فهرس المقالات غلامحسین صفری


  • المقاله

    1 - اوتروفیکاسیون در منابع آبی: تعریف، انواع، علل،اثرات اکولوژیکی و راهکارهای کنترل
    کاربرد شیمی در محیط زیست , العدد 3 , السنة 14 , پاییز 1402
    یکی از رایج ترین مشکلات مدیریت کیفیت آب دریاچه ها و مخازن در سراسر جهان است. حدود 30 تا 40 درصد از دریاچه ها و مخازن در سراسر جهان تحت تأثیر غلظت غیر طبیعی مواد مغذی بالا قرار دارند. اوتروفیکاسیون پدیده‌ای است که در اثر تخلیه بیش از حد مواد مغذی در یک سیستم آبی، به‌ویژه أکثر
    یکی از رایج ترین مشکلات مدیریت کیفیت آب دریاچه ها و مخازن در سراسر جهان است. حدود 30 تا 40 درصد از دریاچه ها و مخازن در سراسر جهان تحت تأثیر غلظت غیر طبیعی مواد مغذی بالا قرار دارند. اوتروفیکاسیون پدیده‌ای است که در اثر تخلیه بیش از حد مواد مغذی در یک سیستم آبی، به‌ویژه توسط نیتروژن و فسفر، به‌ویژه در دریاچه‌ها، مصب‌ها و جریان‌های آهسته ایجاد می‌شود. به دلیل مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی و تخلیه فاضلاب‌های شهری و صنعتی تصفیه نشده به منابع آبی، وسعت فرآیندهای اوتروفیکاسیون از اواسط قرن گذشته به طور قابل توجهی افزایش یافته است. یکی از نشانه‌های بارز اوتروفیکاسیون شکوفایی متراکم جلبکی است که باعث کدورت زیاد در سیستم‌های آبی، کاهش اکسیژن و افزایش شرایط هیپوکسی در قسمت های عمیق‌تر بدنه‌های آبی به دلیل تجزیه گیاهان در رسوبات می‌شوند. علاوه بر این، توسعه انبوه سیانوباکتری‌های مضر (جلبک‌های سبز آبی)، کاهش تنوع گونه‌ها، تشکیل سولفید هیدروژن، افزایش مرگ و میر ماهی ها، بوی ناخوشایند و افزایش فیتوپلانکتون‌ها و سایر گیاهان آبزی از دیگر اثرات اتروفیکاسیون بر اکوسیستم می‌باشد. مواد مغذی اصلی مورد توجه نیتروژن و فسفر هستند که هر دو برای رشد جلبک‌ها ضروری هستند، اما نقش فسفر حیاتی‌تر است زیرا بسیاری از سیانوباکتری‌ها می توانند نیتروژن مورد نیاز خود را از نیتروژن موجود در جو از طریق تثبیت نیتروژن تامین کنند. از این رو اکثر اقدامات کنترلی اتروفیکاسیون به سمت کاهش فسفر هدایت می‌شوند. هدف از این مقاله مروری بررسی انواع، علل، مراحل و اثرات و در نهایت راهکارهایی کنترل، اصلاح و پیشگیری فرایند اتروفیکاسیون می‌باشد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    2 - مرور اجمالی بر کیفیت آب های معدنی بطری شده
    کاربرد شیمی در محیط زیست , العدد 2 , السنة 13 , تابستان 1401
    زمینه و هدف: تأثیر حیات‌بخش آب بر روی توسعه و زندگی از یک سو و افزایش جمعیت و رشد مصارف کشاورزی، خانگی و صنعتی و کمبود این ماده حیاتی در کشورهای خشک و نیمه‌خشک (مثل ایران) از سوی دیگر سبب شده است تا استفاده بهینه از آب در مصارف مختلف شرب، بهداشت، کشاورزی و... صورت گیرد أکثر
    زمینه و هدف: تأثیر حیات‌بخش آب بر روی توسعه و زندگی از یک سو و افزایش جمعیت و رشد مصارف کشاورزی، خانگی و صنعتی و کمبود این ماده حیاتی در کشورهای خشک و نیمه‌خشک (مثل ایران) از سوی دیگر سبب شده است تا استفاده بهینه از آب در مصارف مختلف شرب، بهداشت، کشاورزی و... صورت گیرد و دغدغه بسیاری از سیاستگذاران و مجریان بخش آب کشور باشد و استفاده از آب بسته‌بندی شده به عنوان یک راهکار جدی در توزیع عادلانه و بهداشتی آب مورد توجه قرار گیرد.مواد و روش‌ها: تحقیق به صورت توصیفی است و پارامترهای کیفی آب های معدنی با استفاده از روش‌های استاندارد اندازه‌گیری گردید. پارامترهای موردنظر شامل PH ، هدایت الکتریکی، TDS، نیترات، نیتریت، فلوراید، HPC،کل کلی فرم می‌باشد و آبهای بطری شده‌ی دماوند، واتا، کانی بل ، سیلوانا ، اسپوتا، بیدستان سنجش شدند.یافته‌ها: نتایج نشان داد که اغلب آب‌های بطری شده مورد سنجش از نظر پارامترهای کیفی با استانداردهای جهانی سازگاری داشتند.بحث و نتیجه‌گیری: در نهایت نتایج حاصله بیانگر این موضوع بود که از بین 8نوع آب بطری شده مورد آزمایش، آب‌آشامیدنی اسپوتا از نظر میکروبیولوژی، و کانی بل از نظر ترکیبات شیمیایی بهترین کیفیت را دارد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    3 - سرنوشت آفت کش ها در محیط زیست و پاکسازی زیستی آن
    کاربرد شیمی در محیط زیست , العدد 1 , السنة 14 , بهار 1402
    آفت کش ها موادی به صورت مایع، جامد یا گاز هستند که به منظور نابودی آفت ها به کار می روند. بعضی از این آفت ها که مورد علاقه انسان ها نیستند، حشرات، علف های هرز و میکروب هایی هستند که گیاهان را از بین می برند. تاثیر منفی آفت کش ها بر روی محیط زیست کاملا به اثبات رسیده و م أکثر
    آفت کش ها موادی به صورت مایع، جامد یا گاز هستند که به منظور نابودی آفت ها به کار می روند. بعضی از این آفت ها که مورد علاقه انسان ها نیستند، حشرات، علف های هرز و میکروب هایی هستند که گیاهان را از بین می برند. تاثیر منفی آفت کش ها بر روی محیط زیست کاملا به اثبات رسیده و مقاوت آفت کش ها در محیط و عدم تجزیه آن ها جان بسیاری از موجودات زنده را به خطر انداخته است. آلاینده‌های آلی پایدار (به انگلیسی: persistent organic pollutants یا POPs) موادی شیمیایی هستند که در محیط به مدت نسبتاً طولانی باقی می‌مانند و با ورود به زنجیره غذایی، در بافت‌های زنده متراکم می‌شوند و بر سلامت انسان و محیط آثار نامطلوب دارند. به‌طور کلی این ترکیبات به وسیله فعالیتهای انسانی، از راههای متفاوتی تولید میشوند.از معروف‌ترین آلاینده‌های آلی پایدار می‌توان به آفت‌کش‌های کلره، آلدرین، کرودان، ددت، دی‌آلدرین، دیوکسین، آندرین، نورانز، هپتاکلر، هگزاکلروبنزن، میرکس، توکسافن، پلی کلرید، بی‌فنیل‌ها اشاره نمود.بطوریکه با استفاده بهینه و استاندارد و کاهش کاربرد از اینگونه سموم شیمیایی (استفاده از روش های مبارزه بیولوژیکی) بتوانیم اثرات مخرب زیست محیطی را کاهش داد تفاصيل المقالة

  • المقاله

    4 - اثرات فلزات سنگین بر سلامتی کودکان
    کاربرد شیمی در محیط زیست , العدد 1 , السنة 13 , بهار 1401
    کودکان به دلیل ویژگی‌های فیزیولوژیکی و رفتاری منحصر به فرد، نسبت به بزرگسالان بیشتر در معرض آلاینده‌های محیطی از قبیل فلزات سنگین قرار می‌گیرند. کودکان به قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی حساس‌تر هستند؛ زیرا اندام‌های آنها هنوز در حال رشد بوده و تکامل نیافته است و عملکرد أکثر
    کودکان به دلیل ویژگی‌های فیزیولوژیکی و رفتاری منحصر به فرد، نسبت به بزرگسالان بیشتر در معرض آلاینده‌های محیطی از قبیل فلزات سنگین قرار می‌گیرند. کودکان به قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی حساس‌تر هستند؛ زیرا اندام‌های آنها هنوز در حال رشد بوده و تکامل نیافته است و عملکرد سم زدایی و سیستم ایمنی آنها نسبت به بزرگسالان ضعیف‌تر است. هدف مقاله حاضر بررسی اثرات فلزات سنگین بر سلامتی کودکان است. یافته های این مطالعه نشان داد که ورود فلزات سنگین به بدن از طریق استنشاق هوای آلوده، جذب پوستی، مصرف مواد غذایی آلوده و نوشیدن آب آلوده صورت می‌گیرد. قرار گرفتن کودکان در معرض فلزات سنگین اثرات نامطلوبی بر سلامت آنها دارد. ورود فلزات سنگین به بدن کودکان نه تنها بر رشد جسمی کودکان بلکه بر سیستم عصبی، کلیه ها و استخوان‌های آنها نیز تأثیر می‌گذارند. مواجهه با فلزات سنگین در دوران بارداری و کودکی منجر به اثرات نامطلوبی بر رشد مغز شده و خطر ابتلا به اختلالات رشدی- عصبی و اصطلاحاً اوتیسم در کودکان را افزایش می‌دهد. بسیاری از این فلزات منجر به عقب ماندگی ذهنی و اختلالات عصبی شناختی در کودکان از قبیل اختلال حافظه و ضریب هوشی پایین می‌شوند. به دلیل اثرات نامطلوب فلزات سنگین بر سلامتی کودکان، باید تلاش کرد تا از آلودگی یا انتشار آن‌ها به محیط زیست از طریق قوانین و مقررات سختگیرانه جلوگیری شود. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    5 - آنتی بیوتیک ها در محیط زیست: مروری بر منابع، توزیع، وقوع، اثرات، سرنوشت و ارزیابی ریسک آنتی بیوتیک ها در محیط زیست
    کاربرد شیمی در محیط زیست , العدد 4 , السنة 13 , پاییز 1401
    آنتی‌بیوتیک ها یکی از بزرگترین گروه ترکیبات دارویی می باشند که در پزشکی و دامپزشکی مورد استفاده قرار می گیرند و علی رغم داشتن اثرات مثبت در پیشگیری و درمان بیماری ها در انسان ها و حیوانات، اثرات منفی نیز از خود برجای می گذارند. در سال های اخیر استفاده بی رویه و نامنظم ا أکثر
    آنتی‌بیوتیک ها یکی از بزرگترین گروه ترکیبات دارویی می باشند که در پزشکی و دامپزشکی مورد استفاده قرار می گیرند و علی رغم داشتن اثرات مثبت در پیشگیری و درمان بیماری ها در انسان ها و حیوانات، اثرات منفی نیز از خود برجای می گذارند. در سال های اخیر استفاده بی رویه و نامنظم از آنتی بیوتیک ها و متعاقب آن ورود این ترکیبات به محیط زیست، منجر به افزایش نگرانی ها در سطح جهانی شده است. این ترکیبات به طور سنتی به عنوان آلاینده زیست محیطی در نظر گرفته نمی شوند، با این حال نگرانی ها از وقوع این ترکیبات در سیستم‌های آبی، به دلیل اثرات بیولوژیکی و خطرات بالقوه آن ها برای محیط زیست و سلامت انسان می باشد. فرایندهای متعارف تصفیه‌ آب و فاضلاب برای حذف مقادیر جزئی مواد شیمیایی از قبیل آنتی بیوتیک ها طراحی نشده اند. از این رو، ورود این ترکیبات از منابع مختلف به محیط زیست منجر به آلودگی گیاهان، جانوران، محیط های آبی و خاکی شده و همچنین مشکلاتی را برای سلامت عمومی ایجاد می کنند. علاوه بر این، وجود این ترکیبات دارویی در محیط زیست منجر به توسعه پاتوژن های مقاوم به آنتی بیوتیک می شود که به طور بالقوه عملکرد اکوسیستم و سلامت انسان را تهدید می نمایند. جلوگیری از ورود بی رویه این ترکیبات به محیط زیست و فراهم نمودن سیستم های تصفیه فاضلاب مؤثر و کارآمد در منابع تولید این ترکیبات به منظور حذف و به حداقل رساندن خطرات زیست محیطی آن ها ضروری می باشد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    6 - آهن و منگنز در آب آشامیدنی: مروری بر منابع، انوع، استانداردها، اثرات بهداشتی و زیست محیطی و روشهای حذف
    کاربرد شیمی در محیط زیست , العدد 4 , السنة 14 , زمستان 1402
    آهن و منگنز مواد معدنی طبیعی هستند که عمدتا در آب‌های زیرزمینی و به ویژه در آب چاه‌های عمیق یافت می‌شوند. وجود آهن و منگنز در آب آشامیدنی در مقادیر مجاز خطری برای سلامتی انسان ندارد. در عوض هر دو دارای استانداردهای ثانویه یا توصیه شده برای آب آشامیدنی هستند زیرا باعث م أکثر
    آهن و منگنز مواد معدنی طبیعی هستند که عمدتا در آب‌های زیرزمینی و به ویژه در آب چاه‌های عمیق یافت می‌شوند. وجود آهن و منگنز در آب آشامیدنی در مقادیر مجاز خطری برای سلامتی انسان ندارد. در عوض هر دو دارای استانداردهای ثانویه یا توصیه شده برای آب آشامیدنی هستند زیرا باعث مشکلات زیبایی‌شناختی می‌شوند که ممکن است آب را برای آشامیدن و سایر مصارف خانگی نامطلوب و ناخوشایند کند. وجود هر دو اغلب منجر به ایجاد لکه روی البسه، از دست رفتن رنگ تاسیسات لوله کشی و همچنین ایجاد طعم و ظاهر ناخوشایند در آب آشامیدنی می‌شود. آهن و منگنز موجود در آب با چشم غیر مسلح قابل دیدن نیست و عملا آب شفاف و بدون آلودگی است ولی هنگامی که با اکسیژن ترکیب شوند به سرعت منجر به ایجاد لکه‌هایی نارنجی، قهوه ای و یا سیاه می‌شود. لکه‌های سیاه ایجاد شده ناشی از وجود منگنز لکه های قهوه ای و نارنجی ایجاد شده ناشی از وجود آهن در آب می‌باشد. روش های تصفیه بستگی به غلظت و شکل آهن و منگنز در آب دارد. بنابراین، آزمایش دقیق آب و تعیین نوع و میزان آهن و منگنز قبل از تصفیه مهم است. با توجه به اهمیت این عناصر در آب آشامیدنی، هدف از این مقاله، مروری بر منابع، استاندارد، نوع، اثرات بهداشتی و زیست محیطی و روش های حذف یا کاهش آهن و منگنز در آب آشامیدنی است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    7 - جنبه‌های ، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی استفاده از سوخت های زیستی
    کاربرد شیمی در محیط زیست , العدد 2 , السنة 14 , تابستان 1402
    یکی از مهمترین مسائلی که امروزه کلیه کشورهای جهان با آن سروکار دارند، مسئله تامین انرژی است. امروزه تامین انرژی از اساسی-ترین پیش‌نیازهای توسعه اجتماعی و رشد اقتصادی بسیاری از جوامع به ویژه کشورهای در حال توسعه می‌باشد و دسترسی به منابع انرژی پایدار اقتصادی و سازگار با أکثر
    یکی از مهمترین مسائلی که امروزه کلیه کشورهای جهان با آن سروکار دارند، مسئله تامین انرژی است. امروزه تامین انرژی از اساسی-ترین پیش‌نیازهای توسعه اجتماعی و رشد اقتصادی بسیاری از جوامع به ویژه کشورهای در حال توسعه می‌باشد و دسترسی به منابع انرژی پایدار اقتصادی و سازگار با محیط زیست در شرایط امروزی ضروری به نظر می‌رسد. کاهش ذخایر منابع فسیلی و افزایش قیمت نفت و فرآورده‌های آن و همچنین لزوم توجه به کاهش آلودگی های زیست محیطی ناشی از سوخت های فسیلی، کشورهای جهان را ترغیب به استفاده از انرژی‌های تجدید شونده و پاک نموده است. از جمله منابع تجدیدشونده که امروزه مورد توجه بسیاری از کشورهای اروپایی وآمریکایی قرار گرفته است، سوخت‌های زیستی می‌باشند. جایگزینی سوخت‌های فسیلی با سوخت‌های زیستی این پتانسیل را دارد که برخی از اثرات نامطلوب زیست‌محیطی تولید و استفاده از سوخت‌های فسیلی، از جمله انتشار آلاینده‌های متعارف و گازهای گلخانه‌ای، کاهش منابع پایان‌پذیر، و وابستگی به تامین‌کنندگان خارجی ناپایدار را کاهش دهد. فراتر از مزایای زیست محیطی، استفاده از سوخت‌های زیستی مناسب می‌تواند مزایای اقتصادی از قبیل کاهش ذخایر مازاد کشاورزی، کاهش بیکاری و وابستگی به نفت وارداتی، توسعه روستایی، کشاورزی پایدار و غیره را بهمراه داشته باشد. در پژوهش حاضر بعد از معرفی و بیان ویژگی‌های دو سوخت زیستی رایج بیودیزل و بیواتانول، مزایا و معایب کلی استفاده از سوخت های زیستی به ملاحظات اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی استفاده از سوخت‌های زیستی پرداخته شده است. تفاصيل المقالة