بررسی توزیع مجدد مواد فتوسنتزی در واکنش به تنش گرما در ارقام برنج شمال خوزستان

محورهای موضوعی : زراعت

عبدالعلی گیلانی1 ¹ , سید عطاءاله سیادت2 ² , سامی جلالی3 ³ , کاوه لیموچی4 ⁴

1 - 1- استادیار، عضو هیأت علمی بخش اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.
2 - 2- استاد دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین
3 - 3- کارشناس ارشد زراعت، بخش اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.
4 - 4- دکتری زراعت. باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران.

تاریخ دریافت : 1397/03/20 تاریخ پذیرش : 1397/06/20 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه: تاریخ کاشت, فتوسنتز جاری, راندمان توزیع مجدد, سهم اندام‌ها,

چکیده مقاله :

این پژوهش با هدف تعیین نقش تنش گرما بر توزیع مجدد مواد فتوسنتزی ارقام برنج در استان خوزستان اجرا گردید. آزمایش با دو عامل تاریخ کاشت و رقم به صورت کرت‌های یکبار خرد شده، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال (1385 و1386) در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجراء شد. سه تاریخ کاشت (15 اردیبهشت، پنج خرداد و 25 خرداد) درکرت‌های اصلی و پنج رقم برنج شامل ارقام هویزه و حمر (متحمل به گرما) عنبوری قرمز و چمپا (حساس به گرما) و رقم پرمحصول دانیال (نیمه متحمل به گرما) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که رقم عنبوری‌قرمز و ارقام متحمل به گرما از بیشترین میزان توزیع مجدد ماده خشک برخوردار بودند. دانه، ساقهو برگ بسته، به تغییر در شرایط دمایی، و رقم تفاوت معنی‌داری نشان دادند و تاریخ‌های کاشت دوم و سوم، و ارقام متحمل به گرما دارای مقادیر بالاتری بودند. در مجموع بیشترین توزیع مجدد ماده خشک، فتوسنتز جاری و سهم اندام ها در عملکرد دانه به ترتیب با متوسط 8/1140 کیلوگرم در هکتار، 3/3923 کیلوگرم در هکتار و 5/22 درصد در تاریخ کاشت پنج خرداد حاصل شد. اما بیشترین سهم فتوسنتز جاری در عملکرد دانه در تاریخ کاشت 15 اردیبهشت بدست آمد.

چکیده انگلیسی:

An experiment was carried out to study of heat stress on assimilate remobilization of rice in north of Khuzestan province in a split-plot arrangement using randomized complete blokes design with three replication in 2006 and 2007 at Shavoor Agricultural Research Station, Dependent in Research Center of Agricultural and Natural Resources of Khuzestan. For exposing rice cultivars to different higher temperature regimes, main plot were assigned to three sowing dates from 5 May, 26 May and 16 Jun and cultivars were; Hoveizeh, Hamar (heat tolerance) Ghermez Anbori, Champa (heat sensitive) and Danial (relatively heat tolerant) were in sub-plots. Results showed that the highest dry matter redistribution was in Ghermez Anbori and heat tolerant cultivars. The grain, stem and leaf portions were significant on sowing date and cultivars. The second and third planting dates and heat tolerant cultivars had higher content. The highest remobilization, current photosynthesis and the portion of organs in filling grain yield were 1140.8 kg.ha-1, 3923.3 kg.ha-1, and 22.5%, respectively, in 26 May planting. But the highest share portion of current photosynthesis in grain yield was in 5 may in the planting date.