فهرس المقالات مجتبی مقصودی


  • المقاله

    1 - فراترکیب اثر گذاری شکافهای اجتماعی بر مشارکت سیاسی؛ مطالعه موردی انتخابات ریاست جمهوری 1400_1376
    مطالعات جامعه شناسی , العدد 500 , السنة 1 , بهار 2050
    مشارکت سیاسی و روند روبه رشد آن در کشورها و نظر به اهمیت اثر گذاری شکاف های اجتماعی بر مشارکت سیاسی انتخاباتی ، از دهه‌های گذشته مطالعاتی پیرامون این موضوع انجام شده؛ اما مطالعات حول یک سؤال مشترک، غالباً ً نتایج ناهمسویی را داشته‌اند. با توجه به کتب و مقالات متعدد و أکثر
    مشارکت سیاسی و روند روبه رشد آن در کشورها و نظر به اهمیت اثر گذاری شکاف های اجتماعی بر مشارکت سیاسی انتخاباتی ، از دهه‌های گذشته مطالعاتی پیرامون این موضوع انجام شده؛ اما مطالعات حول یک سؤال مشترک، غالباً ً نتایج ناهمسویی را داشته‌اند. با توجه به کتب و مقالات متعدد و بهره‌گیری از روش‌های مختلف پژوهشی در زمینه مشارکت سیاسی- انتخاباتی و اثر گذاری شکافهای اجتماعی بر آن، تاکنون نگاه فراترکیبی نسبت به این مسأله صورت نگرفته است هدف این پژوهش با نگاه فراترکیب، بررسی پژوهش های انجام شده در زمینه عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی انتخاباتی ریاست جمهوری در ایران به منظور کشف نتیجه ای منسجم از یاقته های پژوهشی آنهاست. روش پژوهش حاضر از نوع فراترکیب و با نگاهی جامع و کلی مطالعات علمی _ پژوهشی انجام شده در بازه زمانی 1400_1376 در زمینه اثر گذاری شکاف های اجتماعی _ اقتصادی بر مشارکت سیاسی انتخاباتی ایران می باشد . حجم نمونه 35 مقاله و با توجه به کیفیت مقاله، علمی _ پژوهشی بودن و ارتباط آن با موضوع شکاف های اجتماعی و مشارکت سیاسی انتخاباتی ریاست جمهوری انتخاب شده اند. نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان می دهد که شاخص های اجتماعی _ اقتصادی(منزلت،پایگاه اجتماعی، موقعیت اجتماعی، طبقه اجتماعی، اعتماد اجتماعی، تحصیلات، شغل، درآمد، کسب زندگی بهتر، مسائل اقتصادی، طبقه متوسط، فشار اجتماعی، مرکز،پیرامون، توزیع عادلانه ثروت، فاصله طبقاتی و محرومیت) با فراوانی 15 نسبت به دیگر شکافهای اجتماعی اثر گذاری بیشتری بر مشارکت سیاسی انتخاباتی داشته اند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    2 - تحلیل دلایل و کارکرد شکل‌گیری حوزه عمومی در دوره پهلوی؛ مطالعه‌ای بر نقش محوری هیئت مؤتلفه اسلامی و بازار
    مطالعات سیاسی , العدد 2 , السنة 14 , تابستان 1401
    این پژوهش با هدف تحلیل کنش‌های سیاسی روحانیون و بازاریان به عنوان طبقه متوسط سنتی ایران در سال‌های پایانی حکومت پهلوی و موجبات تشکیل حوزه عمومی توسط گروه مذکور؛ بر اساس چارچوب نظریه حوزه عمومی هابرماس و با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی به نگارش درآمده است. یافته‌های پژ أکثر
    این پژوهش با هدف تحلیل کنش‌های سیاسی روحانیون و بازاریان به عنوان طبقه متوسط سنتی ایران در سال‌های پایانی حکومت پهلوی و موجبات تشکیل حوزه عمومی توسط گروه مذکور؛ بر اساس چارچوب نظریه حوزه عمومی هابرماس و با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی به نگارش درآمده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که 1) حوزه عمومی در ایران معلول دلایل مهمی ازجمله اصلاحات ارضی، برخورد نظامی با منتقدین، برخورد با روحانیون، بازاری ها و عامه مردم، تعدیل اقتدارگرایی پهلوی و شکل‌گیری مدرنیته ناقص است؛ دلایلی که با محوریت و زعامت روحانیون و بازاریان شکل‌گیری حوزه عمومی را شدت بخشید؛ 2) کارکرد این حوزه شامل انتقال مشکلات اقتصادی و اجتماعی به حوزه سیاست، مشارکت عمومی در امر سیاسی و شکل‌گیری افکار عمومی در ایران دوره پهلوی بود؛ 3) اتحاد بازاریان سنتی با روحانیون و تشکیل مؤتلفه با نقش کانونی در حوادث انقلاب اسلامی نتیجه تقابل دولت وقت با شکل‌گیری حوزه عمومی بود؛ 4)اتاق بازرگانی اگرچه با زعامت دولت و به منظور مبارزه با تورم سال‌های پایانی عصر پهلوی شکل گرفت، اما از آنجاکه در ذات خود مولود شکل‌گیری حوزه عمومی در ایران بود، به نهادی جهت تقابل با شرایط وخیم اقتصادی تبدیل شد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    3 - بررسی چارچوب مفهومی وتئوریک سرمایه اجتماعی درروابط بین الملل
    مطالعات روابط بین الملل , العدد 64 , السنة 16 , زمستان 1402
    بررسی چارچوب مفهومی وتئوریک سرمایه اجتماعی درروابط بین الملل اصغر حسنوند ،ابوالحسن شیرازی ،علیرضا سلطانی ،مجتبی مقصودی چکیده: سرمایه‌اجتماعی یکی‌از‌مفاهیم نوپدید در جامعه شناسی ومطالعات بین‌رشته‌ای است که اخیرا در حوزه روابط بین‌الملل نیز با عنوان سرمایه‌ اجتماع أکثر
    بررسی چارچوب مفهومی وتئوریک سرمایه اجتماعی درروابط بین الملل اصغر حسنوند ،ابوالحسن شیرازی ،علیرضا سلطانی ،مجتبی مقصودی چکیده: سرمایه‌اجتماعی یکی‌از‌مفاهیم نوپدید در جامعه شناسی ومطالعات بین‌رشته‌ای است که اخیرا در حوزه روابط بین‌الملل نیز با عنوان سرمایه‌ اجتماعی بین‌الملل مورد توجه،(ولو،اندک)قرارگرفته است.نورستگی وناپختگی حاصل از پیچیدگی و اغماض در توسعه مفهومی ونظری باعث شده است تا این مبحث و مفهوم هنوزاز‌اعتنای بایسته‌ای برخوردارنگردد.به همین خاطر در مواجه اولیه و گذرای برخی ازدانش‌پژوهان با سرمایه اجتماعی بین‌الملل با توجه به سبقه وصرفه‌ای که منحصرا داخلی بوده است، ایده یادشده‌ در روابط بین‌الملل گفتمانی غریب وقاعده‌ای ناهمساز و فاقد استطاعت مفهومی ونظری به‌نظر می‌آید. هدف از انجام پژوهش حاضر تلاش برای‌گشایش مفهومی ونظری مقبول وشایع شدن این مولفه نوبنیاد در کثرت مطالعات نظری روابط بین‌الملل است. این تحقیق بااستفاده از روش توصیفی-تحلیلی وهمچنین بهره-گیری از منابع کتابخانه‌ای به انجام رسیده است وپرسش اصلی آن این خواهد بودکه: سرمایه اجتماعی بین-الملل از چه مبنای تئوریک ومفهومی درادبیات روابط بین‌الملل برخوردار است؟نتایج نشان می‌دهد اساسا سرمایه اجتماعی گوهری استعاری است که با توجه به نسبت ودامنه مفاهیم جدید روابط بین‌الملل با روایت وبرداشت‌های انتزاعی واستعاری،سرمایه اجتماعی بین‌الملل نیز با اتکا به سازه‌های استعاری حوزه مبداء،تکوین وتبیین مفهومی ونظری می‌شود.براساس یافته های تحلیل مدل مفهومی نیز طراحی شده است. واژگان‌کلیدی: سرمایه ‌اجتماعی، سرمایه‌ اجتماعی‌بین‌الملل، استعاره، روابط‌بین‌الملل، جامعه بین‌الملل تفاصيل المقالة

  • المقاله

    4 - بررسی نمادها و آیین های مشروعیت بخش در برنامه های صدا و سیما با تاکید بر مناسک مذهبی
    مطالعات روابط بین الملل , العدد 1 , السنة 4 , بهار 1390
    چکیده نمادها، اسطوره ها و آیین ها، نظامهایی از ارزشها هستند که اگر از سوی نظام سیاسی بعنوان ابزارهایی برای اعمال قدرت یا کنترل و یا برقراری نظم و همبستگی و یکپارچگی اجتماعی مورد استفاده قرار گیرند، می توانند حاملان خوبی برای این منظور باشند؛ چرا که در باورها و اعتقادات أکثر
    چکیده نمادها، اسطوره ها و آیین ها، نظامهایی از ارزشها هستند که اگر از سوی نظام سیاسی بعنوان ابزارهایی برای اعمال قدرت یا کنترل و یا برقراری نظم و همبستگی و یکپارچگی اجتماعی مورد استفاده قرار گیرند، می توانند حاملان خوبی برای این منظور باشند؛ چرا که در باورها و اعتقادات مردم جای دارند. در این مقاله سعی می شود به این پرسش پاسخ دهیم که نمادها و آیین های مورد استفاده در برنامه های صدا و سیما چگونه موجب افزایش مشروعیت نظام سیاسی حاکم می شود ؟ پژوهش مربوط به این مقاله توصیفی است و مطالعات نظری مربوط به مشروعیت و نماد و آیین تدوین شده است. نتایج این تحقیق نشان دادند که رسانه ملی با استفاده از ابزارهایی نظیر نمادها و آیین های مورد قبول جامعه سعی دارد که عالماً و عامداً موجبات افزایش مشروعیت نظام را فراهم آورده و اتصال مردم به نظام و نیز رهبران نظام به مردم را محکم تر کرده و نقش عمده ای در ایجاد زمینه برای پذیرش اقتدار حکومت نزد مردم داشته است. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    5 - مشارکت سیاسی زنان افغانستان در ساختار جدید قدرت پس از حادثه 11 سپتامبر
    مطالعات روابط بین الملل , العدد 5 , السنة 4 , زمستان 1390
    چکیده: روی کار آمدن نظام سیاسی جدید در افغانستان پس از حادثه 11 سپتامبر در سال 2001 موجب گردید تا مسئله مشارکت سیاسی زنان در این کشور مورد بازنگری قرار گیرد. تلاش برای برقراری نظام دمکراتیک و توجه این نظام به فراهم آوردن زمینه های لازم برای افزایش فعالیت های سیاسی و اج أکثر
    چکیده: روی کار آمدن نظام سیاسی جدید در افغانستان پس از حادثه 11 سپتامبر در سال 2001 موجب گردید تا مسئله مشارکت سیاسی زنان در این کشور مورد بازنگری قرار گیرد. تلاش برای برقراری نظام دمکراتیک و توجه این نظام به فراهم آوردن زمینه های لازم برای افزایش فعالیت های سیاسی و اجتماعی زنان موجب حضور بیشتر زنان در عرصه های سیاسی و اجتماعی شده است. پرداختن به فعالیت سیاسی زنان در افغانستان پس از حادثه 11 سپتامبر بحثی بکر و به روز است که مورد غفلت و کم توجهی پژوهش گران قرار گرفته است. علت آن را در بحران، ناامنی، جنگ های داخلی، اندیشه استبداد باور و تلقی سنتی زن ستیز جامعه افغانستان می توان جستجو نمود. این مقاله درصدد پاسخ به این سؤال است که با توجه به فرهنگ سنتی جامعه افغانستان، نظام سیاسی جدید تا چه حد در بهبود بخشیدن به مشارکت سیاسی زنان موفق بوده است؟ به این منظور تلاش می گردد تا وضعیت مشارکت سیاسی زنان در نظام جدید افغانستان مورد ارزیابی قرار گیرد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    6 - « بررسی تحقق سیاستگذاری اقتصادی و عدالت اجتماعی در دوره هشت ساله ریاست جمهوری حسن روحانی »
    گفتمان سیاسی انقلاب اسلامی , العدد 2 , السنة 2 , تابستان 1402
    رقابت های انتخاباتی سال 92 در شرایطی آغاز شد که بهم ریختگی شرایط اقتصادی تحت تاثیر سیاست های دولت دهم سبب بالا رفتن نرخ ارز، افزایش نابرابری ها وتورم افسارگسیخته شده بود در چنین شرایطی دولت یازدهم با شعار تدبیر و امید آغاز شد هدف پژوهش پیش رو بررسی تحلیلی و توصیفی سیاست أکثر
    رقابت های انتخاباتی سال 92 در شرایطی آغاز شد که بهم ریختگی شرایط اقتصادی تحت تاثیر سیاست های دولت دهم سبب بالا رفتن نرخ ارز، افزایش نابرابری ها وتورم افسارگسیخته شده بود در چنین شرایطی دولت یازدهم با شعار تدبیر و امید آغاز شد هدف پژوهش پیش رو بررسی تحلیلی و توصیفی سیاستهای اقتصادی و اجتماعی در دوران هشت ساله ریاست جمهوری حسن روحانی از منظر تحقق عدالت اجتماعی است آنچه که پژوهش پیش رو در بررسی خود به آن رسیده است نشان می دهد که این دولت اگر چه در دوره اول خود با تکیه بر رویکرد غرب گرایانه موفقیت های موقتی داشته است اما در نهایت به دلیل بی عملی و تکیه زیاد برغرب همان مسیر دولت احمدی نژاد را دنبال نموده و تحت تاثیر رویکردهای نئولیبرالیستی حاکم بر اقتصاد ایران نه تنها نتوانست به نابرابری های اجتماعی پایان دهد بلکه به این نابرابری ها افزود. این تحقیق از ابتدا در تلاش است به این سئوال پاسخ دهد که رویکردها و شرایط اقتصادی در دولت روحانی چه تاثیری بر حوزه عدالت اجتماعی در جامعه ایران داشته است و این فرضیه را دنبال نموده که غلبه رویکردهای نئولیبرالیستی بر سیاست های اقتصادی، تحقق عدالت اجتماعی را دردولت اول روحانی با چالش مواجه ساخت علاوه بر این تشدید تحریم های اقتصادی و ضعف مدیریت اقتصادی در دوره دوم دولت شرایط عدالت اجتماعی را با مشکل بزرگتری روبرو ساخت تفاصيل المقالة

  • المقاله

    7 - تأمّلی سازه انگارانه بر نقش هویت در سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر خودکفایی دفاعی
    علوم سیاسی , العدد 5 , السنة 15 , زمستان 1398
    متغیّرهای مختلف داخلی و خارجی در سیاست دفاعی تأثیرگذار هستند. عقاید، باورها، ارزش‌ها، تجربیات تاریخی ملتها و اندیشه‌های دفاعی از مهمترین متیّرهای هویّتی تأثیرگذار بر سیاست دفاعی به شمار می‌روند. مروری بر تحولات دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران بیانگر این است که خودکفا أکثر
    متغیّرهای مختلف داخلی و خارجی در سیاست دفاعی تأثیرگذار هستند. عقاید، باورها، ارزش‌ها، تجربیات تاریخی ملتها و اندیشه‌های دفاعی از مهمترین متیّرهای هویّتی تأثیرگذار بر سیاست دفاعی به شمار می‌روند. مروری بر تحولات دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران بیانگر این است که خودکفایی دفاعی یکی از مهمترین جهت‌گیری‌های سیاست دفاعی این کشور در چهار دهه گذشته به شمار می‌رود. تحقیق حاضر در قالب رویکرد کیفی اجرا شده و داده‌های آن به روش ترکیبی (کتابخانه‌ای و مصاحبه) جمع‌آوری شده‌اند. تجزیه تحلیل داده‌ها به روش تحلیل مضمونی و ایجاد رابطه همبستگی میان گزاره های محوری صورت گرفته است. هدف اصلی این مقاله شناخت نقش هویت در سیاست دفاعی جمهوری اسلامی با تأکید بر خودکفایی دفاعی بود؛ متأثر از این هدف، سؤال اصلی آن چنین سامان یافت؛ هویت چه نقشی در موضوعیّت یافتن خودکفایی در سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ این نقش‌آفرینی از چه طریقی انجام می‌شود؟ و با کدام رهیافت و نظریهِ تحلیلِ سیاست قابل تبیین است؟ رابر نتایج حاصله، تجربیات تاریخی و قاعده نفی سبیل، از مهمترین متغّرهای هویتی تأثیرگذار بر خودکفایی در ایران هستند؛ این نقش‌آفرینی به واسطه ادراک نقش ملی دولت مستقل صورت می‌گیرد؛ رهیافت فرهنگی با محوریت نظریه سازه‌‌انگاری، چارچوب نظری مناسب برای تحلیلِ سیاست دفاعی ایران می باشد. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    8 - اصول و بنیادهای صلح مثبت؛ طرح دیدگاهی ایجابی از صلح
    علوم سیاسی , العدد 2 , السنة 19 , تابستان 1402
    قدمت مفهوم صلح و توجه به آن را می‌توان به درازای شکل‌گیری جنگ‌های جامعه بشری برآورد کرد. در طول تاریخ بشریت اختلاف، تضاد، درگیری، منازعه و خشونت در جوامع انسانی وجود داشته است و انسانها در مقابله با این وضعیت و برای برای متارکه، اتمام جنگ و برقراری صلح تلاش نموده‌اند. ب أکثر
    قدمت مفهوم صلح و توجه به آن را می‌توان به درازای شکل‌گیری جنگ‌های جامعه بشری برآورد کرد. در طول تاریخ بشریت اختلاف، تضاد، درگیری، منازعه و خشونت در جوامع انسانی وجود داشته است و انسانها در مقابله با این وضعیت و برای برای متارکه، اتمام جنگ و برقراری صلح تلاش نموده‌اند. با وجود آنکه معمولاً صلح به نبودنِ جنگ معنا شده، به تدریج به ویژه در دوران جدید معنایی وسیع‌تر از آن موسوم به صلح مثبت نیز مطرح شده که بر لزوم وجود شاخص‌هایی فراتر از وجود منازعه و درگیری تأکید ورزیده است. بر این اساس، در این نوشتار با تأکید بر مفهوم‌شناسی صلح مثبت بر مبنای آرای یوهان گالتونگ و در عین حال بهره‌گیری از شاخص‌های هشت‌گانه صلح مثبت ارائه شده از سوی مؤسسه اقتصاد و صلح(IEP)، افزون بر بُعد سلبی ناظر به صلح، به ابعاد ایجابی و به تعبیری بایسته‌های صلح در جوامع پرداخته شده است. یافته‌های پژوهش نشان‌گر آن است که صلح مثبت نه فقط به مثابه مسئله‌ای در کنار دیگر امور جوامع بشری بلکه در حکم زمینه لازم و ناگزیر تحقق بسیاری از اهداف کلان جوامع از قبیل تعامل، همبستگی و نیز توسعه دارای اهمیتی بی‌بدیل است تفاصيل المقالة

  • المقاله

    9 - فراترکیب اثر گذاری شکافهای اجتماعی بر مشارکت سیاسی؛ مطالعه موردی انتخابات ریاست جمهوری 1400_1376
    مطالعات جامعه شناسی , العدد 1 , السنة 17 , بهار 1403
    مشارکت سیاسی و روند روبه رشد آن در کشورها و نظر به اهمیت اثر گذاری شکاف های اجتماعی بر مشارکت سیاسی انتخاباتی ، از دهه‌های گذشته مطالعاتی پیرامون این موضوع انجام شده؛ اما مطالعات حول یک سؤال مشترک، غالباً ً نتایج ناهمسویی را داشته‌اند. با توجه به کتب و مقالات متعدد و أکثر
    مشارکت سیاسی و روند روبه رشد آن در کشورها و نظر به اهمیت اثر گذاری شکاف های اجتماعی بر مشارکت سیاسی انتخاباتی ، از دهه‌های گذشته مطالعاتی پیرامون این موضوع انجام شده؛ اما مطالعات حول یک سؤال مشترک، غالباً ً نتایج ناهمسویی را داشته‌اند. با توجه به کتب و مقالات متعدد و بهره‌گیری از روش‌های مختلف پژوهشی در زمینه مشارکت سیاسی- انتخاباتی و اثر گذاری شکافهای اجتماعی بر آن، تاکنون نگاه فراترکیبی نسبت به این مسأله صورت نگرفته است هدف این پژوهش با نگاه فراترکیب، بررسی پژوهش های انجام شده در زمینه عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی انتخاباتی ریاست جمهوری در ایران به منظور کشف نتیجه ای منسجم از یاقته های پژوهشی آنهاست. روش پژوهش حاضر از نوع فراترکیب و با نگاهی جامع و کلی مطالعات علمی _ پژوهشی انجام شده در بازه زمانی 1400_1376 در زمینه اثر گذاری شکاف های اجتماعی _ اقتصادی بر مشارکت سیاسی انتخاباتی ایران می باشد . حجم نمونه 35 مقاله و با توجه به کیفیت مقاله، علمی _ پژوهشی بودن و ارتباط آن با موضوع شکاف های اجتماعی و مشارکت سیاسی انتخاباتی ریاست جمهوری انتخاب شده اند. نتایج به دست آمده در این پژوهش نشان می دهد که شاخص های اجتماعی _ اقتصادی(منزلت،پایگاه اجتماعی، موقعیت اجتماعی، طبقه اجتماعی، اعتماد اجتماعی، تحصیلات، شغل، درآمد، کسب زندگی بهتر، مسائل اقتصادي، طبقه متوسط، فشار اجتماعی، مرکز،پیرامون، توزیع عادلانه ثروت، فاصله طبقاتی و محرومیت) با فراوانی 15 نسبت به دیگر شکافهای اجتماعی اثر گذاری بیشتری بر مشارکت سیاسی انتخاباتی داشته اند. تفاصيل المقالة