تحلیل محتوای کتاب قابوسنامه از منظر تربیت فردی و اجتماعی در تربیت نسل جدید
محورهای موضوعی : تعلیمی
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران
کلید واژه: قابوس¬نامه, تحلیل محتوا, شیوه تربیتی, فردی و اجتماعی,
چکیده مقاله :
قابوسنامه اثر ارزشمند عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر زیاری از جمله متون کلاسیک ادبیات فارسی است که در قرن پنجم هجری به عنوان فرهنگنامه تربیتی و به گفتار دکتر بهار«فرهنگ ایرانیان قبل از حمله مغول» تألیف شده است. این پزوهش به بررسی و تحلیل محتوای کتاب قابوس نامه از منظر تربیت فردی و اجتماعی در قالب پزوهش کیفی میپردازد. ابزار گردآوری کتابخانهای و روش اجرای آن بررسی محتوای کتاب قابوسنامه و رویکرد تجزیه و تحلیل دادهها، رویکرد توصیفی تحلیلی، با ارائه الگوهای تربیتی جامع در 44 باب از قابوسنامه است. با تحلیل دادههای دریافتی از متن کتاب-آموزه‌های تربیتی فردی و اجتماعی قابوسنامه و نقش و تآثیر آن- بیان شد که چگونه می‌توان از حکمت‌های کهن ایرانی-اسلامی در تربیت نسل جدید بهره برد. خودشناسی، خردورزی، دانشاندوزی، مسؤولیتپذیری فردی، تهذیب نفس، پرورش خلاقیت، مدیریت هیجانات و... از مؤلفههای تربیت فردی و آداب معاشرت، ارتباط مؤثر، انتخاب صحیح دوست، مسؤولیت پذیری اجتماعی، اخلاق حرفهای، مهارت حل تعارض، همکاری و کار گروهی و...از مؤلفههای تربیت اجتماعی در قابوسنامه هستند. روش‌های غیرمستقیم و داستان‌محور قابوسنامه در مقایسه با آموزش‌های مستقیم امروزی، تأثیر ماندگارتری بر مخاطب داردو در تربیت فردی و اجتماعی و به تبع آرامش در زندگی بسیار مؤثر است.
Title: Content analysis of the book Qaboosnameh from the perspective of individual and social education
Abstract:
Qabus-nama, the valuable work by Onsor al-Ma'ali Kaykavus ibn Iskandar Ziyari, is among the classic texts of Persian literature. Composed in the 5th century AH (11th century CE) as an educational guidebook, it is considered a reflection of Iranian culture before the Mongol invasion.
This research examines and analyzes the content of Qabus-nama from the perspective of individual and social education, using a qualitative research approach. The data collection tool is library research, and the method involves content analysis of Qabus-nama, employing a descriptive-analytical approach to present comprehensive educational models across its 44 chapters.
By analyzing the textual data, the study highlights the individual and social educational teachings of Qabus-nama and their impact, demonstrating how ancient Iranian-Islamic wisdom can be utilized in nurturing the new generation
Keywords: Qabus-nama, content analysis, educational method, individual and social
1. آموزگار، زینب.، و نزهت، بهمن. (1402). خوانش و مقایسه فکری سیاست نامه و قابوس نامه بر اساس نظریه P4C. فصلنامه متن پژوهی ادبی، دوره27 شماره 95 صفحات96-69
2. بهار محمد تقی،(1381)، سبک شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی، تهران: انتشارات زوار.
3. خانلری، زهرا( 1369)، برگزیده قابوس نامه، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
4. داد، سیما( 1382)، فرهنگ اصلاحات ادبی، تهران: مروارید.
5. رمضانی، نیما، شوبکلایی ، علی اکبر و بخشنده بالی، عباس،(1397)، مقایسه مؤلفههای تربیتی و اجتماعی در قابوسنامه و اخلاق ناصری. ششمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روان شناسی مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
6. زرین کوب، عبدالحسین(1361)، تاریخ ایران بعد از اسلام، تهران: چاپ سپهر.
7. سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، (1390)، دبیرخانه شورای عالی فرهنگی.
8. شمیسا، سیروس( 1373)انواع ادبی، تهران: فردوس
9. صدرزاده، ماندانا،( 1389)، نقش قصه¬ های تمثیلی در تعلیم و تربیت، فصل¬نامه ادبیات پژوهش¬های زبان و ادبیات تطبیقی.
10. عمادی، عبدالرحمن(1360)، مجموعه مقالات علمی- تحقیقی، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.
11. عنصرالمعالی، ک. (1396). قابوسنامه مصحح، غلام حسین. یوسفی، انتشارات علمی و فرهنگی.
12. میرصادقی(ذوالقدر)، میمنت(1373)، واژه نامه هنر شاعری، تهران: کتاب مهناز.
13. یوسفی، غلام¬حسین، (1366)، دیداری با اهل قلم، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
14. _______________، شرح و توضیح قابوس نامه، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
منابع لاتین:
1. Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence. Bantam Books.
2. Greenleaf, R. K. (1977). Servant Leadership: A Journey into the Nature of Legitimate Power and Greatness. Paulist Press.
3. Glasser, W. (1998). Choice theory: A new psychology of personal freedom. Harper Perennial.
4. Krippendorff, K. (2018). Content Analysis: An Introduction to Its Methodology (4th ed.). Sage.
5. Vygotsky, L. S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Harvard University Press