علوم و تکنولوژی محیط زیست
,
العدد4,السنة
22
,
تابستان
1399
زمینه و هدف: محاسبهی شاخصهای تنوع زیستی پرندگان شهری تهران بهمنظور درک بهتر شرایط محیطی و بهبود یا اصلاح آن ضروری به نظر میرسد. این تحقیق باهدف محاسبه شاخصهای غنا، تنوع زیستی و یکنواختی پرندگان شهر تهران بهصورت مطالعه موردی در بوستانهای شهر، ملت، جمشیدیه و قائم ا أکثر
زمینه و هدف: محاسبهی شاخصهای تنوع زیستی پرندگان شهری تهران بهمنظور درک بهتر شرایط محیطی و بهبود یا اصلاح آن ضروری به نظر میرسد. این تحقیق باهدف محاسبه شاخصهای غنا، تنوع زیستی و یکنواختی پرندگان شهر تهران بهصورت مطالعه موردی در بوستانهای شهر، ملت، جمشیدیه و قائم انجام گرفت.روش بررسی: در این پژوهش ثبت پرندگان بین ماههای اسفند ۹۵ تا تیر ۹۶ با روش شمارش نقطهای صورت گرفت، شاخص ها با استفاده از نرم افزار Ecological Methodology محاسبه شد.یافته ها: در مجموع ۳۷۲۳ پرنده متعلق به ۴۰ گونه از ۸ راسته و ۱۹ خانواده مشاهده و ثبت گردید. 75% از کل گونههای ثبتشده متعلق به راسته گنجشکسانان بود و در میان آنها گنجشک خانگی بیشترین تعداد را داشت. بوستان قائم باوجود بیشترین مساحت بین بوستانهای موردمطالعه، دارای کمترین غنا و تنوع و بیشترین فراوانی بود. بوستان شهر که قدیمیترین بوستان شهری تهران در مقایسه با بوستانهای دیگر است، بالاترین غنا و تنوع گونهای و کمترین فراوانی را داشت.بحث و نتیجه گیری: پرندگان ثبت شده در بوستان های مورد مطالعه غالبا متعلق به راسته گنجشک سانان و نیمی از آن ها بومی شهر تهران هستند.مساحت بالای بوستان ها الزاما به معنای بالاتر بودن تنوع پرندگان آن ها نیست و همچنین یافته ها در بوستان شهر واقع در مرکز شهر نشان می دهد که علی رغم وجود بافت متراکم، در صورت داشتن فضا های مناسب، توانایی بالایی در جلب و جذب پرندگان وجود دارد.نتایج این تحقیق میتواند امکان بررسی عوامل مؤثر بر شاخصهای تنوع زیستی پرندگان شهری را فراهم کند و به پژوهشگران محیطزیست، مدیران و طراحان شهری کمک کند تا با طراحی مناسب فضای سبز موجب حفاظت از تنوع زیستی و جلب و جذب پرندگان بهعنوان یکی از شاخصهای سلامت زیستگاه و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان گردند.
تفاصيل المقالة
علوم و تکنولوژی محیط زیست
,
العدد2,السنة
24
,
بهار
1401
زمینه و هدف: امروزه وارد شدن گونه سنجاب ایرانی توسط انسان به دامنههای رشتهکوه البرز بهخصوص استانهای قزوین و البرز، سبب ایجاد خسارتهایی به محیط و جوامع محلی شده است. تحقیق حاضر باهدف ارائه مدل ساختاری نگرش باغداران خسارتدیده بر اثر هجوم سنجابهای ایرانی در استانها أکثر
زمینه و هدف: امروزه وارد شدن گونه سنجاب ایرانی توسط انسان به دامنههای رشتهکوه البرز بهخصوص استانهای قزوین و البرز، سبب ایجاد خسارتهایی به محیط و جوامع محلی شده است. تحقیق حاضر باهدف ارائه مدل ساختاری نگرش باغداران خسارتدیده بر اثر هجوم سنجابهای ایرانی در استانهای قزوین و البرز جهت مدیریت کارآمد و کنترل روند تهاجم سنجاب در منطقه انجامگرفته است.
روش بررسی: تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ گردآوری دادهها، از نوع تحلیل پیمایشی است؛ و ابزار تحقیق پرسشنامه است در سطح دو استان البرز و قزوین در سال 1398 استفاده شد. بررسی روایی پرسشنامه از سه روش: روایی همگرا، تحلیل عاملی و روایی واگرا استفاده شد و برای پایایی پرسشنامه از دو روش، آلفای کرونباخ و تتای ترتیبی استفاده و پرسشنامه مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. جامعه آماری باغداران خسارتدیده هستند، اندازه نمونه مورد مطالعه بر اساس فرمول کوکران 392 نفر برآورد شد. سپس از مدل معادلات ساختاری با روش حداقل مربعات جزئی برای برآورد پارامترهای مجهول مدل مورد استفاده فرار گرفت.
یافتهها: یافتههای تحقیق نشان میدهد نشانگرهای میزان موافقت با راهبردهای کنترل، دانش در خصوص سنجاب و ملاحظات اخلاقی مهمترین متغیرهای تعیینکننده و دارای سطح اطمینان 99 درصد 01/0 P≤ به ترتیب با ضرایب اثر 330/0، 256/0 و 258/0- دارای اثر معنیداری بر نگرش در میان باغداران خسارتدیده است. همچنین یافتههای دیگر ما نشان داد که عامل خسارت بهعنوان یک عامل مستقل بیرونی اضافهشده به مدل، بیشترین اثر معنیداری در سطح اطمینان 99 درصد 01/0 P≤ را بر نگرش ملاحظات اخلاقی، باورها، امکانپذیری کنترل سنجاب و میزان موافقت با راهبردهای کنترل، به ترتیب با ضرایب اثر 236/0-، 172/0-، 175/0- و 244/0 داشته است.
بحث و نتیجهگیری: نتایج مطالعه بیانگر این است که افزایش دانش و آگاهی مردم در خصوص آثار و زیانهای تهاجم سنجابهای منطقه عامل اصلی افزایش میزان حمایت مردم از مدیریت کنترل یا ریشهکنی سنجابهای مهاجم است.
تفاصيل المقالة
علوم و تکنولوژی محیط زیست
,
العدد1,السنة
25
,
بهار
1402
زمینه و هدف: اردک سرحنائی ( Aythya ferina) یکی از گونه های فراوان و با پراکندگی بالا در جهان، بین مرغابی سانان است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی ساختار و تنوع ژنتیکی این گونه در ایران با استفاده از ژن سیتوکروم ب( Cytochrome b) بوده است.
روش بررسی: در این پژوهش نمونه ب أکثر
زمینه و هدف: اردک سرحنائی ( Aythya ferina) یکی از گونه های فراوان و با پراکندگی بالا در جهان، بین مرغابی سانان است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی ساختار و تنوع ژنتیکی این گونه در ایران با استفاده از ژن سیتوکروم ب( Cytochrome b) بوده است.
روش بررسی: در این پژوهش نمونه برداری از 10 قطعه اردک سرحنائی که از مناطق شمال و جنوب کشور در سالهای 1399- 1400 برداشت شده بودند، انجام شد. پس از استخراج و تکثیر قطعات DNA تجزیه تحلیل های هاپلوتایپی و نوکلئوتیدی صورت گرفت.
یافته ها: به طور کلی، با بررسی 8 قطعه 929 جفت بازی ژن سیتوکروم b اردک سرحنائی، 7 هاپلوتایپ مختلف شناسائی شد. تنوع هاپلو تایپی 818/0، تنوع نوکلئوتیدی 00149/0 محاسبه شد. مقدار Nm یا میزان جریان ژنی بین منطق نمونه برداری برابر 383/1 بود که نشان از جریان ژنی بالا و به بیان دیگر فاصله ژنی بسیار کم بین جمعیت های این گونه و جمعیت های اروپایی و آسیایی آن است. شاخص راجرز- هارپندینگ، شاخص تاجیما و Fu Fs به ترتیب 112/0، 028/0- و 288/1- محاسبه شد، همچنین نمودار توزیع عدم تطابق به صورت تک نمائی رسم شده، که همه آنها نشان دهنده تاریخچه جمعیتی نامعین و شبیه به مدل گسترش ناگهانی بوده است.
بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از شبکه هاپلوتایپی و درخت تبار شناختی و همین طور تفاوت اندک ژنتیکی بین جمعیتهای بررسی شده، احتمال مهاجرت این پرنده از هر دو منطقه اروپا و شرق آسیا به ایران وجود دارد. با در نظر گرفتن نتایج پژوهش حاضر، باید تالاب های زیستگاهی این گونه در ایران به عنوان مناطق مهم و کلیدی شناخته شده و اقدامات مدیریتی و حفاظتی لازم در این مناطق صورت گیرد.
تفاصيل المقالة
پایداری، توسعه و محیط زیست
,
العدد4,السنة
2
,
پاییز
1400
طبقه بندی حفاظتی انسان و زیستکره تلاش دارد بین نیازهای چندوجهی حفاظت و بهره برداری پایدار از طبیعت، تعادل و تعامل برقرار نماید. در برنامه انسان و زیست کره، پهنه بندی اندوختگاه های زیست کره در سه زون هسته، سپر و منطقه انتقالی، برنامه ریزی و مدیریت می شود. ایران به سبب تن أکثر
طبقه بندی حفاظتی انسان و زیستکره تلاش دارد بین نیازهای چندوجهی حفاظت و بهره برداری پایدار از طبیعت، تعادل و تعامل برقرار نماید. در برنامه انسان و زیست کره، پهنه بندی اندوختگاه های زیست کره در سه زون هسته، سپر و منطقه انتقالی، برنامه ریزی و مدیریت می شود. ایران به سبب تنوع گیاهی، جانوری و فرهنگ بومی و غنی، یکی از مکان های مهم برای پیاده سازی این عنوان حفاظتی است و تاکنون 13 اندوختگاه زیست کره از کشورمان به ثبت رسیده است. اندوختگاه های زیست کره ایران، به دلیل داشتن سایر عنوان های حفاظتی ملی و اعمال شیوه های زون بندی مرسوم یازده گانه، در دستیابی به اهداف برنامه انسان و زیست کره موفق نبوده اند. این مطالعه با تشریح اهداف، ساختار و چالش های اندوختگاه های زیست کره، ضرورت زون بندی سه گانه و مبتنی بر رویکرد مشارکتی را در کشور مورد تاکید قرار می دهد. یکی از دستاوردهای مهم و کاربردی این تحقیق دستیابی به الگوی انطباق زون بندی یازده گانه مناطق تحت حفاظت ملی با الگوی زون بندی سه گانه اندوختگاه های زیستکره است. مطابق یافته های این مطالعه برای انطباق زون بندی اندوختگاه های زیستکره با تمامی عناوین حفاظتی ملی، ضرورت دارد زون انتقالی به دو بخش درونی و بیرونی تفکیک شود. همچنین، زون های 1 و 2 مناطق ملی، همواره زون هسته در اندوختگاه را تشکیل خواهند داد، زون سپر، قابلیت انطباق با تمام زون های 11 گانه به جز زون های 1، 2 و 9 را دارد. زون انتقالی درونی به جز زون های 1 و 2 بر سایر زون ها قابلیت انطباق دارد، درمقابل زون انتقالی بیرونی، تنها می تواند بر زون 9 در مناطق تحت حفاظت منطبق شود.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications