فهرس المقالات بعد ذهنی

• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  1 - مروری بر شاخص‌ها و مولفه‌های کیفیت زندگی شهری(مورد مطالعه شهر همدان)
  اسداله نقدی حیدر بابایی
  چکیده مقدمه و هدف پژوهش: مفهوم محوری در مطالعات مرتبط با کیفیت زندگی شهری سنجش میزان و کیفیت تحقق نیازهای مادی و معنوی شهروندان در دو بعد شاخص‌های ذهنی (کیفی) و عینی (کمی) در زمینه‌های مختلف (اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و زیست محیطی) است. مطالعات در این خصوص از 1930 مورد تو أکثر

  چکیده مقدمه و هدف پژوهش: مفهوم محوری در مطالعات مرتبط با کیفیت زندگی شهری سنجش میزان و کیفیت تحقق نیازهای مادی و معنوی شهروندان در دو بعد شاخص‌های ذهنی (کیفی) و عینی (کمی) در زمینه‌های مختلف (اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و زیست محیطی) است. مطالعات در این خصوص از 1930 مورد توجه متخصصان مسائل شهری قرار گرفت. این موضوع ابتدا در کشورهای توسعه یافته و سپس جوامع در حال توسعه بسط پیدا کرد. هدف اصلی این مقاله بررسی ابعاد، عناصر و مدل‌های مختلف سنجش و هم‌چنین مقایسه‌ شاخص‌های عینی و ذهنی در یکی از مراکز استان در غرب ایران و شهر همدان است. با توجه به سابقه دیرینه شهری همدان و گزینش این شهر بعنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران،این شهر بعنوان جغرافیای تحقیق انتخاب شده است. روش پژوهش: روش این مقاله پیمایشی بوده است و نتایج نشانگر اهمیت توجه به هر دو بعد ذهنی و عینی کیفیت زندگی در برنامه‌ریزی شهری است. جامعه آماری خانوارهای ساکن در شهر همدان می‌باشند که در این میان 380 خانوار به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات ابتدا شهر همدان به صورت خوشه‌ای به محلات نسبتا هم‌گون تقسیم، و سپس در مرحله بعد پس از تعیین خوشه‌ها و بلوک‌ها با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی، نمونه نهایی برگزیده شد. سپس محلات از بین خوشه‌های چهار‌گانه انتخاب شدند. یافته‌ها و نتیجه گیری: بر خلاف انتظار اولیه نتایج نشانگر عدم رابطه معناداری بین شاخص های عینی و ذهنی کیفیت زندگی در مناطق مختلف شهر با میزان رضایت‌مندی می باشد. هم چنین بعد ذهنی بر دیگر ابعاد کیفیت زندگی ارجحیت دارد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  2 - تبیین مدل جامع‌نگر ابعاد کیفیت زندگی در محیط‌های سکونتی به‌منظور سیاست‌گذاری‌های کلان منطقه ای
  محمد صادق طاهر طلوع دل امید حیدری پور
  مدل کیفیت زندگی به دلیل ساختار چندبعدی آن، دارای پیچیدگی و ابهام بوده و به دلیل تنوع تعاریف، ابعاد، مقیاس‌ها و شاخص‌های مطرح‌شده در بین اندیشمندان، به‌منظور استفاده در سیاست‌گذاری‌های کلان، نیاز به بازشناسی دارد. هدف این پژوهش، تحلیل محتوای اسنادی ادبیات موضوعی کیفیت زن أکثر

  مدل کیفیت زندگی به دلیل ساختار چندبعدی آن، دارای پیچیدگی و ابهام بوده و به دلیل تنوع تعاریف، ابعاد، مقیاس‌ها و شاخص‌های مطرح‌شده در بین اندیشمندان، به‌منظور استفاده در سیاست‌گذاری‌های کلان، نیاز به بازشناسی دارد. هدف این پژوهش، تحلیل محتوای اسنادی ادبیات موضوعی کیفیت زندگی با رویکرد تبیین ساختار کلی آن می‌باشد. روش تحقیق این پژوهش، با رویکردی کمی-کیفی و جامع‌نگر، با جامعه آماری پژوهش‌های انجام‌شده در موضوع کیفیت زندگی و نمونه‌گیری به‌صورت هدفمند و با ساختار گلوله برفی تا حد اشباع نظری انجام‌شده است. به طور کلی 160 پژوهش، براساس شاخص های مطرح شده، مورد تحلیل محتوا قرارگرفته است. بر اساس یافته‌ها، می‌توان دریافت که شاخص‌های کیفیت زندگی در سه رویکرد اصلی عینی، ذهنی و رفتاری و به‌طور مسجل حاصل از 7 بعد کالبدی، اجتماعی، خدماتی، اقتصادی، محیطی، فرهنگی و شخصی با ارزش‌های متنوع می‌باشند. بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها نتیجه‌گیری می‌شود که در سیاست‌گذاری‌های کلان، الگوهای جاری رفتار، برابر با استانداردهای عینی و ذهنیت مخاطب، بسیار بیشتر از وجود استانداردهای عینی باید موردتوجه قرار گیرند و تأمین این دو گروه از شاخص‌ها علی‌رغم عدم تأمین شاخص‌های عینی می‌تواند به سازگاری مخاطب با محیط منجر شود. همچنین شاخص‌های شخصی در پژوهش‌های انجام‌شده، دارای بیشترین وزن و شاخص‌های کالبدی دارای بیشترین فراوانی و کمترین وزن می‌باشد و توجه ویژه به آن‌ها در برنامه‌ریزی‌های کلان، باید در اولویت قرار گیرد. درنهایت، به‌منظور مدل جامع‌نگر کیفیت زندگی با ارائه ضریب اهمیت هرکدام از ابعاد برای اولویت‌بندی برنامه‌ها ارائه می‌شود. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  3 - ارزیابی وضعیت زیست¬پذیری در مناطق شهری با استفاده از تکنیک¬های برنامه¬ریزی (مطالعه موردی: کلان¬شهر کرمانشاه)
  مهرانگیز محمدی عباس ملک حسینی
  اهمیت ارزیابی زیست¬پذیری از آنجا ناشی می¬شود که با این کار ویژگی¬های کلی اقتصادی، اجتماعی و زیست¬محیطی یک منطقه آشکار می¬شود؛ بنابراین پژوهش حاضر با رویکرد – توصیفی تحلیل در پی آن بوده که وضعیت زیست¬پذیری کلان¬شهر کرمانشاه را در بعد ذهنی بررسی نماید. با توجه به اینکه رو أکثر

  اهمیت ارزیابی زیست¬پذیری از آنجا ناشی می¬شود که با این کار ویژگی¬های کلی اقتصادی، اجتماعی و زیست¬محیطی یک منطقه آشکار می¬شود؛ بنابراین پژوهش حاضر با رویکرد – توصیفی تحلیل در پی آن بوده که وضعیت زیست¬پذیری کلان¬شهر کرمانشاه را در بعد ذهنی بررسی نماید. با توجه به اینکه روش پژوهش، پیمایشی (مبتنی بر پرسشنامه) بوده است که حجم نمونه با استفاده از روش کوکران به تعداد 384 نفر انتخاب و بر اساس جمعیت هر منطقه تعداد نمونه مربوطه انتخاب شده است. بعد از تأیید روایی و پایایی پرسشنامه و بعد از جمع¬آوری پرسشنامه¬های تکمیل شده؛ پاسخ¬های شهروندان وارد نرم¬افزار SPSS21 شده و میانگین هر شاخص در مناطق محاسبه شده است. سپس وزن¬دهی شاخص¬ها با استفاده از روش آنتروپی شانون انجام گرفته است. در مرحله بعد وضعیت زیست‌پذیری مناطق شهری کرمانشاه با استفاده از تکنیک¬های برنامه¬ریزی تاپسیس، ویکور و ساو بررسی و با توجه به اینکه این تکنیک¬ها نتایج متفاوتی از رتبه و وضعیت زیست¬پذیری مناطق را نشان می¬دهند، با استفاده از روش درصد و شدت تغییرات بهترین تکنیک جهت سنجش و رتبه‌بندی وضعیت زیست‌پذیری کلان¬شهر کرمانشاه انتخاب شده است. نتایج پژوهش گویایی آن است که بر اساس یافته‌های تکنیک تاپسیس و ویکور وضعیت زیست¬پذیری در مناطق کلان¬شهر کرمانشاه مناسب نمی‌باشد زیرا تنها منطقه 5 در وضعیت مطلوب زیست¬پذیری قرار دارد. همچنین نتایج تکنیک ساو برخلاف نتایج دو تکنیک دیگر پژوهش وضعیت زیست¬پذیری کرمانشاه را مناسب ارزیابی می¬کند. روش درصد تغییرات نشان داد که تکنیک تاپسیس روش مناسب¬تری برای رتبه¬بندی و سنجش وضعیت زیست¬پذیری کلان¬شهر کرمانشاه می¬باشد. در نهایت پیشنهادهای برای مطلوب شدن وضعیت زیست‌پذیری کلان¬شهر کرمانشاه ارائه شده است. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  4 - تحلیلی بر مؤلفه‌های سازنده کیفیت زندگی در شهر نوشهر
  سید هادی حسینی خدیجه باقریان
  کیفیت زندگی یکی از مفاهیم مهمی است که در دهه های اخیر به عنوان هدف نهایی تمامی نظریه ها و برنامه های شهری مورد توجه مسؤولان و اندیشمندان قرار گرفته است. هدف اصلی این تحقیق که در محدوده ی شهر نوشهر انجام گرفته است، شناسایی مؤلفه‌های سازنده کیفیت زندگی در محدوده ی مورد مط أکثر

  کیفیت زندگی یکی از مفاهیم مهمی است که در دهه های اخیر به عنوان هدف نهایی تمامی نظریه ها و برنامه های شهری مورد توجه مسؤولان و اندیشمندان قرار گرفته است. هدف اصلی این تحقیق که در محدوده ی شهر نوشهر انجام گرفته است، شناسایی مؤلفه‌های سازنده کیفیت زندگی در محدوده ی مورد مطالعه و سنجش سطح کیفیت زندگی شهروندان نوشهر می‌باشد. روش‌شناسی تحقیق، روشی ترکیبی است که در آن از روش توصیفی برای بررسی ادبیات و مبانی ‌نظری تحقیق و از روش‌ کمی ـ تحلیلی برای شناخت روابط علی و همبستگی میان متغیرها و عوامل تحقیق استفاده شده است. گرد آوری داده‌های اصلی نیز مبتنی بر روش‌های پیمایشی (پرسشنامه) می‌باشد. یافته‌های حاصل از تحقیق گویای آن هستند که مؤلفه‌های سازنده بعد عینی کیفیت زندگی در محدوده مورد مطالعه در برگیرنده 6 عامل یا مؤلفه شامل همبستگی و تعاملات اجتماعی، شرایط اقتصادی، دسترسی به امکانات و خدمات، وضعیت کالبدی، امنیت محیطی و مشارکت در امور می‌باشند که در مجموع 2/53 درصد کل واریانس متغیر وابسته کیفیت زندگی در بعد عینی را تبیین می‌کنند. در بعد ذهنی نیز مؤلفه‌های سازنده کیفیت زندگی شهر نوشهر دربرگیرنده ی 5 عامل به ترتیب اهمیت شامل احساس ارزشمند بودن، حس تعلق مکانی، بهزیستی ذهنی، شبکه اجتماعی و احساس امنیت می‌باشند که در مجموع 98/60 درصد از واریانس متغیر وابسته تحقیق یعنی کیفیت زندگی در بعد ذهنی را تبیین می‌کنند. همچنین تحلیل داده‌ها با استفاده از شاخص تجمعی کیفیت زندگی نشان دادند که در بعد عینی امتیاز به دست آمده برابر با 726/2 و در بعد ذهنی امتیاز حاصل برابر با 389/2 می‌باشد که از میانه نظری داده‌ها یعنی(3) پایین‌تر می‌باشند. بر این اساس، هم در بعد عینی و هم در بعد ذهنی کیفیت زندگی شهروندان شهر نوشهر از وضعیت چندان مناسبی برخوردار به ویژه در بعد ذهنی برخوردار نمی‌باشد. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  5 - تحلیلی بر وضعیت زیست‌پذیری اجتماعی در ابعاد ذهنی و عینی (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)
  برهان ویسی ناب فریدون بابایی اقدم
  10.30495/uss.2023.709309
  اهمیت ارزیابی زیست پذیری ازآنجا ناشی می شود که با این کار ویژگی های کلی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی یک منطقه آشکار می شود و همچنین می تواند به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای نظارت بر برنامه‌ریزی توسعه شهری و طراحی سیاست های آینده برای شهر بکار رود؛ بنابراین پژوهش حاضر با ر أکثر

  اهمیت ارزیابی زیست پذیری ازآنجا ناشی می شود که با این کار ویژگی های کلی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی یک منطقه آشکار می شود و همچنین می تواند به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای نظارت بر برنامه‌ریزی توسعه شهری و طراحی سیاست های آینده برای شهر بکار رود؛ بنابراین پژوهش حاضر با رویکرد – توصیفی تحلیل در پی آن بوده که وضعیت زیست پذیری اجتماعی کلان‌شهر تبریز را در دو بعد ذهنی و عینی بررسی نماید. جهت سنجش وضعیت ذهنی زیست پذیری اجتماعی (شامل 7 شاخص و 80 گویه) ابتدا پرسشنامه مربوطه طراحی، پس از تعین نمونه آماری در سطح مناطق 10 گانه تبریز با استفاده از روش کوکران (384 نمونه) و تائید روایی و پایایی پرسشنامه اطلاعات مربوط به بعد ذهنی جمع آوری شده، همچنین برای بررسی بعد عینی (شامل 25 گویه) از آخرین سالنامه آماری (سال 1398) تبریز استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوطه از روش آنتروپی شانون برای وزن دهی شاخص ها و گویه های پژوهش و از روش موریس اصلاحی برای تعیین وضعیت زیست پذیری مناطق بر اساس ادبیات جهانی در 5 سطح استفاده شده است؛ در نهایت برای درک فضایی بهتر از وضعیت زیست پذیری اجتماعی در سطح مناطق نرم افزار GIS برای ترسیم نقشه ها به کارگرفته شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که به لحاظ بعد ذهنی منطقه 2 با نمره زیست پذیری اجتماعی 2/89 در وضعیت قابل‌قبول و در رتبه یک قرار دارد. بیشترین تعداد مناطق (5 منطقه) در وضعیت نامطلوب و غیرقابل‌قبول قرار دارند. در بعد عینی هیچ‌کدام از مناطق در وضعیت زیست پذیری مناسب قرار ندارند و 10 منطقه مورد مطالعه در وضعیت نامطلوب و غیرقابل‌قبول قرار دارند. در نهایت در بعد ترکیبی (هر دو بعد عینی و ذهنی) منطقه 2 در وضعیت قابل‌تحمل، منطقه 3 در وضعیت متوسط و سایر مناطق (8 منطقه) در وضعیت نامناسب قرار دارند؛ بنابراین نتایج گویایی آن است که تمام مناطق شهری تبریز نیازمند توجه ویژه مدیران شهری هستند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  6 - تحلیل ابعاد عینی و ذهنی سطح رضایتمندی از شهرک های سکونتگاهی (مطالعه موردی: ‌شهرک علی‌اکبر، شهرستان هامون سیستان)
  عبدالمجید رضایی کهخا محمودرضا میرلطفی حمید حیدری مکرر مریم نوری
  شناسایی عوامل مؤثر در میزان رضایتمندی سکونتی ساکنان، می‌تواند در جهت تحلیل وضع موجود سکونتی، تصمیمات آتی به منظور ارتقای سطح کیفی محدوده‌های سکونتی افراد و جلوگیری از تکرار نواقص در سایر مکان‌ها مؤثر واقع گردد؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر تحلیل ابعاد عینی و ذهنی مرتبط با أکثر

  شناسایی عوامل مؤثر در میزان رضایتمندی سکونتی ساکنان، می‌تواند در جهت تحلیل وضع موجود سکونتی، تصمیمات آتی به منظور ارتقای سطح کیفی محدوده‌های سکونتی افراد و جلوگیری از تکرار نواقص در سایر مکان‌ها مؤثر واقع گردد؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر تحلیل ابعاد عینی و ذهنی مرتبط با رضایتمندی از شهرک‌های سکونتگاهی در شهرک علی‌اکبر از توابع شهرستان هامون (سیستان) بوده است. از این رو؛ برای تحقق هدف مورد نظر، ضمن مطالعات اسنادی، طیف گسترده ای از شاخص های عینی و ذهنی رضایتمندی تعیین و در چارچوب مطالعات میدانی (تکمیل پرسش نامه ها) مورد بررسی قرار گرفت.طبق سرشماری سال 1390 جامعهآماریاینپژوهش 1121 سرپرست خانوار شهرک علی‌اکبر و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران در سطح 95 درصد اطمینان (96/1=T) برابر با 388 نفر از سرپرستان خانوار برآورد شده است و در نهایت اطلاعات جمع آوری شده به وسیله‌ نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای محاسبه پایایی پژوهش تعداد 30 پرسش نامه در سطح سرپرستان خانوار محدوده مورد مطالعه توزیع گردیده و بر اساس داده های جمع آوری شده میزان پایایی این پژوهش براساس آزمون آلفای کرونباخ در سطح بالایی (809/.) قرار دارد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که میزان رضایتمندیسرپرستان خانوار از شهرک سکونتگاهی علی‌اکبر در حد ضعیف (88/1) برآورد شده است؛ و میانگین ابعاد ذهنی (49/2) بوده که نشان از رضایت نسبی ساکنان از ابعاد ذهنی داشته اند. همچنین میانگین معیارهای عینی،(77/1) بوده که نارضایتی(ضعیف) ساکنان رادربرداشتهاست؛بنابرایناغلبمعیارهایرضایتمندی ازواحدهای سکونتی درسطح ضعیف قرارگرفته‌اند. تفاصيل المقالة
• حرية الوصول المقاله
  • صفحة الملخص
  • نص كامل
  
  7 - مدل ارزیابی رضایتمندی سکونتی آپارتمان‌های مسکونی (مطالعه موردی: محدوده کوه آتشگاه-ناژوان در شهر اصفهان)
  محمد صادق طاهر طلوع دل امید حیدری پور
  مقدمه: رضایتمندی سکونتی یک شاخص مهم در ارزیابی احساس رضایت فرد از محیط مسکونی، برای برنامه ریزان، معماران، توسعه‌دهندگان و سیاست‌گذاران است که از طریق عوامل متنوعی ارزیابی می‌شود.هدف پژوهش: هدف این پژوهش، شناخت مؤلفه‌های رضایتمندی سکونتی در ابعاد مختلف، اولویت‌بندی آن‌ه أکثر

  مقدمه: رضایتمندی سکونتی یک شاخص مهم در ارزیابی احساس رضایت فرد از محیط مسکونی، برای برنامه ریزان، معماران، توسعه‌دهندگان و سیاست‌گذاران است که از طریق عوامل متنوعی ارزیابی می‌شود.هدف پژوهش: هدف این پژوهش، شناخت مؤلفه‌های رضایتمندی سکونتی در ابعاد مختلف، اولویت‌بندی آن‌ها و رسیدن به مدلی جهت ارزیابی رضایتمندی سکونتی در آپارتمان‌های مسکونی است.روش‌شناسی تحقیق: روش تحقیق این پژوهش با رویکردی کمی، در دو مرحله شامل یافتن مؤلفه‌های رضایتمندی سکونتی از طریق تحلیل محتوای پژوهش‌های انجام شده و ارزیابی رضایتمندی سکونتی بر اساس مؤلفه‌ها از طریق پیمایش است. پیمایش با جامعه آماری ساکنین آپاتمآن‌های مسکونی و حجم نمونه، 250 نفر از ساکنین آپارتمان‌های زیر 10 واحدی به‌صورت تصادفی، صورت گرفته است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: منطقه مورد تحلیل، منطقه 9 اصفهان در محدوده مابین کوه آتشگاه و منطقه ناژوان است که در سال‌های اخیر، ساخت‌وساز در این منطقه با روند تصاعدی افزایش یافته است. همین امر، اهمیت بررسی رضایتمندی سکونتی در این منطقه را نشان می‌دهد.یافته‌ها و بحث: یافته‌ها در دو بخش نتایج تحلیل آنووا و مدل یابی ارائه شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که بر اساس جامعه آماری موردبررسی، سن، میزان تحصیلات و درآمد، تأثیر چندانی بر رضایتمندی سکونتی ندارد. همچنین مدل رضایتمندی سکونتی در سه بعد عینی، ذهنی و رفتاری با بار عاملی بین 3/0 تا 4/0 به‌دست‌آمده است. در این مدل، بعد ذهنی دارای بیشترین بار عاملی در بین ابعاد و تعاملات اجتماعی دارای بیشتر بار عاملی در بین مؤلفه‌های رضایتمندی سکونتی است.نتایج: بنا بر یافته‌ها نتیجه‌گیری می‌شود که رضایتمندی سکونتی، مفهومی به‌هم‌پیوسته بر اساس سه بعد عینی، ذهنی و رفتاری با درجه اهمیت تقریباً برابر و تحت تأثیر یکدیگر است. این مفهوم، همچنین دارای مؤلفه‌هایی با درجه اهمیت تقریباً برابر است. سهم هر یک از ابعاد در مدل رضایتمندی سکونتی، حدود 30 تا 40 درصد و دارای اهمیت زیاد و سهم هر یک از مؤلفه‌ها حدود 3 تا 4 درصد است. تفاصيل المقالة