رد پای پراگماتیسم در تعبیر نیلز بوهر از مکانیک کوانتومی

محورهای موضوعی : فلسفه

سید رضا ملیح ¹ , افسانه آشکاری ²

1 - ندارد
2 - ندارد

تاریخ دریافت : 1389/01/17 تاریخ پذیرش : 1390/01/01 تاریخ انتشار : 1388/01/01

کلید واژه: تعبیر کپنهاگی, پوزیتیویسم منطقی, پراگماتیسم,

چکیده مقاله :

دیدگاه رایج آن است که بسیاری از عناصر تعبیر کپنهاگی، ب هعنوان اولین و مشهورترین تعبیرمکانیک کوانتومی، به لحاظ تاریخی و فلسفی مبتنی بر پوزیتیویسم منطقی است. هدف از ارائه ی اینمقاله نشان دادن این امر است که مکتب پراگماتیسم بیش از پوزیتیویسم منطقی فلسفهپشتیبانی کننده تعبیر کپنهاگی است، فارغ از اینکه واضعان تعبیر، که نیلز بوهر از اصل یترینآنهاست، آگاهانه یا ناآگاهانه این جه تگیری پراگماتیستی را اتخاذ کرده باشند. خواهیم دید کهمولفه هایی از تعبیر کپنهاگی نظیر دیدگاه واق عگرایی ضعیف، ب یمعنا خواندن مفهوم شی فی نفسه،نگرش ابزارانگارانه و پرهیز از پرداختن به مسائل هستی شناختیِ فارغ از تجربه که با مبانی فلسفیپوزیتیویسم منطقی سازگار است در مرز مشترک سن تهای پوزیتیویسم منطقی و پراگماتیسم واقعشده اند و علاوه بر اینها، پراگماتیسم به ویژه از دیگر عناصر مهم تعبیر کپنهاگی، نظیر کلیتمشاهده کننده، مورد مشاهده و دستگاه اندازه گیری، اصل عدم قطعیت و اصل مکملیت پشتیبانیمی کند.

چکیده انگلیسی:

It is a common view that, most of the elements of Copenhageninterpretation, as the first and the most famous interpretation ofquantum mechanics, is rooted historically and philosophically, logicalpositivism. The aim of this paper is to show that, philosophically,pragmatism supports Copenhagen interpretation more intensively,whether or not the initiators of the interpretation, such as Niels Bohr asthe most important figure of the interpretation, were aware of that. Weproclaim that some elements of the interpretation, which are consistentwith logical positivism, are perfectly supported by pragmatism. Someof these elements are: weak objectivism, senselessness of the conceptof “thing in itself”, instrumentalist approaches to theories, and theavoidance to deal with ontological issues irrespective of experiment.Furthermore, and more particularly, it is argued that pragmatismespouses some of other fundamental and important elements ofCopenhagen interpretation such as holism, uncertainty principle, andcomplementarity.