شکواییه گونه ای از ادبیات غنایی است که در آن شاعر می کوشد تا عامل رنج وآزردگی خاطر خود را برای مخاطب روشن کند. به طور کلی شکواییه را براساس موضوع می توان به پنج دسته تقسیم کرد:1) شخصی 2) اجتماعی 3) فلسفی 4) سیاسی 5) عرفانی.
خاقانی از جمله شا عرانی است که غم و اندوه از چکیده کامل
شکواییه گونه ای از ادبیات غنایی است که در آن شاعر می کوشد تا عامل رنج وآزردگی خاطر خود را برای مخاطب روشن کند. به طور کلی شکواییه را براساس موضوع می توان به پنج دسته تقسیم کرد:1) شخصی 2) اجتماعی 3) فلسفی 4) سیاسی 5) عرفانی.
خاقانی از جمله شا عرانی است که غم و اندوه از جانمایه های شعر اوست.تقریباً می توان گفت شکوه و شکایت در شعر او نمود خاصی یافته است. او در دیوان اشعارش که شامل هفده هزار بیت است تقریباًًًًًًًًًًً هزاربیت به شکوه و شکایت پرداخته یعنی حدود 6 % دیوان خود را به این موضوع اختصاص داده است.شکواییه عرفانی در شعر خاقانی اصلاً وجود ندارد و شکواییه سیاسی کمترین بسامد را داراست اما دیگر موضوعات، خود به شاخه های متنوع دیگری تقسیم میشوند.در این نوشتار به بررسی مقوله شکواییه وبازتاب آن در شعر خاقانی پرداخته می شود.
پرونده مقاله
محمّدخانِ حاجیخانِ جمالخانِ دشتی از شاعران برجستهی دورهی بازگشت ادبی و از خوانین خیّر و خوشنام منطقهی دشتی بوده است. او، درگذر از زندگی سیاسی و نشست و برخاست با بزرگان دورهی قاجار، شاعری حرفهای نیز بوده است. این را میتوان از تغییرات مداومی که در شعرهایش میداد چکیده کامل
محمّدخانِ حاجیخانِ جمالخانِ دشتی از شاعران برجستهی دورهی بازگشت ادبی و از خوانین خیّر و خوشنام منطقهی دشتی بوده است. او، درگذر از زندگی سیاسی و نشست و برخاست با بزرگان دورهی قاجار، شاعری حرفهای نیز بوده است. این را میتوان از تغییرات مداومی که در شعرهایش میداده متوجّه شد. شعر او در زمانهای که در آن میزیسته، مورد توجّه بزرگان حکومتی و شاعران معروف و تذکرهنویسان بوده امّا با گذشت زمان رو به فراموشی گذاشته است. به غیر از دیوان اشعار که در بردارندهی انواع شعر بهخصوص غزل است چندین کتاب دیگر نیز تألیف کرده است. این مقاله در پی معرّفی آثار این شاعر و بررسی اجمالی شعر اوست.
پرونده مقاله
مراعات نظیر، مؤثرترین آرایه ی ادبی است که شاعر با انتخاب واژگان متناسب آن را می آفریند. این آرایه که به نامهای تناسب وتوافق ومؤاخات نیز نامیده میشود، سبب فعال شدن دیگر آرایه های ادبی نیز می شود. با این همه در کتب صناعات ادبی تعریفی جامع از این آرایه صورت نگرفته است که چکیده کامل
مراعات نظیر، مؤثرترین آرایه ی ادبی است که شاعر با انتخاب واژگان متناسب آن را می آفریند. این آرایه که به نامهای تناسب وتوافق ومؤاخات نیز نامیده میشود، سبب فعال شدن دیگر آرایه های ادبی نیز می شود. با این همه در کتب صناعات ادبی تعریفی جامع از این آرایه صورت نگرفته است که نیاز به بازنگری دارد. این مقاله کوشیده است با آوردن مثالهای متعدد، تعریف صحیحی از آرایه مراعات نظیر به دست دهد
پرونده مقاله
ایرانیان، سهم بزرگی در پیشرفت علوم به ویژه دانش های عقلی، پزشکی، داروسازی و پیراپزشکی در دوران پیش از اسلام و بعد از داشته اند. وجود دانشگاه های علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و ریو اردشیر (بوشهر فعلی) در آن زمان، حکایت از آن دارد که در زمان ساسانیان، ایرانیان، عنایت خاصی چکیده کامل
ایرانیان، سهم بزرگی در پیشرفت علوم به ویژه دانش های عقلی، پزشکی، داروسازی و پیراپزشکی در دوران پیش از اسلام و بعد از داشته اند. وجود دانشگاه های علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و ریو اردشیر (بوشهر فعلی) در آن زمان، حکایت از آن دارد که در زمان ساسانیان، ایرانیان، عنایت خاصی به تدوین علوم عقلی داشته اند.
آثار پزشکی ایرانی، یکی از منابع مهم پزشکی در جهان اسلام به شمار می رفته و علل اصلی تأثیر ایرانیان در نقل و تدوین و نشر علوم عقلی در تمدن اسلامی را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
1ـ تسلّط ایرانیان در علم و ادب و قدرت یابی آنان در دستگاه خلفای عبّاسی.
2ـ مبارزات مذهبی ایرانیان و علل نگرانی خلفا در نقل فلسفه و علوم عقلی.
3ـ آشنایی ایرانیان به دانش های مختلف بشری از جمله طب و ریاضیات و فنون ترجمه.
پرونده مقاله
با مطالعه موضوعی آثار شاعران، این مهم دریافته میشود که این آثار تصویرگر دنیای واقعیتها و حقایق است و در آن زشتیها و زیباییهای موجود در جامعهی عصر شاعر به تصویر درآمده است. شاعران برای نشان دادن اوضاع و احوال جامعه، شگردهای مختلفی را در شعر خود گنجاندهاند یکی از ای چکیده کامل
با مطالعه موضوعی آثار شاعران، این مهم دریافته میشود که این آثار تصویرگر دنیای واقعیتها و حقایق است و در آن زشتیها و زیباییهای موجود در جامعهی عصر شاعر به تصویر درآمده است. شاعران برای نشان دادن اوضاع و احوال جامعه، شگردهای مختلفی را در شعر خود گنجاندهاند یکی از این شگردها استفاده از گفتگوی تمثیلی از زبان گلهاست به طوری که در شعر هر شاعر که تراوش و خودآرایی کرده، اهمیت و ارزش معنایی شعر را رسانده است این گلها که نماینده و جایگزین انسان هستند میخواهند با روایات رمزی، پیام خود را منتقل سازند، هر چند این گفتگوها باعث لذت و سرگرمی خواننده میشود، اما غرض اصلی از آوردن این گفتگوهای تمثیلی از زبان گلها، بیان اندیشههای اجتماعی و اثبات و تأکید آنهاست. این مقاله به بررسی دو گفتگوی تمثیلی از زبان گلها میپردازد که روش بررسی آن توصیفی تحلیلی است با رویکرد مقایسهای با گفتگوهای تمثیلی دیگر تا برداشتی دیگر و خوانشی نو از این اشعار را نشان دهد.
پرونده مقاله
رمان کیمیا خاتون، نوشته خانم سعیده قدس از جمله رمانهایی است که درباره زندگی شمس نوشته شده و در مدت کوتاهی- پنج سال یعنی از 1383 که چاپ اول آن پخش شده تا 1388ش. - بیست چاپ از آن در جامعه کتابخوان کشور پخش گردیده و این از یکسو موجب خوشحالی است و از سوی دیگر باعث نگران چکیده کامل
رمان کیمیا خاتون، نوشته خانم سعیده قدس از جمله رمانهایی است که درباره زندگی شمس نوشته شده و در مدت کوتاهی- پنج سال یعنی از 1383 که چاپ اول آن پخش شده تا 1388ش. - بیست چاپ از آن در جامعه کتابخوان کشور پخش گردیده و این از یکسو موجب خوشحالی است و از سوی دیگر باعث نگرانی؛ نگرانی از اینکه مبادا خواندن آن باعث بیزاری خوانندگان از شمس- و طبیعتا مولانا که مرید او بود و آنهمه غزل برای او سرود-و عرفان ناب و میراث عظیم عارفان نامدار ایرانی چون مثنوی و غزلیات شمس بشود و در حقیقت این کتاب به منزله چوب حراجی باشد بر ادب فارسی، عرفان و عارفان ایرانی چونانکه پیشتر همه چیزهای خوب و مقدس و قابل احترام این کشور را با چوب حراج به ثمن بخس و دراهم معدود فروختیم بی آنکه به جایش حتی خزف و کندله ای[1] گرفته باشیم، آن هم در دوره ای که فرنگیان و غربیان چنان اقبالی به عرفان ایرانی عموما و مکتب مولانا خصوصا کرده اند که چند سال پی درپی اشعار او از پرفروشترین کتابها در آمریکا بود و در کمتر از یک دهه نزدیک به یکصد میلیون نسخه از اشعار او را خریداری کردهاند!
به نظر می رسد خانم سعیده قدس در داستان پردازی خود دربارۀ شمس و کیمیا خواسته است رفتار شمس را مبتنی بر انگیزه های روانی وسرکوب غرایز معرفی کند. ما در این مقاله به دو مطلب دست یافته ایم:
1- نویسنده این رمان واقعاً داستان زندگی شمس را از زاویه مکاتب روانشناسی امروزین غرب روایت کرده است .
2- روانکاوی، معیار درستی برای بررسی شخصیّت های عرفانی نیست زیرا با وارد شدن در حوزۀ روانکاوی بسیاری مسائل مطرح شده در عرفان نادیده گرفته می شود و با نادیده گرفته شدن آنها بسیاری از ابعاد شخصیّت های عرفانی، رنگ میبازد و قابل دریافت نیست. بدین منظور ما به بررسی نوسان روایتها در داستان کیمیا خاتون و مقایسه آنها با منابع روایی تاریخی مانند مناقب العارفین و رساله سپهسالار میپردازیم و در نهایت علل این تفاوتها را مورد بررسی قرار می دهیم.
پرونده مقاله
مختصری از مضامین نجوم در دیوان مجیر عنوان مقالهای است که پیش رو دارید. وقتی که وضعیت علوم را در ایران از میانهی قرن پنجم تا آغاز قرن هفتم مطالعه میکنیم، با وجود همه ی موانع موجود، متوجّه پیشرفت و توسعه ی علوم عقلی،به ویژه نجوم، در کنار سایر دانشها میشویم و در مییا چکیده کامل
مختصری از مضامین نجوم در دیوان مجیر عنوان مقالهای است که پیش رو دارید. وقتی که وضعیت علوم را در ایران از میانهی قرن پنجم تا آغاز قرن هفتم مطالعه میکنیم، با وجود همه ی موانع موجود، متوجّه پیشرفت و توسعه ی علوم عقلی،به ویژه نجوم، در کنار سایر دانشها میشویم و در مییابیم که بعد از خاقانی، شاگردش مجیرالدّین بیلقانی مجال یافته است تا کلیّهی دانش های زمان، به ویژه نجوم، ابزار نجومی، پدیده های جوّی، سعد و نحس، افلاک، اختران و برجها را در اشعار خود وارد و غذای روح آفاق جویان را فراهم سازد، نگارنده نیز در راستای یک طرح پژوهشی به نامشرح قصاید دیوان مجیرالدّین بیلقانی تلاش می کند تا حجاب حقیقت را در رصدگاه اختران کنار زده و اندیشههای برون گرایی شاعر را در کتابخانهی چرخ او رصد نماید.
پرونده مقاله
دربارهی نظامی، اگرچه بسیار سخن گفته شده است و اثر گرانقدر وی، هفت پیکر، بارها از دیدگاههای متعدد و گوناگون اعم از محتوایی و غنایی و ساختاری کاویده شده است؛ اما، این اثر ارزشمند به ویژه بخش هفت گنبد آن کمتر بر اساس ساختار داستانی آن تحلیل شده و عناصر داستانی این اثر ش چکیده کامل
دربارهی نظامی، اگرچه بسیار سخن گفته شده است و اثر گرانقدر وی، هفت پیکر، بارها از دیدگاههای متعدد و گوناگون اعم از محتوایی و غنایی و ساختاری کاویده شده است؛ اما، این اثر ارزشمند به ویژه بخش هفت گنبد آن کمتر بر اساس ساختار داستانی آن تحلیل شده و عناصر داستانی این اثر شناسانده شده است. از این رو بررسی این اثر با شیوهای توصیفی ـ تحلیلی میتواند ساختار اندیشگانی نظامی را در پردازش قصههای زیبای هفت گنبد و آگاهی ناخودآگاه وی را بر برخی از شاخصهای داستانهای امروزین ـ چنان که خواهد آمد ـ نمایان سازد. تحلیل ساختار دو عناصر داستانی قصهها و داستانهای پیشین به خوانندگان کمک میکند تا با قصهها و وقایع داستانی آگاهانه ارتباط برقرار کنند و پیامهای داستانی را بهتر دریابند.
در این مقاله، اساس کار و بررسی ادبیات بر مبنای تصحیح استاد دستگردی صورت پذیرفته است و شماره ابیات آمده در متن با تصحیح ایشان برابری مینماید. در این بررسی هر یک از قصههای هفت گنبد از ابعاد مختلف عناصر داستانی تحلیل شده و برای هر یکی از آنها شواهدی در خور، از ابیات هفت گنبد آورده شده است.
پرونده مقاله