ساخت و اعتباریابی مقیاس سنجش سازه ی دلبستگی مکانی در میان شهروندان شهر تبریز (پژوهشی در حوزه ی جامعه شناسی شهری)
محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری
کلید واژه: اعتبار, پایایی, دلبستگی مکانی, وابستگی مکانی, هویت مکانی, شهر تبریز,
چکیده مقاله :
دلبستگی مکانی از مفاهیم چندبعدی و بین رشته ای است که توجه جامعه شناسان شهری را به خود جلب کرده است. دلبستگی به مکان، ارتباطی نمادین با مکان است که با دادن معانی عاطفی و حسی مشترک فرهنگی، توسط افراد به مکان خاص یا یک سرزمین شکل می گیرد. شهر یکی از مکانهای مهمی است که می تواند مورد دلبستگی شهروندان قرار گیرد و این دلبستگی نتایج اجتماعی بسیاری در پی دارد. هدف این مقاله، ساخت و اعتباریابی مقیاس دلبستگی به شهر محل سکونت است. روش پژوهش پیمایش است و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته انجام شده است. جامعه ی آماری این پژوهش، شهروندان 15 تا 75 ساله شهر تبریز هستند. حجم نمونه 420 نفر و روش نمونه گیری، خوشه ای چندمرحله ای است. اعتبار محتوایی پرسشنامه با استفاده از نظر چند تن از استادان جامعه شناسی تأیید گردیده و سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی، اعتبار سازه ای این مقیاس چهارعاملی با 38 گویه بررسی شد که از عامل اول (وابستگی کالبدی) 6 گویه، از عامل دوم (وابستگی اجتماعی) 4 گویه، از عامل سوم، (هویت کالبدی) 5 گویه و از عامل چهارم، (هویت اجتماعی) 5 گویه در مقیاس ساخته شده باقی ماندند. در ادامه ی بررسی اعتبار سازه ای، فرضیه ی رابطه میان سابقه ی سکونت و دلبستگی مکانی براساس ادبیات پژوهش ساخته آزمون گردید که معنادار بود. پایایی این پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ و به روش حذف گویه مطالعه شد که آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس های چهارگانه و مقیاس دلبستگی مکانی دارای مقادیر قابل قبولی بود. در نهایت، مدل چهارعاملی متغیر پنهان دلبستگی مکانی توسط تحلیل عاملی تأییدی بررسی گردید که از برازندگی مناسبی برخوردار بود؛ بنابراین، مقیاس ساخته شده ی دلبستگی مکانی، ابزاری مناسب برای اندازه گیری این مفهوم در متن شهری ایران تشخیص داده شد. کلید واژه: دلبستگی مکانی، وابستگی مکانی، هویت مکانی، اعتبار، پایایی، شهر تبریز.
Place attachment is among multidimensional constructs that has attracted the attention of researchers in the field of urban sociology. Place attachment is a symbolic communication with place that individuals form through giving shared emotional and cultural meaning to a special place. The city is an important place that residents can make attachments to it. The purpose of this article is to construct and validate a place attachment scale and a city was selected as a place to test it. This survey research was conducted among Tabrizi residents who were15-75 years old, using a multi-stage cluster sampling method. Sample size of the study is 420, Data gathering technique was questionnaire and data analysis was done with SPSS18. Content validity was confirmed by sociology professionals. Researcher used exploratory factor analysis in SPSS for Construct validity check and 20 of 38 items remained in the model with 4 factor. Moreover, for construct validity check, based on the past literature, it was hypothesized that place attachment was significantly related to length of stay. The hypothesis was confirmed. Scale reliability was assessed using Cronbach's alpha. It was acceptable for 4 subscales of place attachment. Eventually, confirmatory factor analysis was examined by LISREL and goodness of fit for place attachment 4 factor model was confirmed. Natural place dependence, social place dependence, natural place identity and social place identity are 4 factors of place attachment.
منابع:
- امیرکافی، مهدی. شکوفه فتحی. (1390). بررسی عوامل مؤثر بر دلبستگی به محلهی مسکونی (مطالعهی موردی : شهر کرمان). مجلهی مطالعات اجتماعی ایران. دورهی 5. شمارهی 1 : 37-11.
- دانشپور، عبدالهادی و همکاران. (1388). تبیین مدل دلبستگی به مکان و بررسی عناصر و ابعاد مختلف آن. نشریهی هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی. شمارهی38 : 48-37.
- کلانتری، خلیل. (1388). مدل سازی معادلات ساختاری در تحقیقات اجتماعی- اقتصادی. تهران: نشر فرهنگ صبا.
- نقدی، اسداله. (1390). انسان و شهر. همدان: نشر دانشگاه بوعلی سینا.
- Bonaiuto, M., Fornara, F. and Bonnes, M. (2002). “Indexes of perceived residential environment quality and neighborhood attachment in urban environments: a confirmation study on the city of Rome”. Landscape and Urban Planning, 988, 1-12.
- Brown, B.B. and Werner, C. M. (1985). “Social cohesiveness, territoriality and holiday decorations”. Environment and Behavior. 27, pp. 539-565.
- Halpenny, E. (2010). Pro-environmental behaviors and park visitors: The effect of place attachment. Journal of Environmental Psychology 30 (4), 409-421.
- Hidalgo, M. C., Hernandez, b. (2001). Place Attachment: Conceptual and empirical questions. Journal of Environmental Psychology, 21, 273–281.
- Kerstetter, D., Bricker, K. (2000). Level of specialization and place attachment: an exploratory study of whitewater recreationists. Leisure Sciences. 22, 233- 257.
- Kyle, G., Mowen, A., & Tarrant, M. (2004). “Linking place preferences with place meaning: An examination of the relationship between place motivation and place attachment”. Journal of Environmental Psychology. 24, 439-454.
- Low, Setha, M. and Irwin Altman. (1992). “Place Attachment: A Conceptual Inquiry”. In Irwin Altman and Setha, M. Low (Eds), Place Attachment, New York/ London: Plenum Press: 1-12.
- Manzo, L. C., (2005). For better or worse: Exploring multiple dimensions of place meaning. Journal of Environmental Psychology 25. 67–86.
- Morgan, P. (2010). “Towards a developmental theory of place attachment”. Journal of Environmental Psychology, 30, 11–22.
- Ramkissoon, H., Smith, L., Weiler, B. (2013). “Testing the dimentionality of place attachment and its relationships with place satisfaction and pro – environmental behaviors: a structural equation modelling approach”. Tourism Management. 36: 552-566.
- Ramkissoon, H., et al. (2013). Visitor Satisfaction and Place Attachment in National Parks. Tourism Analysis, Volume 19, Number 3. 287-300.
- Raymond, C., Brown, G., and Robinson, G. (2011). “The influence of place attachment and moral and normative concerns on the conservation of native vegetation: A test of two behavioral models”. Journal of Environmental Psychology, 31, 323-335.
- Scannell, L. (2003). Natural and Civic Place Attachment and the Relation to Pro-Environmental Behaviours in Trail and Nelson, British Columbia. A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Science In the Department of Psychology. University of Victoria.
- Scannell, Leila. Robert Gifford. (2010). “The Relations Between Natural and Civic Place Attachment and Pro-Environmental Behavior”. Journal of Environmental Psychology. XXX: 1-9.
- Snepenger, D. et al., (2007). “Meaning and Consumption Characteristics of Places at a Tourism Destination”. Journal of Travel Research. 45: 310-321.
- Stedman, R. C. (2003). “Is it really a social construction? The contribution of physical environment to Sense of place”. Society and Natural Resources. 16, pp.671-685.
- Trentelman, C. K. (2009). “Place Attachment and Community Attachment: A Primer Grounded in the Lived Experience of a Community”. Sociologist Society and Natural Resources. 22: 191-210.
- Vaske, J., & Kobrin, K. (2001). “Place Attachment and Environmentally Responsible Behavior”. Journal of Environmental Education, 32(4), 16-21.
- Vorkinn, M., Riese, H. (2001). “Environmental Concern in a Local Context, The Significance of Place Attachment”. Environment and Behavior. vol. 33 no. 2, 249-263.
- Williams, D. R., & Vaske, J. J. (2003). The measurement of place attachment: Validity and generalizability of a psychometric approach, Forest Science, 49: 6, pp. 830-840.
- Windsong, Elena, Ariel. (2010). “There is no Place Like Home: Comolexities in Exploring Home and Place Attachment”. The Social Science Journal. 47: 205-214.
- Yuksel, A. et al., (2010). Destination attachment: Effects on customer satisfaction and cognitive, affective and conative loyalty. Tourism Management. Volume 31, Issue 2. 274–284.