بررسی مضامین مقاومت در رمان «قناع بلون السماء» بر اساس نظریه پسااستعماری «ادوارد سعید»
محورهای موضوعی : شعر
مرضیه زارع زردینی
1
*
,
بهادر بوعذار
2
1 - عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور
کلید واژه: ادبيات مقاومت فلسطين, رمان قناع بلون السماء, نظریه پسااستعماری ادوارد سعيد,
چکیده مقاله :
رمان «قناع بلون السماء» نگاشته نويسنده فلسطيني «باسم خندقجي» (1983) نمونهای برجسته از ادبیات مقاومت سرزمين فلسطین، به موضوعاتی همچون استعمار، هویت و مبارزه با اشغالگری میپردازد. پژوهش حاضر به روش تصیفی- تحلیلی مضامین پایداری این رمان را بر اساس نظریه اندیشمند و نظریه پرداز فلسطینی «ادوارد سعید» (1935- 2003 ) بهویژه مفاهیم گفتمان قدرت، شرقشناسی و مقاومت فرهنگی، واکاوي کند، نتایج پژوهش نشان میدهد نويسنده با بهرهگیری از تکنیکهای روایی نوین همچون شخصیتپردازی، گفتوگوهای درونی، ساختارهاي چندلايه داستاني و پایانی باز، توانسته مفاهیمی همچون مقاومت در برابر استعمار، امیدبخشی به جامعه و بازپسگیری هویت تحریفشده را در قالبی هنری و تأثیرگزار ارائه دهد. خندقجی با بهکارگیری تکنیکهای ادبی و استفاده از نمادها و استعارههای عمیق، به شکلی هنرمندانه روايتي خلق ميکند که فراتر از یک اثر ادبی معمولی، بهعنوان یک بیانیه فرهنگی و سیاسی در برابر گفتمان استعماری عمل میکند. اين رمان نه تنها بازتابدهنده تاریخ پرفراز و نشیب فلسطین بوده، بلکه پاسخی کوبنده و دقيق به تلاشهای اشغالگران برای تحریف تاریخ و هویت این ملت است.
The land of Palestine, which has long suffered from war, occupation, and the distortion of its historical identity, is considered one of the primary sources of resistance literature. "Qana'a Be lone Al-Samaa," written by the Palestinian author Basem Khandaqji, serves as a prominent example of this resistance literature, addressing themes such as colonialism, identity, and the struggle against occupation. This study aims to analyze the elements of resilience in this novel within the framework of Edward Said's theory, particularly focusing on the concepts of power discourse, Orientalism, and cultural resistance. The research explores the narrative techniques and resilience themes in the novel, considering the impact of Khandaqji's lived experience, including his imprisonment in Israeli prisons, on the themes and narrative approaches of the text. The relationship between the author's life, colonial discourses, and the representation of Palestinian identity is examined through a descriptive-analytical method. The results indicate that the author, utilizing modern narrative techniques such as character development, inner dialogues, multi-layered story structures, and an open-ended conclusion, effectively presents resilience concepts such as resistance to colonialism, societal hope, and the reclamation of a distorted identity in an artistic and impactful manner. By employing literary techniques and deep symbolism and metaphors, Khandaqji creates a narrative that, beyond being a mere literary work, acts as a cultural and political statement against colonial discourse.
1- برتنز، یوهانس ویلیام. (۱۳۸۲)، نظریه ادبی. ترجمه فرزان سجودی، چاپ اول، تهران: انتشارات آهنگ دیگر.#
2- خندقجی، باسم. (2023). قناع بلون السماء. بیروت: دار الآداب.#
3- رضايي، اعظم و فاضل اسدي امجد. (1401)، «بررسي ديدگاه هومي بابا و ادوارد سعيد درباره هويت «در هم آميخته» مهاجر و امکان مقاومت و عامليت انساني، فصلنامه پژوهش ادبيات معاصر جهان»، دوره 27، شماره اول، بهار و تابستان 1401، صص 274 – 300.#
4- سعید ادوارد. (2009)، الثقافة و المقاومة. ترجمه علاء الدین ابوزینه، بيروت: دار الآداب.#
5- سعید، ادوارد. (1380)، نقش روشنفکر. ترجمه حمید عضدانلو، تهران: نشر نی.#
6- سه زر، آمه. (1352)، گفتاری در باب استعمار. ترجمه: منوچهر هزار خانی، تهران: انتشارات نگاه.#
7- سيدمن، استيون. (1386)، كشاكش آرا در جامعه شناسي. ترجمة هادي جليلي، تهران: نشر ني.#
8- شاهمیری، آزاده. (1389)، نظریه و نقد پسااستعماری. تهران: نشر علم.#
9- عالم، عبد الرحمان و فرامرز ميرزازاده. (1389)، «روشنفکري و تعهد: مروري بر آثار و افکار ادوارد سعيد». فصلنامه ياست، دوره چهل، شماره 1، بهار 1389، صص 159 – 175.#
10- عبد الغنی، عبد اله محمد کامل. (2024)، «التقاطب المکانی و الهویة فی روایة قناع بلون السماء لباسم خندقجی». مجله اللغویات و الثقافات المقارنة، جلد شانزهم، شماره 2، یولیو 2024 م، صص 476 – 537.#
11- محرمی، ایوب. (1383)، «ادوارد سعيد؛ از نقد ادبي تا مسئله فلسطين، فصلنامه فلسفي و ادبي آفاق اشراق». پاییز 1383، سال اول، شماره 141- 162.#
12- مقدادی، بهرام. (1388)، «ادوارد سعید و استعمار». مجله هنر، شماره 80، تابستان 1388، صص 22 – 46.#
13- میلنر، آندرو و جف براویت. (1385)، درآمدی بر نظریه ی فرهنگی معاصر. ترجمه: جمال محمدی، تهران: نشر ققنوس.#