-
حرية الوصول المقاله
1 - مدل برنامهریزی تصادفی جهت تخصیص منابع گاز در ایران با رویکرد هزینه امنیت انرژی
رضا علیخانی عادل آذر علیرضا رشیدی کمیجانهدف از این تحقیق، ارائه مدلی جهت تخصیص منابع گاز طبیعی به زیربخشهای مصرفی در ایران میباشد که بااستفاده از برنامه ریزی غیر خطی صورت گرفته است. رویکرد برنامهریزی تصادفی به منظور حصول ترکیب سیستمیبهینه، بکار گرفته شده تا تقاضای گاز بخشهای مختلف مصرف را بر اساس گاز تولید شد أکثرهدف از این تحقیق، ارائه مدلی جهت تخصیص منابع گاز طبیعی به زیربخشهای مصرفی در ایران میباشد که بااستفاده از برنامه ریزی غیر خطی صورت گرفته است. رویکرد برنامهریزی تصادفی به منظور حصول ترکیب سیستمیبهینه، بکار گرفته شده تا تقاضای گاز بخشهای مختلف مصرف را بر اساس گاز تولید شده در دسترس، برآورده سازد. مدلبه بررسی تهدیداتی که امکان رخداد آنها در عرضه گاز طبیعی محتمل و ممکن است، میپردازد. خروجی مدل مبینمقادیر تخصیص گاز به هر یک از بخشها بر اساس تهدیدات ممکن در سطح کلان میباشد. نتایج نشان میدهد، سهمقابل توجه گاز به ترتیب باید به بخشهای خانگی-تجاری، نیروگاهها، صنعت، تزریق گاز سبک، صادرات، پتروشیمی، تزریقگاز غنی، حمل و نقل و کشاورزی اختصاص یابد. نوآوری این تحقیق، توانمندی آن در کمی کردن تهدیدات محتمل الوقوعبا استفاده از برنامه ریزی تصادفی و مفهوم هزینه امنیت انرژی است، در حالیکه یک دیدگاه کلنگر از عوامل امنیت انرژیکه بر تخصیص گاز در ایران تأثیرگذار هستند، ایجاد میگردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - استراتژی ایالات متحده امر کیا در زمینه انرژی
ابوالقاسم طاهریسیاست انرژی امر کیا، کاهش وابستگی، تنوع سازی و روی آوردن به انرژ یهای جدید و اقدامات امر کیا در پررنگکردن حضور خود در مناطق نف تخیز است.سیاست انرژی امر کیا، کاهش وابستگی، تنوع سازی و روی آوردن به انرژ یهای جدید و اقدامات امر کیا در پررنگکردن حضور خود در مناطق نف تخیز است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - اتحادیه ی اروپا و سیاست جایگزینی انرژی-های جدید
ابواقاسم طاهری اعظم ملاییاتحادیه ی اروپا با 450 میلیون مصرف کننده دومین بازار بزرگ انرژی جهان است. بنابراین انرژی پایدار، رقابتی و امن یکی از اساسی ترین ستونهای امنیت اروپاست. منافع بازنگری شده ی اتحادیه ی اروپا در امنیت انرژی تحت تأثیر عوامل داخلی مثل افزایش قیمت نفت و کاهش تولید انرژی در اروپ أکثراتحادیه ی اروپا با 450 میلیون مصرف کننده دومین بازار بزرگ انرژی جهان است. بنابراین انرژی پایدار، رقابتی و امن یکی از اساسی ترین ستونهای امنیت اروپاست. منافع بازنگری شده ی اتحادیه ی اروپا در امنیت انرژی تحت تأثیر عوامل داخلی مثل افزایش قیمت نفت و کاهش تولید انرژی در اروپا و نیز عوامل خارجی مثل افزایش تقاضای جهانی در نتیجه ی برآمدن اقتصاد کشورهایی مثل چین و هند، بی ثباتی مداوم در مناطق تولید کننده ی نفت و تمایل روسیه به استفاده از قدرت انرژی به عنوان یک ابزار سیاسی است.هدف این پژوهش تحلیل سیاستهای اتحادیه ی اروپا در راستای تأمین امنیت انرژی خود با توجه به اهمیت مسائل زیست محیطی است.این مسأله بحث شده است که اتحادیه ی اروپا برای کاهش وابستگی خود به منابع انرژی وارداتی و در نتیجه افزایش امنیت انرژی خود به سیاست افزایش کارایی مصرف، کاربرد انرژیهای جایگزین و صرفه جویی انرژی در بخشهای مختلف اقتصادی و صنعتی خود روی آورده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - جایگاه منابع انرژی خاورمیانه در راهبرد سیاست خارجی چین در دوران پسا جنگ سرد (مطالعه موردی ایران و عربستان سعودی)
محمدرضا آدابی داوود کیانی ماشالله حیدرپورمنطقه خاورمیانه از مناطق پُراهمیت جهان است که از زمان های بسیار دور مورد توجه قدرتهای جهان بوده است. ویژگی بارز این منطقه برخورداری از ذخائر بزرگ نفت و گاز است. اما موضوعی که در سده بیستویکم پُررنگ شده است، خیزش چین و تلاش این کشور آسیایی پس از گذراندن دوره اصلاحات برای أکثرمنطقه خاورمیانه از مناطق پُراهمیت جهان است که از زمان های بسیار دور مورد توجه قدرتهای جهان بوده است. ویژگی بارز این منطقه برخورداری از ذخائر بزرگ نفت و گاز است. اما موضوعی که در سده بیستویکم پُررنگ شده است، خیزش چین و تلاش این کشور آسیایی پس از گذراندن دوره اصلاحات برای حضور پویا و مؤثر در مناطق استراتژیک جهان از جمله خاورمیانه است و چون این کشور برای رشد اقتصادی خود به منابع انرژی این منطقه نیازمند است، میکوشد از راههای گوناگون از جمله برقراری روابط گسترده با کشورهای این منطقه نفوذ خود را در آن افزایش دهد. برایناساس، پژوهش حاضر در صدد پاسخ به این پرسش میباشد که چرا در چند دهه گذشته روند حضور چین در خاورمیانه بیشتر شده است؟ مقاله پیش روی که بر روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر چارچوب نظری وابستگی متقابل پیچیده استوار است، این فرضیه را در پاسخ به سؤال اصلی خود مورد آزمون قرار داده است که: افزایش اتکا اقتصاد چین به واردات سوختهای فسیلی بدلیل نیاز روزافزون این کشور به انرژی خاورمیانه در جهت توسعه اقتصادی و صنعتی؛ متغیر اصلی تحول تدریجی سیاست چین در قبال خاورمیانه بالاخص با دو کشور غنی و سرشار از انرژی ایران و عربستان سعودی، از اصل عدم مداخله به سیاست گسترش تعاملات اقتصادی- سیاسی میباشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - راهبرد نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: دیدگاهها، زمینهها و فرصتها
علی آدمیفروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، اهمیت ژئوپلتیک و منطقهگرایی را در نظام بینالملل دوچندان کرده، بهطوریکه بسیاری از کشورها در سیاست خارجی خود منطقهگرایی را بهعنوان اصلی ثابت و اساسی جهت تأمین منافع و امنیت ملی خود برگزیدهاند. نگاه عملی و نظری غالب در طول سالهای متما أکثرفروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، اهمیت ژئوپلتیک و منطقهگرایی را در نظام بینالملل دوچندان کرده، بهطوریکه بسیاری از کشورها در سیاست خارجی خود منطقهگرایی را بهعنوان اصلی ثابت و اساسی جهت تأمین منافع و امنیت ملی خود برگزیدهاند. نگاه عملی و نظری غالب در طول سالهای متمادی گذشته در سیاست خارجی ایران عدم توجه به راهبرد نگاه به شرق و بلکه نگاه یکجانبه به غرب بوده و این باعث غفلت از سایر مراکز و منابع قدرت و ثروت جهانی بهخصوص در نزدیکی مرزها گشته است؛ اما در سالهای اخیر راهبرد نگاه به شرق، به راهبردی منطقه گرایانه از سوی جمهوری اسلامی ایران در منظومه نگاه ژئوپلتیکی و جغرافیایی تبدیل شده است، چرا که ایران از جمله کشورهایی میباشد که به لحاظ موقعیت جغرافیایی و سیاسی، از مزیت ژئواستراتژیکی، ژئواکونومیکی و ژئوپلیتیکی بهرهمند میباشد. بر این اساس راهبرد نگاه به شرق که از منطق علمی و تاریخی و همچنین ریشههای جغرافیایی و سیاسی در سیاست خارجی کشور برخوردار است و هویتسازی جدیدی در گفتمان سیاست خارجی ایجاد میکند، از اهمیت مضاعفی برخوردار شده است. نوشتار حاضر تلاش دارد دیدگاهها، زمینهها و فرصتها راهبرد نگاه به شرق را در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران واکاوی نماید. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - عوامل و موانع گسترش روابط جمهوری آذربایجان و اسراییل
الهه کولائی بهناز اسدی کیا سارا رواچکیده روابط جمهوری آذربایجان به عنوان عضوی از سازمان کنفرانس اسلامی با دولت اسراییل، بسیار سریع پس از استقلال این کشور ایجاد شد. در زمانی کوتاه، با وجود اعتراض ها و برخی موانع داخلی و منطقه ای؛ روابط سیاسی، امنیتی، نظامی و اقتصادی دو کشور گسترش یافت. در این نوشتار عوا أکثرچکیده روابط جمهوری آذربایجان به عنوان عضوی از سازمان کنفرانس اسلامی با دولت اسراییل، بسیار سریع پس از استقلال این کشور ایجاد شد. در زمانی کوتاه، با وجود اعتراض ها و برخی موانع داخلی و منطقه ای؛ روابط سیاسی، امنیتی، نظامی و اقتصادی دو کشور گسترش یافت. در این نوشتار عوامل داخلی، منطقه ای و بین المللی که این دو کشور را به هم نزدیک ساخته و همکاری گسترده آنها را شکل داده، مطالعه شده است. روابط میان دو کشور با زمینههای متفاوت تاریخی، جغرافیایی، مذهبی مختلف، نمونه قابل توجهی از توسعه سیاسی- اقتصادی و تکنولوژیک را نشان می دهد. پرسش اصلی این است که اهداف، انگیزه ها و اولویت های سیاست خارجی دو کشور که موجب ترغیب باکو و تل آویو به گسترش روابط به سطح موجود شده، چیست؟ با توجه به نبودِ سفارت جمهوری آذربایجان در تل آویو، موانع موجود در راه دو کشور برای رسیدن این روابط به سطح دیپلماتیک عادی بررسی می شود. روش مورد استفاده نویسندگان در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - امنیت انرژی چین در راستای طرح «یککمربند- یکجاده»
هادی آجیلی مهدی سلامی زواره مهرداد فلاحی برزکیچکیده طرح یک کمربند-یک جاده که در سپتامبر سال 2013 توسط شی جین پینگ رئیس جمهور چین مطرح شد، از دوبخش کمربند اقتصادی جادۀ ابریشم جدید و جادۀ ابریشم دریایی تشکیل شده است. چین با این طرح، اهداف بزرگی را در زمینۀ رشد اقتصادی، به خصوص امنیت انرژی، گسترش حوزۀ نفوذ و تأثیرگذار أکثرچکیده طرح یک کمربند-یک جاده که در سپتامبر سال 2013 توسط شی جین پینگ رئیس جمهور چین مطرح شد، از دوبخش کمربند اقتصادی جادۀ ابریشم جدید و جادۀ ابریشم دریایی تشکیل شده است. چین با این طرح، اهداف بزرگی را در زمینۀ رشد اقتصادی، به خصوص امنیت انرژی، گسترش حوزۀ نفوذ و تأثیرگذاری در مناطق مختلف، دسترسی به بازارهای جهانی و نیز ایجاد راه های ارتباطی و حمل ونقل مقرون به صرفه تر دنبال می کند. این ایده به دنبال تسهیل و تأمین انتقال انرژی، کالا و نزدیک گردانیدن نقاط مختلف کرۀ خاکی به سوی کشور چین است. طرح یادشده شامل دو مسیر است: یک مسیر از سمت سواحل چین و از طریق دریای چین جنوبی و اقیانوس هند به اروپا و دیگری از سواحل چین به اقیانوس آرام جنوبی. پرسش اصلی مقالۀ حاضر، این است که با در نظرگرفتن فرصت ها و چالش های مختلف در اجرای طرح "یک کمربند- یک جاده" این مهم چگونه برای امنیت انرژی جمهوری خلق چین سودمند خواهد بود؟ فرضیۀ پژوهش حاضر بر این مبناست که چین درنظر دارد با اجرایی شدن این طرح و با برقراری روابط حسنه؛ به ویژه با کشورهای دارندۀ انرژی، ایجاد مسیرهای مختلف خشکی و دریایی و متنوع سازی مبادی واردات انرژی، به تأمین، تسهیل و افزایش امنیت انتقال انرژی در جهت تأمین منافع و منابع مورد نیاز آیندۀ خود بپردازد. برای بررسی این مسأله که با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی انجام میشود، ابتدا به بررسی وضعیت انرژی چین و سپس ایدۀ جادۀ ابریشم جدید، بررسی مسیرهای مختلف آن در انتقال و تأمین انرژی، کشورها و مناطق تأثیرگذار در باب انتقال و امنیت خطوط در این طرح و همچنین، به توضیح چگونگی تأمین امنیت انرژی چین از این طریق پرداخته خواهد شد. در پایان، به این نتیجه می رسیم که چین در تلاش است تا با ایجاد مسیرهای مختلف خشکی و نیز مسیرهای مختلف دریایی و همچنین، واردات انرژی از مناطق گوناگون، از خطرهای احتمالی در مسیر انتقال یا در تامین انرژی خود در آینده دوری کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - لولههای فرامرزی گاز و امنیت انرژی جمهوری اسلامی ایران
حجت سلیمی ترکمانیچکیده امروزه امنیت انرژی یکی از مسائل مهم برای همه دولت هاست. ایران به دلیل داشتن منابع عظیم گاز طبیعی و موقعیت ژئوپلیتیک خاص، از پتانسیل بالایی در حوزه تجارت بین المللی گاز از طریق لوله های فرامرزی برخوردار است. هدف این مقاله، تبیین چالش هایی است که ایران برای تامین ام أکثرچکیده امروزه امنیت انرژی یکی از مسائل مهم برای همه دولت هاست. ایران به دلیل داشتن منابع عظیم گاز طبیعی و موقعیت ژئوپلیتیک خاص، از پتانسیل بالایی در حوزه تجارت بین المللی گاز از طریق لوله های فرامرزی برخوردار است. هدف این مقاله، تبیین چالش هایی است که ایران برای تامین امنیت انرژی خود از طریق لوله های فرامرزی با آنها روبه روست. مسأله اساسی این است که مهم ترین چالشهای ایران در زمینه تجارت گاز از طریق لوله های فرامرزی چیستند و چه راهکارهایی برای حل آنها قابل ارائه است؟ بررسی توصیفی– تحلیلی موضوع نشان می دهد که ایران در هر سه حوزه امنیت عرضه، تقاضا و ترانزیت با چالش مواجه است. ایران به عنوان کشور صادرکننده، با مقوله امنیت عرضه و به عنوان کشور ترانزیت نیز با مقوله امنیت ترانزیت مواجه است؛ ولی مهم ترین چالش ایران، امنیت تقاضاست. در راستای حفظ تقاضای موجود و ایجاد تنوع در تقاضا، راهکارهای مطلوب ایران، افزایش جذب سرمایه گذاری و انتقال دانش فنی، ارتقای میزان آمادگی عرضه در شرایط فوری و کاهش اختلافات بین المللی در زمینه عرضه گاز است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - سیاست امنیت انرژی امریکا و ژئوپلیتیک انرژی ایران
عنایت اله یزدانی بهمن ربیعی نیا حسین مهدیانچکیده روابط انرژی ایران و امریکا، روندی کاملا متفاوت با روابط انرژی ایران با سایر مصرفکنندگان انرژی جهان دارد. ایران از لحاظ ذخایر هیدروکربنی، دومین کشور دنیا، و امریکا بزرگترین مصرفکننده انرژی جهان، روابط انرژی میان خود را متناسب با مشکلات سیاسی موجود، بر مبنای تقا أکثرچکیده روابط انرژی ایران و امریکا، روندی کاملا متفاوت با روابط انرژی ایران با سایر مصرفکنندگان انرژی جهان دارد. ایران از لحاظ ذخایر هیدروکربنی، دومین کشور دنیا، و امریکا بزرگترین مصرفکننده انرژی جهان، روابط انرژی میان خود را متناسب با مشکلات سیاسی موجود، بر مبنای تقابل دنبال میکنند و هماکنون تأثیرگذارترین گزینه بر روابط انرژی ایران، الزامات سیاسی است. جایگاه استراتژیک امنیت انرژی برای امنیت ملی هر دو کشور ایران و امریکا و تأثیرپذیری شدید ایران در روابط انرژی به علت اقتصاد مبتنی بر فروش نفت و مخاصمات سیاسی، باعث حساسیت بیشتر دو کشور نسبت به اقدامات یکدیگر در این زمینه شده است. براین اساس، مقاله حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی تأثیرگذاری سیاست امنیت انرژی ایالات متحده امریکا را بر ژئوپلیتیک انرژی ایران در زمینههای تحریم انرژی(فروش، سرمایهگذاری خارجی و خطوط لوله انرژی) و افزایش تولید جهانی بررسی و تحلیل کرده است. جایگاه دو کشور در ساختار قدرت نظام ژئوپلیتیک جهانی، مؤید این واقعیت است که در بیشتر موارد کنشهای ایالات متحده در راستای کاهش منزلت ژئوپلیتیک کشورمان و در مقابل واکنش ایران برای خنثی کردن و یا کاهش اثرهای کنشهای امریکا بوده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - دیپلماسی انرژی اسرائیل: مبانی و اهداف منطقه ای
سید امیر نیاکوئی داود کریمی پورچکیده کوشش برای افزایش امنیت همواره مهم ترین دغدغه سران رژیم اسراییل بوده است. حفظ امنیت به مثابه یک نیاز حیاتی و یکی از مهم ترین نگرانی های تل آویو از مهم ترین اولویت های سیاست خارجی آن است. یکی از ابزارهای که می تواند تا حدودی به رفع تهدیدات امنیتی این رژیم کمک نماید أکثرچکیده کوشش برای افزایش امنیت همواره مهم ترین دغدغه سران رژیم اسراییل بوده است. حفظ امنیت به مثابه یک نیاز حیاتی و یکی از مهم ترین نگرانی های تل آویو از مهم ترین اولویت های سیاست خارجی آن است. یکی از ابزارهای که می تواند تا حدودی به رفع تهدیدات امنیتی این رژیم کمک نماید، دیپلماسی انرژی فعال برای کاهش مخاطرات امنیتی و بهبود امنیت انرژی است. با توجه به این که رژیم صهیونیستی از دیپلماسی انرژِی در جهت ارتقای جایگاه منطقه ای و رفع یا تقلیل تهدیدات امنیتی خویش بهره می جوید، این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که مبانی و اهداف دیپلماسی انرژی رژیم اسراییل در محیط منطقه ای چیست و این کشور چگونه از دیپلماسی انرژی برای بهبود امنیت و ارتقای جایگاه منطقه ای خود بهره می گیرد؟ یافته های این تحقیق نشان می دهد دیپلماسی انرژی رژیم اسراییل در سه محیط منطقه ای خاورمیانه، اوراسیا و مدیترانه فعال بوده و در هر یک از سه محیط فوق اهداف خاص و معینی را دنبال می کند. فصل مشترک اهداف تل آویو در هر سه محیط، تأمین انرژی، ارتقای جایگاه منطقه ای، کاهش دغدغه های امنیتی و کسب مشروعیت سیاسی است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - نقش ایران در امنیت انرژی در منطقه و جهان
الهه کولاییبا وجود پیشرفت های گوناگونی که در تأمین نیازهای گوناگون بشر شکل گرفته است، همچنان موضوع تأمین انرژی برای همه ی کشورهای جهان در بالاترین اولویت قرار دارد. برای قدرت های بزرگ جهانی، به ویژه آمریکا، که در پی فروپاشی اتحاد شوروی، تلاش گسترده ای را برای شکل بخشیدن به یک نظم أکثربا وجود پیشرفت های گوناگونی که در تأمین نیازهای گوناگون بشر شکل گرفته است، همچنان موضوع تأمین انرژی برای همه ی کشورهای جهان در بالاترین اولویت قرار دارد. برای قدرت های بزرگ جهانی، به ویژه آمریکا، که در پی فروپاشی اتحاد شوروی، تلاش گسترده ای را برای شکل بخشیدن به یک نظم هژمونیک سازمان داده، تأمین امنیت انرژی جایگاه مهمتری را به خود اختصاص داده است. پدیدار شدن قدرت های اقتصادی رو به رشد و شکوفایی ضرورت این نگرش استراتژیک به حوزه های تأمین انرژی در جهان را روشن تر ساخته است. در چنین شرایطی فدراسیون روسیه نیز، که پس از تجزیه ی اتحاد شوروی، به عنوان ابرقدرت انرژی با بهره گیری از منابع عظیم نفت و گاز خود، کوشیده نقش فعالی را در رقابت های منطقه ای و جهانی بازی کند. اینک نفت و گاز ایران، هماننددهه های گذشته، به عنوان عاملی مؤثر در تأمین امنیت انرژی در منطقه و جهان مطرح است. حضور مؤثر آمریکا در خلیج فارس و به ویژه در عراق و نیز افغانستان، اهمیت ایران را در تأمین امنیت انرژی در این منطقه ی استراتژیک جهان، اعتبار بیشتری بخشیده است. در این نوشتار، نویسنده به بررسی تأثیر دگرگونی های سیاسی- امنیتی پس از پایان نظام دو قطبی، بر نقش و تأثیر ایران در تأمین امنیت انرژی می پردازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - نقش ژئواکونومی انرژی در پیوند ایران و چین
علی آدمی الهام کشاورز مقدمایران در سه دهه ی اخیر همواره در پی گزینه هایی برای مقابله با تحریم های اقتصادی غرب بوده است از دیگر سو در میانه ی این دهه با توجه به انجام اصلاحات در چین، این کشور شروع به رشد فزاینده ای نمود تا اینکه به دومین قدرت اقتصادی بدل گشت. ظهور چین به عنوان قدرتی اقتصادی، گشای أکثرایران در سه دهه ی اخیر همواره در پی گزینه هایی برای مقابله با تحریم های اقتصادی غرب بوده است از دیگر سو در میانه ی این دهه با توجه به انجام اصلاحات در چین، این کشور شروع به رشد فزاینده ای نمود تا اینکه به دومین قدرت اقتصادی بدل گشت. ظهور چین به عنوان قدرتی اقتصادی، گشایشی استراتژیک برای ایران پدید آورد، بنابراین به سبب نیاز متقابل دو کشور به یکدیگر، مناسبات و تعاملات ایران و چین در حوزه های وسیعی بخصوص در بخش انرژی رو به رشد بوده است. همانطور که ایران ، چین را بازار مناسبی جهت فروش انرژی خود یافت این کشور نیز ایران را کشوری دارای منابع نفتی فراوان یافته که تحت نفوذ امریکا نیست. بدین ترتیب انرژی نقش مهمی را در ایجاد وابستگی متقابل میان دو کشور ایفا می کند وابستگی متقابل در حوزه ی نفت را می توان به عنوان پیوند مستقیم و مثبت منافع دولت های ایران و چین دانست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - بررسی تطبیقی برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستیبررسی تطبیقی برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی
محمدصادق کوشکی فرشته میرحسینیاز جمله موضوعات محوری در تحولات اخیر منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران است که میزان اهمیت آن تا حد یک موضوع مهم و مباحثه بین المللی افزایش یافته است. برنامه هسته ای ایران یک هستهای است؛ از سوی توانایی قانونمند برنامه کاملا صلح آمیز در چار أکثراز جمله موضوعات محوری در تحولات اخیر منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران است که میزان اهمیت آن تا حد یک موضوع مهم و مباحثه بین المللی افزایش یافته است. برنامه هسته ای ایران یک هستهای است؛ از سوی توانایی قانونمند برنامه کاملا صلح آمیز در چارچوب دیگر در این منطقه رژیم صهیونیستی قرار دارد که دارای برنامه ساخت تسلیحات هسته ای است و شایان ذکر است که این رژیم تنها دارنده تسلیحات هسته ای در منطقه است؛ این در حالی است که اسرائیل در قبال برنامه تسلیحات هسته ای خود با هیچ گونه محدودیت و فشار بین المللی مواجه نیست. این رژیم به شدت طرف معارضه با برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است و برای نابودی آن تلاش می کند. در تحقیق حاضر تلا ش خواهد شد تا برنامه ها و فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی به صورتی تطبیقی و مقایسه ای مورد بررسی قرار گیرد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - امنیت انرژی چین و ژئواکونومیک انرژی ایران
سید شمس الدین صادقیچکیده صاحب نظران حوزهی اقتصاد سیاسی و معرفت روابط بین الملل با استناد به روندهای جاری در اقتصاد سیاسی بین الملل، قرن 21 را قرن ژئواکونومیک نامیده اند؛ چراکه براین باورند یکی از چالش های مهم جهانی در این قرن، چالش بر سر منابع انرژی با تأکید بر نفت و گاز است و مسألهیا أکثرچکیده صاحب نظران حوزهی اقتصاد سیاسی و معرفت روابط بین الملل با استناد به روندهای جاری در اقتصاد سیاسی بین الملل، قرن 21 را قرن ژئواکونومیک نامیده اند؛ چراکه براین باورند یکی از چالش های مهم جهانی در این قرن، چالش بر سر منابع انرژی با تأکید بر نفت و گاز است و مسألهیامنیت انرژی از مسائل مهم پارادایم اقتصاد سیاسی این قرن خواهد بود. هم چنین در این قرن میان امنیت انرژی و میلیتاریسم جهت حفاظت از محمولههای نفتی و حفظ بازارهای تجاری انرژی، پیوندی ناگسستنی برقرار است و امنیت عرضهی انرژی یکی از اجزای محوری سیاست انرژی تلقی شده و رقابت بر سر تصاحب منابع و بازارهای انرژی از طریق بهکارگیری ابزارهای سیاسی، اقتصادی و نیروی نظامی به مسألهای اساسی در روابط و مناسبات بینالمللی تبدیل شده است. در این میان تأمین امنیت انرژی برای کشوری هم چون چین -که بیشترین رشد شتابان مصرف انرژی را تجربه می کند- به یکی از ارکان مهم سیاست انرژی و نیز سیاست خارجی این کشور تبدیل شده است. با توجه به این مهم، این مقاله تلاش میکند تا از این منظر به مقوله ی مورد نظر در این پژوهش بپردازد و موقعیت ژئواکونومیک ایران را در همین ارتباط بررسی کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - نقش ژئوپولیتیک جمهوری اسلامی ایران در امنیت انرژی جهانی بر اساس مدل مدیریت استراتژیک «swot»
علیرضا گلشنی حمیدرضا سهرابیامنیت انرژی یکی از مباحث راهبردی در سیاست جهانی است که همه کشورها به آن توجه ویژه ای دارند. جمهوری اسلامی ایران در کانون منطقه ای با عنوان بیضی استراتژیک انرژی قرار گرفته که در تولید و انتقال نفت و گاز جهان نقشی حیاتی دارد؛ به گونه ای که از نظر کارکرد به سان قلب جهان عم أکثرامنیت انرژی یکی از مباحث راهبردی در سیاست جهانی است که همه کشورها به آن توجه ویژه ای دارند. جمهوری اسلامی ایران در کانون منطقه ای با عنوان بیضی استراتژیک انرژی قرار گرفته که در تولید و انتقال نفت و گاز جهان نقشی حیاتی دارد؛ به گونه ای که از نظر کارکرد به سان قلب جهان عمل می کند و به همین اعتبار، دارای نقش ژئوپولیتیکی است. این پژوهش با هدف بررسی و تحلیل نقش ژئوپولیتیک جمهوری اسلامی ایران در امنیت انرژی جهانی جهت استفاده بهترو بهینه از این موقعیت، شناخت تهدیدها و استفاده حداکثری از فرصت های ژئوپولیتکی می باشد. چارچوب نظری این پژوهش بر اساس نظریه بیضی استراتژیک انرژی جفری کمپ، می باشد که در قالب مدل مدیریت استراتژیک swot مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. بر اساس یافته های این پژوهش افزایش تقاضای منابع انرژی در کشورهای صنعتی جهان مانند ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا با تقاضای رو به افزایش کشورهای شرق و جنوب آسیا مانند هند و چین باعث شده این بیضی انرژی استراتژیک با مرکزیت جمهوری اسلامی ایران نقشی فعال تری را در سیاست های جهانی بازی کند. با توجه به نیازهای نفتی اکثر قدرت های بزرگ، ایالات متحده آمریکا سعی می کند، از منابع انرژی به عنوان یک اسلحه برای اداره امور جهانی و تحقق بخشیدن به نظام هژمونی گرایانه اش استفاده کند. در شرایط کنونی آنچه بازار جهانی انرژی نیاز دارد، نظامی فراگیر مبتنی بر نگرش امنیت بین المللی و بازی برد- برد به امنیت انرژی است، که نفع و سهم متناسب تمامی بازیگران بازار جهانی انرژی را شامل شود.پس امنیت انرژی جهانی مستلزم ایجاد امنیت جمعی می باشد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - روابط امنیت انرژی اتحادیه اروپایی و روسیه از منظر نظریه وابستگی متقابل
فاطمه هموئی کیهان برزگر حمید احمدی حسین دهشیاربا توجه به بازگشت چشمگیر دیدگاه های ژئوپولتیک پیرامون نفت و گاز به صحنه سیاسی بین الملل، اتحادیه اروپا به اهمیت لحاظ کردن راهبرد امنیت انرژی در سیاست خارجی خود پی برده است. به دلیل عدم وجود یک سیاست انرژی مشترک در اتحادیه اروپا به واسطه وابستگی متفاوت اعضا به منابع روسی أکثربا توجه به بازگشت چشمگیر دیدگاه های ژئوپولتیک پیرامون نفت و گاز به صحنه سیاسی بین الملل، اتحادیه اروپا به اهمیت لحاظ کردن راهبرد امنیت انرژی در سیاست خارجی خود پی برده است. به دلیل عدم وجود یک سیاست انرژی مشترک در اتحادیه اروپا به واسطه وابستگی متفاوت اعضا به منابع روسیه، شرایط جغرافیایی متفاوت و انگیزه های متنوع، این اتحادیه خود را به پیروی از یک خط مشی امنیتی مشخص برای انرژی متعهد نموده است. راهبردی که در بلندمدت بر وابستگی متقابل به بازار انرژی، وحدت اروپا و بهبود شیوه اداره امور در کشورهای تولیدکننده انرژی مبتنی باشد. نوشتار حاضر به تحلیل و بررسی روابط پیچیده انرژی بین روسیه و اتحادیه اروپا که همزمان درگیر تعارض و همکاری هستند، در منشور نظری "وابستگی متقابل نامتقارن" می پردازد. هدف از انجام این پژوهش، کشف و ارائه دلائل اتخاذ راهبرد دسته جمعی اتحادیه اروپایی برای تامین امنیت انرژی پایدار و امن می باشد. برای ﻧﻴـﻞ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻫـﺪف ﺑـﺎ ﺑﻬـﺮه ﮔﻴـﺮی از روش ﺗﺤﻠﻴل نظری به شناسایی محورهای حساسیت و آﺳـﻴﺐ ﭘـﺬﻳری اتحادیه اروپا و روسیه در زمینه انرژی و چشم انداز آینده وابستگی متقابل دو طرف در دﻫﻪﻫﺎی ﻓﺮارو پرداخته و نهایتاً به این نتیجه می رسد که به دلیل روند افزایشی وابستگی متقابل نامتقارن در مسئله امنیت انرژی بین دو طرف، هیچ یک از طرفین قادر نخواهند بود ملاحظات امنیتی خود را بدون توجه به امنیت طرف دیگر پیش برند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - تاثیر نقش انرژی بر روابط دوجانبه آلمان و روسیه
حبیب الله ابوالحسن شیرازی ابراهیم معراجیچکیده پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و وحدت دو آلمان شاید به سختی قابل پیش بینی بود که دو کشور به سرعت به سمت روابط حسنه در ابعاد مختلف پیش بروند. روابط آلمان و روسیه، فراز و فرودهای بسیاری را از همگرایی تا واگرایی و از روابط حسنه تا جنگ پشت سر گذارده است.فاکتورها و ش أکثرچکیده پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و وحدت دو آلمان شاید به سختی قابل پیش بینی بود که دو کشور به سرعت به سمت روابط حسنه در ابعاد مختلف پیش بروند. روابط آلمان و روسیه، فراز و فرودهای بسیاری را از همگرایی تا واگرایی و از روابط حسنه تا جنگ پشت سر گذارده است.فاکتورها و شاخص های مختلفی بر روابط دو جانبه بین دو کشور حکمفرما بوده است. در این بین شاخص انرژی از مهمترین عوامل موثر بر روابط دو جانبه آنها می باشد که بالاخص پس از جنگ سرد بر اهمیت آن افزوده شده است.روابط استراتژیک و در حال توسعه میان دو کشور و بررسی نقش انرژی و تاثیر مقوله انرژی بر روابط دو جانبه میان آنها موضوع حائز اهمیتی است که در مقاله حاضر سعی داریم آن را مورد بررسی قرار دهیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - علت کاوی گرایش ترکیه به برنامه هسته ای (2016- 1955)
فرشته میرحسینی محمدصادق کوشکیچکیده اگرچه در حال حاضر در منطقه آسیای جنوب غربی، ج.ا.ایران تنها کشور دارای نیروگاه هسته ای است اما در سالهای آتی، کشوری بی رقیب در صنعت هسته ای باقی نخواهد ماند. بررسی روند تحولات و آمارها نشان میدهد سایر کشورهای منطقه به سرعت در حال کار برای ساخت نیروگاه هستهای هستند أکثرچکیده اگرچه در حال حاضر در منطقه آسیای جنوب غربی، ج.ا.ایران تنها کشور دارای نیروگاه هسته ای است اما در سالهای آتی، کشوری بی رقیب در صنعت هسته ای باقی نخواهد ماند. بررسی روند تحولات و آمارها نشان میدهد سایر کشورهای منطقه به سرعت در حال کار برای ساخت نیروگاه هستهای هستند و تلاش میکنند تا سهم انرژی هستهای را در سبد انرژی و تولید برق خود افزایش دهند. در منطقه آسیای جنوب غربی، ترکیه، مصر، امارات متحده عربی و عربستان کشورهایی هستند که در این مسیر بیش از دیگران برنامه ریزی نموده و برای تحقق آن تلاش می کنند. این مقاله به بررسی تاریخچه، اهداف و وضعیت کنونی برنامه انرژی هسته ای کشور جمهوری ترکیه می پردازد. ترکیه از جمله کشورهایی است که بسیاری از ظرفیتهای اولیه و انگیزه های تاریخی برای حرکت به سمت انرژی هسته ای در آن مشاهده می شود. اما به ویژه از زمان روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در سال 2002 و موفقیت های برنامه هسته ای ایران توجه بیشتری به ساخت نیروگاه هسته ای در ترکیه صورت گرفته است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که چرا دولت ترکیه برنامه انرژی هسته ای را بیش از شش دهه دنبال کرده است؟. به نظر می رسد نگرانی های مربوط به وابستگی به واردات انرژی و تلاش برای کسب امنیت انرژی از مهمترین علل تلاش ترکیه برای دستیابی به توانمندی قانونمند هسته ای به شمار می آید. بررسی و تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد ترکیه در آینده نزدیک، اولین نیروگاه هسته ای خود را به بهره برداری خواهد رساند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - بررسی تطبیقی سیاست آمریکا و روسیه در قبال امنیت انرژی در قفقاز جنوبی
سید نوراله میراشرفی داود کیانی علی شیرخانیچکیده رقابتهای جدید ژئوپلیتیک میان ایالات متحده آمریکا و روسیه برای کنترل و دستیابی به منابع انرژی و مسیرهای انتقال آن از مباحث قابل توجه در منطقه قفقاز جنوبی است. در سالهای اخیر، رقابتهای آمریکا و روسیه آنها را وارد یک بازی جدید به نام بازی ژئوپلیتیک، انرژی و انت أکثرچکیده رقابتهای جدید ژئوپلیتیک میان ایالات متحده آمریکا و روسیه برای کنترل و دستیابی به منابع انرژی و مسیرهای انتقال آن از مباحث قابل توجه در منطقه قفقاز جنوبی است. در سالهای اخیر، رقابتهای آمریکا و روسیه آنها را وارد یک بازی جدید به نام بازی ژئوپلیتیک، انرژی و انتقال آن و به عبارتی دیگر بازی بزرگ نموده است. روسیه بهعنوان قدیمیترین و در دسترسترین مسیر انتقال انرژی منطقه به بازارهای جهانی بر نقش و اهمیت خود تأکید نموده و انحصار سنتی فروش و انتقال انرژی به اروپا را در محوریت برنامههای خود قرار داده است. از سوی دیگر، ایالات متحده آمریکا نیز به دنبال تسلط بر ذخایر انرژی و ﺗﺄمین امنیت خطوط انتقال آن بوده، و از استراتژی خطوط لوله چندگانه با محوریت حذف روسیه در منطقه قفقاز جنوبی پیروی میکند. در این مقاله بر آنیم که رقابتهای ایالات متحده آمریکا و روسیه که منجر به اتخاذ سیاستهای متمایز از یکدیگر در منطقه قفقاز جنوبی شده را مورد بررسی قرار دهیم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - جایگاه انرژی در سیاست خاورمیانه ای چین
علیرضا سلطانی مریم درخشنده لزرجانی محمد ره گویچکیده دقت در وضعیت انرژی چین نشان می دهد که از یکسو تقاضای انرژی در این کشور به تبع رشد و توسعه اقتصادی آن به شدت در حال افزایش است و از دیگر سو به دلیل کمبود منابع داخلی، وابستگی این کشور به منابع بین المللی به همان درجه در حال افزایش است. بطوریکه چین به عنوان پنجمین أکثرچکیده دقت در وضعیت انرژی چین نشان می دهد که از یکسو تقاضای انرژی در این کشور به تبع رشد و توسعه اقتصادی آن به شدت در حال افزایش است و از دیگر سو به دلیل کمبود منابع داخلی، وابستگی این کشور به منابع بین المللی به همان درجه در حال افزایش است. بطوریکه چین به عنوان پنجمین تولید کننده نفت در دنیا، از سال 1993 به یک وارد کننده خالص تبدیل شد. به عبارتی نیاز شدیدا رو به افزایش چین به انرژی و لزوم تامین آن از منابع خارجی، موضوع امنیت انرژی را به مسئله ای حیاتی برای این کشور تبدیل نموده است. در این راستا گسترش تعامل با کشورهای دارنده انرژی که عمدتا در خاورمیانه و خلیج فارس واقع شده اند، می تواند زمینه را به سوی وابستگی متقابل فراهم آورد. بطوریکه کشورهای خاورمیانه قادرند " امنیت انرژی" را به عنوان دغدغه استراتژیک چین برطرف نمایند و از سوی دیگر چین نیز متقابلا قادر است به برخی نیازهای استراتژیک خاورمیانه در حوزه تکنولوژی و سرمایه پاسخ گوید. تحت این شرایط به نظرمی رسد زمینه های بسیار مناسبی برای آغاز یک دیالوگ سازنده با هدف استقرار یک الگوی وابستگی متقابل با محوریت تامین انرژی در حال شکل گیری است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
21 - نقش تعامل و تقابل سیاست خارجی آمریکا و روسیه در توسعه منطقه قفقاز جنوبی: مطالعه موردی انرژی
ابوالقاسم طاهری بهراد فرهمندسیاست خارجی قدرتهای بزرگ همراه یکی از مباحث مهم مورد بحث در روابط بینالملل بوده است. به ویژه قدرتهای بزرگی که از خاصیت تعیینکنندگی در نظام بینالملل برخوردار بودهاند. از جمله این قدرتهای بزرگ ایالات متحده آمریکا و روسیه میباشند که هر یک در سیاست خارجی خود راهبرده أکثرسیاست خارجی قدرتهای بزرگ همراه یکی از مباحث مهم مورد بحث در روابط بینالملل بوده است. به ویژه قدرتهای بزرگی که از خاصیت تعیینکنندگی در نظام بینالملل برخوردار بودهاند. از جمله این قدرتهای بزرگ ایالات متحده آمریکا و روسیه میباشند که هر یک در سیاست خارجی خود راهبردهای بلند مدتی دارند تا به این واسطه منافع ملی خود را تعریف کنند. اما مساله قابل توجه آنجاست که سیاست خارجی این نوع از کشورها بر سایر کشورهای جهان نیز تاثیر میگذارد. در این رابطه این قدرتهای بزرگ همواره برای حفظ و ارتقای قدرت خود نیاز به منابع انرژی داشتهاند و به این دلیل علاقه خاصی به مناطقی از جهان دارند که در آنها منابع انرژی وجود دارد و یا معبری برای انتقال این انرژی هستند. از جمله این مناطق، منطقه ژئوپلیتیک قفقاز جنوبی است که راهبرد دو قدرت بزرگ آمریکا و روسیه، پس از جنگ سرد ایجاد نفوذ در منطقه و دستیابی به منابع انرژی آن و حفظ این نفوذ بوده است. بر این اساس هدف مقاله حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، این است که نشان دهد تقابل و تعامل در سیاست خارجی آمریکا و روسیه در منطقه قفقاز جنوبی به ویژه در زمینه انرژی، موجبات توسعه منطقه را حداقل در همین زمینه به وجود آورده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
22 - گاز شیل و امنیت انرژی کشورهای منطقه خلیج فارس
ابوالقاسم طاهری علیرضا رستم آقاییورود کشوری مانند آمریکا به دنیای تولید گاز از طریق گاز شیل که پیش از این، خود بزرگترین واردکننده LNG در جهان به شمار میرفت، یکی از بزرگترین چالش های سایرکشورهای صادرکننده گاز خواهد بود. در همین حال، افزایش تولید داخلی گاز در آمریکا، قیمتهای گاز در قاره اروپا و آسیا أکثرورود کشوری مانند آمریکا به دنیای تولید گاز از طریق گاز شیل که پیش از این، خود بزرگترین واردکننده LNG در جهان به شمار میرفت، یکی از بزرگترین چالش های سایرکشورهای صادرکننده گاز خواهد بود. در همین حال، افزایش تولید داخلی گاز در آمریکا، قیمتهای گاز در قاره اروپا و آسیا را به کمترین حد رسانده است؛ لذا تحلیلگران بازار اعتقاد دارند که آمریکا تا پایان دهه جاری از یک واردکننده عمده تبدیل به یک صادرکننده بزرگ گاز خواهد شد. در طی سالهای آینده استقلال انرژی آمریکا ژئوپلتیک جهانی را تغییر خواهد داد که خلیج فارس حساسترین ناحیه به این تغییر است. این منطقه از اوایل دهه های جنگ سرد یک منطقه حیاتی و بسیار مهم در سیاست خارجی آمریکا به شمار می رفته است. منابع عظیم نفت و گاز موجود در این ناحیه همواره یکی از دلایل اصلی علاقه آمریکا در این منطقه بوده است. هم اکنون حدود یک سوم نفت جهان را تامین میکند و همین امر آن را در کانون توجهات بینالمللی قرار داده است. در این تحقیق ابعاد انقلاب گاز شیل در آمریکا و اثرات آن بر بازارهای جهانی انرژی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
23 - ارزیابی اثر عامل انرژی بر روابط بین الملل با تاکید بر امنیت انرژی (رهیافت توصیفی- تحلیلی)
مجید افشاری راد سارا نصیری خشت مسجدی علی رضاییبا توجه به اهمیت غیرقابل انکار انرژی در توسعه و پیشرفت جوامع، امنیت انرژی از جایگاه مهمی در سیاستهای اقتصادی و سیاسی کشورها برخوردار است. در واقع، اهميت مسأله امنیت انرژي در جهان امروز موجب تعاملي گسترده بین انرژي و سياست شده و بسياري از رفاقتها، رقابتها و تحولات سيا أکثربا توجه به اهمیت غیرقابل انکار انرژی در توسعه و پیشرفت جوامع، امنیت انرژی از جایگاه مهمی در سیاستهای اقتصادی و سیاسی کشورها برخوردار است. در واقع، اهميت مسأله امنیت انرژي در جهان امروز موجب تعاملي گسترده بین انرژي و سياست شده و بسياري از رفاقتها، رقابتها و تحولات سياسي جهان تحت تأثير انرژي و مسائل پیرامون آن است. این مقاله جنبه های نظری بحران امنیت انرژی و تاثیر آن بر روابط بینالملل را بررسی میکند. امنیت انرژی امروزه در حال تبدیل شدن به یک مسئله ژئوپولیتیکی است. به طور خاص، تفسیر مفهوم امنیت انرژی و تبدیل آن به یک عامل ژئوپولیتیکی و عناصر ساختاری امنیت انرژی اهمیت یافته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که کشورها برای رسیدن به امنیت پایدار انرژی باید به بعد ژئوپلتیکی نیز توجهای ویژه داشته و در تحلیلهای خود برای ارزیابی امنیت انرژی نیز به آن وزن بیشتری دهند. تفاصيل المقالة