بررسی تطبیقی کاربرد رنگ در اشعار نزار قبانی و سهراب سپهری

محورهای موضوعی : شعر

عبدالرزاق رحمانی ¹ , احمدنور وحیدی ²

1 - استادیار مرکز مطالعات و تحقیقات هرمز- دانشگاه هرمزگان
2 - استادیار زبان و ادبیات فارسی مجتمع آموزش عالی سراوان

تاریخ دریافت : 1397/06/08 تاریخ پذیرش : 1397/06/08 تاریخ انتشار : 1397/05/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

رنگ‌ها در زندگی بشر تأثیرات بسزایی دارند. به همین جهت در حوزه‌های مختلفی چون شیمی، فیزیک، روان‌شناسی، هنر و شعر مورد مطالعه قرار می‌گیرند. در این میان هنرمند و شاعر به جنبه‌های زیباشناسانه رنگ توجه دارند. شاعران با قدرت خلاق خود می‌توانند به وسیله رنگ‌ها مفاهیم مختلفی چون غم و اندوه، شادمانی، یأس و ناامیدی، دنیای آرمانی و ... را برای مخاطب خود تصویر کنند. از طرف دیگر با بررسی رنگ‌ها و شیوه‌های مختلف بیان این رنگ‌ها توسط شاعر، می‌توان شخصیت اجتماعی، اخلاقی و روانی وی را تا حدودی به دست آوریم؛ هر دو شاعر گاهی اوقات رنگ‌ها را با همان اسم اصیل خود به کار می‌برند و گاهی نیز با مفاهیم نزدیک بدان رنگ، مقصود خود را بیان می‌کنند. در این مقاله با نگاهی تطبیقی به دو شاعر معاصر ایران و عرب یعنی سهراب سپهری و نزار قبانی به شیوه کتابخانه‌ای و توصیفی میزان تأثیرپذیری این دو شاعر از رنگ‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

Colors play important roles in human's lives. That's why they are studied in various sciences such as physics, chemistry, psychology, arts and poetries. The artists and poets pay special attention to the aesthetical aspect of colors. The poets can depict different concepts such as sadness and sorrow, happiness, hopelessness and desperateness, ideal world, .… by color for their addressees. On the other hand the social, moral and psychological characters could somehow be recognized by studying colors and the different methods of expressing them. Both poets sometimes call the colors with their original names and sometimes by applying similar and close concepts. The present paper studies two contemporary poets –Sohrab Sepehri and Nizar Qabbani's – poetries in librarian method about their affection of colors.

منابع و مأخذ:

اسوار، موسی. 1383ش، تا سبز شوم از عشق(شعرهای عاشقانه و نثر نزار قبانی)، تهران: سخن.

ایتن، یوهانس. 1367ش، عناصر رنگ، ترجمه دکتر حسن ملجائی، تهران: انتشارات پارت.

بوا، بن. 1376ش، زیبایی نور، ترجمه پرویز قوامی، تهران: انتشارات سروش.

جلالی، میترا. 1383ش، رمز‌گشایی اشعار سهراب سپهری، همدان: انتشارات نور علم.

حسینی، صالح. 1379ش، نیلوفر خاموش(نظری به شعر سهراب سپهری)، چاپ پنجم، تهران: انتشارات نیلوفر.

سپهری، سهراب. 1370ش، اتاق آبی، چاپ دوم، تهران: انتشارات سروش.

سپهری، سهراب. 1388ش، هشت‌ کتاب، چاپ هشتم در قطع جیبی کوچک، تهران: انتشارات طهوری.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1388ش، صور خیال در شعر فارسی، تهران: انتشارات آگاه.

شمیسا، سیروس. 1382ش، نگاهی به سپهری، چاپ هشتم، تهران: صدای معاصر.

عابدی، کامیار. 1376ش، از مصاحبت آفتاب، چاپ سوم، تهران: نشر ثالث.

علی اکبر زاده، مهدی. 1378ش، رنگ و تربیت، چاپ دوم، تهران: انتشارات میشا.

قبانی، نزار. 1997م، الاَعمال الشعریة الکاملة، طبعة 2، بیروت- لبنان: منشورات نزار قبانی.

قبانی، نزار. بی‌تا، داستان من و شعر، ترجمه دکتر غلامحسین یوسفی و دکتر یوسف حسین بکار، تهران: انتشارات توس.

کارکیا، فرزانه. 1375ش، رنگ، بهره‌وری و نوآوری، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.

لوشر، ماکس. 1380ش، روان‌شناسی رنگ‌ها، ترجمه ویدا ابی زاده، چاپ شانزدهم، تهران: انتشارات درسا.

 

مقالات

حسن لی،کاووس و مصطفی صدیقی. 1382ش، «تحلیل رنگ در سروده‌های سهراب سپهری»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دوره جدید، شماره13، صص 61- 103.

مهدی ممتحن؛ نسرین دفترچی و علی اصغر شهناز خضرلو. بهار 1390، «نگاهی تطبیقی به تصویر شب از نگاه ادوارد یونگ و آلفرد دو موسه»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، دوره 5، شماره 17، صص 135-148.

نیکوبخت، ناصر و سیدعلی قاسم زاده. 1382ش، «روان‌شناسی رنگ در اشعار سهراب سپهری»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی، شماره 2، صص 145- 156.

نیکوبخت، ناصر و سیدعلی قاسم زاده. 1384ش، «زمینه‌های نمادین رنگ در شعر معاصر»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دوره جدید شماره 18، صص 209- 237.

 

Aswar, Mousa(1383): ta sabz shawam az eshgh(sherhaye asheghane wa nasre nazar ghabbani), Tehran, sokhan.

Eten, Yohans(1367): anasere rang, tarjome dr hasan maljaee, Tehran, enteshrat part.

Bowa, Ben(1376): zibaiiye noor,tarjome parviz ghavami, Tehran, entesharat soroush.

Jalali, Mitra(1383): ramzgoshaii ashare sohrab sepehri,Hamadan, entesharat noore elm.

Hosseiny, Saleh(1379): niloofare khamoosh(negahi be shere sohrab sepehri), chap panjom, Tehran, entesharat niloofar.

Sepehri, Sohrab(1388): hasht ketab.chap hashtom.tehran, entesharat tahoori.

Sepehri, Sohrab(1370): otaghe abi, chap dowwom,Tehran, entesharat soroosh.

Shafiee Kadkani, Mohammadreza(1388): soware khial dar shere farsi. Tehran, entesharat agah.

Shamisa, Sirous(1382): negahi be sepehri, chap hashtom, Tehran,sedsey moaser.

Abedi, Kamyar(1376): az mosahebat aftab, chap sewwom, Tehran, nashr sales.

Aliakbarzade, Mehdi(1378): rang wa tarbiat,chap dowwom,Tehran, entesharat misha.

Ghabbani, Nazar(bi ta): dastan man as eye,tarjome dr gholamhossein yosefi as e yosef  hossein bakkar.

Ghabbani, Nazar(1997): alaamal alsheria alkamela, chap dowwom,bairout, lobnan, manshoorat nazar ghabbani.

Karkia, Farzaneh(1375): rang, bahre vary as ey avari,chap awwal, entesharat daneshgah Tehran.

Losher, Max(1380): ravanshenasi rang ha, tarjome vida ebi zadeh,chap shanzdahom, Tehran, entesharat dorsa.

 

Articles

Hasanli, Kawoos wa mostafa seddeghi(1382): tahlil rang dar soroodehaye sohrab sepehri, nashriey daneshkade adabiat wa oloome ensani daneshghah shahid bahonar kerman,dowre jaded, shomare13. Safhe 61 ta 103.

Nikoobakht, Naser as eyed ali ghasemzade(1384): zaminehaye namadin rang dar shere moaser, nashriey daneshkade adabiat wa oloome ensani daneshghah shahid bahonar kerman, dowre jaded, shomare18. Safhe 209 ta 237.

Nikoobakht, Naser as eyed ali ghasemzade(1382): rawanshenasi rang dar ashare sohrab sepehri, faslname pezhohesh haye adabi, shomare 2, safhe145 ta 156.