بررسی ساختواژی افعال گویش کورده‌ای (لار) از دیدگاه رده شناسی

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات مناطق مرکزی (اصفهان، فارس، تهران، سمنان و غیره))

رها زارعی فرد ¹ , عاطفه کارکن ²

1 - استادیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه جهرم
2 - دانش آموختۀ زبان‌شناسی دانشگاه جهرم

تاریخ دریافت : 1395/05/22 تاریخ پذیرش : 1396/04/11 تاریخ انتشار : 1396/09/01

کلید واژه: زبان لاری, گویش کورده‌ای, شناسه‌ها, افعال معین, صرف افعال,

چکیده مقاله :

در این مقاله به بررسی ساخت واژی افعال گویش کورده ای از دیدگاه رده‌شناسی پرداخته شده است. هدف از این پژوهش، بررسی ردۀ صرفی افعال گویش کورده‌ای است. بدین منظور فعل در زمان های گذشته، حال و آینده در گویش کورده ای صرف می‌شود که تفاوت هایی از جمله تفاوت آوایی با لارستانی دارد. داده ها که شامل افعال این گویش است با استفاده از روش کتابخانه ای و هم‌چنین از طریق مصاحبه با افراد مسن و نیز شمّ زبانی نگارنده جمع آوری شده است. در این مقاله، مصدرها و اجزای پیشین تغییردهندۀ فعل در گویش کورده‌ای و افعال معین در این گویش معرفی شده و سپس صرف افعال در زمان‌ها و وجوه مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. در بررسی های انجام شده این نتیجه حاصل شده است که این افعال از نظر طبقۀ صرفی به دسته زبان‌های ترکیبی - پیوندی تعلّق دارند. در گویش کورده ای از دو نوع شناسۀ خاص فاعلی و مفعولی برای صرف فعل‌های ماضی در زمان های مختلف استفاده شده است و افعال معین هم با تغییرات واجی که به همراه افعال اصلی می‌آید، در صرف کاملاً تغییر شکل می‌دهند.

چکیده انگلیسی:

This study aims at investigating verbs in Kordeei dialect. The verbs have conjugated in present, past and future time which was at least different from Larestani in phonetic forms. The data collected by interviewing with old people, studying relevant books and papers and author's intuition. The infinitives and auxiliary verbs are investigated. The data conjugated in present, past and future time. It is concluded that there are special subjective and objective morphemes in conjugating with past time in different situations. The auxiliaries, also, have different phonetic changes when it is conjugated with main verbs.

منابع و مأخذ:

کتاب­ها

- اشمیت، رودیگر، (1393)، راهنمای زبان­ های ایرانی، تهران : ققنوس.

-   خنجی، لطف علی، (1378)، گویش خنجی بر مبنای دستور زبان لارستانی، شیراز : دانشنامۀ فارس.

-  دبیر مقدم، محمد، (1392)، رده­ شناسی زبان­های ایران، تهران : سمت.

-  مورخ لاری، سید علاءالدین، (1371)، تاریخ لارستان، به تصحیح محمد باقر وثوقی، شیراز: راهگشا.

- وثوقی، محمد باقر، (1369)، لار شهری به رنگ خاک، تهران : کلمه.

 

مقالات

-  کلباسی، ایران ، (1367)، «دستگاه فعل در گویش لاری»، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد، س21 ، ش1 ، ص 198- 168 .

-  ــــــــــــــــــ ،(1380)،«دستور زبان لارستانی»، مجله کتابداری، آرشیو و نسخه پژوهی . ش44، ص 62- 65 .

- ـــــــــــــــــ، (1376)، «دو بیتی‌های لاری از مهجور شاعر لارستانی». مجله ادبیات و زبان‌ها . ش21، ص 54- 57 .

-  کلباسی، ایران و قنادی، رویا (1386)، «ساختمان فعل در گویش جرقویه از دیدگاه‌رده‌شناسی»، مجله زبان و زبانشناسی، ش6 ، ص 127- 103 .

پایان نامه ­ها

-  سمیعی، رحمت‌الله،(1371)، بررسی گویش لاری، پایان ­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.

-  کامیاب، خواجه نظام‌الدین،(1370)، واژه‌نامه ریشه‌شناسانه گویش لاری، پایان ­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.