• فهرس المقالات بافت‌های فرسوده

      • حرية الوصول المقاله

        1 - سنجش میزان تطابق توسعه شهر قزوین با سیاست‌های توسعه درونی شهر
        مجید زارعی فائزه ترکمنها
        توسعه درونی شهر (میان افزا) به زمین‌های خالی، کاربری های منسوخ و ناسازگار و بافت فرسوده درون شهر و زیر ساخت‌ آنها، به عنوان سرمایه و فرصت‌هایی برای توسعه می‌نگرد که با رشد پیرامونی و پراکنده شهر از جریان توسعه بدور مانده‌است. این شیوه با امکان افزایش جمعیت و کاربری ‌های أکثر
        توسعه درونی شهر (میان افزا) به زمین‌های خالی، کاربری های منسوخ و ناسازگار و بافت فرسوده درون شهر و زیر ساخت‌ آنها، به عنوان سرمایه و فرصت‌هایی برای توسعه می‌نگرد که با رشد پیرامونی و پراکنده شهر از جریان توسعه بدور مانده‌است. این شیوه با امکان افزایش جمعیت و کاربری ‌های مورد نیاز به منظور توازن سرانه های کاربری، سبب توسعه و ارتقاء تعاملات اجتماعی و سرمایه‌های محلات می‌گردد. پژوهش حاضر با دستیابی به شاخص‌هایی به بررسی میزان تطابق توسعه شهر قزوین با رویکرد توسعه درونی پرداخته‌است. آن گاه تأثیر هریک از شاخص‌ها و وضعیت آنها به لحاظ استفاده حداکثر از ظرفیت‌های توسعه درونی، با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی[1]مورد سنجش قرار گرفت. نتایج پژوهش گویای این امر است که در توسعه شهر قزوین اگرچه امکان توسعه از درون وجود دارد، از ظرفیت‌های یاد شده در توسعه درونی شهر به خوبی بهره گرفته نشده‌است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        2 - الگوهای رونق‌بخشی، نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده‌‌ی شهری
        شریف مطوّف زهرا خدائی
        این مقاله بر آن است، ضمن تبیینِ انواع بافت های آسیب پذیر و شاخص هایِ شناسایی بافت های فرسوده به علل پیدایش آن پرداخته و پیشنهاداتی در زمینه ی راه‌های برون رفت از وضعیت موجود و رونق‌بخشی به نوسازی در این بافت ها ارائه نماید. بدین منظور با استفاده از تجربه ی موردی شهر کاش أکثر
        این مقاله بر آن است، ضمن تبیینِ انواع بافت های آسیب پذیر و شاخص هایِ شناسایی بافت های فرسوده به علل پیدایش آن پرداخته و پیشنهاداتی در زمینه ی راه‌های برون رفت از وضعیت موجود و رونق‌بخشی به نوسازی در این بافت ها ارائه نماید. بدین منظور با استفاده از تجربه ی موردی شهر کاشمر این راه کارها مورد ارزیابی تجربی قرار گرفت.در این مقاله ضمن گونه شناسیِ تعاریف، مفاهیم و راه کارهای بهسازی بافت های فرسوده، به تبیین وضع موجود بافت‌های فرسوده ی شهر کاشمر و طبقه بندی آن ها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP و نیز نرم‌افزار GIS پرداخته و به نحوه ی مداخله ی ارکان مؤثر در این بافت‌ها اشاره شده است. در نهایت با تقسیم بندی بافت‌های فرسوده ی شهر کاشمر به چهار گونه ی "بافت فرسوده با ارزش تاریخی"، "بافت فرسوده میانی"، "بافت فرسوده روستایی ـ شهری (دارای هسته روستایی)" و "بافت فرسوده حاشیه‌ای" شیوه ی مداخله ی دولت و نحوه ی مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی آن بیان شده است. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        3 - بررسی پراکنده رویی و ظرفیت‌های توسعه درونی شهر سقز
        محمد سلیمانی سیمین تولایی احمد زنگانه مظهر احمدی
        چکیده رشد سریع و گسترش افقی شهرها درایران شاید شدیدتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحال‌توسعه باشد چراکه این فرایند اکثر شهرهای تاریخی ایران را از ساختار یکپارچه شهری محروم و آن‌ها را در برابر مشکلات خاصی برای توسعه متعادل و متوازن قرار داده است. علاوه بر این، ب أکثر
        چکیده رشد سریع و گسترش افقی شهرها درایران شاید شدیدتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحال‌توسعه باشد چراکه این فرایند اکثر شهرهای تاریخی ایران را از ساختار یکپارچه شهری محروم و آن‌ها را در برابر مشکلات خاصی برای توسعه متعادل و متوازن قرار داده است. علاوه بر این، بسیاری از اراضی، کاربری ها و بافت‌های قدیمی و فرسوده به‌صورت دایر و بایر در داخل شهرها در کشاکش این توسعه غیراصولی و شتاب‌زده، از جریان عمران و توسعه صحیح شهری بازمانده و اکنون به‌عنوان بافت‌های مسئله‌دار شهری مطرح هستند. هدف انجام این تحقیق تحلیل الگوی گسترش فضایی- کالبدی شهر سقز و شناخت ظرفیت ها و توان های موجود و نهفته این شهر بویژه، در عرصه بافت های فرسوده در راستای توسعه درونی شهر است. تحقیق حاضر به‌طور غالب با یک دید شناختی- اکتشافی در چهارچوبی توصیفی-تحلیلی انجام‌شده است. داده های موردنیاز به دو صورت اسنادی-کتابخانه ای و میدانی جمع‌آوری‌شده است.اسناد و طرح های توسعه شهری مهم ترین منبع داده ها و اطلاعات بوده است. از نرم افزارهای Google EarthوGlobal Mapper برای تدقیق موقعیت و تعیین مساحت پهنه های توسعه درونی و Arc GIS برای بررسی الگوی رشد شهری و همپوشانی لایه های مرکز آمار با نقشه بافت های فرسوده شهر سقز و تهیه سایر نقشه ها استفاده شده است. روند توسعه فیزیکی شهر سقز از سال 1335تاکنون نشان از توسعه فیزیکی ناموزون ، پراکنده و بدون توجه لازم به معیارهای شهرسازی و زیست‌محیطی دارد. نتایج مدل های به کار برده شده (ضریب موران، مدل هلدرن و انتروپی شانون) گواه بر این مسأله دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که شهر سقز دارای ظرفیت های قابل توجهی برای توسعه از درون است به طوری که اراضی قهوه ای مساحتی حدود 545 هکتار و بافت های فرسوده شهری( مرکزی،میانی و حاشیه ای) حدود 274 هکتار از محدوده شهر را به خود اختصاص داده اند. بدین ترتیب اراضی قهوه ای حدود43632 نفر و بافت‌های فرسوده شهری حدود 43555 نفر ظرفیت اسکان و پذیریش جمعیت را مازاد بر جمعیت کنونی خود دارند. روشن است این وضع می تواند توسعه عمومی شهر را تا سال 1425 هدایت و در عرصه های کنونی شهر جذب نماید تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        4 - ارزیابی میزان آگاهی کارشناسان نوسازی بافت فرسوده از مسایل زیست محیطی
        سید محمد شبیری سیده زهرا شمسی پاپکیاده ناهید قربانی
        مرکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران شهر تهران است با ساختمان های به شدت آسیب پذیر، که با قرار گرفتن تقریبا تمام این شهر بر روی گسل در معرض خطر می باشد. از دیگر مشکلات این شهر، افزایش جمعیت، وسایل نقلیه، بافت‌های فرسوده و... که موجب ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی و ناپایداری أکثر
        مرکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران شهر تهران است با ساختمان های به شدت آسیب پذیر، که با قرار گرفتن تقریبا تمام این شهر بر روی گسل در معرض خطر می باشد. از دیگر مشکلات این شهر، افزایش جمعیت، وسایل نقلیه، بافت‌های فرسوده و... که موجب ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی و ناپایداری شهر و نگرانی ساکنان و مدیران شهری شده و آن ها را به اندیشه واداشته است، که به ارائه راهکارهایی جهت برطرف نمودن مشکلات این شهر بخصوص معضلات زیست محیطی ناشی از بافت‌های فرسوده در این کلان شهر بپردازند. این پژوهش در راستای بهبود وضعیت به ارزیابی آگاهی‌های زیست محیطی کارشناسان نوسازی بافت فرسوده در شهر تهران پرداخته است. پژوهشی از نوع کاربردی و روش تحقیق توصیفی با رویکرد پیمایشی که دارای حجم نمونه با جامعه آماری یکسان است و آگاهی آن ها را از هفت جنبه زیست محیطی مورد بررسی قرار گفته و نتایج نشان داده است که آگاهی‌های زیست محیطی کارشناسان به جز از جنبه مفاهیم محیط زیست در سایر جنبه‌ها مطلوب نمی‌باشند و در جنبه‌های مختلف بین کارشناسان زن و مرد متفاوت است. همچنین میزان آگاهی نقش تعیین کننده‌ای در نگرش کارشناسان دارد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        5 - بررسی پراکنده رویی و ظرفیت‌های توسعه درونی شهر سقز
        محمد سلیمانی سیمین تولایی احمد زنگانه مظهر احمدی
        چکیده رشد سریع و گسترش افقی شهرها درایران شاید شدیدتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحال‌توسعه باشد چراکه این فرایند اکثر شهرهای تاریخی ایران را از ساختار یکپارچه شهری محروم و آن‌ها را در برابر مشکلات خاصی برای توسعه متعادل و متوازن قرار داده است. علاوه بر این، ب أکثر
        چکیده رشد سریع و گسترش افقی شهرها درایران شاید شدیدتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحال‌توسعه باشد چراکه این فرایند اکثر شهرهای تاریخی ایران را از ساختار یکپارچه شهری محروم و آن‌ها را در برابر مشکلات خاصی برای توسعه متعادل و متوازن قرار داده است. علاوه بر این، بسیاری از اراضی، کاربری ها و بافت‌های قدیمی و فرسوده به‌صورت دایر و بایر در داخل شهرها در کشاکش این توسعه غیراصولی و شتاب‌زده، از جریان عمران و توسعه صحیح شهری بازمانده و اکنون به‌عنوان بافت‌های مسئله‌دار شهری مطرح هستند. هدف انجام این تحقیق تحلیل الگوی گسترش فضایی- کالبدی شهر سقز و شناخت ظرفیت ها و توان های موجود و نهفته این شهر بویژه، در عرصه بافت های فرسوده در راستای توسعه درونی شهر است. تحقیق حاضر به‌طور غالب با یک دید شناختی- اکتشافی در چهارچوبی توصیفی-تحلیلی انجام‌شده است. داده های موردنیاز به دو صورت اسنادی-کتابخانه ای و میدانی جمع‌آوری‌شده است.اسناد و طرح های توسعه شهری مهم ترین منبع داده ها و اطلاعات بوده است. از نرم افزارهای Google EarthوGlobal Mapper برای تدقیق موقعیت و تعیین مساحت پهنه های توسعه درونی و Arc GIS برای بررسی الگوی رشد شهری و همپوشانی لایه های مرکز آمار با نقشه بافت های فرسوده شهر سقز و تهیه سایر نقشه ها استفاده شده است. روند توسعه فیزیکی شهر سقز از سال 1335تاکنون نشان از توسعه فیزیکی ناموزون ، پراکنده و بدون توجه لازم به معیارهای شهرسازی و زیست‌محیطی دارد. نتایج مدل های به کار برده شده (ضریب موران، مدل هلدرن و انتروپی شانون) گواه بر این مسأله دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که شهر سقز دارای ظرفیت های قابل توجهی برای توسعه از درون است به طوری که اراضی قهوه ای مساحتی حدود 545 هکتار و بافت های فرسوده شهری( مرکزی،میانی و حاشیه ای) حدود 274 هکتار از محدوده شهر را به خود اختصاص داده اند. بدین ترتیب اراضی قهوه ای حدود43632 نفر و بافت‌های فرسوده شهری حدود 43555 نفر ظرفیت اسکان و پذیریش جمعیت را مازاد بر جمعیت کنونی خود دارند. روشن است این وضع می تواند توسعه عمومی شهر را تا سال 1425 هدایت و در عرصه های کنونی شهر جذب نماید تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        6 - واکاوی رویکردها و سیاست‌های دو دهه مداخله در بافت‌های فرسوده شهری تهران مبتنی بر نظریه زمینه‌ای
        راما قلمبر دزفولی‌ مریم حسینی مقدم
        فرسودگی و زوال شهری یکی از مسائل جدی و پدیده‌های غیرقابل‌اجتناب است که مدیریت شهری در بسیاری از شهرهای جهان، الگوواره‌ها و سیاست‌های گوناگونی برای تعدیل این پدیده و پیامدهای آن به کار گرفته‌اند. لذا سؤال اصلی این پژوهش در این زمینه این است که کدام‌یک از رویکردها و سیاست أکثر
        فرسودگی و زوال شهری یکی از مسائل جدی و پدیده‌های غیرقابل‌اجتناب است که مدیریت شهری در بسیاری از شهرهای جهان، الگوواره‌ها و سیاست‌های گوناگونی برای تعدیل این پدیده و پیامدهای آن به کار گرفته‌اند. لذا سؤال اصلی این پژوهش در این زمینه این است که کدام‌یک از رویکردها و سیاست‌ها در احیای بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری موفق ارزیابی‌شده است؟ و سیاست بهینه در روند مداخله در نوسازی بافت فرسوده شهری تهران چگونه است؟. هدف اصلی پژوهش مطالعه رویکردها و مداخلات به‌منظور شناخت رویکردهای غالب و تأثیرگذار در زمینه نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده شهری بوده و تعیین سیاست و رویکرد بهینه در مداخله بافت‌های فرسوده شهر تهران بر اساس تجربیات به‌عنوان فرعی دنبال شده است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و از نظریه زمینه‌ای (Grounded Theory) که روشی کیفی بوده در این پژوهش استفاده‌شده است. ابزار جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات، مصاحبه عمیق با متخصصین بوده و از نرم‌افزار Maxquda جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات استفاده‌شده است. تنظیم تئوری زمینه‌ای برای دو دهه مداخله در بافت‌های فرسوده شهری تهران تحت تأثیر چهار شرایط علی، زمینه‌ای، تداوم و پیامدها بوده که هرکدام از این شرایط شامل زیرمجموعه‌هایی است که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم تأثیرگذاری داشته‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که هیچ‌یک از رویکردهای مداخله، فرایند کاملی نبوده و دارای نواقصی جهت تحقق اهداف بوده است. نهایتاً رویکرد و سیاست بهینه برای مداخله بافت فرسوده بر مبنای تئوری زمینه‌ای با عنوان اختصاری «نوسازی متوازن» شکل‌گرفته که از ویژگی‌های آن می‌توان به مشارکت مردم، هزینه کرد مدیریت شهری برای تملک جهت تأمین خدمات و املاک دارای تعارض و یکپارچگی اجرای سیاست‌ها در سازمان‌‌های متولی (خودمحور نبودن) اشاره کرد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        7 - نقش سازمانهای مردم نهاد و تشکل های مردمی در بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری (نمونه موردی: محله مهدیه واقع در ناحیه غرب شهرکرد)
        نجمه توکلی سعیده مؤیدفر ملیحه ذاکریان
        سازمان های غیردولتی، گروه هایی هستند که با استقلال از دولت، در جهت دفاع از منافع خاصی همچون مسائل اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و ... تشکیل گردیده اند. یکی از نیازهای شهروندان ساکن بافت های فرسوده و قدیمی در شهرها،ورود تشکل های مردمی و سمن ها جهت بازآفرینی است چرا که توجه به أکثر
        سازمان های غیردولتی، گروه هایی هستند که با استقلال از دولت، در جهت دفاع از منافع خاصی همچون مسائل اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و ... تشکیل گردیده اند. یکی از نیازهای شهروندان ساکن بافت های فرسوده و قدیمی در شهرها،ورود تشکل های مردمی و سمن ها جهت بازآفرینی است چرا که توجه به این بافت ها جهت جلب مشارکت بخش خصوصی و رفع ناپایداری آن ها، به موضوعی محوری تبدیل شده و سازمان های غیردولتی را به تکاپوی بازآفرینی در شهر با حفظ ویژگی های اصلی کالبدی و فعالیتی سوق داده است. محله ی مهدیه در ناحیه ی غرب شهرکرد با مشکلاتی از قبیل فرسودگی کالبدی ابنیه، معضلات اجتماعی و فرهنگی، مسائل محیطی و ... به عنوان یک محله فرسوده محسوب می شودکه جهت احیاء آن، مشارکت مردم و تشکل های مختلف ضروری است. در این مقاله سعی بر آن است که با استفاده از پتانسیل سازمان های غیردولتی و سمن ها و با شناخت همه جانبه این محله، با بهره گیری از مدل تحلیلی SWOT، راهبردهایی را در جهت بازآفرینی بافت فرسوده این محله ارائه نماید. اطلاعات مورد نظر به صورت اسنادی و میدانی فراهم شده و جامعه آماری تحقیق را مردم و کارشناسان تشکیل می دهند. نتایج بیانگر آن است که نقش عوامل خارجی در فرسودگی محله مهدیه بیشتر از نقش عوامل داخلی بوده و استفاده از راهبردهای تهاجمی پیشنهاد می شودتا علاوه بر حفظ وضع موجود در محله هدف، تلاش کافی در زمینه تقویت نقاط قوت و استفاده بهینه از آن ها صورت گیرد. بر مبنای مدل Qspm مهمترین راهکارها شامل استفاده از پتانسیل شورایاری ها و افزایش نقش مشارکتی مردم و ایجاد کاربریهای مورد نیاز در محله می باشد. تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        8 - ارزیابی اقتصادی و اجتماعی طرح‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده سنتی شهری
        آرش ضیاءآبادی
        وجه اشتراک غالب شهرهای ایرانی دیرینه کهن آنهاست ومنهای شهرهای جدید الاحداث وشهرک‌های اقماری نوبنیان که با رعایت سیاستهای عمومی شهرسازی کشور درچندساله اخیر و عمومأ به جهت سرریز جمعیتی شهرهای قبلی پدید آمدند، اغلب شهرهای ایرانی تاریخی هستند. در این مقاله به ارزیابی اقتصاد أکثر
        وجه اشتراک غالب شهرهای ایرانی دیرینه کهن آنهاست ومنهای شهرهای جدید الاحداث وشهرک‌های اقماری نوبنیان که با رعایت سیاستهای عمومی شهرسازی کشور درچندساله اخیر و عمومأ به جهت سرریز جمعیتی شهرهای قبلی پدید آمدند، اغلب شهرهای ایرانی تاریخی هستند. در این مقاله به ارزیابی اقتصادی و اجتماعی طرحهای بهسازی ونوسازی بافت‌های فرسوده سنتی شهری پرداخته میشود. محبه مورد مطالعه بافت سنتی و فرسوده بازار بزرگ تهران میباشد . روش پژوهش حاضر از نوع سنجش و ارزیابی می باشد. با توجه به موضوع پژوهش، با مطالعه مبانی نظری معیارها و شاخص های موثر بر بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده سنتی شهری با رویکرد مشارکتی استخراج شده است. و سپس این معیارها در یک مدل سنجش بنا به موارد مذکور امکانات و محدودیت‌های پژوهش، وضعیت نمونه موردی و اهداف طرح مصوب و پژوهش پالایش و دسته بندی شدند. برای بررسی دقیق و تحلیل نتایج حاصله از پرسش نامه صورت گرفته است . در این پژوهش برای ارزشگذاری شاخصها، در سوالات پرسشنامه‌ها از ساکنان و مسئولین خواسته شد که مطابق طیف لیکرت، فاکتورها و عوامل آنها را از رده ى خیلى بد تا خیلى خوب ارزشگذارى کنند. براى این منظور سوالات در قالب فرمى منطبق بر این طیف طراحی و در اختیار آنها قرار گرفت. نتایج ارزیابی نشان داد به ترتیب مقایسه اهداف و مقاصد اعلام شده در طرح مصوب با استانداردهای جهانی، مقایسه اهداف طرح مصوب با وضع موجود محله، ارزیابی طرح از دیدگاه ساکنان محله،ارزیابی طرح از دیدگاه مدیران و مسئولین شهری و ارزیابی میزان موفقیت طرح در جلب مشارکت مردمی اولویت بندی شده است . تفاصيل المقالة
      • حرية الوصول المقاله

        9 - روش‌های نوین تأمین مالی برای بهسازی بافت‌های فرسودۀ کلان شهرها
        سیدمحسن موسوی سمانه طریقی عبدلله دریابر
        نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده در کلانشهرها سیاستی است که به عنوان اولویت اصلی و یا یکی از مهمترین برنامه های شهرداری های کلانشهرها تبدیل شده است. انتشار اوراق مشارکت شهرداری ها به‌عنوان برای تأمین مالی پروژه‌های نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده، چند سالی است که از یک ط أکثر
        نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده در کلانشهرها سیاستی است که به عنوان اولویت اصلی و یا یکی از مهمترین برنامه های شهرداری های کلانشهرها تبدیل شده است. انتشار اوراق مشارکت شهرداری ها به‌عنوان برای تأمین مالی پروژه‌های نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده، چند سالی است که از یک طرف، به‌دلیلاولا نکول برخی شهرداری ها در بازپرداخت بدهی در سررسید و دوما به دلیل ساختار اداری پیچیده و اطاله فرآیند انتشار این اوراق به دلیل تعیین ردیف بودجه دولت، فرآیند تصویب توسط شورای شهر، شهرداری، سازمان شهرداری‌ها، وزارت کشور، بانک مرکزی، شورای اقتصاد، مجلس و غیره، عملکرد کاملا موفقی نداشته است که در سال های اخیر به جز مواردی استثنایی از جمله تامین مالی خط مترو، رو به افول بوده است؛ از سوی دیگر، فقدان مکانیزمی مناسب برای طراحی ابزارهای نوین مالی که بتواند از یک طرف، موجب کاهش بوروکراسی‌های اداری پیچیدۀ انتشار آن شود و از سوی دیگر، منابع قابل اتکایی را برای تأمین مالی این پروژه‌ها به‌وجود آورد، ضرورتی است که در این مقاله به بررسی آن پرداخته می‌شود.در مقالۀ حاضر، ضمن ارایه الگوهای کلی تأمین مالی نوسازی بافت‌های فرسودۀ شهری شرح مختصری از نظام سپرده‌گذاری و اعطای تسهیلات و سپس فرایند تشکیل صندوق سرمایه‌گذاری شهرداری و درنهایت، مدل اجرایی الگوی تبدیل دارایی‌ها به اوراق بهادار را به‌عنوان مکانیزم تأمین مالی نوین برای طراحی اوراق مشارکت بهسازی، باتوجه به محدودیت‌های فقهی و مالیاتی آن بیان می‌کنیم. تفاصيل المقالة