فرایندهای واجی در گویش بادرودی -اریسمانی

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات مناطق مرکزی (اصفهان، فارس، تهران، سمنان و غیره))

علیرضا غلامی بادی ¹ (دکترای زبان و ادبیات فارسی)
محمدرضا معصومی ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.)

تاریخ دریافت : 1395/07/17 تاریخ پذیرش : 1395/11/26 تاریخ انتشار : 1396/11/01

کلید واژه: قلب, ادغام, ابدال, کاهش, افزایش, گویش اریسمانی,

چکیده مقاله :

گویش بادرودی- اریسمانی یکی از گویش‌های مرکزی ایران است که در گمنامی و غربت به سر برده و به حیات خود ادامه می‌دهد. این گویش آن چنان از نگاه پژوهشگران پنهان مانده، که کمتر کسی آن را شناخته و راجع به آن تحقیقات علمی انجام داده است اما مطالعات میدانی و نگاهی هر چند گذرا حکایت از آن دارد که فرآیند واجی در این گویش از اهمیّت خاصی برخوردار بوده و یکی از شاخصه‌های ممتاز آن به شمار می‌رود. گویشوران این گویش، واژ‌ه‌های دخیل را کمتر به صورت اصلی پذیرفته‌اند بلکه با تغییر برخی از واج‌ها یا حذف و افزایش آن‌ها واژه‌ای بر آن مبنا ساخته و به کار برده‌اند. با توجه به این ‌که با تغییر هر یک از مصوّت‌ها و صامت‌ها، واژه‌ای جدید به موازات زبان فارسی معیار خلق می‌شود که می‌تواند بر غنای زبان و ادب فارسی و شیوۀ واژه‌سازی بیفزاید؛ بررسی فرایندهای واجی گویش بادرودی- اریسمانی نیز زوایای پنهان این گویش را آشکار کرده و رابطۀ تنگاتنگ آن با زبان فارسی معیار را مشخص خواهد نمود.

چکیده انگلیسی:

The Badroud and Arisman's dialect is the one of the original dialect in the central part of Iran. Although it has lived in the obscurity, its literary life continues. This dialect is far from the researchers' perspectives and there is no scientific study over it. Thus, few people hardly know of it. But field studies suggested that the phonological process is very important in this dialect. It is one of the most distinctive characteristics of it, by changing any vowel and consonant it can enrich the language and develop vocabulary-building techniques. This dialect doesn't adopt the original form of the foreign words more or less than the others. So, the phonemes will be changed, removed, or added to the words. However, considering of the phonological process can show its hidden aspects and will define its close relation with the standard Persian language. Thus, the author has analyzed this subject for its novelty and importance. 

منابع و مأخذ:

منابع

کتاب‌ها

1- ابراهیمی، قربانعلی و عظیم پور اردستانی، علیرضا،(1390)،  واژه نامۀ گویش اردستان، اصفهان، نشر فردا .

2- باقری، مهری، (1377)،تاریخ زبان فارسی، تهران، نشر قطره.

3- برومند سعید، جواد،(1363)،  دگرگونی های واژگان در زبان فارسی، تهران، انتشارات توس .

4- حق‌شناس، علی محمد، (1393)، آوا شناسی[فونتیک]، چاپ پانزدهم، تهران، آگاه.

5- رضایی باغ‌بیدی، حسن، (1380)، معرفی زبان‌ها و گویش‌های ایران، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.

6- زرگری، رحمت الله،(1388) ، تاریخ ، فرهنگ و هنر جوشقان قالی، آبادان، نشر پرسش، چاپ اول.

7- عمرانی ، غلامرضا و دیگران ،(1382)، زبان فارسی(1)، چاپ دوم، تهران، شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران.

8- کلباسی، ایران، (۱۳۷٠)، فارسی اصفهانی، چاپ اول، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

9- مظفری، نسرین،(1390)، واژگان متروک زبان فارسی (تا قرن پنجم هجری به استثنای شاهنامه)، چاپ اول،تهران، انتشارات شلاک.

10- نقدی بادی، حسین،(1385)، یادمان کویر: بادرود، چاپ اول، بی‌جا، انتشارات دانش حامدون.

مقاله‌ها

-غلامی بادی، علیرضا،(1387)، «واژگان گویش بادرودی – اریسمانی»، کیهان فرهنگی، سال 25، شمارۀ 258 ، صص66-69.