حضور اقتصادی چین در آفریقا و زمینه های بروز رقابت با آمریکا

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

محمد جواد حسینی ¹ (وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران)
اردشیر سنائی ² (عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی)

تاریخ دریافت : 1397/11/02 تاریخ پذیرش : 1398/05/31 تاریخ انتشار : 1398/05/01

کلید واژه: آمریکا, چین, رقابت, منافع اقتصادی, آفریقا,

چکیده مقاله :

نخبگان چینی اولویت سیاستگذاری خود را بر ارتقای قدرت اقتصادی به ‌عنوان محور قدرت ملی قرار داده که در این راستا قاره آفریقا با برخورداری از ظرفیت های فراوان سیاسی و اقتصادی مورد توجه قرار گرفت. اهمیت سیاسی–امنیتی–اقتصادی آفریقا به ویژه نگرانی از توسعه فعالیت های افراط گرایانه همراه با خشونت و وجودِ تهدیداتی همچون دزدی دریایی، قاچاق انسان و.. سبب شد تا آمریکا نیز راهبرد جدیدی را در قبال این قاره اتخاذ نماید. هدف از این مقاله بررسی فعالیت های چین و زمینه های بروز رقابت با آمریکا می باشد. سئوال اصلی پژوهش:حضور اقتصادی چین در قاره آفریقا چه تاثیری بر منافع، اهداف و زمینه های فعالیت آمریکا در این قاره داشته است؟ و فرضیه پژوهش عبارتست از: گسترش حضور چین در آفریقا در قرن جدید به همراه اولویت راهبردهای غیرنظامی هر دو طرف در این قاره، سبب آسیب پذیری و حساسیت دو سویه امریکا و چین نسبت به سیاست های یکدیگر در این قاره شده و این امر واشنگتن و پکن را در مسیر همکاری و پرهیز از رقابت مخرب سوق داده است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است.

چکیده انگلیسی:

Africa with many abundant political and economic capacities, has succeeded to attract the attentions of Chinese elites who placed their policy priorities on promotion of economic power as the centerpiece of their national power.The political, security and economic importance of Africa especially the concern for development of extremist violent activities and existence of threats including: Piracy, Human trafficking,.. provided the ground for the US to adopt a new strategy towards the continent. The purpose of this article is to examine the activities of China and areas of competition with the US in Africa.The main question: How has China's economic presence on the continent of Africa influenced the interests, goals and areas of American activities in the continent? and the research hypothesis is: China's expansion in Africa during the new century, along with the priority of non-military strategies on both sides on the continent, have caused the US and China's two-way vulnerability and susceptibility toward each other policies in Africa which drives Washington and Beijing towards cooperation and avoidance of any destructive competition. This research was conducted using a descriptive-analytical method.

منابع و مأخذ:

احمدیان، قدرت و احد نوری اصل. (۱۳۹۴). «تحولات سوریه؛ دولت درمانده و بازیگران خارجی». فصلنامة مطالعات سیاسی. سال هشتم، شمارة 30، زمستان.

بشیریه، حسین. 1395. آموزش دانش سیاسی، تهران: نگاه معاصر، بیلیس، جان. جهانی‌شدن سیاست، ۱۳۹۲. ترجمه جمعی از نویسندگان، تهران: ابرار معاصر.

پورحسن، ناصر؛ سیفی، عبدالمجید. 1396«گسترش نوسلفی‌گری در اروپا؛ زمینه‌های هویتی و پیامدهای امنیتی»، پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال پنجم، شمارة 20.

رضایی، مهدی؛ تهامی، محمدجواد.1396«بررسی پیامدهای امنیتی منطقه‌ای دولت‌های شکننده، بررسی موردی عراق»، مجلة سیاست دفاعی، سال بیست و پنجم، شمارة 99. سردارنیا، خلیل اله؛

عمویی، رضا. 1393. «تحلیل انقلاب لیبی و چالش‌های فراروی حکومت پسااقتدارگرا از منظر بحران هویت و آمریت»، فصلنامة روابط خارجی، سال ششم، شمارة 1

سعادت، علی؛ بختیاری، ارشد؛ میکائیلی، مهدی،1391«چالش‌های دولت ـ ملت‌سازی در آسیای مرکزی»، فصلنامة رهنامه سیاست‌گذاری، سال سوم.

طالبی‌آرانی، روح‌اله؛ گویلی‌کیلانه، جمال. 1395. «جهانی‌شدن عملکرد سلفی گری در پرتو گسترش فناوری ارتباطات؛ مطالعة موردی داعش»، سیاست جهانی، دورة پنجم، شماره 4.

قاسمی، مصطفی. 1396. «آینده سیاسی لیبی با تأکید بر ائتلاف ژنرال حفتر و سیسی»، فصلنامة مطالعات راهبردی جهان اسلام، سال هجدهم، شمارة 1، پیاپی 69

موسوی‌نیا، سید رضا.1390«خاورمیانه و چالش دولت‌های ورشکسته از دیدگاه امنیت بین‌الملل»، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 283

یزدان‌فام، محمود. 1388«دولت شکننده و امنیت انسانی»، فصلنامة مطالعات راهبردی، سال دوازدهم، شماره چهارم،5. یزدانی، عنایت‌الله؛

قاسمی، مصطفی. 1395«تحلیلی بر دولت ورشکسته در لیبی»، فصلنامة دولت پژوهی، مجله دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، سال دوم، شمارة 6.

Blanchard, C. M. (2016). Libya: Transition and US policy. Congressional Research Service Washington United States.

Chivvis, C. S., & Martini, J. (2014). Libya after Qaddafi: lessons and implications for the future. Rand Corporation.

Crisis Group (2017), “How Libya’s Fezzan Became Europe’s New Border”, available at: https://www.crisisgroup.org/middle-east-north-africa/north-africa/libya/179-how-libyas-fezzan-became-europes-new-border (accessed June 17,2018)

Gambhir, H. (2015). ISIS Global Intelligence Summary. Institute for the Study of War, 1.

Gartenstein-Ross, D., & Barr, N. (2015). Dignity and dawn: Libya’s escalating civil war. ICCT Research Paper” February.

Grigonis, S. (2016). EU in the face of migrant crisis: Reasons for ineffective human rights protection. International Comparative Jurisprudence, 2(2), 93-98.

John, B., St. (2011). “Libyan Myths & Realities”, Institute for Strategy, Royal Danish Defense College, available at: http: //www .fak. dk /publikationer /Documents /Libyan_ Myths _and Realities.pdf

Arraf, S. (2017). Libya: A Short Guide on the Conflict.“. The War Report 2017.

Abdessadok, Z. (2017). Libya today: from Arab spring to failed state.

Al Jazeera. Martin, B. (2012). “Weak &Failing States & National Security”, Angelo State University, https://www.academia.edu/1561945/What_are_failed_states_and_why_do_they_fail_Is_seizing_political_control_of_failed_states_a_viable_remedy_for_containing_threats_coming_from_failed_states

Mezran, K., & Arturo, V. (2017). “Foreign Actors in Libya’s Crisis”, Atlantic Council, available at: http://www.ispionline.it/it/EBook/LIBIA_2017/LIBIA_WEB.DEF.pdf (accessed 06 06,2019)

Mezran, K., & Varvelli, A. (2017). Foreign actors in Libya's crisis. Ledizioni.https://css.ethz.ch/en/services/digital-library/articles/article.html/9e12fed5-3e12-4a02-ad1c-80dfa2729e40/pdf , (accessed 06/07/2019)

Mokhefi, M. (2011). Gaddafi’s regime in relation to the Libyan tribes. Al Jazeera Centre for Studies, 20.

Pack, J., Smith, R., & Mezran, K. (2017). Origins and Evolution of ISIS in Libya. Atlantic Council..available at :http://www.publications.atlanticcouncil.org/wp-content /uploads /2017/06/The-Origins-and-Evolution-of-ISIS-in-Libya-web-0619.pdf (accessed Oct 11,2017)

Patrick, S. (2007). “Failed” states and global security: Empirical questions and policy dilemmas. International Studies Review, 9(4), 644-662.

Reily, D., (2008). “The Two – Level Game of Failing States: Internal & External Sources of State Failure”, The Journal of Conflict Studies, 28, available at: https ://journals. lib. unb. ca/ index.php/JCS/article/viewFile/11244/16300 (accessed 30/06/2019)

Simons, A., & Tucker, D. (2007). The misleading problem of failed states: a ‘socio-geography’of terrorism in the post-9/11 era. Third World Quarterly, 28(2), 387-401.

Ssismun (2017), “Topic Area: The situation in Liby”. available at: http://www.thessismun.org/wp-content/uploads/2017/01/SECURITY-COUNCIL-2017.pdf (accessed Nov 10,2017) Tarkowski

Tempelhof, S., & Omar, M. (2012). Stakeholders of Libya’s February 17 revolution. US Institute for Peace. Toaldo, M. (2015). Migrations through and from Libya: a Mediterranean challenge. Istituto Affari Internazionali.

Waldhauser, T. (2017). “US troops to stay in Libya to monitor Islamic State”. Stripes, March 24, available at: https://www.stripes.com/news/us-troops-to-stay-in-libya-to-monitor-islamic-state-africom-chief-says-1.460497