تحمل به تنش خشکی در ژنوتیپ های پیشرفته جو

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی و فیتوشیمی گیاهان دارویی و معطر

بهروز واعظی ¹ , نرگس رحمانی ²

1 - عضو هیات علمی و محقق غلات و گیاهان علوفه ای
2 - کارشناس آفات و بیماریهای گیاهی

تاریخ دریافت : 1394/12/12 تاریخ پذیرش : 1395/01/03 تاریخ انتشار : 1394/01/03

کلید واژه: تحمل", " تنش خشکی", " ژنوتیپ های جو,

چکیده مقاله :

بررسی حاضر شامل 18 لاین پیشرفته جو بود که در ایستگاه تحقیقات گچساران در مدت دو سال در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و چهار تکرار اجراء شد. در طی فصل زراعی یادداشت برداری از صفات مهم زراعی انجام و تجزیه آماری با نرم افزارهای SAS9.4، Genstat و GGbiplot صورت گرفت. تجزیه واریانس مرکب بر روی برخی صفات مهم انجام و مقایسه میانگین دانکن در سطح 1% انجام شد. تجزیه واریانس عملکرد دانه در شرایط تنش نشان داد که اثر سال و اثر متقابل سال × واریته در سطح احتمال کمتر از 1% معنی‌دار و اثر واریته معنی‌دار نبود. در شرایط مساعد تنها اثر سال معنی‌دار و سایر اثرات معنی‌دار نبودند. مقایسه میانگین عملکرد دانه به روش دانکن در سطح احتمال 1% نشان داد که ژنوتیپ شماره 13 با عملکرد دانه 483/4 تن در هکتار تحت شرایط تنش و با عملکرد دانه 814/5 تن در هکتار در شرایط بدون تنش در کلاس (A) قرار گرفت. بررسی شاخص های تحمل به تنش نشان داد که ژنوتیپ شماره 13 متحمل ترین زنوتیپ به شرایط تنش بود. تجزیه به مولفه های اصلی با دو مولفه در مجموع 2/98% از تغییرات بین داده را را توجیه کرد. مولفه اول همبستگی بالا و مثبتی با شاخص های تحمل متوسط بهر دهی، متوسط هامونیک، متوسط هندسی، شاخص عملکرد، شاخص پایداری عملکرد ، شاخص تحمل فرناندز، شاخص تحمل تغییر یافته برای شرایط تنش و بدون تنش و در نهایت شاخص مقاومت به تنش با عملکرد در شرایط تنش را نشان داد لذا این مولفه به عنوان مولفه تحمل به تنش نام گذاری شد مولفه دوم که تنها 8/1 درصد از تغییرات بین اعداد را توجیه و با شاخص های تحمل و شاخص حساسیت فیشر همبستگی بالایی را نشان داد به عنوان مولفه حساسیت نام گذاری گردید.

چکیده انگلیسی:

Present study was consisted on 18 advance barley genotypes which was investigated at Gachsaran Agricultural Research Station for two years with RCBD design with 4 replications. During growing year recording data form agronomic important characters. For statistical analysis was performed by software's such as SAS 9.4, Genstat and GGbiplot. Combine analysis of variance was done for grain yield and some agronomic characters at stress and non stress condition and grain yield mean comparisons was accomplished via Duncan at 1% probability level. Grain yield Combine analysis of variance at stress condition showed that year effect and year× variety interaction effect were significant at 1% probability level and variety effect not significant. But at non stress condition just year effect was significant and other effects not significant. Grain yield mean comparisons at 1% probability level indicated that L13 with 4.483 t/ha and 5.814 t/ha at stress and non stress condition was placed at the first class. Considering drought stress tolerant indices showed that L13 detected as the best tolerant genotype to stress condition. Principle components analysis results showed that just 2 components explained 98.2% of total diversity among data. The first components having high and positive correlation with grain yield at stress condition and stress indices such as mean productivity, harmonic mean, geometrical mean productivity, yield index, yield stability index, stress tolerance index, modified stress tolerance index in stress and non stress condition and finally drought index. For this reason the first component identified as the stress tolerant component. But the 2nd component just with justifying 1.8% of total variation having correlation with TOL index and stress susceptibility index identified as the sensitive component.