ساخت و رواسازی مقیاس سنجش حسابداری فرهنگی به منظور ارائه مدل بومی

محورهای موضوعی : حسابداری مدیریت

الهام منصوری نیا ¹ (دانشجوی دکتری گروه حسابداری، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران)
خسرو فغانی ماکرانی ² (دانشیار گروه حسابداری، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران)
قربانعلی آقااحمدی ³ (استادیار گروه حسابداری، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران)

تاریخ دریافت : 1397/03/30 تاریخ پذیرش : 1397/06/20 تاریخ انتشار : 1398/04/01

کلید واژه: حسابداری فرهنگی, محیط حسابداری, روایی, پایایی,

چکیده مقاله :

روایی و پایایی از مسائل مهم در حوزه آزمون‌سازی مفاهیم و متغیرهای پژوهشی محسوب می‌شوند. "حسابداری فرهنگی" از جمله مفاهیمی است با کارکردهای بسیار که تعامل اجتماعی و فرهنگی میان افراد و حوزه‌های مختلف در محیط حسابداری را مورد توجه قرار می‌دهد، بایستی به گونه‌ای تدوین گردد که قابلیت پیاده‌سازی و عملیاتی شدن را در مطالعه‌های میدانی فراهم آورد. پژوهش حاضر با هدف ساخت و اعتباریابی مقیاس حسابداری فرهنگی و به روش توصیفی-پیمایشی به انجام رسیده است. در این راستا با استفاده از نظر خبرگان و تحلیل محتوا، گزارش‌های عملکرد هیئت مدیره شرکت‌ها مورد بررسی قرار گرفت، که در نهایت پرسشنامه محقق ساخته حسابداری فرهنگی به منظور کسب روایی و پایایی لازم توسط خبرگان تکمیل شده است. ضریب پایایی آزمون با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ، 866/0 محاسبه شد. تحلیل عاملی سوال‌های حسابداری فرهنگی بیانگر آن بود که بیش از 516/63 درصد واریانس موردنظر توسط مولفه‌های این پرسشنامه تبیین می‌شود. پس از یک بار چرخش عوامل از نوع واریماکس، همبستگی میان هر سوال با هر مولفه در بهترین حالت مشخص شد و براساس آن یازده مولفه: فاصله قدرت و اختیار، فردگرایی-جمع‌گرایی، کسب ‌اطمینان-بلا‌تکلیفی، مردگرایی-زن‌گرایی (نابرابری جنسیتی)، عام‌گرایی-خاص‌گرایی، تجزیه-ترکیب، درون‌محوری-برون‌‌محوری، توالی‌زمانی-تقارن‌زمانی، اکتسابی-انتسابی، برابری-سلسله مراتبی، افق دید بلندمدت-کوتاه‌مدت (آینده‌نگری) به عنوان مولفه‌های حسابداری فرهنگی، استخراج و انتخاب گردید. با توجه به یافته‌های پژوهش، می‌توان از این پرسشنامه برای سنجش میزان حسابداری فرهنگی در سازمان‌ها و شرکت‌ها استفاده کرد. با این ابزار می‌توان زمینه شناخت دقیق‌تر و منطقی‌تر، محیط حسابداری را فراهم نمود و به طور کلی بهره‌وری از این محیط را به صورت علمی فراهم آورد.

چکیده انگلیسی:

Validity and reliability are important issues in the field of testing concepts and research variables. "Cultural Accounting" is one of the concepts with many functions that considers the social and cultural interaction between individuals and domains in the accounting environment, and must be developed in a way to enable implementation and operationalization in field studies. The present study has been done through descriptive-survey method, aiming to construct and validate cultural accounting scale. In this regard, using expert opinion and content analysis, the reports of the board of directors of the companies were reviewed, and finally a researcher-made cultural accounting questionnaire was completed by the experts to obtain the required validity and reliability. After collecting data, the reliability index of the test was calculated using Cronbach's alpha (0.866). The factor analysis of cultural accounting questions suggested that more than 63.516% of the variance is explained by the components of this questionnaire. After a turnaround of the Varimax type factors, the correlation between each question with each component was determined at the optimal state, and based on it, eleven components (the distance of power and authority, individualism versus collectivism, assurance or uncertainty, maleism versus feminism, long-term versus short-term viewpoint, communism versus specificism, analysis versus synthesis, concentrism versus eccentrism, time sequence versus temporal symmetry, acquired versus assigned status, equivalence versus hierarchy) were extracted and selected as components of cultural accounting.According to the research findings, this questionnaire (checklist) can be used to measure the level of cultural accounting in organizations and companies admitted to the stock exchange. Using this tool, one can create a more accurate and more logical accounting environment, and generally provide a scientific method of employment of this environment

منابع و مأخذ:

*      احدیان پور پروین، دنیا،(1393). "نسبیت فرهنگی مبتنی بر رویکرد رفتاری: با تاکید بر نقش حسابداران مدیریت برای تصمیم گیری مدیریت". فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال 3، شماره 9، صص 51-33.

*      اعتمادی، حسین، زهرا دیانتی دیلمی،(1387). "بررسی آثار فرهنگ سازمانی، مشارکت در بودجه بندی، و سیستم های حسابداری مدیریت بر عملکرد مدیران". پژوهش‌های مدیریت در ایران، دوره13 شماره4، صص 35-60.

*      بنائی خلیل آباد، مریم، زهرا پورزمانی،(1396). "تأثیر عوامل فرهنگی بر اجرای استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی". پژوهش های تجربی حسابداری، سال 6، شماره 24، صص 201-177.

*      ثقفی، علی، جواد رضازاده،(1382). "زمینه فرهنگی رفتار حرفه ای حسابداران". فصلنامه مطالعات حسابداری، شماره 1، صص 39-1.

*      ثقفی، علی(1392). "نظریه های حسابداری". ویرایش اول، انجمن حسابداری ایران با همکاری انتشارات ترمه، تهران، ایران، 200 صفحه.

*      حاجیها، زهره، مریم سلطانی،(1393). "نگرشی بر ابعاد فرهنگی حسابداری". فصلنامه پژوهش حسابداری، سال 4، شماره 15، صص 107-83.

*      خواجوی، شکراله، مصطفی اعتمادی جوریابی،(1392). "رابطه فرهنگ و حسابداری". دانش و پژوهش حسابداری، شماره 32، صص 41-22.

*      خیری، محمد، الهام پورعلی،(1394). "بررسی تأثیر ارزشهای فرهنگی بر گردش سرمایه گذاری سرمایه گذاران نهادی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق ‌بهادار تهران". فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، سال سوم ، شماره 9، صص 194-159.

*      دارابی، رویا، علیرضا رام روز،(1389). "تاثیر فرهنگ بر درک حسابداران از مفاهیم حسابداری بکار گرفته شده در استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی". پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی، شماره 5، صص 176-145.

*      رادمهر، سونیا،(1389)." ساخت و هنجاریابی مقیاس مدیریت جزیی نگر در مدیران غرب استان مازندران".پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن.

*      سرداری زاده، مهتاب،(1391). "همگرایی به سمت یک مجموعه استاندارد پذیرفته شده حسابداری: مقایسه دیدگاه دانشگاهیان و کادر اجرایی". فصلنامه پژوهش حسابداری، سال 1، شماره 4، صص 118-97.

*      کاستلز، مانوئل،(1385). "عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ:ظهور جامعه شبکه ای"، جلد 1؛ ترجمه: احد علیقلیان و افشین خاکباز؛ تهران: انتشارات طرح نو.

*      مرادی، جواد.(1386)، سیاست و فرهنگ در حسابداری بین الملل ارائه یک چارچوب تحلیلی، مجله حسابدار، سال 22، شماره 187، صفحه 1-12.

*      مشایخی، علینقی، علی اکبر فرهنگی، منصور مومنی و سیروس علیدوستی،(1384). "بررسی عوامل کلیدی موثر بر کاربرد فناوری اطلاعات در سازمانهای دولتی ایران: کاربرد روش دلفی". فصلنامه مدرس علوم انسانی، ویژه نامه مدیریت، ص 232-191.

*      مهرانی، ساسان، غلامرضا کرمی، سید مصطفی حسینی،(1392). "تئوری حسابداری"، ویرایش اول، انتشارات نگاه دانش، تهران، ایران، 367صفحه.

*      نوروش، ایرج و زهرا دیانتی دیلمی،(1382). "بررسی تاثیر فرهنگ بر ارزش‌های حسابداری در ایران". بررسی های حسابداری و حسابرسی، سال 10، شماره 33، صص 40-3.

*      Aggarwal, R., and Goodell, J. W. (2014). “National cultural dimensions in finance and accounting scholarship: An important gap in the literatures”. Journal of Behavioral and Experimental Finance, www.elsevier.com, Vol. 1, No 12, pp.1-12.

*      Baskerville, R. F. (2003). “Hofstede never studied culture”. Accounting, Organizations and Society, 28(1), 1–14.

*      Baydoun, N. & Willett, R. (1995). “Cultural Relevance of Western Accounting Systems in Developing Countries”. ABACUS, vol. 31, no. 1, pp. 67-92.

*      Borker, R, D., (2017). “Russia and Ukraine: A comparison of cultural accounting orientation”. The Business and Management Review, Vol. 8, No.4, pp. 269-279.

*      Cardona, A., Castro-González, K., Ríos-Figueroa, C. (2014). “The impact of culture and economic factors on the implementation of IFRS”. Accounting & Taxation, 6 (2) , 29–47.

*      Cole, S. (1991). “Cultural accounting in the Caribbean, in island’s culture and development”. Bureau of Policy and Studies, UNESCO, Paris.

*      Cole, S. (2006). “Cultural Accounting in Small Economies”. Regional Studies , Vol. 27, No. 2, pp. 121-136.

*      Ding, Y., Jeanjean, T., & Stolowy, H. (2005). “Why do national GAAP differ from IAS? The role of culture”. The International Journal of Accounting, 40(4), 325–350.

*      Doupink, T. S., and  Salter, S. B. (1995). “External Environment, Culture  an Accounting Practice: A Preliminary Test of a General Model of International Accounting Development”. The International Journal of  Accounting Education and Research, Vol. 30, pp. 189-200.

*      Gernon, H., & Wallace, R. S. O. (1995). “International accounting research: a review of its ecology, contending theories and methodologies”. Journal of Accounting Literature, 14, 54–106.

*      Gunkel, M., Schlaegel, C., and Taras, V. (2016). “Cultural values, emotional intelligence, and conflict handling styles: A global study”. Journal of World Business, Vol. 51, pp. 568-585.

*       Hofstede, G. (1980). “Culture's Consequences: International Differences in Work-Related Values”. Beverly Hills, CA: Sage Publications.

*      Hofstede, G. (1984). “Cultural Dimensions in Management and Planning”. Asia Pacific Journal of Management, 81-99 (January).

*      Hofsted, G. (1991). “Cultures and Organizations: Software of the Mind”, New York: McGrow-Hill.

*      Jaggi, B. L. (1975). “The Impact of the Cultural Environment on Financial Disclosure”. International Journal of Accounting, 75-84 (January).

*      Jaggi, B., Yee Low. P. (2000). “Impact of Culture, Market Forces, and Legal System on Financial Disclosures”. International Journal of Accounting, Vol. 35, No. 4, pp. 495-519.

*      Lapsley, I, and  Rekers, J.V. (2017). “The relevance of strategic management accounting to popular culture: The world of West End Musicals”, Management Accounting Research, Elsevier , pp.1-9.

*      Larson, R. (1993). “International accounting standards and economic growth: An empirical investigation of their relationship in Africa”. Research in Third World Accounting, 2, 27–43.

*      Larson, R., & Kenny, S. (1995). “An empirical analysis of international accounting standards, equity markets, and economic growth in developing countries”. Journal of International Financial Management & Accounting, 6(2), 130–157.

*      Noar, M., and Linderman, K., and Schroeder, R.  (2010). “The globalization of operations in Eastern and Western countries: Unpacking the relationship between national and organizational culture and its impact on manufacturing performance”. Journal of operations management, Vol 28 No .3 ,pp 194-205.

*      Nurunnabi, M. (2015). “The impact of cultural factors on the implementation of global accounting standards (IFRS) in a developing country”. Advances in Accounting, www.elsevier.com, No .14 ,pp 1-14.

*      Orij, R. (2010). “Corporate social disclosures in the context of national cultures and stakeholder theory”. Emerald 23, PP.1-15.

*      Pacheco Paredes, A.A., and Wheatley, C. (2017). “The influence of culture on real earnings management”.  International  Journal of Emerging Markets, Vol. 12 ,No 1 ,pp. 38 – 57.

*      Schipper, K. (2003). “Principles-Based Accounting Standards”. Accounting Horizons, vol. 17, no. 1, pp. 61-72.

*      Turner, B.A., and Trampners. (1993). “Sociological Aspects of Organizationals Symbolism”, Organization Studies, 7, pp.101-15.