تبیین تأثیر دین‌داری بر اعتماد اجتماعی دانش‌آموزان (مطالعه موردی: دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم شهر مهریز)
محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری
ابوالفضل پورگنجی
1
(مربی گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران (نویسنده مسئول). )
منوچهر علی نژاد
2
(استادیار گروه مددکاری و سیاست‌گذاری اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. )
کلید واژه: اعتماد اجتماعی, دین‌داری, دانش‌آموز, مدرسه, مهریز,
چکیده مقاله :
اعتماد اجتماعی یکی از بنیادی‌ترین عناصر استحکام و همبستگی جوامع است. این مسئله در بین دانش‌آموزان که نسل‌های آتی هر جامعه‌ای هستند، از اهمیت بیشتری برخوردار است. یکی از عواملی که با توجه به نظام فرهنگی-ارزشی حاکم بر جامعه ایرانی نقشی پررنگ در اعتماد اجتماعی دانش‌آموزان دارد، دین‌داری است. بر این اساس، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر دین‌داری بر اعتماد اجتماعی دانش‌آموزان پرداخت. روش تحقیق از نوع پیمایش بود. جامعه آماری، دانش‌آموزان مقطع متوسطه دوم شهر مهریز بودند که تعداد 250 نفر از آن‌ها با استفاده از شیوه نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب حجم انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌های پژوهش پرسشنامه بود. یافته‌های پژوهش نشان داد که سطح اعتماد اجتماعی دانش‌آموزان بالاتر از حد متوسط است. اعتماد اجتماعی در بین دانش‌آموزان پسر به‌طور معناداری بالاتر از دانش‌آموز دختر است. برآورد رگرسیون خطی بیانگر این است که اثر متغیر دین‌داری بر اعتماد اجتماعی دانش‌آموزان برابر با مقدار (40/0 = Beta) و به لحاظ آماری معنادار است. با این حال، تفاوت معناداری بین دانش‌آموزان پسر و دختر به لحاظ میزان اثر متغیر دین‌داری بر اعتماد اجتماعی وجود ندارد. به عبارت‌دیگر، متغیر جنس اثر متغیر دین‌داری بر اعتماد اجتماعی را تعدیل نمی‌کند.
Social trust is one of the most fundamental elements of the strength and solidarity of societies. This issue is more important among students who are the future generations of any society. One of the factors that, according to the cultural-value system ruling Iranian society, has a strong role in the social confidence of students, is religiosity. Based on this, the present research examined the effect of religiosity on students' social trust. The research method was survey type. The statistical population was the secondary school students of Mehriz city, 250 of whom were selected and studied using stratified sampling method. The tool for collecting research data was a questionnaire. The findings of the research showed that the level of social trust of students is higher than average. Social trust among male students is significantly higher than female students. The linear regression estimate shows that the effect of religiosity variable on students' social trust is equal to (Beta = 0.40) and statistically significant. However, there is no significant difference between male and female students in terms of the effect of the religiosity variable on social trust. In other words, gender variable does not moderate the effect of religiosity variable on social trust.
- ادریسی، افسانه و جوشقانی، فاطمه (1386). تأثیر نیروی انسانی مدارس بر اعتماد اجتماعی دانش‌آموزان منطقه 2 تهران. فصلنامه علوم اجتماعی. 3(14)، 17-1.
- افشاني، سيدعليرضا؛ عسکری ندوشن، عباس؛ فاضل نجف‌آبادي، سميه و حيدري، محمد (1388). اعتماد اجتماعي در شهر يزد: تحليلي از سطوح و عوامل. مجله جامعهشناسي کاربردي، 20(4)، 74-57.
- اکبری بورنگ، محمد و قوامی راد، زینب (1394). پیش‌بینی اعتماد بین فردی دانش آموزان دختر متوسطه شهرستان بیرجند بر اساس جو عاطفی خانواده و جهت‌گیری مذهبی. مطالعات راهبردی زنان. 18(69)، 211-175.
- اکبری بورنگ، محمد و قوامی‌راد، زینب (1394). پیش‌بینی اعتماد بین فردی دانش‌آموزان دختر متوسطه شهرستان بیرجند بر اساس جو عاطفی خانواده و جهت‌گیری مذهبی. مطالعات راهبردی زنان. 18(69)، 211-176.
- پیلتن، فخرالسادات و جعفری، مرضیه (1393). بررسی عوامل مؤثر بر اعتماد دانش‌آموزان مقطع متوسطه به معلمان خود در شهرستان گراش. پژوهش‌های جامعه‌شناختی معاصر. 8(2)، 182-163.
- حسنی، محمود؛ هاشمی، سید احمد و باقری، مهدی (1400). بررسی عوامل مؤثر بر شکل‌گیری اعتماد اجتماعی دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران. مجله توسعه آموزش جندی‌شاپور اهواز. 12(1)، 574-464.
- حشمتيغمايي، محمدتقي (1380). دین‌داری نوجوانان و عوامل مؤثر بر آن، پاياننامه كارشناسي ارشد رشته جامعهشناسي، دانشگاه علامه طباطبايي، تهران.
- خبرگزاری ایسنا (1403)، نزدیک شدن مهریز به نقطه بحرانی کمبود نیروی کار. قابل دسترسی در: isna.ir/xdR23n
- دورکیم، امیل. (1383). صورت بنیانی حیات دینی. ترجمه باقر پرهام. تهران: مرکز
- رشید، فاطمه. (1393). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و انواع دین‌داری بین دانش آموزان راهنمایی ناحیه 3 کرج سال 1392. مطالعات جامعه‌شناسی ایران. 4(12)، 89-77.
- زارع کاریزی، فاطمه. (1388). رابطه بین دین‌داری و سرمایه اجتماعی در بین دانش‌آموزان دبیرستانی شهر بابلسر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی. دانشگاه مازندران، گروه علوم اجتماعی.
- سازمان مدیریت و برنامهریزی استان یزد (1403). سالنامه آماری استان یزد 1401، تهران، سازمان برنامه و بودجه کشور.
- سراج‌زاده، حسین و پویانفر، محمدرضا (1387). بررسی رابطه دین‌داری با احساس آنومی و کجروی در میان نمونه‌ای از دانشجویان. مجله مسائل اجتماعی ایران. 16(63)، 105-71.
- فلاحی، زهرا؛ کوچک انتظار، رؤیا و صادقی افجه، زهره (1399). مدل‌یابی اعتماد اجتماعی بر اساس هوش اجتماعی، هویت اجتماعی و انزوای اجتماعی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر تهران. روانشناسی اجتماعی. 8، 219-209.
- قاسمی، بهروز. (1400). بررسی عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی دانش‌آموزان شهرستان درگزین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی. دانشگاه پیام نور، واحد همدان.
- کاظمی گراشی، فوزیه؛ حضرتی صومعه، زهرا؛ کریمی، مجید رضا (1397). مطالعه جامعه‌شناختی تأثیر دین‌داری بر سرمایه اجتماعی جوانان (موردمطالعه: دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان لارستان سال تحصیلی 97-1396). مطالعات راهبردی ورزش و جوانان. 17(42)، 186-165.
- کلمن، جیمز. (1390). بنیادهای نظریه اجتماعی. ترجمه منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.
- کوزر، لوئیس آلفرد. (1398). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: نشر علمی
- گیدنز، آنتونی. (1387)، جامعه‌شناسی. ترجمه حسن چاوشیان. تهران: نشر نی
- گيدنز، آنتوني. (1392). پيامدهاي مدرنيّت. ترجمه محسن ثلاثي. تهران: نشر مركز.
- محسنی تبریزی، علیرضا و شیرعلی، اسماعیل. (1388). عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی دانشجویان ایرانی خارج از کشور: موردپژوهشی دانشگاه‌های کشور آلمان. فصلنامه پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی. 52، 176-151
- مزینانی، مریم؛ حضرتی صومعه، زهرا و کاشانی، مجید (1398). بررسی جامعه‌شناختی تأثیر گروه‌های مرجع بر اعتماد اجتماعی (مطالعه موردی، دانش‌آموزان دوره متوسطه مدارس تیزهوشان شهر تهران). سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت. 3(2)، 232-223.
- مؤمنی، مریم؛ خواجه‌نوری، بیژن؛ هوشیار، آزاده (1394). بررسی رابطه دین‌داری و امیدواری اجتماعی در دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر شیراز. جامعه‌شناسی کاربردی. 26(3)، 208-195.
- نصوحیان، محمدمهدی. (1387). نقش اعتماد متقابل حکومت و مردم در روند توسعه سیاسی. راهبرد یاس. 14، 180-165
- هميلتون، ملكم. (1381). جامعه¬شناسي دين، ترجمه محسن ثلاثي، تهران: موسسه انتشاراتي فرهنگي تبيان.
- یزدخواستی، بهجت و همتی، رضا (1388). بررسی میزان اعتماد دانش‌آموزان به معلمان و راهکارهای ارتقاء آن: نمونه موردی آموزشگاه‌های متوسطه شهر زنجان. فصلنامه تعلیم و تربیت. 99، 96-69.
- Adams, K. S., & Christenson, S. L. (2000). Trust and the family–school relationship examination of parent–teacher differences in elementary and secondary grades. Journal of school psychology, 38(5), 477-497.
- Adams, K. S., & Christenson, S. L. (2000). Trust and the family–school relationship examination of parent–teacher differences in elementary and secondary grades. Journal of school psychology, 38(5), 477-497.
- Anheier, H. K., & Toepler, S. (Eds.). (2009). International encyclopedia of civil society. Springer Science & Business Media.
- Bolstad, R. (2012). Principles for a future-oriented education system. New Zealand Review of Education, 21, 77-95.
- Chen, P., & Vazsonyi, A. T. (2013). Future orientation, school contexts, and problem behaviors: A multilevel study. Journal of youth and adolescence, 42, 67-81.
- Coleman, J. S. (1988). Social capital in the creation of human capital. American journal of sociology, 94, S95-S120.
- D'Angelo, M. J., Café, M. V., & Rocha, R. G. (2023). Impacts of parents' and guardians' trust in confessional schools on students’ perceived performance and spirituality. International Journal of Educational Management.
- Ebstyne King, P., & Furrow, J. L. (2008, August). Religion as a resource for positive youth development: religion, social capital, and moral outcomes. In Meeting of the Society for Research in Child Development, Apr, 2001, Minneapolis, MN, US; A previous version of this article was presented at the aforementioned conference. (No. 1, p. 34). Educational Publishing Foundation.
- Ezirim, G. E., Mbah, P. O., Nwagwu, E. J., Eze, I. C., Nche, G. C., & Chukwuorji, J. C. (2021). Trust and trustworthiness in a sub-Saharan African sample: Contributions of personality and religiosity. Social Indicators Research, 153, 1087-1107.
- Flanagan, C. A., & Stout, M. (2010). Developmental patterns of social trust between early and late adolescence: Age and school climate effects. Journal of Research on Adolescence, 20(3), 748-773.
- Giddens, A. (1992). The Consequences of Modernity. Cambridge Polity Press.
- Hargie, O. D., Dickson, D. A., & Rainey, S. (2002). Religious difference, inter-group trust, attraction, and disclosure amongst young people in Northern Ireland. International Journal of Adolescence and Youth, 10(3), 213-235.
- Ho, E. S. (2007). Building trust in elementary schools: The impact of home school community collaboration. International Journal about Parents in Education, 1(0), 08-20.
- Kurnianingsih, S., Yuniarti, K. W., & Kim, U. (2012). Factors influencing trust of teachers among students. International Journal of Research Studies in Education, 1(2), 85-94.
- Lundåsen, S. W., & Trägårdh, L. (2013). Social trust and religion in Sweden: Theological belief versus social organization. In Religion and civil society in Europe (pp. 109-124). Dordrecht: Springer Netherlands.
- Lundberg, E., & Abdelzadeh, A. (2019). The role of school climate in explaining changes in social trust over time. Scandinavian Journal of Educational Research, 63(5), 712-724.
- Papanis, E., & Roumeliotou, M. (2007). Can social trust and participation be reinforced through education? Empirical data from Greece. Journal of Education and Human Development, 1(2).
- Putnam, R. D. (2015). Bowling alone: America’s declining social capital. In The city reader (pp. 188-196). Routledge.
- Shubert, J., Wray‐Lake, L., & McKay, B. (2020). Looking ahead and working hard: How school experiences foster adolescents’ future orientation and perseverance. Journal of Research on Adolescence, 30(4), 989-1007.
- Sztompka, p. (1999). Trust: A Sociological Theory. Cambridge University Press.
- Taylor, P., Funk, C., & Clark, A. (2007). Americans and social trust: Who, where and why. A Social Trends Report, 1-10.
- Wang, D., & Fletcher, A. C. (2016). Parenting style and peer trust in relation to school adjustment in middle childhood. Journal of Child and Family Studies, 25, 988-998.