سیاست، تاریخ و ادبیات در قابوس نامه

محورهای موضوعی : تاریخ و تمدن اسلامی

مهدی فرهانی منفرد ^{1 *}

1 - ندارد

تاریخ دریافت : 1384/08/25 تاریخ پذیرش : 1385/01/20 تاریخ انتشار : 1385/06/01

کلید واژه: قابوس نامه, عنصرالمعالی, ادبیات فارسی, آداب حکومت داری,

چکیده مقاله :

همان گونه که در متون تاریخی فارسی می توان آثاری را یافت که دارای ارزشادبی در خور نگرشی است، در متون ادبی نیز، آثاری وجود دارد که نادیدهگرفتن وجه و صبغه تاریخی آ ن ها دشوار است . گذشته از آن خلق یک اثر ادبیخود رویدادی تاریخی است و برخی از آثار ادبی به شیوه های گوناگون با تاریخپیوند دارند . قابوس نامه امیر عنصرالمعالی از این دست آثار است . نویسند ۀ اثر ،خود یک حکومتگر است و به یکی از سلسله های حکومتی شناخته شدۀ تاریخایران تعلق دارد . کتاب، خود یک اندرزنامه است و مؤلف کوشیده با اثر خود بهفرزندش آداب مملکت داری بیاموزد . کتاب آیینه تمام نمای زندگی یک حکمرانسخن رفته و هم از آیین آیین و شرط پادشاهی است که در آن هم ازگفتارهای کتاب دربار ۀ آداب کارزار، آیین دبیری، آیین . خدمت کردن پادشاه و شرط وزارت و آیین و شرط سپهسالاری درصدد آموختن اخلاق سیاسی بهکسی است که پدرش با این کتاب کوشیده است وی را برای کشورداری آمادهکند. گذشته از این ها، آگاهی های تاریخی کتاب نیز در خور توجه است . نوشتارحاضر تلاشی است در بازکاوی ویژگی های تاریخی این اثر ادبی و می کوشدجایگاه این اثر را در پیوند میان دو وجه و صبغه آن یعنی تاریخ و ادبیات بازشناسد.

چکیده انگلیسی:

Likewise some persian historical texts have significant literary value, there are literary texts that is difficlt to be ignored their histiorical aspect. Besides this, creating a litrary work is a historic event and some of them have hisorical tiesin different ways. Kabusnama by Amr Unsur al-Ma ali is of the kind. The author himself was a ruler who belonged to one of well-known dynasties of Iran. This book in fact is a book of advice and its author try to teach his son the arts of governance. The book mirrors a rulers’ life perfectly and discusses either kingship manner and its condition or servicing a king. Books chapters on arts of battle and secretaryship, ministry manners and condition, are all in order to teach political ethics to one who is prepared by his father for governance. In addition, historical information of the book is noticeable. This article is to examine the historical features of this literary work and determine its status regarding its historical and literary aspects.