میسیونری زنانه: تأملاتی درباره فعالیت های تبلیغی ماری برد برپایه کتاب زنان ایران و اعتقاداتشان

محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی

منصور طرفداری ¹ , جعفر نوری ² , محمدرضا ملک ثابت ³

1 - استادیار گروه ایران‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه میبد، میبد، ایران
2 - استادیار گروه ایران‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه میبد، میبد، ایران
3 - استادیار گروه ایران‌شناسی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه میبد، میبد، ایران

تاریخ دریافت : 1401/11/24 تاریخ پذیرش : 1402/06/01 تاریخ انتشار : 1402/06/29

کلید واژه: ماری برد, مبلغان مسیحی, اسلام و مسیحیت, مسیحیت در ایران,

چکیده مقاله :

طی سده نوزدهم، متأثر از مواردی چون سیطره استعمارگران غربی در شرق و بهبود تدریجی ارتباطات، حضور میسیونرهای مسیحی در ایران و دنیای اسلام بیش از پیش گسترش یافت. در این میان، اقدام کلیسا برای اعزام یک میسیونر زن به نام ماری ربکا استوارت برد (1859-1914) در پوشش یک مأموریت پزشکی، زمینه ساز پدیده ای نسبتا نوظهور در روند فعالیت های میسیونری گردید که می توان آن را میسیونری زنانه نامید. نوشتار پیش روی کوشیده با بررسی کتاب ماری برد با عنوان زنان ایران و اعتقاداتشان، پرده از اهداف، شیوه ها و فعالیت تبلیغی او بردارد. این بررسی از کارنامه میسیونری ماری برد روشن می سازد که او با تکیه بر تجربه‌های مبلغان پیشین و با بهره گیری از شرایط اجتماعی جامعه ایران در آن روزگار، در پوشش یک پزشک -میسیونر، دست به تبلیغ و نشر مسیحیت در ایران زد و در میان زنان طبقه فرودست ایرانی موفقیتی نسبی به دست آورد.

چکیده انگلیسی:

During the nineteenth century, due to factors such as the domination of Western colonialists in the East and the gradual improvement of relations, the presence of Christian missionaries in Iran and the Islamic world became more widespread. Meanwhile, the church sent a female missionary named Mary Rebecca Stuart Bird (1859–1914) as part of a medical mission, paving the way for relatively new phenomena in the process of missionary activity, which can be called women's missionary work. What makes this concept even more meaningful is not only the emphasis on the role of women missionaries, but also the focus on the propagation of Christianity among women. Accordingly, the present article tries to examine Mary Bird's book entitled Persian Women and Their Creed and of course the use of other sources and research to explain this female missionary and for the basic research questions, namely the nature of her mission, her approach to Islam, His methods and propaganda tools to find a suitable answer. According to the research findings, the type of approach to Islam, the skillful use of different angles in propaganda, the use of medical needs and social problems of women are very important in advancing the ideal goal of Mary Bird, trying to Christianize Iran.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

آزاد ارمکی، تقی، عباسی، محمود، و شعبان، مریم (1400). کودک موضوع بهداشت و سلامت در ایران: تحلیلی تاریخی از دوران قاجار. حقوق پزشکی، 15(56)، 335-348.

الگار، حامد (1369). دین و دولت ایران، نقش عالمان در دوره قاجار. ترجمه دکتر ابوالقاسم سری. تهران: توس.

اولیویه، گیوم­ آنتوان (1371). سفرنامه. ترجمه محمدطاهر میرزا، به­کوشش غلام­رضا ورهرام، تهران: اطلاعات.

پولاک، یاکوب ادوارد (1361). سفرنامه پولاک: ایران و ایرانیان. ترجمه کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.

رایت، دنیس (1383). انگلیسیان در ایران. ترجمه غلامحسین صدری. تهران: اختران.

رحمانیان، داریوش و حاتمی، زهرا (1391). سحر و جادو، طلسم و تعویذ و دنیای زنان در عصر قاجار. جستارهای تاریخی، 3(2)، 27-44.

سرنا، کارلا (1363). مردم و دیدنی‌های ایران. ترجمه غلامرضا سمیعی. تهران: نشر نو.

شیخ نوری، محمد امیر (1384). تاریخ بیزانس. تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.

گیپ، همیلتون (1367). اسلام: بررسی تاریخی. ترجمه منوچهر امیری. انتشارات علمی و فرهنگی: تهران.

مالکوم، ناپیر (1394). خاطرات. ترجمه علی اکبر تشکری، تبریز: انتشارات بهاردخت.

مستوفی، عبدالله (1341). شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی قاجاریه. ج3. تهران: زوار.

ملکمیان، لینا (1397). کلیساهای ارامنه ایران. تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.

موسوی بجنوردی، محمد و افضلی قادی، فرحناز (1393). تأثیر تئوری مقتضیات زمان و مکان بر اهل ذمه با رویکردی بر نظر امام خمینی. پژوهشنامه متین، 16(62)، 21-49.

ویشارد، جان (1363). بیست سال در ایران. ترجمه علی پیرنیا. تهران: موسسه نوین.

Bird, Mary R. S., (1899). Persian Women and Their Creed. London: Curch Missionary Society, Salisbury Scoare E.C.

Richter, Don C., (2007). Mission trips that matter. upper room books.

Vermilye, Elizabet B., (1890). The life of Alexander duff. Volume 9 of Missionary annals, New York and Chicago: Fleming H. Revell.

 Rice, Clara C (1916). Mary Bird in Persia. London: Church Missionary Society, Salisbury Square, E.C.

Waterfield, Robin E., (1973). Christians in Persia. London: George Allen & Unwin.

Wilberforce, Samuel, (1837). Journal and Letters of the Rev. Henry Martyn. London: R. B. Seeley and W. Burnside.

Qurān Karīm.

Azad aramaki, Taqi, Abbas, Mahmud and Shaban Maryam (1400). Kūdak Muwḍūʻ-i Bihdāsht Wa Salāmat Dar Īrān: Taḥlīlī Tārīkhī Az Duwrān-i Qājār. Ḥuqūq-i Pizishkī, 15(65), 335-348.

Algar Hamed (1369). Dīn Wa Duwlat-i Īrān, Naqsh-i ʻAlimān Dar Duwriy-i Qājār. Translated by Abolqasam Serri, Tehran: Tūs.

Gibb, Hamilton (1367). Islām: Barrisīy-i Tārīkhī. Translated by Manouchehr Amiri, Tehran: Intishārāt-i ʻIlmī Wa Farhangī.

Olivier, Guillaume Antoine (1371). Safarnāmih. Translated by Mohammadtaher Mirza, Revised by Qulamreza Varham, Tehran: ʻIṭilāʻāt.

Polak, Jakob Eduard (1361). Safarnāmiy-i Pūlāk: Īrān Wa Īrānīyān. Translated by Keykavus Jahandari, Tehran: Khārazmī.

Rahmaniyan, Daryush and Hatami, Zahra (1391). Siḥr Wa Jādū, Ṭilism Wa Taʻwīdh Wa Dunyāy-i Zanān Dar ʻAṣr-i Qājār. Justārhāy-i Tārīkhī, 3(2), 27- 44.

Serena Carla (1363). Mardum Wa Dīdanīhāy-i Īrān. Translated by Ghulamreza Samiei. Tehran: Nashr-i Nuw.

Sheykhnuri, Mohammad Amir (1384). Tārīkh-i Bīzans. Tehran: Intishārāt-i Dānishgāh-i Payām-i Nūr.

Malcomim, Napier (1394). Khāṭirāt. Translated by Ali Akbar Tashakkuri, Tabriz: Intishārāt-i Bahārdukht.

Melkomian, Lina (1397). Kilīsāhāy-i Araminiy-i Īrān. Tehran: Dafter-i Pazhūhishhāy-i Farhangī.

Mostufi, Abdullah (1341). Sharh-i Zindigānīy-i Man Yā Tārīkh-i Ijtimāʻīy-i Qājārīyih. J3, Tehran: Zawar.

Mousavi Bojnourdi, Mohammad Wa Afzali Qadi, Farahnaz (1393). Taʾthīr-i Tiʾurīy-i Muqtaḍīyāt-i Zamān Wa Makān Bar Ahl-i Dhimih Bā Rūykardī Bar Naẓar-i Imām Khumiynī. Pazhūhishnāmiy-i Matīn, 16(62), 21-49.

Wishard, John (1363). Bīst Sāl Dar Īrān. Translated by Ali Pirniya, Tehran: Muʾasisiy-i Nuwīn.

Wriqht, Denis (1383). Ingilistān Dar Īrān. Translated by Ghulamhossein Sadri. Tehran: Akhtaran.