بررسی تجربی مدل قیمت‌گذاری بلک شولز در معاملات اختیار خرید بورس اوراق بهادار تهران

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

کورش نصیری ¹ (گروه مدیریت مالی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران)
غلامرضا عسکرزاده ² (گروه مدیریت مالی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد ،ایران)

تاریخ دریافت : 1402/07/07 تاریخ پذیرش : 1402/09/10 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: اختیارات خرید, ضریب خطا, واژه‌های کلیدی: بلک شولز, یو-تیل. طبقه بندی JEL : G12,

چکیده مقاله :

چکیدهبا پیشرفت روزافزون بازارهای مالی زندگی انسان به صورت مستقیم و غیرمستقیم متاثر از بازارهای مالی گشته است. بازارهای مالی هر کشور نشان دهنده پویایی نهادها و ابزارهای مالی آن کشور است. در بازارهای مالی کشورهای پیشرفته ابزارهای مالی به صورت گسترده و مداوم در حال تغییر و بهبود بوده اند تا به حداکثر کارایی خود برسند و از طرفی ریسک سرمایه گذاری خود را به حداقل برسانند. بدین جهت ابزارهای نوینی جهت پوشش ریسک معاملات در بازارهای مالی پدید آمدند. اختیار معامله یکی از این ابزارها است که قیمت آن مانند سایر ابزارهای مالی تابع عرضه و تقاضا برای آن است. اما در این بازار مدل های قیمت گذاری برای این ابزار وجود دارد که مهم ترین و پرکاربردترین آن ها مدل قیمت گذاری بلک شولز است. که به صورت گسترده در بین معامله گران این ابزار برای مظنه یابی مورد استفاده قرار می گیرد. هدف این پژوهش سنجش کارایی مدل قیمت گذاری بلک شولز در بازار معاملات اختیار خرید در بورس اوراق بهادار تهران می باشد که داده‌های مورد استفاده آن شامل کلیه قراردادهای منتشر شده اختیارمعامله خرید در بورس اوراق بهادار تهران (شامل 1315 قرارداد منتشر شده در بازار در 26 نماد دارایی پایه در 10 صنعت مختلف و 25760 روز معاملاتی) در یک دوره زمانی 5 ساله طی سال‌های 1395 تا سال 1400 است و درطی این مسیر جهت تحلیل داده ها از شاخص های ضرایب خطا و یو-تیل بهره گرفته شده است .نتایج پژوهش حاکی از آن است که قیمت های پیشنهادی مدل بلک شولز بالاتر از قیمت اختیارهای خرید قیمت گذاری شده است. ضمن آنکه مقدار درصد انحرافات و یو-تیل(U-theil) در اختیارهای خرید درسود ITM)) کمتر از اختیار های خرید درزیان OTM)) می باشد بنابراین کارایی قیمت گذاری مدل بلک شولز برای قیمت گذاری اختیار های خرید ITM بیشتر از قیمت اختیارهای خرید OTM است. علاوه بر آن ، میزان انحراف قیمت های پیشنهادی مدل بلک شولز و قیمت های معاملات در طی زمان در بورس اوراق بهادار تهران کمتر شده است

چکیده انگلیسی:

AbstractWith the increasing progress of financial markets, human life has been directly and indirectly affected by financial markets. The financial markets of each country show the dynamics of financial institutions and instruments of that country. In the financial markets of advanced countries, financial instruments have been widely and continuously changing and improving in order to reach their maximum efficiency and on the other hand to minimize their investment risk. Therefore, new tools to cover the risk of transactions in the financial markets emerged. Trading option is one of these instruments whose price is subject to supply and demand like other financial instruments. But in this market, there are pricing models for this tool, the most important and widely used of which is the Black-Scholes pricing model. which is widely used among the traders of this tool for quoting. The purpose of this research is to measure the effectiveness of the Black-Scholes pricing model in the call option trading market in the Tehran Stock Exchange, the data used for which includes all published call option contracts in the Tehran Stock Exchange (including 1315 contracts published in the market in 26 basic asset symbols in 10 different industries and 25,760 trading days) in a 5-year period from 1395 to 1400, and during this path, error coefficients and U-tail indices were used to analyze the data. Results Research indicates that the suggested prices of the Black-Scholes model are priced higher than the price of call options. In addition, the percentage of deviations and U-theil in ITM profit call options is lower than that of OTM call options, so the pricing efficiency of the Black-Scholes model for the pricing of ITM call options It is more than the price of OTM call options. In addition, the amount of deviation of the suggested prices of the Black-Scholes model and transaction prices has decreased over time in the Tehran Stock Exchange.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• امیری، م.، و میرزاپورباباجان، ا.، و اکبری مقدم، ب. (1397). بررسی استراتژی سرمایه گذاری در قراردادهای اختیارمعامله با روش قیمت گذاری بلک-شولز (مطالعه موردی: قراردادهای اختیار معامله سکه طلا در بورس کالای ایران). دانش مالی تحلیل اوراق بهادار (مطالعات مالی), 11(40 ), 47-63.


• بیدگلی, دکتر غلامرضا اسلامی, اردکانی, حسین سرافراز. (1375). تئوری قیمت گذاری اختیار معامله. نشریه تحقیقات مالی، 5971 ، مقاله 8 دوره 9 ، شماره 2، ص- .571 528


• پور حیدری، امید . (1378). "الگوی قیمت گذاری برگه های اختیار معامله"، تحقیقات مالی، بهار 5978 ، مقاله. 1، دوره 2، شماره 2


• دلاوری ، مجید و روشنی بروجنی، نفیسه. . (1391) بررسی عوامل مؤثر بر تغییر پذیری قیمت های آتی سکه طلا. اقتصاد مالی, 6(19), 29-58.


• قاسمی، فاطمه، رنجبر فلاح ، محمدرضا،ابوالحسنی، اصغر، موسویان ، سید عباس، ندری،کامران. (1393) "ارائه مدل قیمت گذاری قرارداد اختیارخرید در مالی اسلامی"، فصلنامه مطالعات اقتصادی، 5939 ، مقاله 1 دوره 7، شماره 59 ، ص- .515 525


• نبوی چاشمی، سید علی. ، عبدالهی، فرهاد. (1393) . ، "بررسی و مقایسه ی سود اختیار معاملات آسیایی،اروپایی و آمریکایی سهام در بورس اوراق بهادار تهران" بهار 1397 ،دوره، 9شماره 34از صفحه 359تا صفحه 380


• - کیمیاگری علی محمد، آفریده ثانی، احسان. (1387). "ارائه یک روش تلفیقی جهت قیمت گذاری اختیار معامله مبتنی بر دو مدل بلک شولز و درخت دوتایی مطالعه موردی بازار بورس سهام ایران"، فصلنامه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت


• طهماسبی, نرگس, بهرادمهر, نفیسه. (1400). قیمت گذاری قرارداد اختیار معامله سکه طلا در بازار بورس کالای ایران: رویکرد بلک شولز و برابری خرید و فروش. اقتصاد مالی


• میرزایی بادیزی, وحید, بهرادمهر, نفیسه. (1398). بررسی صرف ریسک واریانس در بازار قراردادهای اختیار سکه ایران. اقتصاد مالی, 13(46), 145-160.


• هال، جان. "مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک" ،صالح آبادی ، علی، سیاح ، سجاد، گروه رایانه تدبیر. پرداز، 5982

• Bachelier, Louis. "Theorie de la Speculation". PhD dissertation, l 'Ecole Normale Superieure, 1900. (English translation in Paul Cootner, ed., The Random Character of Stock Market Prices. MIT Press, 1964, pp.17-78.)


• Bernstein, Peter. Capital Ideas: The Improbable Origins of Modern Wall Street. The Free Press, 1992. Black, Fischer and Scholes, "The Pricing of Options and Corporate Liabilities." Journal of Political Economy, May- June 1973, 81(3), pp. 673-59.


• Boness, James. "Elements of a Theory of Stock-Option Value." Journal of Political Economy, April 1964, 72(2), pp.163-175.


• Harris, David, "A Method of Pricing European Style Equity Options" Graduate Theses, Dissertations, (2014).


• Jordan J V, and Seale, W E “Transaction Data Tests of Minimum Prices and Put Call Parity forTreasury Bond Future Options”, Advances in Futures and Options Research, (1986), Vol. 1, pp 63-87.


• Ingersoll, Jonathan. "Option Pricing Theory", in: Eatwell and Millgate, eds., The New Palgrave - Finance. The Macmillan Press, 1989, pp. 199-212.


• K P Rinalini “Effectiveness of the Black-Scholes Model for Pricing Options in Indian Option Market”, The ICFAI Journal of Derivatives Market, (2006),  PP 6-19.


• MacBeth, James and Merville, Larry. "An Empirical Examination of the BlackScholes Call Option Pricing Model." Journal of Finance, December 1979, 34(5), pp.1173-1186.


• Blattberg, R. C., & Gonedes, N. J. "A Comparison of the Stable and Student Distributions as Statistical Models for Stock Prices":The Journal of Business, (1977), 50 (1), 78-79


• Rubinstein M “Non-parametric Test of Alternative Option Pricing Models Using all Reported Trade and quotes on the 30 Most Active CBOE Option Classes from August 23, 1976 Through August 31, 1978”, Journal of Finance, Vol. 40, N0. 2, pp 445-480.


• Smith, Clifford. "Option Pricing: A Review." Journal of Financial Economics, January-March 1976, 3(1-2), pp. 3-51.


• Sprenkle, Case. "Warrant Prices as Indicators of Expectations and Preferences", in:Paul Cootner, ed., The Random Character of Stock Market Prices. MIT Press, 1964,pp. 412-474