شناسایی عناصر و مولفه‌های تشکیل دهنده‌ی مدلهای ذهنی مدیران سازمان آموزش و پرورش ایران
محورهای موضوعی : آموزش و پرورشمحمد بلال حبشی 1 , جواد سلیمانپور 2 , میترا صدوقی 3
1 - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، گروه مدیریت آموزشی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن ، ایران
2 - استادیارعلوم تربیتی، گروه مدیریت آموزشی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران.
3 - استادیار علوم تربیتی، گروه مدیریت آموزشی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران
کلید واژه: مدل های ذهنی, سازمان آموزش و پرورش, مدیریت آموزشی,
چکیده مقاله :
هدف ازاین پژوهش، شناسایی عناصر و مؤلفه های تشکیل دهنده ی مدل های ذهنی مدیران سازمان آموزش و پرورش می باشد. روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری کلیه مدیران رسمی آموزش و پرورش ایران در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. نمونه گیری به روش تصادفی خوشه ای انجام گردید. براساس جدول مورگان از بین 97596 نفرمدیران ، تعداد430 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارگردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط متخصصان صاحب نظر (خبرگان) تایید شد. پایایی پرسشنامه با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ بالاتر از70/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی- تاییدی و ارائه مدل معادلات ساختاری در نرم افزار SPSS و PLS انجام شد. نتایج یافته ها نشان داد که مقدار معیار GOF برابر 767/0 بود و نشان از برازش کلی قوی مدل در این پژوهش دارد. ضریب همبستگی اسپیرمن بین ابعاد نشان داد که تمامی ابعاد با یکدیگر همبستگی مثبت و معنا داری دارند. همچنین با محاسبه ضریب مسیر، اولویت بندی عناصر تشکیل دهنده مدل های ذهنی مدیران در ابعاد ( شرایط علّی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها) ارا ئه شد. اولویت اول به ترتیب به برنامه ریزی، ارزش محوری، ترک تعصب، ارتقای سطح فنی و حرفه ای کارکنان و مشارکت پذیری داده شد. در نهایت الگوی مدل ذهنی مناسب سازمان آموزش و پرورش ایران طراحی و پیشنهاد گردید.
The aim of this research is to identify the constituent elements and components of the mental models of organization's managers of Education in Iran. Research method is descriptive being of surveying type. statistical universe consisted of the entire formal principals/managers of the Iranian Ministry of Education in academic year of 2021-2022. Sampling was conducted by random-cluster method. On the basis of Morgan table, out of 97596 individuals of Ministry of managers, 430 individuals were selected as sample. Analysis of data was carried out by use of factorial, exploratory and confirmatory analysis method as well as presentation of structural equations' model. Data collection tool was a made-by-researcher questionnaire. Facial, formal and content validity of the questionnaire was confirmed by expert and knowledgeable experts. Reliability of the questionnaire, through calculation of Cronbach's alpha coefficient, was obtained to be higher than 70%. Results of findings showed that the standard value of GOF was equal to 0.767, suggesting strong total fitness of the model in this research. Spearman's correlation coefficient among dimensions showed that all dimensions have a positive and significant correlation together. Also, by calculation of the path coefficient, prioritizing the constituent elements of principal's mental models was presented in dimensions of (causal, background and intervening conditions, strategies and consequence). The first priority was given to planning, value-basing, leaving model confirmation bias, promotion of technical and professional level of employees and participation acceptance. Finally, pattern of mental model being appropriate for the Iranian Ministry of Education organization was designed and suggested.
اربابیان، زهرا. خورشیدی، عباس. شهریاری، محمدرضا. شریفی، مانی.(1399).ارائه الگو ی مدیریت توانمند سازی برای مدیران مدارس متوسطه آموزش و پرورش، مشاوره شغلی و سازمانی، 12(2):2.
احسانی، وحید. واعظی، موسی. نجفی، سید محمد باقر. سهیلی، فرامرز. (1395). مقدمه ای بر تبیین جایگاه مفهوم اثربخشی در مدل ذهنی رایج در ایران در راستای بررسی علل کمتوجهی به اثربخشی پژوهشهای فرایندة کشور، سیاست نامه علم و فناوری، 6، (2): 5- 27.
اسکات، ریچارد.(1998).سازمانها سیستمهای حقوقی، حقیقی و باز، ترجمه محمدرضا بهرنگی- برنجی، چاپ چهارم، تهران: کمال تربیت.
ایمانی، جواد. باقری، مهدی. قورچیان، نادرقلی. جعفری، پریوش .(1396). بررسی مؤلفهها و شاخصهای اثربخشی مدارس برای ارائه مدل در راستای بهبود سیستم آموزش مدارس، فصلنامه پژوهشهای رهبری و مدیریت آموزشی، 4، (14) : 25- 61.
بازرگان ، عباس.( 1395). مقدمه ای بر روشهای تحقیق کمی - کیفی، تهران : نشر دیدار.
پورمیرزا، حمیدرضا. سجادی، سید خلیلالله.(1393). بررسی مدل ذهنی مدیران موفق بانک شهر، فصلنامه مدیریت، 14(1): 115- 140.
تدریس حسنی، معصومه. امیری، مقصود. رحمانسرشت، حسین. یوسفلی، امیر.(1401). بررسی نقش مدل های ذهنی بر عملکرد سازمانی مبتنی بر کارت امتیازی متوازن پایدار مورد مطالعه شعب بانک رفاه استان گیلان، تصمیم گیری و تحقیق در عملیات، 7 (1): 54-53.
جریحی، عبدالرحمان. نیلی، محمدرضا. نوروزی، داریوش. سعدی پور، اسماعیل.(1398).تدوین و اعتباریابی الگوی طراحی آموزشی مبتنی بر نظریه مدل ذهنی، روش ها و مدل های روان-شناختی، 10 (35): 67-47.
جوهچ، ماری.(1993). نظریه سازمان مدرن، نمادین-تفسیری و پست مدرن، ترجمه حسن دانایی فرد، چاپ یازدهم، تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
خلخالی، علی. (1394). تئوری مدیریت پیشرفته ( بازخوانی و بازسازی نقش رشته ها)، مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد، تنکابن.
رجبعلیبگلو، رضا. فتاحی، رحمت الله. پریرخ، مهر.(1394). توسعه و تکامل مفهوم مدل ذهنی دریافت نظامهای اطلاعاتی از نگاهی عام تا پیشبینی عملکرد، مجله مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 4 (4) 18- 1.
سلامی، تکتم. طاهریلاری، مسعود.(1395). عوامل موثر بر شکل گیری مدلهای ذهنی مدیران (مورد مطالعه شهرداری شهر مشهد)، همایش بینالمللی مدیریت نوین در افق.
سنگه ، پیتر.(1988). پنجمین فرمان خلق سازمان یادگیرنده، (ترجمه کمال هدایت و روشن مشاوره آموزش تحقیق، سازمان مدیریت صنعتی)، چاپ سیزدهم، انتشارات تهران.
عباسی دومشهری، زهرا. (1397). مدیریت مدلهای ذهنی در فرایند تغییر سازمانی، کنفرانس بین المللی مدیریت و توسعه پایدار، تهران: ایران.
عدلی، فریبا. مطلبی ورکانی، ابوطالب .(1397). درک مدیران مدارس از ماهیت و کارکرد تخصصی و حرفه ای خود، مدیریت مدرسه، 6 (2): 29.
علیمحمدی، غلامعلی. جباری، نگین. نیازآذری، کیومرث.(1398). توانمندسازی حرفه ای معلمان در چشم انداز آینده و ارائه مدل، فصلنامه نوآوریهای آموزشی، 18، (69): 7 .
کرس ول، جان دبلیو.(2009). طرح پژوهشهای رویکردهای کمی- کیفی، ترکیبی، ترجمه علیرضا کیامنش و مریم دانایی توس، جهاد دانشگاهی واحد علامه طباطبایی.
گلابیان مقدم، مرضیه.(1397). مدلهای ذهنی در نظام اطلاعاتی، نشریه الکترونیکی تسمه، 10، (41-40 ): 46.
محبزادگان، یوسف. پرداختچی، محمد حسن. قهرمانی، محمد. فراستخواه، مقصود.(1392). تدوین الگویی برای بالندگی اعضای هیئت علمی با رویکرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 16 (4): 25- 1.
موسوی، سید نجم الدین. سپهوند، رضا. باقرزاده، راضیه.(1399). شناسایی الگوهای ذهنی مدیران درخصوص بهزیستی ذهنی منابع انسانی سازمان ها با کاربست روش کیو Q، رفاه اجتماعی، 20 (78):46-9.
Brant, D, S, & udenl. (2003). insight int to mental modelse of novice internet seatcher, Communtations of Acm, 46 (47): 133-136.
Creswell, J.w. (2012). educathinal research: planning, condacting and evaluating quantitative and qualilitive research,4th edition boston: pearson publication.
Gary, M. S., & Wood, R. E. (2008). Mental Models, Decision Rules, Strategies and performance Heterogeneity, Atlanta Competitive Advantage Conference paper.
Gray. Shayne, Wood. Rabert. (2011). Mental models, Decision Rules, and performance heterogenetiy, Strategic Manegment Journal,32:569-594.
Jacobe, clausd.; Heracleous, loizos Th.; Ansewers for questions to come: reflective dialogue as and enabler of strategic innovations, journal of organizational change management, 18 (4): 338-352.
Juarez, R. & Gonzalez, V. M. (2013). Mental models, performance and usability of a complex interactive system: The case of Twitter. In Computer Science (ENC), Mexican International Conferenc.
Li, P. (2007). mental models of a wed search engine: An exploratory study, (unpublished dissertation), a MCGill university.
Morgan, D. L. (1997). Focus Groups as Qualitative Research, Newbury Park, CA: sage.
Payne, S. J. (2005). Mental models in Human-Computer Interaction. In Human–Computer Interaction handbook: fundamentals, evolving technologies, and emerging applications, Edited by A. Sears & J. A. Jacko. Newyork: Taylor & Francis.
Senge, p. (1992). Mental models: Putting strategies Deas in to practice, Planning Review, 20 (2): 90-97.
Simoni, J. (2022). Education leaders and their time: A grounded theory study of the mental of secondary school principals in Western New York State secondary school, Fisher Digital Publications, 25:1-4.
Toikka, T, Tarnanen, M. (2022). Understanding teacher’s mental models of collaboration to enhance the learning community, Taylor and Francis Group, 12: 1-20.
Young.india. (2008). mental models: aligning design strategy whit human behavior, New york: Rosenfeld media.
Zhang, X. (1998). Assessment of the Effects of User Characteristics on Mental Models of Information Retrieval Systems, Journal of American Society for Information Science & Technology, 52(6): 445-459.
Zhang, Y. (2009). Dimensions and elements of people`s mental models of an informationrich Web space, Journal of the American Society for Information Science and Technology, 61(11): 6-22.
_||_