقادی است و برای تحلیل دادهها از روش رمزگان تلویزیونی فیسک استفاده شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - نقش تغییر گفتمانهای سیاسی و اجتماعی در سینمای دفاع مقدس نمونه مورد مطالعه: آثار ابراهیم حاتمیکیا
میلاد نوریان رامشه حوریه دهقان شادحوزهی پژوهشی این تحقیق پیرامون این مسأله است که تغییر دولتها در حاکمیت و به تبع آن تغییر گفتمانهای سیاسی، چه تأثیری بر روی آثار سینمایی ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحمیلی تا زمان حال، دولتهای گوناگون با دیدگاههای متفاوت و بعضاً متضادی بر سر کار آمدهاند أکثرحوزهی پژوهشی این تحقیق پیرامون این مسأله است که تغییر دولتها در حاکمیت و به تبع آن تغییر گفتمانهای سیاسی، چه تأثیری بر روی آثار سینمایی ژانر دفاع مقدس گذاشته است؟ از آغاز جنگ تحمیلی تا زمان حال، دولتهای گوناگون با دیدگاههای متفاوت و بعضاً متضادی بر سر کار آمدهاند که هر کدام از آنها منادی گفتمان خاص و منحصر به فردی بودهاند. گفتمانهایی که هر کدام نقطه نظرات خاص خود را نسبت به مسائل سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داشتهاند. به نظر میرسد تنوع این دیدگاهها و رویکرد متفاوت دولتها به این مسائل، تأثیر مستقیمی بر دیدگاه آنان نسبت به مسألهی جنگ داشته است که این موضوع در آثار سینمایی دفاع مقدس در هر دوره تبلور داشته است. ابراهیم حاتمیکیا به عنوان یکی از فیلمسازان ژانر دفاع مقدس، از آغاز جنگ تا زمان حال به بررسی ابعاد گوناگون جنگ در آثار خود پرداخته است و به دنبال نسبت حاکمیت و دولت مستقر با پدیدهی جنگ و دفاع مقدس است. در این پژوهش در صددیم بفهمیم که سیاست چه تأثیری در آثار سینمای دفاع مقدس داشته است و فیلمهای این حوزه تا چه اندازه از شرایط خاص زمانی هر دوره سیاسی تأثیر پذیرفتهاند. چارچوب نظری این پژوهش تحلیل گفتمان انتقادی است و برای تحلیل دادهها از روش رمزگان تلویزیونی فیسک استفاده شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - تمثیل پرواز در شعر دفاع مقدس
سید احمد حسینی کازرونی مصطفی سالاری بهروز رومیانیشعر دفاع مقدس، رمزها و تمثیل های فراوانی را به نمایش می گذارد. برخی از این تمثیل ها، ریشه ای تاریخی- مذهبی دارد که با فضای جنگ و معنویت موجود در آثار این دوره متناسب است. تمثیل پرواز که جهت اشاره به شهادت به کار رفته است، یکی از بدیع ترین بخش های رمزپردازی شعر این دوره أکثرشعر دفاع مقدس، رمزها و تمثیل های فراوانی را به نمایش می گذارد. برخی از این تمثیل ها، ریشه ای تاریخی- مذهبی دارد که با فضای جنگ و معنویت موجود در آثار این دوره متناسب است. تمثیل پرواز که جهت اشاره به شهادت به کار رفته است، یکی از بدیع ترین بخش های رمزپردازی شعر این دوره است. تمثیل و رمز پرواز، بیانگر عروج روح پس از مرگ به عالم بالا و نور است. این تمثیل عرفانی- اساطیری، در شعر دفاع مقدس بازآفرینی شده و صرفاً جهت بیان شهادت به کار رفته است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - بررسی زن عرفانی، قرآنی در رمان عشق سالهای جنگ
فریبا رحیمی شاهرخ حکمت مجید عزیزیزنان چه بهعنوان موضوع و چه در جایگاه خالق اثر، رکنی مهم در پهنۀ مطالعات ادبیات معاصرند. گاه در متن قرارگرفتهاند و گاه در حاشیه؛ اما با وقوع دو رویداد مهم، یعنی انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس، چهره ای متفاوت از خود نشان داده اند. زن همیشه در کنار مرد، در تمدن سازی و أکثرزنان چه بهعنوان موضوع و چه در جایگاه خالق اثر، رکنی مهم در پهنۀ مطالعات ادبیات معاصرند. گاه در متن قرارگرفتهاند و گاه در حاشیه؛ اما با وقوع دو رویداد مهم، یعنی انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس، چهره ای متفاوت از خود نشان داده اند. زن همیشه در کنار مرد، در تمدن سازی و رشد و شکوفایی جوامع انسانی ـ مستقیم یا غیرمستقیم ـ نقشآفرین بوده است. اسلام زن را بهعنوان مسئلۀ مهم زندگی و متمم حیات انسانی در مسائل اجتماعی، اخلاقی و قانونی خود جاداده است. هدف اصلی نگارش این مقاله بررسی زنان آرمانی – اسلامی در رمان عشق سال های جنگ است. ازآنجاکه رمان برای بازنمایی زندگی انسان معاصر بیشترین ظرفیت را دارد، سعی شده است که مفاهیم آرمان خواهی و اسلامی زنان در این رمان برجسته گردد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که زن در این رمان برخلاف رمان های گذشته، در حاشیه، قرارنگرفته و حضور همراه با تعقل و بلوغ فکری او بیانگر تحول فکری - اجتماعی زنان پس از انقلاب است. او با فراموشی موقعیت ضعیف جسمانی، آگاهانه از تمام توان خود برای حضور مستقیم و غیرمستقیم بهره گرفته است و به تمام آرمان های مردان پاسدار پایبند است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - زیباییشناسی کاربرد عناصر عرفانی در شعر دفاع مقدس با تکیه بر سرودههای قیصر امین پور، سلمان هراتی و زکریا اخلاقی
جعفر محمدی آرش مشفقی عزیز حجاجی کهنوجشاعران دفاع مقدس، تمام توان را در به تصویر کشیدن رویدادها و حوادث جبهههای جنگ به کار گرفتند. جنبۀ شهادتطلبی، آزادیخواهی، بیتوجهی به ارزشهای دنیوی و همچنین گذشتن از مال و جان برای حفظ ارزشهای دینی و معنوی، مهمترین دلایلی بود که باعث شد شعر دفاع مقدس با سرچشمههای أکثرشاعران دفاع مقدس، تمام توان را در به تصویر کشیدن رویدادها و حوادث جبهههای جنگ به کار گرفتند. جنبۀ شهادتطلبی، آزادیخواهی، بیتوجهی به ارزشهای دنیوی و همچنین گذشتن از مال و جان برای حفظ ارزشهای دینی و معنوی، مهمترین دلایلی بود که باعث شد شعر دفاع مقدس با سرچشمههای هویت ملی و معنوی ارتباط برقرار کند و زمینهای برای بازآفرینی این نوع نگرش ها، همسو با ارزشهای انقلاب اسلامی بشود. این ویژگی بهگونهای است که در شعر شاعران دفاع مقدس بسیاری از تجربههای عرفانی که در شعر شاعران عارف به کار رفته، بازآفرینی شود. این ویژگی در شعر شاعرانی چون قیصر امین پور، سلمان هراتی و زکریا اخلاقی قابل مشاهده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی کوشش در راستای کشف و بررسی جنبه های عرفانی مورد توجه شاعران در شعر روایی دفاع مقدس است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که شعر دفاع مقدس در زمینههای مختلفی همچون مضامین عرفانی ورود و حضور داشته و همچنین مشخص شد شاعر دفاع مقدس از عناصر و مضامین متداول در شعر عرفانی فارسی و دیگر پیوند بین مضامین عرفانی با درونمایههای دینی در شعرهای خود استفاده کرده است که از ویژگیهای انقلاب اسلامی و حماسه هشت سال دفاع مقدس است تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - بررسی هنجارگریزی نحوی در خاطره نگاشت های دفاع مقدس
افسانه درمیانیخاطرهنویسی یکی از مهمترین رویکردهای روایتگری در ادبیات دفاع مقدس میباشد و تاثیری در خاطره نویسی ادبیات فارسی گذاشته است. از این رو بررسی سبکشناسی آن در سیر تطور ادبیات فارسی قابل تامل است. این مقاله به بررسی هنجارگریزی و نوآوری در لایه نحوی که میتواند زبان را از زب أکثرخاطرهنویسی یکی از مهمترین رویکردهای روایتگری در ادبیات دفاع مقدس میباشد و تاثیری در خاطره نویسی ادبیات فارسی گذاشته است. از این رو بررسی سبکشناسی آن در سیر تطور ادبیات فارسی قابل تامل است. این مقاله به بررسی هنجارگریزی و نوآوری در لایه نحوی که میتواند زبان را از زبان هنجار متمایز سازد و به نوعی باعث برجستهسازی گردد، میپردازد. یکی از انواع هنجارگریزی که نویسنده برای آفرینش اثر ادبی به کار میگیرد، هنجارگریزی نحوی یا گریز از قواعد نحوی حاکم بر زبان است؛ نویسنده نظم و ساختار حاکم بر زبان را به هم میریزد و به از امکانات دستوری زبان در جهت برجستهنمودن متن استفاده میکند و در واقع سعی در هنرآفرینی در این حوزه میکند. اما از آنجا که زبان خاطره نگاشتها وارد حوزه زیر معیار و شکسته میگردد برجستگی هنری در این آثار دیده نمیشود.اما از آنجا که زبان خاطره نگاشتها وارد حوزه زیر معیار و شکسته میگردد برجستگی هنری در این آثار دیده نمیشود. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - استعارههای مفهومی در آثار منثور جبهه و جنگ با رویکرد معناشناختی
تورج دشمن زیاری سیدمحمود سیدصادقی سید احمد حسینی کازرونیبه دلیل ماهیت جنگ در ذهن زنان و مردان، شباهتها و تفاوتهای قابل توجهی میان استعارههای مفهومی و طرحوارههای به کار رفته در روایت زنانه و مردانه از جنگ وجود دارد. در شکلگیری استعارههای مفهومی در روایت های زنانه و مردانه از حوزههای مبدا مختلفی در روایت های زنانه و مرد أکثربه دلیل ماهیت جنگ در ذهن زنان و مردان، شباهتها و تفاوتهای قابل توجهی میان استعارههای مفهومی و طرحوارههای به کار رفته در روایت زنانه و مردانه از جنگ وجود دارد. در شکلگیری استعارههای مفهومی در روایت های زنانه و مردانه از حوزههای مبدا مختلفی در روایت های زنانه و مردانه از دفاع مقدس استفاده شده است. معنای فرهنگی دفاع مقدس در روایتهای زنانه دارای تفاوتهایی با معنای فرهنگی این پدیده در روایتهای مردانه دارد. پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی- تحلیلی است که با روش کتابخانه ای به بررسی استعاره های مفهومی و طرحواره های فرهنگی در روایت های زنانه و مردانه از دفاع مقدس پرداخته است، محقق در این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسشهاست که تفاوت مفهومسازیهای مردانه و زنانه از جنگ را می توان در قالب نظریۀ استعاره مفهومی و طرحوارهها بررسی کرد؟ چه شباهتها و تفاوتهایی میان استعارههای مفهومی و طرحوارههای به کار رفته در روایت زنانه و مردانه از جنگ وجود دارد؟ در شکلگیری استعارههای مفهومی در روایت های زنانه و مردانه از چه حوزههای مبدا استفاده شده است؟ معنای فرهنگی جنگ در روایتهای زنانه چه تفاوتی با معنای فرهنگی این پدیده در روایتهای مردانه از جنگ دارد؟ نتایج پژوهش بیانگر آن است که تفاوت های مفهومسازیهای مردانه و زنانه از جنگ، در قالب نظریه استعاره مفهومی و طرحوارهها قابل بررسی هستند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - یادکرد شخصیت های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در مجموعه « سرود سپیده» حمید سبزواری
مریم حداد خانشان رستم امانی حمیدرضا فرضیاشعار تقدیمی به شخصیتهای پایداری در یادکرد، گرامیداشت، بزرگداشت و سوگ سروده یکی از موضوعات اصلی شعر دفاع مقدس است. در این مقاله مجموعه سرود سپیده حمید سبزواری در موضوع یادکرد شخصیتهای پایداری انقلاب اسلامی و دفاع مقدس مورد بررسی قرار گرفته است، سبزواری به خاطر بازگویی أکثراشعار تقدیمی به شخصیتهای پایداری در یادکرد، گرامیداشت، بزرگداشت و سوگ سروده یکی از موضوعات اصلی شعر دفاع مقدس است. در این مقاله مجموعه سرود سپیده حمید سبزواری در موضوع یادکرد شخصیتهای پایداری انقلاب اسلامی و دفاع مقدس مورد بررسی قرار گرفته است، سبزواری به خاطر بازگویی وقایع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، عنوان پدر شعر انقلاب اسلامی گرفته است، ایشان در بخشی از این مجموعه، اشعار تقدیمی برای شخصیتهای انقلابی، رزمندگان و شهدای دفاع مقدس سروده است. در مورد امام خمینی(ره)، رهبر معظم آیت-الله علی خامنهای، آیتالله مطهری، آیتالله طالقانی، آیتالله منتظری، آیتالله بهشتی، رجایی و باهنر، حسین آیت و مصطفی چمران، شعر تقدیمی مستقل دارد و اشعاری نیز برای کل رزمندگان و شهدای دفاع مقدس سروده است، شعر تقدیمی در تکریم امام خمینی(ره) بیشتر از دیگر شخصیت-هاست. نتایج بررسی این اشعار نشان میدهد: سبزواری با زبان ساده و عاری از تکلف و عناصر بلاغی متداول در ادبیات، شعر تقدیمی سروده است، مشخصه زبانی و بلاغی، به کارگیری واژههای آرکائیسم، عرفانی و آرایههای تشبیه و تلمیح است که بیشترین فراوانی را دارد. اندیشه شاعر در توصیف شخصیتها، مدح و ستایش، وصف پایداری، دلاوری، رشادت آنها و سوگ سروده میباشد. در اثنای این مضامین نیز پیروزی انقلاب اسلامی، قیام امام خمینی(ره) بر علیه طاغوت و ارزشمندی شهادت را آورده است تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - مقایسه و نگاهی گذرا برمفاهیم وطن درادبیات مشروطه با تکیه برآثارسیداشرف الدین گیلانی وادبیات دفاع مقدس قیصرامین پور
ماندانا علیمی مسعود پاکدلوطن در ادبیات مشروطه دارای مفاهیم متعددی است. همۀ شاعران این دوره در شعر خود بر وطن پرستی، مبارزه با استبداد و استعمار، آبادانی سرزمین خود، نگاه نوستالوژیک به ایران قبل از اسلام تأکید دارند. مفهوم وطن اسلامی هم در شعر بعضی از شاعران دیده می شود در ادبیات دفاع مقدس وطن ا أکثروطن در ادبیات مشروطه دارای مفاهیم متعددی است. همۀ شاعران این دوره در شعر خود بر وطن پرستی، مبارزه با استبداد و استعمار، آبادانی سرزمین خود، نگاه نوستالوژیک به ایران قبل از اسلام تأکید دارند. مفهوم وطن اسلامی هم در شعر بعضی از شاعران دیده می شود در ادبیات دفاع مقدس وطن اقلیمی، وطن انسانی، وطن اسلامی و وطن دوستی در بیشترسروده های شاعران این دوره بخصوص قیصرامین پوردیده می شود. برای روش تحقیق این پژوهش در ابتدا به منابعی که در مورد وطن بود، مراجعه کردیم. در زمینه وطن برای شناخت دقیق مفهوم وطن هم در ادبیات کلاسیک و هم در عصر حاضر مورد بررسی قرار گرفت. در این میان چون وطن جزو مقوله های اجتماعی نیز محسوب می شوند، در مورد جامعه شناسی ادبیات و بخصوص جامعه شناسی ادبیات فارسی به طور جداگانه مطالعه شد. از سویی دیگر ادبیات مشروطه و دفاع مقدس ارتباط تنگاتنگی با کنش ها، واکنش ها، رویدادها و تغییرات عصر خود دارند و برآمده از دوره ای تاریخی هستند. از این رو برای شناخت بهتر این دو ادبیات، به مطالعۀ انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی و چرایی اتفاق و چگونگی فرایند آن ها بپردازیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - شناسایی و مقایسه میزان شناخت و علاقهمندی دانشآموزان به اساطیر باستانی و معاصر
مهران صمدی فاطمه سادات رضویپژوهش حاضر باهدف شناسایی و مقایسه میزان شناخت و علاقه مندی نسل جوان به اساطیر باستانی و معاصر و هم چنین چهره های دفاع مقدس ملی و بومی انجام گرفته است. نمونه این پژوهش از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از بین دانش آموزان مدارس ناحیه 2 تبریز انتخاب گردیده است. حجم نم أکثرپژوهش حاضر باهدف شناسایی و مقایسه میزان شناخت و علاقه مندی نسل جوان به اساطیر باستانی و معاصر و هم چنین چهره های دفاع مقدس ملی و بومی انجام گرفته است. نمونه این پژوهش از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از بین دانش آموزان مدارس ناحیه 2 تبریز انتخاب گردیده است. حجم نمونه آماری مطابق جدول مورگان 364 نفر تعیین شد. پژوهشگر برای جلوگیری از افت تعداد پرسشنامه، تعداد435 پرسشنامه دربین افراد نمونه مورد مطالعه توزیع کرده و پس از حذف پرسشنامه های ناقص 365 پرسشنامه را مورد بررسی قرار داد. روش جمع آوری اطلاعات به شکل میدانی و از طریق یک پرسشنامه محقق ساخته برای سنجش میزان آشنایی بااساطیر و پرسشنامه استاندارد دین داری گلاک و استارک برای سنجش میزان دین داری می باشد. نتایج نشان داد که بین میزان آشنایی دانش آموزان با اساطیر باستانی و معاصر و چهره های دفاع مقدس ملی و بومی تفاوت معنی داری وجود دارد. هم چنین نتایج نشان می دهد ارتباط معنی داری بین میزان تعلق مذهبی دانش آموزان و میزان آشنایی آنان با هریک از اساطیر و چهره - های دفاع مقدس وجود دارد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - تحلیل محتوای کتابهای خاطرات رزمندگان دفاع مقدس آذربایجانشرقی با تاکید بر شناسایی ارزشهای برجسته شده
محمود عسگری محمدرضا رسولیدر دوره معاصر یکی از حوادثی که بر زبان و محتوای شعر فارسی اثر گذاشت، جنگ ایران و عراق در شهریور ۱۳۵۹ بود. ادیبان و شاعران متعهد این سرزمین تمام هنر و استعداد خود را در آفرینش حماسه - های این دوره به کار گرفتند و به عرصه تماشا گذاشتند و با تلاش آنان، ادبیاتی ایجاد شد که أکثردر دوره معاصر یکی از حوادثی که بر زبان و محتوای شعر فارسی اثر گذاشت، جنگ ایران و عراق در شهریور ۱۳۵۹ بود. ادیبان و شاعران متعهد این سرزمین تمام هنر و استعداد خود را در آفرینش حماسه - های این دوره به کار گرفتند و به عرصه تماشا گذاشتند و با تلاش آنان، ادبیاتی ایجاد شد که به ادبیات دفاع مقدس معروف است. ادبیات دفاع مقدس یکی از شاخههای اصلی ادبیات انقلاب اسلامی بوده که شایسته و نیازمند مطالعه جدی به ویژه توسط نسل جوان اهل تحقیق و پژوهش است. روش مورد استفاده برای تحلیل مضامین یا ارزش های برجسته دفاع مقدس، توصیفی از نوع تحلیل محتوا با به کارگیری روش آنتروپی شانون بود. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان توجه به ارزش های برجسته دفاع مقدس در کتاب (کمی موجی هستم) 07/3 درصد و (لشگر خوبان) با 85/37، درصد به ترتیب کمترین و بیشترین فراوانی را در زمینه ارزش های برجسته دفاع مقدس به خود اختصاص دادند. هم چنین نتایج تحقیق نشان داد که از بین ارزش های مطرح شده، بیشترین ضریب اهمیت برای ارزش مسئولیت پذیری فرماندهان (074/0) و کمترین ضریب اهمیت برای صمیمیت و همکاری (030/0)، شوخی وطنز (031/0) و سرکشی به خانواده شهدا (038/0) می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - نمودهای سوگ هجران در خاطرات پایداری
محمود رنجبرادبیات غنائی یکی از مهترین بسترهای انعکاس من شخصی نویسنده یا شاعر است. در داستانهایی که با قالب مناجات، مرثیه، وصف و بثّالشّکوی سروده شده شاعر شخصیترین مسائل و ادراکات خود را بیان میدارد. خاطره نویسی در سالهای اخیر به دلیل شخصی نویسی مورد توجه بسیاری از نویسندگان ب أکثرادبیات غنائی یکی از مهترین بسترهای انعکاس من شخصی نویسنده یا شاعر است. در داستانهایی که با قالب مناجات، مرثیه، وصف و بثّالشّکوی سروده شده شاعر شخصیترین مسائل و ادراکات خود را بیان میدارد. خاطره نویسی در سالهای اخیر به دلیل شخصی نویسی مورد توجه بسیاری از نویسندگان برجسته و نوظهور پس از انقلاب اسلامی قرار گرفته است.این پژوهش با روشی تحلیلی توصیفی صورت گرفته است. هدف از آن تمرکز در بافت تأملات نویسندگان خاطرات و نمودهای فراق است. پژوهش نشان میدهد که نویسندگان خاطرات پایداری به شیوههایی توصیفی خاطرات سوگوارنه خود را که حاوی احساسات و تألمات درونی است، بیان میدارند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - رجزخوانی و برانگیختن احساسات و عواطف در شعر دفاع مقدس
مریم خلیلی جهانتیغ توران محمدی مسعود باوانپوریادبیات و به تبع آن شعر همواره دوشادوش ملّت حرکت کرده و همچون آیینهای بازتاب دهنده و منعکس کننده اوضاع جامعه بوده است. با شکل گیری انقلاب اسلامی ایران و به دنبال آن بروز جنگ تحمیلی، شاهد حضور شاعرانی متعهد و دلسوز در جامعه هستیم. پدیده جنگ، سبب تحوّل فضای ایرانِ پس از ا أکثرادبیات و به تبع آن شعر همواره دوشادوش ملّت حرکت کرده و همچون آیینهای بازتاب دهنده و منعکس کننده اوضاع جامعه بوده است. با شکل گیری انقلاب اسلامی ایران و به دنبال آن بروز جنگ تحمیلی، شاهد حضور شاعرانی متعهد و دلسوز در جامعه هستیم. پدیده جنگ، سبب تحوّل فضای ایرانِ پس از انقلاب اسلامی شده و نیز تغییر جوّ مبارزاتی و تظاهراتی و اشعار شعارگونه و تهییجی بر ضد ستمشاهی، به سمت و سوی دفاع مقدس و شاعران ذهن خویش را به مبارزه با دشمن غاصب و تهییج مبارزان به دفاع از وطن و مقابله با بعثیان معطوف دارند؛ شاعران همچنین در نقابل فضای ناسالم جبهه گرفته و به اعتراض به ظلم و ستم غاصبان متجاوز پرداختند. مقاله حاضر میکوشد با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بیان ستمهای غاصبان که در دل شعر نهفته است، به بررسی رجزخوانی و نیز اعتراض شاعران بر علیه این ستمها بپردازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - جایگاه رویکرد سیاسی ـ معنوی سرمایهاجتماعی در پیروزیهای دوران دفاع مقدس
نعمت الله همراهی فریدون اکبرزاده شیوا جلالپور حامد محقق نیادر خلال جنگ تحمیلی، فرهنگ پایداری و مقاومت مردمی که با تاکید بر اصولی همچون ظلم ستیزی و شهادت طلبی جمهوری اسلامی ایران غنیتر هم شده بود، نقش مهمی در برابر نیروهای مهاجم ایفا کرد. جنگ آزمون بسیار بزرگی برای روحیه مقاومت و شکیبایی ملی بود. بر همین اساس پژوهش حاضر باهدف ا أکثردر خلال جنگ تحمیلی، فرهنگ پایداری و مقاومت مردمی که با تاکید بر اصولی همچون ظلم ستیزی و شهادت طلبی جمهوری اسلامی ایران غنیتر هم شده بود، نقش مهمی در برابر نیروهای مهاجم ایفا کرد. جنگ آزمون بسیار بزرگی برای روحیه مقاومت و شکیبایی ملی بود. بر همین اساس پژوهش حاضر باهدف ارزیابی جایگاه رویکرد سیاسی ـ معنوی سرمایهاجتماعی در پیروزیهای دوران دفاع مقدس به روش کتابخانهای به نگارش درآمده است. یافتهها نشان میدهد: سرزمین ایران در طول تاریخ خود بهخصوص در دویست سال گذشته موردتهاجم دشمنان قرارگرفته و بخشهایی از مناطق راهبردی خود را ازدستداده است. اما در حماسه هشت سال دفاع مقدس با توجه به رهبری کاریزمایی امام خمینی (ره) و بهرهمندی از آموزههای دینی و تشیع انقلابی، شهادت گرایی روحیه ایثار و فداکاری درراه خدا، فرهنگ مهدویت و غیبت و... تودههای مردم به سمت جبهههای جنگ هجوم آوردند و رزمندگان ایرانی در یک جنگ نامتقارن، دشمن متجاوز را وادار به عقبنشینی و شکست نمودند. یکی از شاخصهای مهم این تحقیق که آن را با سایر پژوهشها متفاوت میسازد نقش باورهای عمیق مذهبی و قدرت معنوی در پیروزیهای رزمندگان ایرانی درروند تحولات جنگ تحمیلی عراق علیه ایران میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - شکلگیری ادبیات دفاع مقدس با توجه به تأثیر انقلاب اسلامی
کوثر دانش عبدالحسین فرزاد احمد خاتمیادبیات پایداری و دفاع مقدس شاخه ای پربار از ادبیات فارسی بعد از انقلاب اسلامی است که مبتنی بر اصول اسلامی و مقاومت در برابر دشمن متجاوز شکل گرفت. هدف ما جریانشناسی ادبی تحول این نوع از ادبیات پایداری طی جهار دهة گذشته است. لذا، ما مبتنی بر چارچوب نظری جریانشناسی ادبی أکثرادبیات پایداری و دفاع مقدس شاخه ای پربار از ادبیات فارسی بعد از انقلاب اسلامی است که مبتنی بر اصول اسلامی و مقاومت در برابر دشمن متجاوز شکل گرفت. هدف ما جریانشناسی ادبی تحول این نوع از ادبیات پایداری طی جهار دهة گذشته است. لذا، ما مبتنی بر چارچوب نظری جریانشناسی ادبی و استفاده از روش تحلیل تاریخی، تلاش کردهایم با دورهبندی سیر تحول ادبیات دفاع مقدس به چهار دوره، و بررسی آثار مهم هر دوره، به لحاظ موضوعی و مضمونی، با شناسایی بسامد برتر میان آن ها، جریان های ادبی موجود را شناسایی کنیم. یافته های ما نشان می دهد جریان ادبی غالب از همان آغاز جنگ تا زمانة حاضر، جریان ادبیات انقلاب اسلامی و دینی است که دارای رویکردی رئالیستی می باشد، اما این رویکرد طی چهار دهة گذشته دچار تحولاتی شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - تحلیل ساختاری یادداشت روزانه دفاع مقدس (مطالعه موردی؛ پایی که جا ماند)
کوثر دانش عبدالحسین فرزاد احمد خاتمیکتاب پایی که جا ماند نوشته سید ناصر حسینیپور با محوریت بیان خاطرات اسارت از طریق یادداشتهای روزانه است. او در طی دوران اسارت با نوشتن یادداشتهای روزانه به ثبت رئوس کلی وقایع پرداخته است. این پژوهش تحلیل ساختار و محتوای کتاب پایی که جا ماند و بیانگر تجربه شخصی نویسنده أکثرکتاب پایی که جا ماند نوشته سید ناصر حسینیپور با محوریت بیان خاطرات اسارت از طریق یادداشتهای روزانه است. او در طی دوران اسارت با نوشتن یادداشتهای روزانه به ثبت رئوس کلی وقایع پرداخته است. این پژوهش تحلیل ساختار و محتوای کتاب پایی که جا ماند و بیانگر تجربه شخصی نویسنده کتاب، مطابق با یادداشتهای روزانه دوران اسارت وی است که با استفاده از زبان و واژگان و اصطلاحات ادبی، به توصیف دقیق جزئیات دوران اسارت پرداخته و تصویری زیبا و واقعی ارائه داده است که همانا بیان درد و رنجهای دوران اسارت و زنده نگهداشتن یاد و خاطره شهیدان است. همچنین به دلیل بیان دقیق رویدادها میتواند ارزش تاریخی و استنادی در بیان وقایع تاریخی جنگ داشته باشد. زبان این اثر، بیانی روان و ساده دارد و متناسب با زمان و مکان شرح رویدادها (جنگ و اسارت) از لغات و اصطلاحات متناسب مانند بیسم چی، دیدهبان، اردوگاه، سلول و... استفاده کرده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - استعاره مفهومی در دو رمان مرتبط با دفاع مقدس
مطهره قبادی فاطمه خان محمدیدر این پژوهش پس از توضیحاتی کلی دربارة استعاره های مفهومی، به مطالعة موردی این آرایه ها در دو رمان "زمین سوخته" اثر احمد محمود و "وقتی کوه گم شد" اثر بهزاد بهزادپور می پردازیم. درنهایت بررسیها نشان میدهند که: به ترتیب استعارههای هستی شناختی در رمان زمین سوخته و استعا أکثردر این پژوهش پس از توضیحاتی کلی دربارة استعاره های مفهومی، به مطالعة موردی این آرایه ها در دو رمان "زمین سوخته" اثر احمد محمود و "وقتی کوه گم شد" اثر بهزاد بهزادپور می پردازیم. درنهایت بررسیها نشان میدهند که: به ترتیب استعارههای هستی شناختی در رمان زمین سوخته و استعارههای هستی شناختی و ساختاری در رمان وقتی کوه گم شد بسامد بیشتری را دارا هستند. استعاره های جهتی در هردو رمان فراوانی چندانی ندارند. در هر دو اثر، بیشتر عبارات استعاری مرتبط با حوزة دفاع و مقاومت در حوزة مقصد بودهاند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - پیوستگی تاریخی- فرهنگی ادبیات دفاع مقدس با ادبیات پایداری
جواد کامور بخشایش اصغر دادبه بهرام پروین گنابادیادبیات پایداری، پیشینه طولانی در ادب فارسی و حافظه تاریخی ایرانیان دارد. هر زمان کهتجاوز و دفاعی صورت گرفته این ادبیات هم حضور داشته است. ادبیات مزبور از اسلام و واقعه عاشورا الهام گرفت و با تأسی از باورها و آموزههای دینی و مذهبی، روحیه شجاعت، ایثار، ایستادگی و صبر و ا أکثرادبیات پایداری، پیشینه طولانی در ادب فارسی و حافظه تاریخی ایرانیان دارد. هر زمان کهتجاوز و دفاعی صورت گرفته این ادبیات هم حضور داشته است. ادبیات مزبور از اسلام و واقعه عاشورا الهام گرفت و با تأسی از باورها و آموزههای دینی و مذهبی، روحیه شجاعت، ایثار، ایستادگی و صبر و امید را معنا کرد. این ادبیات در دوران جنگ ایران و عراق نیز با تغییر مضمون و محتوا، گونهای با نام ادبیات دفاع مقدس را پدید آورد.این پژوهش در صدد پاسخگویی به این سؤال است که چه پیوند و پیوستگی تاریخی فرهنگی میان ادبیات پایداری و ادبیات دفاع مقدس وجود دارد؟ روش پژوهش تلفیقی از تحقیقات کتابخانهای و کمی و کیفی بوده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد پیوستگیهای تاریخی و فرهنگی و دینی و ملی عمیقی بین این دو ادبیات وجود دارد و میتوان ادبیات دفاع مقدس را تداوم ادبیات پایداری دانست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
24 - رگههای تعلیمی در شعر دفاع مقدس (دهة 60)
نوازالله فرهادیاشاعة فرهنگ دینی در ادبیات پس از انقلاب اسلامی(57) از پیامدهای فرهنگی این انقلاب است. با وقوع جنگ و استمرار هشت سال دفاع مقدس، مضامین دینی و مذهبی، همچون غزوات صدر اسلام، جنگهای امام علی(ع) با معاندان در دوران خلافت آن حضرت و بهویژه حماسة خونین کربلا، در شعر انقلاب و أکثراشاعة فرهنگ دینی در ادبیات پس از انقلاب اسلامی(57) از پیامدهای فرهنگی این انقلاب است. با وقوع جنگ و استمرار هشت سال دفاع مقدس، مضامین دینی و مذهبی، همچون غزوات صدر اسلام، جنگهای امام علی(ع) با معاندان در دوران خلافت آن حضرت و بهویژه حماسة خونین کربلا، در شعر انقلاب و دفاع مقدس بازتاب گستردهای مییابد، بهگونهای که این مباحث مهمترین درونمایهها و یکی از بارزترین ویژگیهای آن را تشکیل میدهد. این موضوع بُعد تعلیمی سرودههای مورد بحث را بر پایة مبانی دین و تعالیم قرآن کریم، تقویت میکند. سرایندگان این اشعار غالباً شخصیتهای انقلابی و اهل جبهه و جنگاند و آنچه میسرایند از سر ایمان و سرشار از شور و هیجان است؛ به همین دلیل بعد غنایی و حماسی سرودههای آنان، چنان بارز و قوی است که جنبة تعلیمی آن را تحتالشعاع قرار میدهد، و درک آموزشهای نهفته درآن، بدون تأمل و تعمق، مشکل میشود و از دید خواننده پنهان میماند. دراین نوشتار لایههای پنهان و پیدای تعلیمی و رگههای آموزشی در سرودههای انقلاب و دفاع مقدس واکاوی می-گردد، تا نمایان شود، سرایندگان برای ترویج اصول اخلاقی و برانگیختن خوانندگان به پیروی از ارزشهای اسلامی-انسانی از چه شیوهها و مضامینی بهره گرفتهاند. بررسیها نشان میدهد که جنبههای تعلیمی این سرودهها بنا به دلایل مختلف، به صورت رگههای باریک و پوشیده در زمینة پررنگ حماسی-آیینی، با بیانی غالباً غیر مستقیم و با تکیه برمضامینی چون حریت، شهامت و صداقت، معطوف به متخلق شدن جوانان به خلق و خوی اهل بیت(ع) است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
25 - ارایه الگوی نظام ارزشی مبتنی بر مدیریت جنگ فرماندهان هشت سال دفاع مقدس بر پایه نظریه داده بنیاد
پروانه غیبی یوسف محمدی مقدم زهرا علی پور درویش عباسعلی قیومیاین پژوهش با هدف کشف الگوی ذهنی فرماندهان هشت سال دفاع مقدس از نظام ارزشی مبتنی بر مدیریت دفاع مقدس طراحی شد و نتایج بر اساس سه مرحله کدگذاری با بیش از 309 گزاره معنادار، 142 مفاهیم متناظر، و 33 مقولۀ فرعی و 11 مقوله اصلی و یک مقوله هسته به دست آمد. 11 مقوله اصلی به دست أکثراین پژوهش با هدف کشف الگوی ذهنی فرماندهان هشت سال دفاع مقدس از نظام ارزشی مبتنی بر مدیریت دفاع مقدس طراحی شد و نتایج بر اساس سه مرحله کدگذاری با بیش از 309 گزاره معنادار، 142 مفاهیم متناظر، و 33 مقولۀ فرعی و 11 مقوله اصلی و یک مقوله هسته به دست آمد. 11 مقوله اصلی به دست آمده شامل؛ همسویی ارزشی، هماهنگی و همراستایی نهادی، انگیزه خدمترسانی عمومی، کهنالگوهای دینی، رهبران سرآمد، مقاصد و آرمانهای الهی، فرهنگ معنوی، سازماندهی مبتنی بر راهبرد، تلفیق فرماندهی نهادی و هیأتی، جذب کاریزماتیک پیروان و گسترش حاکمیت قانون خدا است که با انتزاع بیشتر این مقولات در مرحلۀ کدگذاری گزینشی، یک مقوله هسته به نام تجربه هشت سال دفاع مقدس با وجود رهبرانی سرآمد و آرمانهایی خدامحور، در بستر کهنالگوهای دینی و جذب کاریزماتیک پیروان با استراتژیهای سازماندهی و همراستایی و تلفیق فرماندهی نهادی و هیأتی به پیامدهای گسترش حاکمیت قانون خدا و انگیزه خدمترسانی عمومی در نظام ارزشآفرینی منابع انسانی دفاع مقدس منجر شده است ظاهر شد که میتواند تمامی مقولات دیگر را تحت پوشش قرار بدهد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
26 - تجلی حماسه و عرفان عاشورا در شعر دفاع مقدس احمد عزیزی شاعر کرمانشاهی
محمدرضا سنگری عفت جامه شورانیسخن گفتن از حماسه ی شکوهمند عاشورا و تاثیر آن بر دفاع مقدس و شعر دفاع مقدس، موضوعی غیرقابل انکار است. جنگ هشت ساله ی ایران و عراق، به دلیل مشابهت های بسیاری که با کارزار کربلا داشت، این دو حادثه را از جهات متعدد به هم پیوند زده است. هم چنان که عرصه های مختلف جنگ، متاثر أکثرسخن گفتن از حماسه ی شکوهمند عاشورا و تاثیر آن بر دفاع مقدس و شعر دفاع مقدس، موضوعی غیرقابل انکار است. جنگ هشت ساله ی ایران و عراق، به دلیل مشابهت های بسیاری که با کارزار کربلا داشت، این دو حادثه را از جهات متعدد به هم پیوند زده است. هم چنان که عرصه های مختلف جنگ، متاثر از حادثه عاشورا بود، شعر جنگ نیز از آبشخور این فرهنگ غنی سیراب می شد. از سوی دیگر، ضرورت دفاع از میهن، ایستادگی بر سر آرمان ها، حفاظت از انقلابی نوپا که با هدف احیای اسلام، شهادت، ایثار، عشق و ایمان... باعث برجسته شدن ابعاد حماسی و همچنین عرفانی عاشورایی گردیده است. استان کرمانشاه از جمله ی قهرمان شهرهایی است که عاشوراییان بسیاری را در حافظهی تاریخی خویش به ثبت رسانده است. در کنار آن شاعران غیرتمند دفاع مقدس این استان، اشعار دفاع مقدس و عاشورایی خویش را به هم پیوند زده اند، تا حماسه ی عاشورایی دفاع مقدس را در آیینهی زیباترین کلام به یادگار بگذارند. ضمن بررسی آثار این شاعر ارزشمند مشخص گردید در اشعار عاشورایی و دفاع مقدسی ایشان آمیختگی و پیوند میان دفاع مقدس و عاشورا دیده می شود. احمد عزیزی در این سروده ها به حماسه سازان کربلا، امام حسین (ع) حضرت عباس (ع) قاسم بن الحسن (ع) حربن یزید و بزرگ بانوی کربلا حضرت زینب و... اشاره می کند و با لحنی حماسی و نگاهی عرفانی با شعر دفاع مقدس درمی آمیزد. پژوهش حاضر به بررسی ابعاد حماسی و عرفانی عاشورا در شعر دفاع مقدس احمد عزیزی شاعر کرمانشاهی پرداخته است. روش تحقیق در این مقاله اسنادی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
27 - مضمون پایداری در شعر حمید سبزواری و موسوی گرمارودی
حسن حبیبی طاهره خبازی معصومه خدادادی مهابادادبیات پایداری، تحت تأثیر جنبش های دینی وملّی و نیز با پیدایش انقلاب اسلامی و بروز جنگ تحمیلی و ضرورت دفاع مقدس بیش از پیش رواج یافت و بسیاری از شاعران و نویسندگان متعهد به عنوان سخنگوی آرمان های انقلابی و مردمی و در حمایت از ایثارگران، مضامین پایداری را در آثار خود بیا أکثرادبیات پایداری، تحت تأثیر جنبش های دینی وملّی و نیز با پیدایش انقلاب اسلامی و بروز جنگ تحمیلی و ضرورت دفاع مقدس بیش از پیش رواج یافت و بسیاری از شاعران و نویسندگان متعهد به عنوان سخنگوی آرمان های انقلابی و مردمی و در حمایت از ایثارگران، مضامین پایداری را در آثار خود بیان کردند. حمید سبزواری و موسوی گرمارودی، دو تن از شاعران مشهور ادبیات آیینی، پایداری و انقلاب اسلامی هستند که در این زمینه فعالیت دارند. شاعران پرگویی که بیشتر قالب های شعری را در خدمت ادبیات پایداری به کار گرفته و برای هر مناسبتی در انقلاب اسلامی شعر سروده اند و به همین علّت به شاعر انقلابی مشهورند. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است چه عواملی بر شکل گیری اندیشه ی پایداری این دو شاعر نقش داشته و مهمترین مضامین پایداری در اشعار این دو چیست؟ نتایج تحقیق نشان می دهد دیدگاه پایداری دو شاعر به هم نزدیک است و در زمینه ادبیات پایداری، همچون: جهاد و ایثار و شهادت، فلسفه ی انتظار و حماسه عاشورا، حق طلبی و استعمار و استکبارستیزی را، به ویژه پس از پیروزی انقلاب در اشعارشان آورده اند. نقش مردم در ایجاد این تفکر چشم گیر است. مردم ایران که از دیرباز ستم ستیزی را سرلوحه کارهای خود قرار داده و همه جا علیه نامردمی ها شوریده است. این روحیه باعث ایجاد تپش هماهنگ قلب و قلم، ایمان و احساس ضرب آهنگ زیبایی در آثار این دو شده که جانمایه اش حقیقت طلبی و انعکاس دردها و آرمان ها است . تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
28 - شخصیت پردازی زنان در سه رمان جنگ ایران
مریم یوزباشی حسین بهزادی اندوهجردیرمان جنگ، شرح احوال رشادت ها و ظلم ستیزی دلاورانی است که برای حفظ شرف ، حیثیت و فضایل انسانی در مقابل متجاوزان به پا خاستند و در این میان زنان نقش برجستهای را در پیشبرد جنگ ایفا کردند. با بررسی سه رمان ، ریشه در اعماق، گلاب خانم وسرود اروند پی خواهیم برد که زنان در عرص أکثررمان جنگ، شرح احوال رشادت ها و ظلم ستیزی دلاورانی است که برای حفظ شرف ، حیثیت و فضایل انسانی در مقابل متجاوزان به پا خاستند و در این میان زنان نقش برجستهای را در پیشبرد جنگ ایفا کردند. با بررسی سه رمان ، ریشه در اعماق، گلاب خانم وسرود اروند پی خواهیم برد که زنان در عرصه های مختلف چگونه ایفای نقش کردند؟ درمقاله حاضر زنان به مادران وهمسران شهید،مادران جانباز،همسران جانباز،زنان مهاجروآوارگان جنگ،زنان پرستار،زنان منتظر وزنان منفی نگرتقسیم بندی شده اندو هرکدام از این زنان باتوجه به روحیات وعقایدخود بازتاب ها وکنش های خاصی در مورد جنگ واتفاقات پیرامون آن دارند. برخی ازاین زنان در مواجه بامشکلات ومصائب به زنان آرمانی وبرخی دیگر به زنانی زمینی بدل می شوندو وجود هرکدام ازاین نوع زنان درصحنه رمان وداستان الزامی است ،تا طرف مقابل آن بهتر شناخته شودو همان طور که گفته اند هرچیزی با ضد خودش شناخته می شود،بدین منظور وجود زنان منفی نگر است که باعث می شودتا زنان آرمانی واسطوره ای شناسایی شوندوارزش واهمیت آنان در جنب چنین زنهایی است که به منصه ی ظهور می رسد. نقش رمان در این دوره به تصویر کشیدن استقامت، صبوری و از خود گذشتگی زنان است، زیرا زنان این دوره نسبت به دورههای پیشین متمایز میباشند و به مسئولیت و تعهد خطیر خود در قبال خانواده و جامعه واقف شدند و به همین دلیل خود را از قید هوس و آرزو آزاد ساختند و به عنوان زنان آرمانی جلوهگر شدند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
29 - تحلیل بینامتنی نقاشی دفاع مقدس (با تکیه بر نظریه بینامتنیت ژرارژنت)
نیره السادات مبینی پور محمدعلی خبری محمدرضا شریف زادهبرای خوانش یک متن نیاز به متون پیشین و هم عصر آن است پس هیچ متنی از آثار قبل از خود مستقل نیست .نقاشی از آن رو که اثر هنری است متنی قابل بررسی خواهد بود. به دلیل مناسب بودن نظریهی بینامتنیت ژرار ژنت با موضوع به عنوان چارچوب نظری استفاده شده است. نقاشی دفاع مقدس نظام مع أکثربرای خوانش یک متن نیاز به متون پیشین و هم عصر آن است پس هیچ متنی از آثار قبل از خود مستقل نیست .نقاشی از آن رو که اثر هنری است متنی قابل بررسی خواهد بود. به دلیل مناسب بودن نظریهی بینامتنیت ژرار ژنت با موضوع به عنوان چارچوب نظری استفاده شده است. نقاشی دفاع مقدس نظام معنایی و زیباییشناسی خاص خود را دارد که با یکدیگر متفاوت است سلیقهها چه در تولید و چه در پذیرش آثار هنری بسته به دگرگونی اجتماعی تغییر میکند که از نظر ماهیت ساختاری اثر مورد مطالعه اقدام به خوانش متن شده است. این مقاله قصد دارد پاسخ به این پرسشها را بدهد که نقاشی دفاع مقدس چگونه توانسته از طریق متن و تصویر این موضوع را بازنمایی کند و به مخاطب منتقل کند و آن را چگونه در قالب زیباییشناسی توصیف کند. روش از نظر هدف از نوع بنیادی و از نظر ماهیت بر اساس روش تاریخی و توصیفی و تحلیلی است. با توجه به بررسی نقاشیهای دفاع مقدس و معناکاوی و بازتولید مفهوم مقدس جنگ توسط نقاشیها (متنها) و چگونگی بازتولید مفهوم مقدس بودن جنگ توسط تصاویر و نقش آنها در بازتولید و پلیدی زدایی از جنگ به عنوان نتیجه نهایی مطرح میشود تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
30 - تحلیل گفتمان نقاشی دفاع مقدس
نیره السادات مبینی پور محمدرضا شریف زاده محمدعلی خبرینقاشی جنگ که تأثیر بسزایی در روند شکلگیری جریانهای پس از خود دارد، در یک متن گفتمانی خاصّی پدید آمده است. در این مقاله بهصورت توامان متن و بافت مورد مطالعه قرار گرفتهاند. به جهت مناسب بودن موضوع و قابلیّت فوقالعاده نظریه گفتمان لاکلاوموف در تبیین تمامی امور و پدیده أکثرنقاشی جنگ که تأثیر بسزایی در روند شکلگیری جریانهای پس از خود دارد، در یک متن گفتمانی خاصّی پدید آمده است. در این مقاله بهصورت توامان متن و بافت مورد مطالعه قرار گرفتهاند. به جهت مناسب بودن موضوع و قابلیّت فوقالعاده نظریه گفتمان لاکلاوموف در تبیین تمامی امور و پدیدههای سیاسی ـ اجتماعی این نظریه به عنوان چارچوب نظری در نظر گرفته شده و نقاشیهای دفاع مقدس و بازنمایی جنگ در آنها و تولید گفتمان جدید پرداخته شده است. از آنجا که نقاشیها به عنوان منبع مهمی برای بازنمایی وضعیت دورۀ جنگ هستند، تعدادی از آثار هنرمندان در طول دوران دفاع مقدس و پس از آن تحلیل گفتمان شده و با انتخاب نمونههایی مشخّص از نقاشیهای دوره جنگ و پساجنگ اقدام به خوانش بافت و متن شده است.داده های این پژوهش نقاشی های دوران جنگ و پساجنگ هستند که از بین آن ها چند نمونه انتخاب شده است. برای انتخاب نمونه ها از گردآوری اطلاعات مبتنی بر اسناد تحلیل گفتمان و تحلیل متن و در انتخاب جمعیّت نمونه از شیوه نمونهگیری هدفمند استفاده شد. این پژوهش نشان می دهد که مفاهیم ولایت، شهادت، شهید، دفاع، مقاومت، جهاد و.... در فرهنگ ایرانی که آمیخته با فرهنگ اسلامی است به شکل مقدس در جنگ مورد توجّه قرار گرفته و توسط گفتمان بار تولید شده است. همچنین با اشاره به این مفاهیم و المانها نشانههای اسطورهای موجود در تصاویر، چگونگی بازتولید مفهوم مقدس و تحلیل دالهای مرکزی آثار برخی هنرمندان کلیدی در این دو دوره در روند این پژوهش آشکار شد.گفتمان نقاشی انقلاب در طی گذار به گفتمان جنگ تحت تأثیر عوامل سیاسی ـ اجتماعی و جابجایی روابط قدرت با تحولات بنیادینی در شیوه بازنمایاندن جنگ و پیرامون آن مواجه است. تفاصيل المقالة