پیش‌بینی مدیریت استرس رقابتی بر اساس ذهن‌آگاهی با نقش واسطه‌ای تنیدگی ادراک‌شده در دانشجویان ورزشکار
محورهای موضوعی : پژوهشنامه جامعه شناختی ورزشمهدی عظمتی 1 * , منصور عظمتی 2 , مهدی رجبی 3
1 - 1. کارشناسی ارشد روان‌شناسی شخصیت، دانشکده علوم‌اجتماعی و روان‌شناسی،دانشگاه آزاد‌اسلامی،واحدتهران مرکز ،تهران،ایران.
2 - 2. دانشجوی دکتری مشاوره، دانشکده علوم‌اجتماعی و روان‌شناسی،دانشگاه آزاد‌اسلامی،واحد علوم تحقیقات ،تهران،ایران.
3 - 3. دانشجوی دکتری مشاوره، دانشکده علوم‌اجتماعی و روان‌شناسی،دانشگاه آزاد‌اسلامی،واحد تهران مرکز ،تهران،ایران.
کلید واژه: مدیریت استرس رقابتی, ذهن‌آگاهی, تنیدگی ادراک‌شده, دانشجویان ورزشکار,
چکیده مقاله :
مقدمه: هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش ذهن‌آگاهی در پیش‌بینی مدیریت استرس رقابتی با توجه به نقش واسطه‌ای تنیدگی ادراک‌شده در دانشجویان ورزشکار بود. روش: این مطالعه به روش توصیفی-همبستگی و با استفاده از تحلیل رگرسیون سلسله‌مراتبی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان ورزشکار دانشگاه‌های شهر تهران در سال ۱۴۰۳ بود. از میان آن‌ها، ۳۵۰ نفر (۱۹۰ زن و ۱۶۰ مرد) به روش نمونه‌گیری هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه ذهن‌آگاهی (FFMQ)، پرسشنامه تنیدگی ادراک‌شده (PSS) و پرسشنامه اضطراب حالتی-رقابتی (CSAI-2) بودند. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS-27 تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد ذهن‌آگاهی رابطه مثبت و معناداری با مدیریت استرس رقابتی دارد و با تنیدگی ادراک‌شده رابطه منفی و معنادار نشان داد. همچنین، تنیدگی ادراک‌شده با مدیریت استرس رقابتی رابطه منفی معناداری داشت. تحلیل واسطه‌ای حاکی از آن بود که تنیدگی ادراک‌شده نقش واسطه‌ای معناداری در رابطه بین ذهن‌آگاهی و مدیریت استرس رقابتی ایفا می‌کند. نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش بر اهمیت آموزش مهارت‌های ذهن‌آگاهی به‌عنوان راهکاری برای ارتقاء تاب‌آوری روان‌شناختی و بهبود عملکرد هیجانی–شناختی در موقعیت‌های رقابتی تأکید دارند.
Introduction: The aim of the present study was to investigate the role of mindfulness in predicting competitive stress management, considering the mediating role of perceived stress among student athletes. Methods: This research employed a descriptive-correlational design using hierarchical regression analysis. The statistical population consisted of all student athletes at universities in Tehran in 2024. From this population, 350 individuals (190 women and 160 men) were selected through purposive and convenience sampling. The research instruments included the Five Facet Mindfulness Questionnaire (FFMQ), the Perceived Stress Scale (PSS), and the Competitive Stress Management Scale (CSMS). Data were analyzed using SPSS-27 software. Results: The results indicated that mindfulness had a significant positive relationship with competitive stress management and a significant negative relationship with perceived stress. Additionally, perceived stress showed a significant negative relationship with competitive stress management. Mediation analysis revealed that perceived stress played a significant mediating role in the relationship between mindfulness and competitive stress management. Conclusion: The findings of this study emphasize the importance of mindfulness training as a strategy to enhance psychological resilience and improve emotional-cognitive performance in competitive situations.
References:
Anshel, M. H., & Sutarso, T. (2007). Relationships between sources of acute stress and athletes’ coping style in competitive sport as a function of gender. Psychology of Sport and Exercise, 8(1), 1–24. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2005.06.002
Baer, R. A., Smith, G. T., Hopkins, J., Krietemeyer, J., & Toney, L. (2006). Using self-report assessment methods to explore facets of mindfulness. Assessment, 13(1), 27–45. https://doi.org/10.1177/1073191105283504
Baraheni, M., Fotouhi, M., & Ghasemzadeh, A. (2007). Psychometric properties of the Cohen’s Perceived Stress Scale in an Iranian population. Journal of Behavioral Sciences, 1(1), 15–22.
Besharat, M. A. (2006). Development and standardization of the Multidimensional Competitive Anxiety Questionnaire [Research report]. University of Tehran.
Birrer, D., Röthlin, P., & Morgan, G. (2012). Mindfulness to enhance athletic performance: Theoretical considerations and possible impact mechanisms. Mindfulness, 3(3), 235–246. https://doi.org/10.1007/s12671-012-0109-2
Birrer, D., Röthlin, P., & Morgan, G. (2012). Mindfulness to enhance athletic performance: Theoretical considerations and possible impact mechanisms. Mindfulness, 3(3), 235–246. https://doi.org/10.1007/s12671-012-0109-2
Bränström, R., Kvillemo, P., Brandberg, Y., & Moskowitz, J. T. (2011). Self-report mindfulness as a mediator of psychological well-being in a stress reduction intervention for cancer patients-a randomized study. Annals of Behavioral Medicine, 42(2), 181–192. https://doi.org/10.1007/s12160-011-9282-x
Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: Mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 84(4), 822–848. https://doi.org/10.1037/0022-3514.84.4.822
Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal
Creswell, J. D., Pacilio, L. E., Lindsay, E. K., & Brown, K. W. (2014). Brief mindfulness meditation training alters psychological and neuroendocrine responses to social evaluative stress. Psychoneuroendocrinology, 44, 1–12. https://doi.org/10.1016/j.psyneuen.2014.02.007
Fletcher, D., & Sarkar, M. (2012). A grounded theory of psychological resilience in Olympic champions. Psychology of Sport and Exercise, 13(5), 669–678. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2012.04.007
Gardner, F. L., & Moore, Z. E. (2004). A mindfulness-acceptance-commitment-based approach to athletic performance enhancement: Theoretical considerations. Behavior Therapy, 35(4), 707–723. https://doi.org/10.1016/S0005-7894(04)80016-9
Gross, J. J. (2015). Emotion regulation: Current status and future prospects. Psychological Inquiry, 26(1), 1–26. https://doi.org/10.1080/1047840X.2014.940781
Gross, J. J., & John, O. P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: Implications for affect, relationships, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 85(2), 348–362. https://doi.org/10.1037/0022-3514.85.2.348
Gustafsson, H., Kenttä, G., & Hassmén, P. (2011). Athlete burnout: An integrated model and future research directions. International Review of Sport and Exercise Psychology, 4(1), 3–24. https://doi.org/10.1080/1750984X.2010.541927
Heydari-Nasab, L., Ahmadvand, Z., & Shaeiri, M. R. (2013). Validity and reliability of the Five Facet Mindfulness Questionnaire in non-clinical Iranian samples. Journal of Behavioral Sciences, 7(3), 239–248.
Josefsson, T., Ivarsson, A., Gustafsson, H., Stenling, A., Lindwall, M., & Böröy, J. (2017). Mindfulness mechanisms in sports: Mediating effects of rumination and emotion regulation on sport-specific coping. Mindfulness, 8(5), 1354–1363. https://doi.org/10.1007/s12671-017-0711-4
Kabat-Zinn, J. (1990). Full catastrophe living: Using the wisdom of your body and mind to face stress, pain, and illness. New York: Delacorte.
Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-based interventions in context: Past, present, and future. Clinical Psychology: Science and Practice, 10(2), 144–156. https://doi.org/10.1093/clipsy.bpg016
Keng, S. L., Smoski, M. J., & Robins, C. J. (2011). Effects of mindfulness on psychological health: A review of empirical studies. Clinical Psychology Review, 31(6), 1041–1056. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2011.04.006
Lazarus, R. S. (2000). Toward better research on stress and coping. American Psychologist, 55(6), 665–673. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.6.665
Li, C., Wang, C. K. J., Pyun, D. Y., & Kee, Y. H. (2013). Burnout and its relations with basic psychological needs and motivation among athletes: A systematic review and meta-analysis. Psychology of Sport and Exercise, 14(5), 692–700. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2013.04.005
Lu, F. J. H., Hsu, Y. W., Chan, Y. S., Cheen, J. R., & Kao, K. T. (2012). Assessing college student-athletes’ life stress: Initial measurement development and validation. Measurement in Physical Education and Exercise Science, 16(4), 254–267. https://doi.org/10.1080/1091367X.2012.693371
Martens, R., Vealey, R. S., & Burton, D. (1990). Competitive anxiety in sport. Human Kinetics.
Nicholls, A. R., Polman, R. C. J., Levy, A. R., & Backhouse, S. H. (2009). Coping with stressors in sport: A review and critique. Journal of Sports Sciences, 27(13), 1387–1400. https://doi.org/10.1080/02640410903081807
of Health and Social Behavior, 24(4), 385–396. https://doi.org/10.2307/2136404
Rocha, K. B., et al. (2022). Short-term effect of internet-delivered mindfulness-based stress reduction on perceived stress and psychological well-being among university students: A randomized controlled trial. Frontiers in Psychology, 13, 949446. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.949446
Röthlin, P., Birrer, D., Horvath, S., & Grosse Holtforth, M. (2016). Psychological skills training and a mindfulness-based intervention to enhance functional athletic performance: Design of a randomized controlled trial using ambulatory assessment. BMC Psychology, 4(1), 39. https://doi.org/10.1186/s40359-016-0147-2
Segal, Z. V., Williams, J. M. G., & Teasdale, J. D. (2002). Mindfulness-based cognitive therapy for depression: A new approach to preventing relapse. New York: Guilford Press12.