تیمورتاش، یکی از خطباء و لیدر حزب اعتدالیون در ادوار مجلس دوم به بعد بوده است. در تعامل با سایر دول و اخذ تصمیمات پارلمانی، تاسیس ژاندارمری، مواجهه با قرارداد (1919م)، مهاجرت نمایندگان مجلس از قم به کرمانشاه در پی اشغال ایران، حق واگذاری امتیاز نفت شمال به کمپانی آمریکایی، تصمیمات کمیته میکس،* تعطیلی مجلس در قضیه شوستر، تا دوران فترت مجلس و والی گری بر گیلان، کرمان و بلوچستان، وزارت‌ عدلیه، بی طرفی در قضیه جمهوری خواهی وتا حضور درکابینه رضا خان و تشکیل مجلس مؤسسان و خلع قاجاریه، به عنوان یکی از عناصر مؤثر مطرح است. این مقاله، با روش کتابخانه ای، با طرح این پرسش که معززالملک ونقش او قبل از وزارت دربار و عملکرد وی را در سیر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران این دوره با بررسی اسناد و منابع تاریخی موجود مورد ارزیابی و بررسی قرار می دهد. بررسی اسناد و منابع تاریخی موجود نشان می دهند که سردار معظم خراسانی، از عناصر اصلی در برپایی و تحکیم حکومت پهلوی نقش اساسی داشته است و از وکلای فعال در تغییر سلطنت بوده است. تفاصيل المقالة

طب عامیانه آمیزه ای از خرافات وباورهای نادرست و گاه نشانه هایی از طب سنتی است که بیشتر با باورهای عامیانه و خرافی سر وکار داشته وهیچگاه در یک مکتب تجربی ویا فلسفی به شکل منسجمی بیان نشده است.ورود طب مدرن به ایران در عصر قاجار سرآغاز مرحله جدیدی در تاریخ پزشکی کشور به حساب می آید.مواجهه طب سنتی با شیوه های نوین در این دوره موجب بروز تغییراتی گسترده در روند پیشین آن شد.شیوه غالب طبابت در جامعه عصر قاجار؛طب سنتی بود اما این شیوه با آن همه سابقه درخشان درگذشته به دلیل آمیخته شدن با پاره ای از باورهای موهوم وخرافی؛پایین بودن سطح دانش طبیبان ایرانیدچار رکودشد وپزشکی مدرن به دلیل وجود موسسات فرهنگی،آموزشی و درمانی و رسوخ تفکر برتری طب مدرن،بر پزشکی سنتی پیشی گرفت.این پژوهش باشیوه توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه ای بر آن است به بررسی عوامل بسترساز حضور این پزشکان درجامعه عصر قاجار،جایگاه باورهای عامیانه در حفظ سلامت بپردازد.جهل ونادانی،فقروبدبختی که اغلب مردم عصر قاجار باآن روبه رو بودند،محدودیتها ونادیده گرفتن زنان درجامعه و زندگی وبسیاری دلایل دیگر باعث شده بود که در باورهای وعقاید مردم خدشه واردشود وگرایش به سمت خرافات برای رهایی از مشکلاتی که گریبان گیرشان بود،زیاد شود. تفاصيل المقالة

چکیده دوران ساسانیان از جمله درخشان‌ترین ادوار هنر ایران قبل از اسلام است. هنر فلزکاری ساسانیان دارای ارزشی بسیار است زیرا از عناصر هنری کهن اثر پذیرفته و به عبارت دیگر در قالب ذوق و سلیقه ایران عصر ساسانی ریخته شده است. این هنر تا اندازه‌ای سنت‌های هخامنشیان و به ویژه اشکانیان را تعقیب نموده و پس از ظهور اسلام و فتوحات اعراب تا زمان مورد بحث ما ( سلجوقیان) و حتی پس از آن هنر فلزکاری بدون واسطه این تاثیر را از ایران باستان دریافت نمود. در این مقاله بر آن هستیم با استفاده از روش تحقیق تاریخی به بررسی شاخص‌های هنر فلزکاری دوره ساسانی و میزان تاثیر پذیری سلجوقیان از ساسانیان بپردازیم. بررسی منابع و مآخذ و مقالات بیانگر این است که آثار فلزکاری ساسانیان دارای ویژگی‌های مختلف فرمی، نقشی ،تزیینی و ساختاری هستند. که از آن میان تاثیرات و الهامات حاصل از فرم و نقش علاوه بر دوره‌های اسلامی بیشتر در دوره سلجوقیان به چشم می‌خورد. زیرا ایرانیان از پیشینه تمدنی غنی برخوردار بودند و اعراب فاتح و دیگر فاتحان را بر آن داشتند تا بیدرنگ از این میراث فرهنگی استفاده نمایند همان ویژگی‌ها و شاخص‌های هنر فلزکاری گذشته را به کار گیرند که به طرزی با شکوه و عالی در آثار خلق شده متجلی گردید و تداوم یافت. کلید واژه: ساسانیان، فلزکاری، سلجوقیان تفاصيل المقالة

شکست سپاهیان هولاکوخان در نبرد عین جالوت ( 658ه /1260م) باعث گرایش وتمایل ایلخانان ودول مسیحی اروپا به برقراری و گسترش روابط سیاسی ، نظامی و اقتصادی فی مابین گردید .تا پیش از مواجه شدن ایلخانان با مقاومت ممالیک نه مغولان به فرستادگان پاپ ودول اروپایی اعتنای در خوری مبذول می داشتند ونه اروپا ئیان به مغولان اعتماد داشتند . شکست عین جالوت وناکام ماندن لشکر کشی های بعدی ایلخانان به شام از یک سو وقدرت گرفتن ممالیک در مصر وشام وسیاست آنان مبنی بر بیرون راندن صلیبی ها از سواحل فلسطین ویورش به حکومت مسیحی ارمنستان صغیر از سوی دیگر باعث شد تا دولتهای اروپایی در صدد جلب دوستی وحمایت ایلخانان برآیند .بررسی منابع ومدارک موجود نشان می دهد مقابله با ممالیک به عنوان دشمن مشترک سبب ارتباط دربار ایلخانی با دستگاه پاپ ودول اروپایی وبالعکس گردید. تفاصيل المقالة

نظر به سندی بودن دانش تاریخ، اعتبار نوشته های تاریخی، در گام نخست، بستگی به میزان وثاقت منابع، مآخذ و هم چنین چگونگی استفاده از آنها دارد. بدین سبب منبع شناسی نوشته های تاریخی بویژه تواریخ محلی که عمدتاً با چاشنی وطن دوستی نگاشته شده، ضروری می نماید. پژوهش حاضر ضمن بررسی منابع اطلاعاتی مولف تاریخ قم، به نحوه استفاده وی از آنها نیز پرداخته است. یافته ها نشان می دهد مولف مضاف بر منابع رایج مورد استفاده مورخین مسلمان، به صورت گسترده از منابع اسنادی- هر چند برای آنها هویتی مستقل از منابع کتابی قایل نبوده است- و هم چنین مشاهدات باستان شناختی در گزارش های خود بهره برده است. وی گاه ضمن مبنا قرار دادن اسناد و گزارش های دیوانی، دیگر اخبار و روایات را بر محور آنها سنجیده است. قمی اگرچه آگاهانه از آثار باستانی و بناهای قدیمی به عنوان منبع اطلاعاتی استفاده نکرده است اما در مواضع مختلف در راستای بسط توصیفات و تکمیل گزارشات خود به آنها اشاره کرده است. تفاصيل المقالة

غازان خان در سال 694ﻫ/1295م به مقام ایلخانی دست یافت. با آغاز سلطنت او جنگ‌های چهارساله داخلی ایلخانان که پس از مرگ ارغون خان شروع شده بود پایان یافت وحکومت ایلخانی رسماً دین اسلام را پذیرفت. تأثیر اسلام پذیری غازان در سیاست خارجی کمتراز سیاست داخلی نبود. زیرا اسلام‌گروی او بر خلاف آنچه انتظار می‌رفت به هیچ وجه از دشمنی ایلخانان با ممالیک مصر و شام نکاست و نبرد بین غازان و ممالیک به همان الگوی اسلافش (هلاکو خان و اباقا خان) بر پا شد. غاران خان نخست در سال 699ﻫ و سپس در سال‌های 700ﻫ و703ﻫ به قلمرو ممایک لشکرکشی کرد. به استثنای نبرد مجمع المروج (699ﻫ) در دو یورش بعدی، غازان خان با شکست مواجه شد.این نوشتار بر آن است تا به زمینه‌ها، عوامل و دستاویزهای غازان خان برای حمله به شام پرداخته، علل پیروزی و ناکامی یورش‌های سه گانه ایلخان مغول را مورد ارزیابی قرار دهد. تفاصيل المقالة

حج به عنوان یک فریضه مهم اسلامی و نیز از عوامل توجیه کننده قدرت و مشروعیت بخش همواره مورد توجه مسلمانان و سلاطین اسلامی بوده است. بر این اساس طی دوران اسلامی ایران، اهتمام در تدارک و اعزام کاروانهای حج، تعیین امیرالحاج و تأمین امنیت مسیر حرکت کاروانهای حج از وظایف حکام مسلمان تلقی میگردید. تهاجم مغولان به قلمرو اسلامی، از بین رفتن حکومت خوارزمشاهی و خلافت عباسی و در نهایت برپایی دولت ایلخانی در ایران موجب پدید آمدن وضعیت جدیدی در ارتباط با انجام مراسم حج از سوی مسلمانان قلمرو ایلخانی گردید. این نوشتار با طرح این پرسش که؛ آیا یورش مغولان و استقرار دولت ایلخانی در ایران بر چگونگی انجام مراسم حج تاثیر منفی بر جای گذاشت؟ در پی آن است تا روند حج گزاری ایرانیان را بین سالهای 657تا736ه بررسی، موانع موجود بر سر راه حج، مسئله بیتفاوتی ایلخانان بودایی و سعی ایلخانان مسلمان در اقامه فریضه حج را در چارچوب رقابت با ممالیک مصر مورد واکاوی قراردهد. بررسی صورت گرفته نشان میدهد که بر خلاف انتظار، اعتقادات شمنی و نفوذ بودائیان در عصر ایلخانان بودایی، موجب بیتوجهی آنان به شعایر اسلامی نگردید. تفاوت معناداری بین ایلخانان بودایی و ایلخانان مسلمان در اهتمام به حج و اعزام کاروانهای زیارتی وجود ندارد. تفاصيل المقالة

پژوهش حاضر به آراء و نظرات آخوندزاده(1227ـ 1295ق) و ابراهیم پورداود(1264ـ 1347ش) در خصوص ایران باستان، و چگونگی اهمیت یافتن فرهنگ و تمدن آن دوران، در دورۀ معاصر می‌پردازد. در طول تاریخ، سرزمین ایران مورد تهاجم اقوام مختلف از شرق و غرب قرار گرفته اما هیچ کدام از این یورش‌ها، به اندازۀ تهاجم تازیان ، مورد دشمنی و خصومت قرار نگرفت. برخی روشنفکران، آن تهاجم را مصیبت‌بارترین فاجعۀ تاریخ ایران جلوه دادند و برخی دیگر چنین باور و اعتقادی نداشتند. آخوندزاده به عنوان یک روشنفکر سکولار، در پی یافتن ریشۀ اصلی واپسگرایی ایران در دورۀ قاجاریه بود. اوتهاجم تازیان و نقش اسلام در عقب‌ماندگی جامعۀ ایران را از عوامل اساسی قلمداد کرد و برای اثبات مدعای خود با قیاس میان وضعیت ایران در دوران باستان و دورۀ اسلامی، به تبیین تمایزات و تفاوت های این دو دوره به طور کلی پرداخت و نشان داد که عظمت و شکوه ایران باستان، قابل قیاس با دورۀ اسلامی نبود. پورداود برخلاف آخوندزاده، مطالعات بسیاری در تاریخ و فرهنگ ایران باستان داشت، اوستا را به زبان فارسی ترجمه کرد با این همه، در خصوص تهاجم تازیان و نقش اسلام در عقب‌ماندگی جامعۀ ایران، نظری مشابه او داشت. پژوهش حاضر به آراء و نظرات آخوندزاده(1227ـ 1295ق) و ابراهیم پورداود(1264ـ 1347ش) در خصوص ایران باستان، و چگونگی اهمیت یافتن فرهنگ و تمدن آن دوران، در دورۀ معاصر می‌پردازد تفاصيل المقالة

چکیده: مرزهای شرقی و شمال‌شرقی ایران همواره بستر تحولات و محل کر و فر اقوام صحرا گرد بوده است. در اواخر قرن هیجده میلادی، آسیای مرکزی که سرزمین‌های ترکمن‌نشین را نیز شامل می‌شد، هدف توسعه‌طلبی‌های تزار روس قرار گرفت . نبرد گوگ‌تپه بزرگ‌ترین درگیری نظامی صورت گرفته در تاریخ آسیای مرکزی است که در آن ترکمن‌ها از سرزمین‌های اجدادی خود در برابر زیاده‌خواهی‌های روس دفاع کردند. ولی در نهایت مقهور تجهیزات نظامی برتر روس‌ها و مجبور به پذبرش و انعقاد قرارداد آخال در سال 1881م. شدند. مساله پژوهش حاضر این است که ریشه‌ها و زمینه‌های وقوع این جنگ چه بود و آیا این نبرد بر حسب ضرورت صورت گرفته یا صرفا قتل عامی جهت تثبیت قدرت و توسعه ارضی بوده است؟ این مقاله بر آن است تا با استفاده از روش تحقیق تاریخی، که مبتنی بر دو خصیصه توصیف و تحلیل می باشد ، به بررسی علل وقوع جنگ گوگ‌تپه بین ترکمن‌ها و روس پرداخته، نتایج و پیامدهای آن را مورد بررسی قرار دهد. شیوه گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای می‌باشد. یافته‌های تحقیق مبین این نکته است که روس‌ها در مسیر توسعه ارضی و مستعمراتی خود ناچار به این جنگ شدند. کلیده واژه‌ها: ایران، ترکمن، گوگ‌تپه، قرارداد آخال، روسیه. تفاصيل المقالة