تحلیل مفهومی عکاسی‌های صمد قربان‌زاده بر مبنای آرای فروید
محورهای موضوعی : فلسفه
فیروزه شیباتی رضوانی
1
(استادیار گروه هنر، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران)
کلید واژه: تحلیل مفهومی, زیگموند فروید, سورئالیسم, صمد قربان زاده, عکاسی.,
چکیده مقاله :
این پژوهش می‌کوشد بر مبنای مفاهیم و آرای برگرفته از روانشناسی فروید چهار اثر منتخب از آثار عکاسی صمد قربان‌زاده عکاس معاصر ایران را مورد واکاوی و تدقیق قرار دهد. روش این پژوهش به صورت کیفی است که بر مبنای مفاهیم روانشناسی فروید به توصیف و تحلیل موردی اثر هنری مبتنی بر داده‌های برآمده از اطلاعات کتابخانه‌ای و اینترنتی می‌پردازد. علت انتخاب آثار صمد قربان‌زاده رویکرد سورئالیسم ایشان در عکاسی است که با تکیه به مفاهیمی چون ضمیر ناخودآگاه، رؤیا، ساز وکار دفاعی در رویکرد روانشناختی فروید به صورت دلالت‌های نمادین توانش خوانش و تحلیل دارد. اگرچه تحلیل روانشناختی معضلات و مشکلات را به فرد و خصوصیات و ویژگی‌هایش فروکاهش می‌دهد، اما از آن‌رو اهمیت دارد که در نهایت به دنبال تبیین ساخت‌های اجتماعی پیش می‌رود. این آثار ملهم از موضوعاتی چون تنهایی، بی‌هویتی، از دست رفتن ایمان و در نهایت مرگ است که به نحوی انسان و جوامع را درگیر کرده و ماهیت وجودی انسان در نظام امروزی جهان به چالش می‌کشد. در خوانش روانشناسی از آثار مورد نظر، مخاطب ضمن تجربه تازه از مواجهه با اثر هنری، به درک و شناخت درونمایه اثر و ارتباط نمادین عناصر هنری با آسیب‌های فردی و جمعی دست می‌یابد.
This research tries to analyze and scrutinize four selected works of photography by Samad Ghorbanzadeh, a contemporary Iranian photographer, based on the concepts and opinions derived from Freud's psychology. The method of this research qualitatively describes and analyzes the case of the artwork based on data obtained from library and internet information. The reason for choosing Samad Ghorbanzadeh's works is his surrealism approach in photography, which is able to be read and analyzed by relying on concepts such as unconscious mind, dream, and defense mechanism in Freud's psychological approach. Although psychological analysis reduces the problems to the individual and his characteristics, but ultimately this understanding seeks to explain social constructions. These works are inspired by topics such as loneliness, absence of identity, loss of faith and ultimately death, which somehow involve humans and societies and challenge the nature of human existence in today's world system. In the psychological reading of the works in question, the audience, while having a new experience of encountering the work of art, gets to understand and recognize the content of the work and the symbolic connection of artistic elements with individual and collective injuries.
# اسنودن، روث (1401). خودآموز فروید، ترجمه نورالدین رحمانیان، تهران: آشیان.#
# پاکباز، رویین (1401). دایره المعارف هنر، تهران: فرهنگ معاصر.#
# تقی‌زادگان، معصومه (1399). نقش فرهنگ و هنر در کاهش آسیب‌های اجتماعی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.#
# دادستان، پریرخ (1401). روانشناسی مرضی تحولی، جلد اول : از کودکی تا بزرگسالی. تهران: سمت.#
# دووینیو، ژان (1397). جامعه شناسی هنر، ترجمه مهدی سهابی. تهران: مرکز .#
# شارف، ریچارد (1381). نظریه‌های روان درمانی و مشاوره، ترجمه مهرداد نیرو بخت. تهران: آگاه.#
# شولتز، دوان پی و سیدنی الن شولتز (1402). نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران: ویرایش. #
# فروید، آنا (1400). من و ساز و کارهای دفاعی، ترجمه محمد علی‌خواه. تهران: نشر مرکز.#
# فروید، زیگموند (1394). ایگو و اید(من و نهاد)، ترجمه امین پاشا صمدیان. تهران: پندار تابان. #
# فروید، زیگموند (1400). تاریخ روانکاوی، ترجمه سعید شجاع شفتی. تهران: ققنوس.#
# فروید، زیگموند (1401). روانشناسی تحلیلی، ترجمه ابوالحسن گونیلی. تهران: جامی.#
# فروید، زیگموند (1393). روانکاوی و زندگی من به همراه توتم پرستی، ترجمه محمود نوایی و محمد علی خنجی. تهران: جامی.#
# فروید، زیگموند (1394). رؤیا، ترجمه شاهرخ علیمرادیان. تهران: هاشمی.#
# ماتسن تامسون، جیمز (1392). نظریه‌های هنری قرن بیستم، ترجمه داوود طبایی. تهران: افکار.#
# مَدِر، جرج (1402). روانشناسی هنر، ترجمه سهندسلطاندوست. تهران: ققنوس.#
# مریدی، محمدرضا (1398). هنر اجتماعی: مقالاتی در جامعه شناسی هنر معاصر ایران. تهران: انتشارات دانشگاه هنر.#
# رفاهی، هدی (1392). «یادداشتی بر مجموعه خواب روزانه»، مجله چیدمان. سال دوم، شماره 2. صص1-2. #