بررسی تاثیر تاریخ‌های مختلف کاشت بر خصوصیات کمی و کیفی سویا در خوزستان

محورهای موضوعی : زراعت

عبدالله بحرانی ¹ , مریم سالاری ²

1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامهرمز
2 - جهاد کشاورزی رامهرمز

تاریخ دریافت : 1399/10/06 تاریخ پذیرش : 1399/11/11 تاریخ انتشار : 1401/11/01

کلید واژه: همبستگی, عملکرد دانه, اجزای عملکرد, درصد روغن دانه, درصد پروتئین دانه,

چکیده مقاله :

به منظور تعیین بهترین تاریخ کاشت در دو رقم سویا، آزمایشی در شهرستان رامهرمز به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1395 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سه تاریخ کاشت 10 مرداد، 25 مرداد و 10 شهریور در کرت‌های اصلی و دو رقم سویا شامل 504 و سالند در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. تجزیه آماری صفات اندازه‌گیری شده نشان داد که تاریخ کاشت اثر معنی‌داری بر ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، تعداد بوته در متر مربع، شاخص برداشت و درصد پروتئین دانه داشت. اثر رقم بر صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد بوته در متر مربع، وزن کل ماده خشک، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه معنی‌دار شد. رقم سالند در تاریخ کاشت دوم بالاترین وزن هزار دانه را با میانگین 2/148 گرم و در تاریخ کاشت سوم کمترین وزن هزار دانه را با میانگین 8/103 گرم را به دست آورد. درصد روغن دانه در هیچ کدام از صفات معنی‌دار نشد . درصد پروتئین دانه تحت تاثیر تیمار تاریخ کاشت قرار گرفت و در تاریخ کاشت سوم کاهش آن معنی‌دار شد. وزن هزار دانه با درصد پروتئین دانه همبستگی مثبت معنی‌دار در سطح یک درصد داشت . در نهایت بر اساس یافته‌های این تحقیق، می‌توان رقم سالند را برای تاریخ کاشت 25 مرداد و رقم 504 را برای تاریخ کاشت 10 مرداد و 10 شهریور در منطقه مورد مطالعه توصیه نمود.

چکیده انگلیسی:

Planting date plays a significant role in determining soybean growth, development and seed yield. The objectives of this experiment were to evaluate the effect of planting dates and genotypes on yield and yield components in north of Iran. In order to determine the best sowing date in two soybean cultivars, an experiment was done in Ramhormoz Agricultural Research Farm in split plots on the basis of randomized complete blocks design with three repetitions in 2017. Treatments includes three planting dates 1 August, 16 August, 1 September were placed in the main plots and two soybean varieties including 504 and Saland in subplots. Results showed that planting date had significant effect on plant height, number of pod per plant, number of seed per pod, number of seed per plant, number of plant per square meter, harvest index and seed protein percent. The effect of cultivar was significant on plant height, number of seed per pod, number of plant per square meter, total dry weight, biological yield and grain yield. Seed protein percentage was affected by planting date and in the third planting date its reduction was significant. Thousand-grain weight had significant positive correlation with grain protein percentage at 1% probability level, which indicates that with increasing grain weight, more protein is stored in the grain. In general, it is possible to recommend Saland cultivar for sowing date in 16 August and 504 for sowing date in 1 August and 1 September.

منابع و مأخذ:

-دانشیان، ج.، هادی، ح. و پ. جنوبی. 1388 . ارزیابی خصوصیات کمی و کیفی ژنوتیپ های سویا در شرایط تنش کم آبی. مجله علوم زراعی ایران، 11(4): 409-393.

2-رئیسی س، ا. هزار جریبی . 1385 . بررسی اثر عوامل مختلف بر میزان روغن و پروتئین دانه سویا. نهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، دانشگاه تهران، پردیس ابوریحان. 90 ص.

3-عزیزی، م؛ فرامرزی، ع؛ عبدی، م؛ اجلی، ج؛ . 1384. بررسی اثر تاریخ های مختلف کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد چهار رقم سویا در منطقه میانه. دانش نوین کشاورزی، 1 (2): 85-75.

4-فراهانی‌پاد، پ.، ف. پاکنژاد، ف. فاضلی، م. ن. ایلکایی و م. داوودیفرد. 1391 . اثر تاریخ کاشت بر ماده خشک و اجزای عملکرد چهار رقم سویا رشد نامحدود. مجله زراعت و اصلاح نباتات، 8 (1): 212-203.

5-فرهنگ آسا، ک.، ع. ا. سیادت، و غ. قدرتی.1389 . بررسی اثر تاریخ های مختلف کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام زودرس سویا در شرایط دزفول. مجله علمی پژوهشی فیزیولوژی گیاهان زراعی، 2 (1): 127-111.

6-قراخانی بنی، ه.، م. موحدی دهنوری، ع. یدوی و س. م. هاشمی‌جزی. 1390 . بررسی خصوصیات کمی و کیفی چهار رقم سویا (Glysine max L.) تحت تاریخ‌های مختلف کاشت در منطقه شهرکرد .مجله تولید و فرآوری محصولات زراعی و باغی، 1(2): 33-19.

7-قدرتی، غلامرضا 1386. بررسی ارقام سویا در شرایط آب و هوایی دزفول. فصلنامه مرکز تحقیقات صفی‌آباد دزفول، ج 12.

8-قربانزاده نقاب، م.، ح. م. بابایی، ق. رسام، ع. دادخواه و ا. خوشنودیزدی. 1392 . پاسخ عملکرد، اجزای عملکرد، محتوای پروتئین و روغن دانه ارقام سویا به تغییر تاریخ کاشت در منطقه شیروان. مجله به زراعی کشاورزی، 15(2): 41-31.

9-کلانتر احمدی، ا؛ دانشیان، ج. و  ع. سیادت. 1391. بررسی واکنش ارقام سویا نسبت به تغییرات تاریخ کاشت در شرایط شمال خوزستان. مجله تولیدات گیاهی، 35(1): 41-23.

10-کلانتر احمدی، ا؛ دانشیان، ج. و  ع. سیادت. 1393. واکنش ژنوتیپ‏های سویا نسبت به مصرف باکتری و مقادیر مختلف نیتروژن در شرایط شمال خوزستان. مجله تولیدات گیاهی، 37(2): 13-1.

11-هاشمی جزی، م. 1380 . تأثیر تاریخ کاشت بر مراحل رشد و نمو و برخی ویژگی‌های زراعی و        فیزیولوژ یکی 5 رقم سویا در کشت دوم. مجله علوم زراعی ایران، 3(4): 8-3.

12-Aharent, O.K., and Caviness, C.E. 2004. Natural crosspollination of 12 soybean cultivars in Arkansas. Crop Science, 34: 376- 378.

13-Bellaloui, N., Mengistu, A., and Kassem, A. 2013. Effects of genetics and environment on fatty acid stability in soybean seed. Journal FNS, 4(9A):165-175.

14-Bello, L.L. 2000. Effect of early and late planting on three soybean cultivars in southern Guinea Savanna of Nigeria department of crop production. University of Agriculture P. M. B. 2373. Makurdi, Nigeria.

15-Lopez-Billido, F.J., Lopez – Billido, R.J., Khalil, S.K., and Lopez-Billido, L. 2008. Effect of planting date on winter Kabuli chickpea growth and yield under rainfed Mediterranean condition. Agronomy Journal, 100: 957-967.

16-Ozer, H. 2003. Sowing date and nitrogen rate effects on growth, yield and yield components of two summer rapeseed cultivars. European Journal of Agriculture, 19: 453-463.

17-Pedersen P., and Lauer J.G. 2004. Response of soybean yield components to management system and planting date. Agronomy Journal, 96:1372-1381.

18-Perez, G.H. 2007. Winter and summer soybean growth in southern California. Agronomy Journal, 62:118- 120.

19-Phang, T., Shao G., and Hon-Ming, L. 2008. Salt tolerance in soybean. Journal of Integrative Plant Biology, 50: 1196-1212

20-Silva, R. 2005. Effect of planting date and planning distance on growth of flaxseed. Agronomy Journal, 136: 113-118.