اوتروفیکاسیون در منابع آبی: تعریف، انواع، علل،اثرات اکولوژیکی و راهکارهای کنترل
الموضوعات : کاربرد شیمی در محیط زیستمحمد صفری 1 , بهزاد محمدی خانقاهی 2 , غلامحسین صفری 3
1 - 1- دانشکده پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، کرمان، ایران
2 - 2- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
3 - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران
الکلمات المفتاحية: کیفیت آب, مواد مغذی, سیانوباکتری‌ها, اتروفیکاسیون, شکوفایی جلبک,
ملخص المقالة :
یکی از رایج ترین مشکلات مدیریت کیفیت آب دریاچه ها و مخازن در سراسر جهان است. حدود 30 تا 40 درصد از دریاچه ها و مخازن در سراسر جهان تحت تأثیر غلظت غیر طبیعی مواد مغذی بالا قرار دارند. اوتروفیکاسیون پدیده‌ای است که در اثر تخلیه بیش از حد مواد مغذی در یک سیستم آبی، به‌ویژه توسط نیتروژن و فسفر، به‌ویژه در دریاچه‌ها، مصب‌ها و جریان‌های آهسته ایجاد می‌شود. به دلیل مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی و تخلیه فاضلاب‌های شهری و صنعتی تصفیه نشده به منابع آبی، وسعت فرآیندهای اوتروفیکاسیون از اواسط قرن گذشته به طور قابل توجهی افزایش یافته است. یکی از نشانه‌های بارز اوتروفیکاسیون شکوفایی متراکم جلبکی است که باعث کدورت زیاد در سیستم‌های آبی، کاهش اکسیژن و افزایش شرایط هیپوکسی در قسمت های عمیق‌تر بدنه‌های آبی به دلیل تجزیه گیاهان در رسوبات می‌شوند. علاوه بر این، توسعه انبوه سیانوباکتری‌های مضر (جلبک‌های سبز آبی)، کاهش تنوع گونه‌ها، تشکیل سولفید هیدروژن، افزایش مرگ و میر ماهی ها، بوی ناخوشایند و افزایش فیتوپلانکتون‌ها و سایر گیاهان آبزی از دیگر اثرات اتروفیکاسیون بر اکوسیستم می‌باشد. مواد مغذی اصلی مورد توجه نیتروژن و فسفر هستند که هر دو برای رشد جلبک‌ها ضروری هستند، اما نقش فسفر حیاتی‌تر است زیرا بسیاری از سیانوباکتری‌ها می توانند نیتروژن مورد نیاز خود را از نیتروژن موجود در جو از طریق تثبیت نیتروژن تامین کنند. از این رو اکثر اقدامات کنترلی اتروفیکاسیون به سمت کاهش فسفر هدایت می‌شوند. هدف از این مقاله مروری بررسی انواع، علل، مراحل و اثرات و در نهایت راهکارهایی کنترل، اصلاح و پیشگیری فرایند اتروفیکاسیون می‌باشد.
_||_
