اثربخشی آموزش گروهی اصلاح سبک فرزندپروری بر اساس اصلاح طرح‌واره‌های ناسازگار به مادران بر بهبود مشکلات رفتاری کودکان پیش‌دبستانی

محورهای موضوعی : تربیتی

مینا دانشمند خوراسگانی ¹ (کارشناس ارشد روان‌شناسی، گروه روان‌شناسی، واحد اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران)
زهرا یوسفی ² (استادیار، گروه روان‌شناسی، واحد اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/05/16 تاریخ پذیرش : 1396/04/10 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: آموزش اصلاح سبک فرزندپروری بر اساس اصلاح طرح‌واره‌های ناسازگار, مادران کودکان پیش‌دبستانی, مشکلات رفتاری کودکان,

چکیده مقاله :

این پژوهش، اثربخشی آموزش گروهی اصلاح سبک فرزندپروری بر اساس اصلاح طرح‌واره‌های ناسازگار به مادران بر بهبود مشکلات رفتاری کودکان پیش‌دبستانی شهر اصفهان را بررسی کرد. پژوهش از نوع نیمه تجربی و به‌صورت پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعة آماری شامل کلیة مادران دارای کودک مبتلا به اختلالات رفتاری شهر اصفهان بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 40 نفر از مادران کودکان دارای اختلالات رفتاری انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار پژوهش پرسشنامة اختلالات رفتاری راتر (1975) بود که از پایایی و روایی مناسب برخوردار است. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه و در 8 هفته تحت آموزش اصلاح سبک فرزندپروری بر اساس اصلاح طرح‌واره‌های ناسازگار قرار گرفت و گروه کنترل در لیست انتظار قرار داشت. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از میانگین و انحراف استاندارد داده‌ها و سپس با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری، فرضیه‌های پژوهش بررسی شد. نتایج نشان داد که آموزش گروهی اصلاح سبک فرزندپروری بر اساس اصلاح طرح‌واره‌های ناسازگار به مادران بر بهبود مشکلات رفتاری کودکان در مراحل پیش‌آزمون و پیگیری تأثیر دارد (05/0>p) می‌تواند به‌عنوان یک روش مداخله‌ای مؤثر به کار گرفته شود.

چکیده انگلیسی:

This study investigated the effectiveness of group training of the reforming parenting styles based on mothers` maladjustment schemas on improving behavioral problems among preschool children in Isfahan city. The study was a semi-experimental research (pre-test and post-test) with a control group. Its statistical populations include all mothers whose children suffer from behavioral disorders in Isfahan city. For this purpose, based 40 people from among the mothers whose children had the sign of behavioral disorders were selected based on convenient sampling and were categorized into two experimental and control groups. Rutter`s child behavior questionnaire was used for data collection. 8 sessions of reforming the parenting styles based on reforming maladjustment schemas were hold for the experimental group while the control group received no specific training. To analyze the data, by the use of the mean and standard deviation of data and also multivariate covariance, the research hypotheses have been analyzed. Therefore, based on the total results of the general research, it can be concluded that reforming parenting style based on mother`s maladjustment schemas on improving has a significant effect in the reduction of behavioral disorders of their child (p<0.05) and can be applied as an effective intervention method.

منابع و مأخذ:

بلالی، ر. و آقایوسفی، ع. (1390). اثربخشی برنامه آموزش والدین بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامة روان‌شناسی کاربردی، 4(20)، 73-59.

تهرانی دوست، م. (1387). تأثیر آموزش تربیت سازنده فرزندان بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. مجلة روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، 4(55)، 371-379.

حاجی سیدرضی، ح. ازخوش، م. طهماسبی، ک. بیات، م. و بیگلریان، آ. (1391). معناداری اثربخشی آموزش کودکان نافرمان بر روش‌های فرزندپروری مادران و مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامة خانواده پژوهی، 32، 390 -373.

حسین‌پور، ک. (1381). بررسی تأثیر شیوه‌های فرزندپروری مادران بر میزان بروز نشانه‌های اضطراب، استرس و افسردگی فرزندان آن‌ها. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.

دینک‌میر، د. (1997). راهنمای فرزندپروری موفق. ترجمه: مجید رئیس دانا (1386). تهران: انتشارات رشد.

روشن‌زاده، آ. (1391). تعیین رابطة بین علائم اختلالات رفتاری با سبک‌های فرزندپروری و استرس‌های زندگی مادران در دانش‌آموزان دختر مقطع ابتدایی شهر اصفهان. پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه علوم تحقیقات اصفهان.

سیف‌نراقی، م. و نادری، ع. (1380). اختلالات رفتاری کودکان و روش‌های اصلاح و ترمیم آن. تهران: دفتر تحقیقات و انتشارات بدر.

سیفی‌گندمانی، م. کلانتری میبدی، س. و فتح، ن. (1383). سنخ‌شناسی فرزندپروری (ترکیب فرزندپروری پدر و مادر ) و تأثیر آن بر اضطراب و افسردگی نوجوانان پسر: رویکردی نو به فرزندپروری. مجلة علمی پژوهشی اصول بهداشت روانی، 3، 194-185.

شاملو، س. (1378). آسیب‌شناسی روانی. تهران: انتشارات رشد.

شفیع پور، ز. شیخی، ع. میرزایی، م. و کاظم نژاد، آ. (1394). سبک‌های فرزندپروری و ارتباط با مشکلات رفتاری کودکان. مجلة پرستاری و مامایی جامع‌نگر، 76، 56-49.

فطین‌حور، ش. (1375). بررسی رابطة اختلالات رفتاری فرزندان با شیوه‌های فرزندپروری مادران در بین دانش‌آموزان پسر پایة چهارم و پنجم ابتدایی شهر اردبیل در سال تحصیلی 74-75. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه اصفهان.

کلانتری، م. مولوی، ح. و توسلی، م. (1384). رابطة شیوه‌های فرزندپروری و اختلالات رفتاری در کودکان پیش‌دبستانی شهر اصفهان. مجلة دانش و پژوهش در روان‌شناسی،24، 68-59.

نعمت‌اللهی، م. و طهماسبی، س. (1393). بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های سازگاری به والدین بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامة خانواده پژوهی. 3، 174 -159.

یارمحمدیان، ا. قادری، ز. و چاوشی، ن. (1390). اثربخشی آموزش مهارت‌های شیوه‌های فرزندپروری بر مشکلات رفتاری کودکان پیش‌دبستانی 6-4 ساله. مجلة روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 2(6)، 32-17.

یانگ، ج. کلوسکو، ژ. و ویشار، م. (2003). طرح‌واره درمانی. ترجمه: حسن حمیدپور، زهرا اندوز (1390). تهران: انتشارت ارجمند.

یوسفی، ف. (1377). هنجاریابی مقیاس راتر به‌منظور بررسی مشکلات رفتاری عاطفی دانش‌آموزان دختر و پسر ابتدایی. مجلة علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 1 و 2، 194-171.

Abela, J. R. Z., Hankin, B. L. (2003). Hand Book of Depression in Adolescents. New York: The Guilford press. 42(6), 471-6.

Baumrind, D. (1978). Parental disciplinary patterns and social competence in children youth soc, 9, 239-276.

Cartwright-Hatton, S. (2005). Parent skill training: An effective intervention for internalizing symptoms in younger children. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 7, 125-139.

Darling, N. (2010). Parenting styles and its correlates. Available from: http://www. restoration.com. [Accessed 24 April 2011].

Haffort, A., Sexton, H., Hedley, L. M., Wang, C. E., Holthe, H., Haugum, A., Nordahl, HM., Johan, O. (2005). The structure of maladaptive schema:A Confirmatory analysis and a psychometric evaluation of factor derived scales. Cognitive Therapy and Research, 29(6), 627-644.

 

Hallahan, D. P., Kauffman, J. M. (2005). Exceptional children: Introduction to special education (9th ed.). Boston: Allen and Bacon.

Helmer, R., Moore, P. h., coyne, L. (2015). Changing problematic parent – child Interaction in child Anxiety Disorders: The promise of Acceptance and commitment Therapy (ACT). Journal of Contextual Behavioral Science, 50, 17-27.

Miller-lewis, L. R., Baghurst, P. A., Sawyer, M. G., Prior, M. R., Clark, J. J., Arney, F. M., Carbone, J. A. (2006). Early childhood externalizing behavior problems: child, parenting, and family-related predictors overtime. Journal of abnormal child psychology, 34, 891-906.

Preethi, C., Rose, M. C. (2012). A Study on Parenting Styles in Relation to Stress and Self Esteem. International Journal of teacher Educational Research (IJRER); 1, 2319-4642.

Sheffield, A., Waller, G., Emanuelli, F., Murray, J. and Meyer, C. (2006). Links between Parenting and Core Beliefs: Preliminary Psychometric Validation of the Young Parenting Inventory. Journal of Cognitive Therapy and Research, Vol. 29, No. 6, pp. 787-802.

Torres, C. (2002). Early Maladaptive Schema and Cognitive Distortion in Psychopath and Narcissism, Unpublished Doctoral Dissertation, Australian National University, Canberna.

Young, J. E. (2003). Schema therapy for borderline and narcissistic personality disorders. Pittsfield. MA: New England Educational Institute.

Young, J. E. (1999). Cognitive Therapy for Personality Disorders: A Schema-focused Approach (3rd Ed.). Sarasota, F.L. US: Professional Resource Press/Professional Resource Exchange.