-
حرية الوصول المقاله
1 - طراحی و تبیین مدل یکپارچه تفکر استراتژیک به عنوان شایستگی سازمانی (مورد مطالعه: شرکت ملی گاز ایران)
نیما رحمانی میرزا حسن حسینی محمد محمودی میمند محمدتقی امینیزمینه: مطالعاتِ دو دهه اخیر در زمینه تفکر استراتژیک، در دو شاخه روانشناسی و مدیریت توسعه یافته است. محققین اخیراً رویکرد تلفیقی که سبب توسعه یک شایستگی سازمانی میشود را پیشنهاد نموده اند. هدف : هدف این پژوهش آن است که مدلی یکپارچه و فرایندی از تفکر استراتژیک به عنوان ی أکثرزمینه: مطالعاتِ دو دهه اخیر در زمینه تفکر استراتژیک، در دو شاخه روانشناسی و مدیریت توسعه یافته است. محققین اخیراً رویکرد تلفیقی که سبب توسعه یک شایستگی سازمانی میشود را پیشنهاد نموده اند. هدف : هدف این پژوهش آن است که مدلی یکپارچه و فرایندی از تفکر استراتژیک به عنوان یک شایستگی سازمانی و به تفکیک دو بعد محتوایی و راهبردی، جهت مدیران شرکت ملی گاز تدوین گردد بطوریکه عناصر محتوایی، راهبردی، عوامل ایجابی منحصربفرد، عوامل زمینه ساز و پیامدهای مورد انتظار آن تبیین گردد. روش: طرح پژوهش، ترکیبی اکتشافی است که از طریق راهبردهای کیفی(داده بنیاد و متاسنتز)مدل مفهومی بدست آمده و سپس از طریق راهبرد کمی، مدل مفهومی پژوهش آزمون و نیکویی برازش آن محاسبه شده است.در بخش کیفی، پس از نمونه گیری هدفمند، از ابزار گردآوری داده شامل مصاحبه نیمه ساختار یافته با مدیران و فیش برداری از اسناد، استفاده شده است.در بخش کمی، براساس قاعده وینزی تعداد نمونه تعیین و ضمن انجام تست STQV6، داده ها با استفاده از پرسشنامه الکترونیکی گردآوری شده است. یافته ها: اقتضائات و الزامات شامل محیطی، سازمانی و ارزشی به عنوان عوامل ایجابی، ویژگی های مدیر بصیر و سازمان کارآفرین به عنوان عوامل زمینه ساز، بعد محتوایی شامل پنج شیوه تفکر واگرا، راهبردها شامل شش شیوه تفکر معطوف به هدف و پیامدهای مورد انتظار شامل چهار قابلیت سازمانی، فرایند تفکر استراتژیک را شکل می دهند. نتایج: تفکر استراتژیک زمانی به عنوان یک شایستگی سازمانی ظهور می یابد که مدیران استراتژیک در محیط سازمانی همچون سازمان کارآفرین، از اقتضائات محیطی و ضرورت آن آگاهی یافته، بصیرت خود را بر پایه شیوه های تفکر واگرا توسعه داده و راهبردهای فکری را در راستای اهداف سازمانی بکارگیرند تا پیامدهای مطلوب سازمانی حاصل گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
2 - مطالعه تطبیقی همخوانی تولیدات سینمایی کودک با اقتضائات سنی
ندا شفقت سید رضا نقیب الساداتهدف از انجام این پژوهش مطالعه تطبیقی همخوانی تولیدات سینمایی کودک با اقتضائات سنی این گروه میباشد. که با استفاده از نظریههای استفاده و رضامندی و برجستهسازی به آن پرداخته شده است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا با شکل استنباطی آن با دو تکنیک مقولهای ارزیابی استفاد أکثرهدف از انجام این پژوهش مطالعه تطبیقی همخوانی تولیدات سینمایی کودک با اقتضائات سنی این گروه میباشد. که با استفاده از نظریههای استفاده و رضامندی و برجستهسازی به آن پرداخته شده است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا با شکل استنباطی آن با دو تکنیک مقولهای ارزیابی استفاده شده و فیلمهای کودک پخش شده از شبکه دوم سیما در دهههای 70 و 80 به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده و در بین فیلمهای کودک منتشر شده 12 فیلم در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شده است. صحنه (سکانس) هر فیلم به عنوان واحد تحلیل انتخاب و صحنه (سکانس) فیلمها کدگذاری و تمامشماری شده است. پس از انجام پژوهش مشخص شد بین تولیدات سینمایی کودک با شرایط سنی آنان تطابق بالایی وجود ندارد. عدم توجه به مجاز شخصیت در فیلمهای کودک و فقدان توجه به ریتم صحنه که نقش مهمی در تاثیر پیام و افزایش جذابیت فیلم بازی میکنند از جمله موارد قابل توجه میباشد. وجود تناسب مولفههایی مانند: موضوع ، رنگ و موسیقی فیلمهای منتشر شده با سن کودک و پاسخگوی نیازهای کودکان بودن از جمله موارد رعایت شده در ساخت فیلم کودک است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
3 - بررسی فقهی موارد استثناء شده از حرمت ربا
مریم نقدی دورباطی احمد عابدینی نجف آبادی جواد پنجه پورحرمت ربا در قرآن و منابع روایی از ضروریات دین اسلام به شمار میرود. هر گاه کسی، پولی را قرض گیرد، موظف به برگرداندن اصل آن است اما برگرداندن اصل با زیاده ربا خواهد بود. این زیاده در فقه استثنائاتی دارد: بین پدر و فرزند، زن و شوهر، عبد و مولا و کافر مسلمان ربا نیست. طبق أکثرحرمت ربا در قرآن و منابع روایی از ضروریات دین اسلام به شمار میرود. هر گاه کسی، پولی را قرض گیرد، موظف به برگرداندن اصل آن است اما برگرداندن اصل با زیاده ربا خواهد بود. این زیاده در فقه استثنائاتی دارد: بین پدر و فرزند، زن و شوهر، عبد و مولا و کافر مسلمان ربا نیست. طبق آیۀ قرآن ربا ظلم است پس هرگز استثناپذیر و قابل تخصیص نیست. زیرا بیان شرع قبح ذاتی آن را میرساند. با دقت در متون روایات مربوطه، روشن میگردد که موارد استثنا شده بر فرض صحت سند آنها هر چند صورت ربا دارد اما در اساس ربا نیست و به اصطلاح از باب تخصّص خارج است نه تخصیص. از این رو اموری را که به عنوان استثنائات ربا، مطرح میکنند با حفظ ماهیت واقعی ربوی بودن همان مفسده اجتماعی و قبح عقلی را دارد و در خور پذیرش نیست. از همین رو نوشتار حاضر در صدد است با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و بررسی اسناد موجود در مورد استثنائات مذکور، فرضیهای را که موارد استثناء شده از دیدگاه فقهی تخصصاً از شمول حکم حرمت ربا خارج هستند را، اثبات کند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
4 - تعارض اختلاف قرائات و عدم تحریف قرآن
سید مرتضی پور ایوانیقرآن معجزه جاودان و جهانی پیامبر اسلام(ص) است که خود تأکید دارد هرگز گرد تحریف دامن پاک آن را نخواهد آلود. با مشاهده قرائتهای مختلفی که از آیات آن وجود دارد، این پرسش رخ مینماید که آیا وجود قرائتهای گوناگون به معنای ورود تحریف در قرآن نیست. مبحث قرائات و نیز عدم تحری أکثرقرآن معجزه جاودان و جهانی پیامبر اسلام(ص) است که خود تأکید دارد هرگز گرد تحریف دامن پاک آن را نخواهد آلود. با مشاهده قرائتهای مختلفی که از آیات آن وجود دارد، این پرسش رخ مینماید که آیا وجود قرائتهای گوناگون به معنای ورود تحریف در قرآن نیست. مبحث قرائات و نیز عدم تحریف قرآن از مباحث مهم و کلیدی علوم قرآنی است، تا جائی که دانشپژوهان در طول اعصار مختلف درباره هر یک مستقلاً کتابهایی نگاشتهاند و تفصیلاً در مورد پیشینه انواع قرائات و حجیت آنها صحبتهایی شده است. همچنین در دفع شبهه تحریف دلائل متعددی بیان گشته و قرآن کریم را از هرگونه دستکاری مصون دانستهاند. اگرچه همواره این سؤال در تعارض این دو مطلب مطرح بوده که چگونه میشود از طرفی معتقد به عدم تحریف قرآن بود و از طرف دیگر قرائتهای مختلف و اختلافهای فراوان را در زمینه قرائت قرآن شاهد بود؟ اما محققین یا سعی کردهاند هرگز این دو را در تعارض هم ندانند و یا اگر هم تعارض قائل شدهاند با تمسک به عباراتی مبهم خواستهاند مشکل را حل کنند. ما اساسأ این دو مقوله را در تعارض هم دانسته و تلاش علما را در حل این مشکل ناکافی میدانیم و معتقدیم هنوز مسأله لا ینحل باقی مانده و اقدام مؤثری در این زمینه صورت نگرفته است، در نتیجه در این راستا در مقام بیان وجوه محتمل در صدد حل مسأله برآمدهایم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
5 - بررسی تخصیص یا تخصص بودن استثنائات حرمت ربا
مریم نقدی دورباطی احمد عابدینی نجف آبادی جواد پنجه پورنگاهی به تاریخ نشان میدهد که از قدیم الایام قرض کلیدی کارآمد برای حل مشکلات اقتصادی بشر بوده است و در آئین اسلام بیشتر از هر آئینی مورد تأئید قرار گرفته است. لیکن در طول تاریخ از تغییر مصون نمانده و گاه نتیجهای معکوس بهدنبال داشته است،که مهمترین آن نفوذ تدریجی ربا ب أکثرنگاهی به تاریخ نشان میدهد که از قدیم الایام قرض کلیدی کارآمد برای حل مشکلات اقتصادی بشر بوده است و در آئین اسلام بیشتر از هر آئینی مورد تأئید قرار گرفته است. لیکن در طول تاریخ از تغییر مصون نمانده و گاه نتیجهای معکوس بهدنبال داشته است،که مهمترین آن نفوذ تدریجی ربا به قرضهای میان مردم در همۀ اعصار در قرض بوده است.ربا بهعنوان یک پدیدۀ مخرب اقتصادی مورد نهی شارع قرار گرفته است و از لحن خطاب شارع به عمق مفسده و تنفر شارع از آن میتوان پی برد.اما با همۀ تأکیدات اسلام مشهور فقها قائل به استثنائاتی بر حرمت ربا شدهاند که عبارتند از عدم ربا میان پدر و فرزند، زن و شوهر، کافر و مسلمان و در عصر حاضر اخذ ربا در برابر سقوط ارزش پول .چنانچه ثابت گردد که داد و ستد خاصی ربا است یقیناً حکم به حرمت آن داده میشود اما اگر این عمل ناشی از کاهش ارزش پول، تورم و نهادهای مشابه باشد حکم کردن به حرمت مشکل، بلکه جواز آن موجهتر مینماید. هر چند فقها برای اثبات موارد استثنا شده ادلهای را بیان نمودهاند اما این ادله توان تخصیص عموم قرآن را ندارند. مقالۀ حاضر با استفاده از روش تحلیل توصیفی با استناد به آیات وحی و احادیث و نظرات فقها و ضرورت عقد قرض در میان مردم به دنبال اثبات خروج تخصصی(موضوعی) موارد استثناء شده است، تا قرض دهنده و قرض گیرنده با طیب خاطر و رضایت کامل به این عمل مبادرت ورزند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
6 - بررسی تطبیقی فرایند محرمانگی داوری و استثنائات قاعده
علی مهری علیرضا مشهدی زادهعلی مهری[1]- علیرضا مشهدی زاده[2] تاریخ دریافت: 9/9/1398- تاریخ پذیرش:23/11/1398 چکیده: اصل محرمانه بودن اسناد ، اطلاعات و آرای داوری به عنوان یک ویژگی ممتاز داوری در برابر محاکم قضایی می باشد ، اگر این ویژگی تضمین نشود ممکن است طرفین اختلاف تمایلی به این فرایند نداشت أکثرعلی مهری[1]- علیرضا مشهدی زاده[2] تاریخ دریافت: 9/9/1398- تاریخ پذیرش:23/11/1398 چکیده: اصل محرمانه بودن اسناد ، اطلاعات و آرای داوری به عنوان یک ویژگی ممتاز داوری در برابر محاکم قضایی می باشد ، اگر این ویژگی تضمین نشود ممکن است طرفین اختلاف تمایلی به این فرایند نداشته باشند . هر چند در قوانین و مقررات داوری برخی از کشورها اصل محرمانگی شناسایی شده لیکن در قوانین ایران به این موضوع پرداخته نشده است . این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی ، بدنبال پاسخگویی به این ابهام است که فرایند داوری امری خصوصی یا محرمانه است و محرمانگی داوری بیشتر یک آرمان است یا واقعیت ،همچنین این قاعده استثنائاتی به همراه دارد یا خیر. یافته های پژوهشی حاضر حاکی از نسبی بودن محرمانگی و ارتباط مستقیم با تعهدات طرفین اختلاف و اشخاص ثالث درگیر در فرایند داوری است . مبنای شناسایی میزان شرط محرمانگی نیازمند توافق صریح طرفین اختلاف در توافقنامه داوری بوده و این قاعده دارای استثنائاتی می باشد . [1] - دانشجوی کارشناسی ارشد، حقوق خصوصی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران Alimohry@yahoo.com [2] - استادیار و عضو هیئت علمی، گروه حقوق خصوصی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران: نویسنده مسئول Alireza.mashhadizade@gmail.com تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
7 - زن ماهی در تمدن ایلام
خدیجه نقی پورفر ناصر جدیدیآب همواره در شکلگیری تمدنهای بزرگ بشری نقشی مهم و تعیین کننده داشتهاست که تمدن ایلام نیز از آن جمله است و از آنجا که بشر اولیه برای هر پدیدهای که برایش از اهمیت برخوردار بوده، نمادهایی ایزدی تعریف نمودهاست، برای آب نیز در تمامی تمدنها ایزدی تعریف شدهاست که در ت أکثرآب همواره در شکلگیری تمدنهای بزرگ بشری نقشی مهم و تعیین کننده داشتهاست که تمدن ایلام نیز از آن جمله است و از آنجا که بشر اولیه برای هر پدیدهای که برایش از اهمیت برخوردار بوده، نمادهایی ایزدی تعریف نمودهاست، برای آب نیز در تمامی تمدنها ایزدی تعریف شدهاست که در تمدن ایلام نیز از کهنترین دوران تمدنی آن، همواره ایزد آب و مخلوقاتش از جایگاه ویژهای برخوردار بودهاند، که ازجمله این مخلوقات میتوان به زنماهیان اشاره نمود. آنان که از ایزدبانوان همکار و مخلوق ائا/ انکی ایزد آب به شمار میرفتند، از دوران کهن ایلامی، در میان نقوش و آثار ایلامی دیده میشوند. البته باید توجه نمود با توجه به محدودیت منابع موجود از تمدن ایلام، و نیز تاثیر پذیری و تاثیرگذاری متقابل دو تمدن ایلام و میانرودان از یکدیگر، و تنوع بیشتر منابع میانرودانی، نقش و جایگاه زنماهیان را باید با توجه به پیشینه آنان در تمدن میانرودان بررسی نمود، که البته این به دلیل انطباق کامل این مفاهیم در این دو تمدن نمیباشد اما، بدلیل قلت منابع ایلامی در این رابطه، نزدیکترین مفاهیم به مفاهیم ایلامی را میتوان در میان منابع موجود در میان مفاهیم میانرودانی یافت. این مقاله بر آنست که با توجه به منابع موجود و به روش کتابخانهای به بررسی نقش زنماهی در تمدن ایلام بپردازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
8 - قرائت رایج در ایران در قرنهای پنجم و ششم قمری؛ مطالعۀ موردی قرائات مضبوط در مصاحف آستان قدس رضوی
الهه شاهپسند سیده مهناز شریفیان فرگزارشها دربارۀ قرائت رایج در هر کدام از بلاد اسلامی در سدههای متقدّم اندک و گاه غیردقیقند. ازاینرو، بررسی شواهد عینی برجای مانده از آن دوران راهگشاست. یکی از مهمترین شواهد، قرائت مضبوط در مصاحف کهن هر منطقه است. این پژوهش به منظور کشف قرائتِ رایج در قرنهای پنجم و ش أکثرگزارشها دربارۀ قرائت رایج در هر کدام از بلاد اسلامی در سدههای متقدّم اندک و گاه غیردقیقند. ازاینرو، بررسی شواهد عینی برجای مانده از آن دوران راهگشاست. یکی از مهمترین شواهد، قرائت مضبوط در مصاحف کهن هر منطقه است. این پژوهش به منظور کشف قرائتِ رایج در قرنهای پنجم و ششم ایران، به بررسی قرائت مضبوط در سه قرآن از قرن پنجم و سه قرآن از قرن ششم در کتابخانۀ آستان قدس رضوی پرداختهاست. بدین جهت، جدولی مشتمل بر 1000 کلمه تهیه شد. بعد از تهیۀ آمارِ میزان شباهت قرائت این کلمات با هریک از قرائات دهگانه و نیز موارد برجای مانده از اختیار ابوحاتم، این نتیجه حاصل شد که رسم این مصاحف بیشترین شباهت را به رسم بوم بصره، و سپس کوفه دارد. کمترین مشابهت آن نیز به رسم شامی است. از این نظر، نسبت به قرن چهارم تغییری ایجاد نشده است. بررسی فرش الحروف مصاحف و مقایسۀ آن با قرائات دهگانه نیز نشان میدهد که این مصاحف تابع قرائت واحدی نبودهاند، بلکه مشتمل بر اختیاری هستند که یکی از ملاکهای آن، موافقت با قرائت بیشتر قاریان است. در یک میانگین کلّی، قرائت این مصاحف ابتدا به قرائت عاصم و سپس خَلَف شبیه است. درمقایسه با قرن چهارم، قرائت رایج، از مشابهتِ بیشتر با قرائت بصری ابوعمرو روی برتافته و به قرائات کوفی، به خصوص روایت حفص از قرائت عاصم، متمایل شدهاست. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
9 - نقش غلات در شکلگیری روایات سبعة أحرف
محمد عترت دوستاز جملۀ مباحث تخصصی در حوزه علوم و معارف قرآن کریم، نظریه نزول چندگانه قرآن کریم بر مبنای روایات سبعة أحرف است. گذشته از شناسایی زمینه صدور این روایات از پیامبر اکرم (ص)، آنچه در این میان حائز اهمیت بسیار بوده و باعث شده اختلافنظرهای متعددی در میان عالمان شیعه ایجاد شو أکثراز جملۀ مباحث تخصصی در حوزه علوم و معارف قرآن کریم، نظریه نزول چندگانه قرآن کریم بر مبنای روایات سبعة أحرف است. گذشته از شناسایی زمینه صدور این روایات از پیامبر اکرم (ص)، آنچه در این میان حائز اهمیت بسیار بوده و باعث شده اختلافنظرهای متعددی در میان عالمان شیعه ایجاد شود، وجود روایاتی دالّ بر تأیید این نظریه توسط ائمه صادقین (ع) است. ازآنجاکه این روایات در ظاهر با دیگر روایات ایشان مبنی بر نزول قرآن به حرف واحد مخالفت و تعارض داشته و زمینه طرح بحث از تحریف قرآن در نزد شیعیان را فراهم آورده است، لذا در این پژوهش تلاش شده با استفاده از دو روش نقد سندی و تحلیل تاریخی و توجه به گفتمان حاکم بر عصر ائمه صادقین (ع)، سبب صدور این روایات و ارتباط آن با جریانهای مذهبی ـ اجتماعی صدر اسلام را تبیین نموده و نظر جدیدی در راستای فهم اینگونه روایات بیان کنیم. توجه به جریان غلات، بررسی انگیزه آنان از طرح مبحث اختلاف قرائات قرآنی و چگونگی مواجهه اهلبیت (ع) با این اندیشههای غلط، ازجمله مباحثی است که در این مقاله بدان پرداخته شده. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
10 - چالشهای نحوی قرائت حمزه و خاستگاه تاریخی آن
روح الله نجفیحمزة بن حبیب زَیّات قاری سرشناس کوفه در سدۀ 2ق است. قرائت وی از قرآن همواره در معرض توجه عالمان قرائت بوده است. قرائت حمزه با همۀ اهمیت و اعتبارش دارای برخی اشکالات نحوی است که گاه علیه وی اعتراضاتی را برانگیخته. قرائت جر الأَرْحَامِ در آیۀ نخست سورۀ نساء، قرائت غایب لا أکثرحمزة بن حبیب زَیّات قاری سرشناس کوفه در سدۀ 2ق است. قرائت وی از قرآن همواره در معرض توجه عالمان قرائت بوده است. قرائت حمزه با همۀ اهمیت و اعتبارش دارای برخی اشکالات نحوی است که گاه علیه وی اعتراضاتی را برانگیخته. قرائت جر الأَرْحَامِ در آیۀ نخست سورۀ نساء، قرائت غایب لایحسبنَّ در آیۀ 5سورۀ 9 انفال، قرائت مجهول یُخافا در آیۀ 229 سورۀ بقره، قرائت تثنیۀ یَبلُغانِّ در آیۀ 23 سورۀ اسراء و قرائت بدون تنوین ثلاثمائةِ در آیۀ 25 سورۀ کهف، نمونههایی از غرائب نحوی قرائت حمزه را به نمایش مینهند. مطالعۀ حاضر در پیجویی از راز رخداد این ماجرا به این نکته التفات یافته که التزام حمزه به مصحف عثمانی و تمایل همزمانش به مصحف ابن مسعود او را به چنین خوانشهای چالشبرانگیزی سوق داده است. در این سنخ نمونهها، هر چند از یک سو، مصحف ابن مسعود قرینهای در تأیید قرائت حمزه فراهم میآورد، از دیگر سو، تعلق خاطر به مصحف ابن مسعود است که حمزه را به چالش نحوی میکشاند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
11 - حجیت قرائات مختلف سورۀ حمد و ارتباط آن با تواتر قرائات: مروری تاریخی بر آراء عالمان شیعی
سید علیمحمد سرسرابی محمدمهدی تقدیسی رحمت فرحزادیبحث از حجیت قرائات سورۀ حمد با توجه به ضرورت قرائت این سوره در نماز، از اهمیت فراوانی نزد مسلمانان برخوردار بوده و همواره مورد ابتلاء آنان بوده است. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به ملاک حجیت قرائات سورۀ حمد، سیر تاریخی آرای مفسران و محدثان امامیه را در ارتباط با تواتر قرائ أکثربحث از حجیت قرائات سورۀ حمد با توجه به ضرورت قرائت این سوره در نماز، از اهمیت فراوانی نزد مسلمانان برخوردار بوده و همواره مورد ابتلاء آنان بوده است. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به ملاک حجیت قرائات سورۀ حمد، سیر تاریخی آرای مفسران و محدثان امامیه را در ارتباط با تواتر قرائات و حجیت آنها بررسی کرده است. بر اساس رهنمودهای اهل بیت علیهم السلام، مسألۀ تعدّد نزول قرآن نزد بسیاری از دانشمندان شیعه مردود بوده است؛ در عین حال، در ارتباط با قرائت سورۀ حمد، بررسی نظریههای شاخص در این باره نشان از آن دارد که اکثر دانشمندان قائل به حجیت قرائات مختلف (هفتگانه) در این سوره و غیر آن به عنوان قدر متیقن هستند؛ اگرچه حجیت هر قرائت دیگری نیز که تداول آن در عصر امامان معصوم علیهم السلام احراز شود، در نظرات برخی از محققان مطرح شده است. البته در فهم معنای دقیق آیاتی که در قرائت بخشی از آنها اختلاف وجود دارد، توافق در حجیت آنها، همانند استفاده از قرائات در سورۀ حمد نیست؛ با این حال، آرای نوظهور مبنی بر منحصر بودن جواز، تنها برای یک قرائت در سورۀ حمد و همچنین در هنگام استفاده از آیات دارای قرائات مختلف، سخن جدید به شمار میآید و مغایر با اتفاق مذکور است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
12 - مطالعۀ انتقادی اَصالتِ سند روایت حفص از قرائت عاصم
حامد شریفی نسبدر عصر حاضر از یک سو قرائت عاصم بن ابیالنجود به روایت حفص بن سلیمان در بسیاری از بلاد اسلامی رواج یافته، و از سوی دیگر، ادعا شده که سند این قرائت از طریق ابوعبدالرحمان سُلَمی به علی(ع) متصل است. از نگاه مورّخانه جا دارد پرسیده شود چه شواهدی بر این اتصال سند میتوان یاف أکثردر عصر حاضر از یک سو قرائت عاصم بن ابیالنجود به روایت حفص بن سلیمان در بسیاری از بلاد اسلامی رواج یافته، و از سوی دیگر، ادعا شده که سند این قرائت از طریق ابوعبدالرحمان سُلَمی به علی(ع) متصل است. از نگاه مورّخانه جا دارد پرسیده شود چه شواهدی بر این اتصال سند میتوان یافت؛ آیا سند قرائت حفص از عاصم سندی تشریفاتی و ساختگی است که برای متصل جلوه دادن این قرائت و ممتاز نمودن آن از سایر قرائات وضع شده، یا بهراستی حاکی از انتقال دقیق این قرائت از عصر صحابۀ پیامبر اکرم (ص) به ادوار بعد است. بدین منظور، در مطالعۀ حاضر اصالت سندِ این قرائت را با تکیه بر شواهد تاریخی مختلف ارزیابی خواهیم کرد؛ شواهدی که از گزارههای رجالی در احوال راویان، وضعیتِ روایت از حیثِ انفراد و تعارض با دیگر روایات، رویکرد عمومی به پذیرش یا طرد قاری و راوی، تعدّد استادها و راویانِ قرّاء و شرائط عمومی حاکم بر عصر قاریان به دست میآیند. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
13 - تحلیل تاریخی دیدگاهها درباره نقش حجاجبنیوسف ثقفی در تثبیت متن نهایی قرآن
هادی غلامرضائی کاوس روحی برندقدر کتب علوم قرآنی شاهد مطالب متعدد و گاه متناقضی درباره نقش حَجّاج در رسمیتیافتن متن کنونی قرآن کریم هستیم. شخصیت حجاج و بهویژه روایت سجستانی از تغییرات یازدهگانه او بهانهای برای تشکیک در اصالت تاریخی قرآن شدهاست. در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی ب أکثردر کتب علوم قرآنی شاهد مطالب متعدد و گاه متناقضی درباره نقش حَجّاج در رسمیتیافتن متن کنونی قرآن کریم هستیم. شخصیت حجاج و بهویژه روایت سجستانی از تغییرات یازدهگانه او بهانهای برای تشکیک در اصالت تاریخی قرآن شدهاست. در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی بهسراغ منابع علوم قرآنی، بهویژه تاریخ قرآن، رفته و ضمن گردآوری اقوال مختلف علمای مسلمان و مستشرقین و نقد آنها، بهتحلیل تاریخی این موضوع پرداختهایمکه حجاج چه کاری را در رابطه با قرآن انجام داد و انگیزه او از این کار چه بود؟ مطابق این تحقیق، روایت سجستانی با ارائه توضیحاتی قابل پذیرش است و منافاتی با وثاقت تاریخی قرآن ندارد. کار اصلی حجاج ترویج مصحف عثمانی و تکمیل پروژه توحید مصاحف و از بینبردن قرائات شاذ بهویژه قرائات ابنمسعود بودهاست؛ هدفیکه حجاج نیز همانند عثمان در تحقق کامل آن ناکام ماند. انگیزه او نیز حب عثمان و بغض قاریان و موالی بهخاطر حضور در جنگ ابناشعث بود؛ جنگیکه میرفت نه تنها تومار حجاج و بنیامیه بلکه خلافت اسلامی را برای همیشه درهم بپیچد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
14 - تحلیل قرائت منقول از امام صادق(ع) در آیۀ 2 سورۀ معارج
زهرا زارعی الهه شاهپسندبرخی قرائتها از مصحف رسمی ماهیتی کاملاً شیعی دارند و همین موجب طرح اتهاماتی به شیعه در خصوص اعتقاد به تحریف قرآن شده است؛ اهمیت بررسی چنین قرائاتی از همینجا روشن میشود. به همین منظور، این مقاله به بررسی موردی قرائت منسوب به امام صادق(ع) از آیۀ 2 سورۀ معارج پرداخته که أکثربرخی قرائتها از مصحف رسمی ماهیتی کاملاً شیعی دارند و همین موجب طرح اتهاماتی به شیعه در خصوص اعتقاد به تحریف قرآن شده است؛ اهمیت بررسی چنین قرائاتی از همینجا روشن میشود. به همین منظور، این مقاله به بررسی موردی قرائت منسوب به امام صادق(ع) از آیۀ 2 سورۀ معارج پرداخته که مشتمل بر افزودۀ وِلایَة علی(ع) است. این پژوهش در دو بخشِ الف) تاریخ گذاری روایت با استفاده از روش تحلیل اسناد-متن و ب) تحلیل تاریخی روایت به منظور رسیدن به انگیزههای نشر آن، به بررسی ماهیت این قرائت پرداخته و به این نتیجه رسیده است که تاریخ نشر این روایت در حوالی سال 148 قمری است. دقت در فضای تاریخی و گفتمانی تاریخ به دست آمده نیز نشان میدهد که این روایت در فضای مبارزۀ فرهنگی و سیاسی علیه عباسیان و به منظور افزایش بصیرت جامعه در تشخیص مصداق واقعی ولیّ منتشر شده است. واژگان کلیدی: قرائات منسوب به ائمه(ع)، مصحف حضرت زهرا(س)، سورۀ معارج، شأن نزول، واقعۀ غدیر. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
15 - اعتبارسنجی نظریۀ تصریف در حوزۀ جمع قرآن در عصر خلفاء
حامد شریفی نسببا ابداع نظریۀ تصریف، برخی تلاش کردهاند که تاریخ جمع قرآن را با این نظریه پیوند دهند. بر اساس نظریۀ تصریف، پیامبر اکرم(ص) عموم صحابه را به دخل و تصرف در مفردات و ترکیبات آیات قرآن کریم تشویق و تحسین میکرد و خود نیز به تصریف آیات اقدام میکرد. ادعای ارتباط این نظریه با أکثربا ابداع نظریۀ تصریف، برخی تلاش کردهاند که تاریخ جمع قرآن را با این نظریه پیوند دهند. بر اساس نظریۀ تصریف، پیامبر اکرم(ص) عموم صحابه را به دخل و تصرف در مفردات و ترکیبات آیات قرآن کریم تشویق و تحسین میکرد و خود نیز به تصریف آیات اقدام میکرد. ادعای ارتباط این نظریه با تاریخ جمع قرآن نیز اینگونه مطرح شده است که عملکرد پیامبر(ص) در گسترش تصریفات صحابه، موجب پدید آمدن اختلافات در قرآنی پنداشتن برخی تصریفات شد که پس از رحلت پیامبر(ص)، خلیفۀ دوم پیشنهاد گردآوری قرائات تصریفی پیامبر(ص) را به ابوبکر میدهد و از دسترسی مردم به آن قرائات تصریفی جلوگیری میکند و سپس عثمان همۀ قرائات تصریفی را از بین میبرد تا متن قرآن به صورت یکسان باقی بماند. پژوهش حاضر با هدف جلوگیری از رواج نظریات باطل و بیاساس، به نقد ادعای پیوند تاریخ جمع قرآن با نظریۀ تصریف پرداخته و نشان داده است که این ادعا همانند اصل نظریۀ تصریف، بر مبانی فکری اهلسنت، روایاتی ضعیف، برداشتهای نادرست، تأویل گستردۀ روایات و گزارشهای تاریخی و ادعاهای متناقض پایهگذاری شده است. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
16 - قرائت شاذ حمزۀ اصفهانی در کتاب التنبیه علی حدوث التصحیف
عنایت الله فاتحی نژاد حمید عابدی فیروزجاییاز دیرباز قرآن پژوهان به مسئلۀ اختلاف قرائات عطف نظر کرده و با کاربرد شیوههای گوناگون برای سنجش قرائات مختلف و بازنمودن قرائات اصیل و پذیرفته از قرائات شاذ، کوشیدهاند. آنان هر یک از رویکردی متفاوت به بحث نگریسته، و مکتبها و نظریههای مختلفی را در این باره پدید آوردها أکثراز دیرباز قرآن پژوهان به مسئلۀ اختلاف قرائات عطف نظر کرده و با کاربرد شیوههای گوناگون برای سنجش قرائات مختلف و بازنمودن قرائات اصیل و پذیرفته از قرائات شاذ، کوشیدهاند. آنان هر یک از رویکردی متفاوت به بحث نگریسته، و مکتبها و نظریههای مختلفی را در این باره پدید آوردهاند. بسیاری از این رویکردها به دانش زبانشناسی نیز پیوند خوردهاند. از همین رو، نمیتوان دیدگاه برخی زبانشناسان کهن را که در حوزۀ علوم قرآن هم اشخاصی خبره بودهاند نادید انگاشت. حمزۀ اصفهانی یکی از این شخصیتها به شمار میآید که در کتاب التنبیه علی حدوث التصحیف خویش، قرائتهایی شاذ را بازنموده است؛ قرائتهایی که به نظر میرسد نمیتوانشان در هیچ یک از گزارشهای تاریخی در بارۀ روایات شاذ قرائت قرآن کریم، بازجست. در این مطالعه کوشش میشود با مطالعۀ گزارشهای حمزه و دیگر شواهد کهن تاریخی از دوران زندگی و حیات علمی وی، مبانی او در سنجش قرائات قرآن کریم در قیاس با قاریان بزرگ عصرش تبیین گردد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
17 - قرائات مختلف از تعبیر «ال یاسین» در آیۀ 130 سورۀ صافات و تفاسیر مبتنی بر هر یک از این خوانشها
مجید چهریتعبیر ال یاسین فقط یک بار در قرآن کریم در آیۀ 130 سورۀ صافّات آمده است: سَلامٌ عَلیٰ ال یاسین. نه تنها مفهوم این تعبیر، که حتی قرائت صحیح آن در میان مفسران و قاریان مختلف موضوع بحث بوده است. برخی مفسران شیعه، و عمدۀ مفسران عامی مذهب، ال یاسین را تحریری دیگر از اِلیاسین أکثرتعبیر ال یاسین فقط یک بار در قرآن کریم در آیۀ 130 سورۀ صافّات آمده است: سَلامٌ عَلیٰ ال یاسین. نه تنها مفهوم این تعبیر، که حتی قرائت صحیح آن در میان مفسران و قاریان مختلف موضوع بحث بوده است. برخی مفسران شیعه، و عمدۀ مفسران عامی مذهب، ال یاسین را تحریری دیگر از اِلیاسین و مترادف با الیاس نبی (ع) دانستهاند. این دسته از مفسران قرائنی همچون قرائت مشهور، تعابیر مشابه در زبان عربی، و سیاق آیات را مستند مدعای خویش میدانند. از آن سو، برخی از دیگر مفسران شیعه نیز به استناد قرائات و روایاتی، عبارت را آل یاسین خوانده، و مراد از آن را اهل بیت پیامبر (ع) دانسته، و این را که یکی از نامهای پیامبر اکرم(ص) یاسین است، مؤید نظر خویش برشمردهاند. در مطالعۀ پیش رو بنا داریم با مرور اختلاف نظرهای مفسران، بررسی شواهد قرآنی موجود و قرائات مختلف، مراد از این تعبیر قرآنی را بازشناسیم؛ همچنان که خواهیم کوشید مستندات روایی بحث را نیز، بازخوانی و تبیین کنیم؛ و همچنان که خواهیم کوشید اسباب و علل این اختلاف قرائت و پیامدهای عملی رواج هر یک از آن دو را در فرهنگ اسلامی بازکاویم. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
18 - معیار و ضوابط طبری در اختیار قرائات در جزء بیست و یکم از قرآن کریم
زینب ایزدخواستیازجمله پیش نیازهای تفسیر قرآن، در اختیار داشتن قرائت ابلاغ شده از سوی پیغمبر (ص) است، با توجه به اهمیت موضوع، اساس این پژوهش، جمع آوری قرائات در آیات جزء بیست و یکم از قرآن براساس تفسیر طبری است؛ ابن-جریرطبری صاحب تفسیر جامع البیان عن آی القرآن در تفسیر آیات به مسئلۀ اخ أکثرازجمله پیش نیازهای تفسیر قرآن، در اختیار داشتن قرائت ابلاغ شده از سوی پیغمبر (ص) است، با توجه به اهمیت موضوع، اساس این پژوهش، جمع آوری قرائات در آیات جزء بیست و یکم از قرآن براساس تفسیر طبری است؛ ابن-جریرطبری صاحب تفسیر جامع البیان عن آی القرآن در تفسیر آیات به مسئلۀ اختلاف قرائات توجه داشته است،آنچه در این نوشتار بدان پرداخته شده است، مقایسه این قرائات با قرائات موجود در تفاسیر مختلف از امامیه و اهل تسنن و دریافت این مطلب که آیا صاحب نظران دیگر، قرائت ترجیحی طبری را تأیید می کنند یا خیر و این که توجیهات طبری در پذیرش قرائت خاص خود برچه معیارهایی استوار است. تأمل درتفسیرطبری ما را به ضوابط و معیارهای ترجیح قرائات نزد ایشان میرساند؛ از مهم ترین این معیارها عبارتند از: 1. موافقت با رسم الخط مصحف؛ 2. موافقت با ادبیات عرب؛ 3. اجماع قراء؛ 4. هماهنگی قرائت با سیاق؛ 5. افصیحیت و اقوائیت قرائت؛ 6. مطابقت قرائت با روایت. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
19 - نقض حقوق صاحب علامت تجاری در حقوق ایران و انگلستان
داود اندرز المیرا باباییحقوق مربوط به علایم تجارتی یکی از شاخه های حقوق مالکیت صنعتی می باشد که این حقوق نیز بخشی از حقوق مالکیت فکری است. علامت تجارتی مهم ترین وسیله ی تمایز بخش میان کالاها و خدمات شرکت های مختلف است و رسالت آن هر روز بیشتر از گذشته گسترش می یابد. علامت تجاری مصرف کننده را در أکثرحقوق مربوط به علایم تجارتی یکی از شاخه های حقوق مالکیت صنعتی می باشد که این حقوق نیز بخشی از حقوق مالکیت فکری است. علامت تجارتی مهم ترین وسیله ی تمایز بخش میان کالاها و خدمات شرکت های مختلف است و رسالت آن هر روز بیشتر از گذشته گسترش می یابد. علامت تجاری مصرف کننده را در انتخاب کالای مورد نظر مساعدت می نماید، به گونه ای که هزینه مصرف کننده در انتخاب کالای مورد نیاز به طور قابل ملاحظه ای کاهش یابد. هم چنین به صاحب علامت تجارتی در شناساندن و ایجاد هویت برای کالا یا خدمات خود و جلوگیری از تقلّب و سوء استفاده های احتمالی یاری می رساند. بنابراین، لازم است که هم به منظور رعایت حقوق دارنده ی علامت تجاری و هم حقوق مصرف کننده، ضمانت اجراهای مناسبی به نحو کامل و دقیق در قانون پیش بینی شود. کسب حقوق ناشی از مالکیت علایم تجاری در صورتی که به طور مؤثّر از حیث اجرایی مورد حمایت قرار نگیرد، دارای ارزش اقتصادی کمتری است. اعتبار و ارزش سیستم حقوق ناشی از مالکیت علایم تجارتی به قابلیت اجرای آن وابسته است و تضمین اجرای آن فقط با شناخت دقیق نقض این حقوق و پیش بینی سازوکار مناسب اجرایی برای جلوگیری از نقض حقوق یاد شده امکان دارد. مقاله ی حاضر به بررسی نقض حقوق ناشی از مالکیت علامت تجارتی، شناسایی انواع نقض علامت تجارتی و هم چنین شرایط وقوع نقض این حقوق می پردازد. تفاصيل المقالة -
حرية الوصول المقاله
20 - جلوه های نقض سلامت اجتماعی با جنگ شناختی و جرم انگاری آن در ایران
جمال بیگی فاطمه احدی سید رضا احسان پور مهدی عمانییکی از مهمترین مولفه های برقراری نظم و امنیت در هر جامعه و در نتیجه تضمین حقوق افراد آن، وجود سلامت اجتماعی است. به همین خاطر یکی از مهمترین وظایف دولت ها برقراری سلامت اجتماعی بوده و قوانینی را برای حفظ آن وضع نموده اند. ولی با وجود آن، در برخی اوقات افرادی با سوء استف أکثریکی از مهمترین مولفه های برقراری نظم و امنیت در هر جامعه و در نتیجه تضمین حقوق افراد آن، وجود سلامت اجتماعی است. به همین خاطر یکی از مهمترین وظایف دولت ها برقراری سلامت اجتماعی بوده و قوانینی را برای حفظ آن وضع نموده اند. ولی با وجود آن، در برخی اوقات افرادی با سوء استفاده از ضعف قوه تفکر و تشخیص افراد، با استفاده از ابزارهای جنگ شناختی و با القائات روانی سعی در نقض سلامت اجتماعی داشته و در نتیجه فضای جامعه را ملتهب و باعث ایجاد ناامنی و آشوب در جامعه می شوند. بنابراین هدف از این پژوهش، بررسی نقض سلامت اجتماعی به واسطه ابزارهای جنگ شناختی بوده که سیاست تقنینی ایران نیز در قبال آن بررسی خواهد شد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات نیز به صورت فیش برداری می باشد. نحوه انجام پژوهش کیفی بوده و یافته های تحقیق حاکی از این مطلب است که جنگ شناختی به عنوان ابزاری نو برای نقض سلامت اجتماعی بوده و بزهکاران از این طریق جامعه را به سمت و سوی بی نظمی و آشوب کشانده و باعث ایجاد نا امنی در جامعه می شوند که مقنن جمهوری اسلامی ایران در سال 1399 با الحاق ماده 500 مکرر به قانون مجازات اسلامی، رویکرد نوینی را برای مقابله با جنگ شناختی اتخاذ کرده و از این طریق توانسته است گامی درست برای برقراری نظم و حفظ سلامت اجتماعی شهروندان بردارد. تفاصيل المقالة