برنامه ریزی توسعه؛ بررسی استراتژی توسعه اقتصادی در برنامه عمرانی پنجم 1352-1356

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

محمد رضا یزدانی زازرانی ¹ , اسداله قصری ² , زین العابدین نیک مرام ³

1 - ([e-mail]). دکتری علوم سیاسی گرایش سیاستگذاری عمومی دانشگاه تهران
2 - ([e-mail]) . دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
3 - ([e-mail]). کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا

تاریخ دریافت : 1390/06/17 تاریخ پذیرش : 1390/09/26 تاریخ انتشار : 1390/06/10

کلید واژه: توسعه, توسعه ی اقتصادی, برنامهریزی, استراتژی توسعه, شرایط سیاسی- اقتصادی,

چکیده مقاله :

کشور ایران در طی تاریخ معاصر خود و در پی آشنایی با پیشرفتهای دنیای غرب، با آگاهی از کمبودهای خویش، با فراز و نشیبهای فراوانی سعی نموده تا در مسیر توسعه گام بردارد. این تلاش که از دوره قاجار آغاز گردید، تا دوره پهلوی با هیچ نوع برنامهریزی مدونی برای توسعه همراه نشد. چراکه اولین تجربه ایران در این زمینه به سال 1327 باز میگردد. از این سال به بعد بود که محمد رضا پهلوی برنامههایی را در زمینه توسعه کشور 1320 ) توانست 5 - اتخاذ و اجرا نمود. به این ترتیب وی در دور هی سلطنت خود ( 57 برنامه ی عمرانی و اقتصادی را به مرحله ی اجرا درآورد. مقاله ی پیشرو با شناسایی مفهوم توسعه و برنامهریزی در راستای توسعه ی اقتصادی بر آن است که برنام هی پنجم عمرانی و 1352 ) با توجه به استراتژی اتخاذ شده در آن برای توسع هی اقتصادی - اقتصادی ( 56 (استراتژی توسع هی صنعتی از سیاست درهای باز) تناسبی با شرایط سیاسی- اقتصادی جامعه ی ایران نداشت. نبود برنامه اقتصادی درست برای درآمدهای نفتی رو به افزایش در دهه 50 ، در کنار بیتوجهی به توسعه ی کشاورزی و ایجاد سرمایهداری وابسته، باعث مهاجرت به شهرها، نارضایتی عمومی و پیامدهای دیگری گردید؛ این خود به یکی از عواملی زمینهساز بحران و انهدام این رژیم در سال 57 تبدیل شدند.

چکیده انگلیسی:

Iran، during the contemporary history and after coming in touch with progresses in the Western world، realized her shortcomings and after a lot of ups and down tried to step in the direction of the development. This attempt which started during Qajar period did not lead to any comprehensive written and planned development until Pahlavi period. In fact the first experience of plan development in Iran dates back to 1948. It was from this year that Mohammad Reza Pahlavi started planned programme for economic development of the country. In this way during his reign (1941-1979) he implemented five plans for economic development of the country. The present article by defining the concept of development and planning in the process of economic development believes that the fifth plan for economic development (1973-1978) took up a strategy (strategy of industrial development and open door policy) for economic development which did not match with political-economic conditions of Iran. The lack of economic programme for the increasing revenue coming from oil during 1970s، neglect of the agriculture sector and developing dependent capitalist system led to migration of population from rural areas to urban area. In this way public dissatisfaction and other repercussions of discontentment grew. These developments prepared the ground for crisis and elimination of the regime in 1979.