شیون فومنی و به تعبیر خودششاعر شمالی عشق از نوآورترین غزل‌سرایان معاصر است؛ نوگرایی‌های او در بعد تصویر و زبان از ویژگی خاصی برخودار است و این ویژگی خاص، همانا تأثیر اقلیم شاعر در این دو بعد است و این عامل است که اقلیم‌گرایی را در شعر او به عنوان برجسته‌ترین مشخصه، ظاهر می‌سازد. پژوهش حاضر، به نوآوری شیون در زبان شاعرانه پرداخته است. زبان شیون در غزلیّات، زبان معاصری است و او به زبان زنده زمان می‌سراید؛ واژگان امروزین، ترکیبات و تعبیرات محاوره‌ای و گفتاری و کنایات معاصر در غزل او حضوری پر رنگ دارد و سبب ایجاد صمیمیّت و تسهیل ارتباط با مخاطب معاصر می‌شود. همچنین واژگان بومی و عناصر زبانی برگرفته از محیط گیلان، به زبان شعری او برجستگی خاصی می‌بخشد. برجسته ترین نوجویی زبانی شاعر را می توان در ترکیب سازی او دید؛ شیون، شاعری ترکیب ساز است و او را می توان از موفّق‌ترین شاعران و پرکارترین شاعران در ترکیب‌سازی دانست. ترکیبات نو در شعر او بسامد بالایی دارند و این ویژگی در نوگرایی زبانی او سهمی قابل توجّه دارد. در ترکیب‌سازی شاعر نیز عناصر بومی، دخالتی گسترده دارند و غالب اجزاء و عناصر این ترکیبات برگرفته از عناصر بومی گیلان و شمال ایران است. تفاصيل المقالة

زبان شعر، زبانی هنجارگریز است و زبان در شعر صرفا برای خبر و اطلاع به کار نمی‌رود و ویژگی زیبایی‌شناسانه دارد. یکی از انواع هنجارگریزی، که بسیار پرکاربرد است، هنجارگریزی معنایی است. شاعر برای انتقال اندیشه‌ها و احساسات خود، زبانی مستقیم را برنمی‌گزیند و از انواع تصاویر شعری همچون تشبیه، استعاره، حسامیزی، متناقض‌نما و ... سود می‌جوید و کلام خود را ناآشنا می‌کند؛ چرا که زبان ادبی، زبانی است که به واسطۀ انواع هنجارگریزی از آن آشنایی‌زدایی شده است و تصاویر شعری و هنجارگریزی معنایی نیز سهمی بزرگ در این آشنایی‌زدایی دارند. باباچاهی به شکلی گسترده از این نوع هنجارگریزی در شعر خود استفاده کرده است و به این شکل، به شعر خود تشخّص داده است. تشبیه گسترده‌ترین هنجارگریزی معنایی در شعر اوست. در شعر او استعاره کم‌کاربرد است و او از تشخیص، استعاره تبعیّه، نماد، متناقض‌نما و حسامیزی نیز برای غرابت کلام خود بهره برده است. در پژوهش حاضر با روشی تحلیل و توصیفی به انواع هنجارگریزی معنایی در شعر او پرداخته شده است. خاستگاه، ابداعی بودن و تأثیر سنّت در تشبیهات او مورد بررسی بوده و فردیّت‌گرایی و اقلیم گرایی او در این مورد مورد مطالعه بوده است. استعارات شاعر بخصوص در دفترگل نارنج به سبب ابداعی بودن مور بررسی بوده است. تشخیص و استعاره تبعیّه از دیگر انواع استعاره مورد بررسی در شعر اوست. نمادهای شاعر نیز از لحاظ خاستگاه و شخصی بودن و تکراری بودن مور پژوهش بوده است. متناقض‌نما و حسامیزی نیز دیگر انواع هنجارگریزی معنایی‌اند که در پژوهش حاضر به آن پرداخته شده است. تفاصيل المقالة

خیال شاعرانه همواره عرصه‎های ناشناخته‎ای را کشف کرده و آن را به رشتة کلام می‎کشد؛ دامنة خیال شاعرانه گسترده است. تصاویر در اشعار شاعران منطبق با تجارب شعری آنان، خاستگاه‎های متنوعی دارند. برخی شهر و زندگی شهری و پدیده‌های مدرن را منبع الهام خود در تصویرسازی قرار می‌دهند و برخی دیگر بیشتر طبیعت‌گرا هستند و گروهی دیگر دین و آیین و ...منبع الهام خود قرار می‌دهند. با این همه در شعر غالب شاعران تنّوع در خاستگاه خیال و گسترة خیال دیده می‎شود. نکته جالب توجّه این است که هر چه صورت‌های خیال نوتر باشند و مرتبط با عناصر قابل تجربه، به همان اندازه تأثیر و گیرایی بیشتری دارند. در شعر محمدرضا ترکی نیز تنوّع خاستگاه‌های خیال دیده می‌شود پژوهش حاضر با روش تحلیلی-توصیفی،گسترة خیال محمدرضا ترکی و خاستگاه‌های تصویر در شعر او را مورد پژوهش قرار داده است. نتیجة پژوهش حکایت از آن دارد که الهام از طبیعت در خلق تصویر، عناصر دینی و مذهبی، عناصر مرتبط با زندگی معاصر در شعر او پر رنگ‌اند و خاستگاه نماد نیز در شعر او اسطوره و تاریخ و دین می‌باشد. تفاصيل المقالة

دورۀ معاصر در تاریخ ایران را می‌توان در جمیع جهات، عرصۀ کشاکش بین سنت و نوگرایی دانست. این کشاکش در ساحت ادبیات نیز به وضوح دیده می‌شود. برخی سنت را مایۀ واپس‌ماندگی دانسته و با آن به ستیز برخاسته‌اند و برخی پایبندی تمام و کمال به سنت داشته و نوگرایی و نوجویی را برنتافته‌اند؛ در این میان گروهی نیز بوده‌اند که در عین پایبندی به برخی مؤلفه‌های سنت، نوگرایی و نوجویی را نیز الزامی می‌دانستند و در این راه قدم برداشته‌اند. حسین ‌منزوی از غزل‌سرایان نئوکلاسیک، چنین دیدگاهی دارد؛ او غزل را با تئوری‌های نیما آشنایی داده و خود را از «جوجه ققنوسان» نیما می‌داند. در عین حال، غزل خود را حافظ‌وار می‌خواند و به تأثیر سنت در غزلش اذعان دارد. به‌ویژه در حوزۀ مضمون و محتوا که موضوع پژوهش حاضر است، این دوگانگی دیده می‌شود. این رویکرد سبب شده تا در شعر او موضوعات و مضامین سنتی در کنار موضوعات معاصر و نو و تجارب فردی دیده شود؛ عشق جسمانی و اروتیسم، زیبایی‌شناسی متفاوت از معشوق و واقع‌نمایی و تکیه بر تجارب فردی را می‌توان از وجوه نوگرایی او در زمینۀ مضمون، قلمداد کرد. در پژوهش حاضر به بررسی ابعاد سنت‌گرایی و نوگرایی منزوی در موضوع و مضمون پرداخته شده است. نتیجۀ پژوهش حاضر نشان از تلفیق نوگرایی و سنت گرایی در ابعاد مختلف مضمون، زبان و تصاویر شعری درشعر منزوی دارد. تفاصيل المقالة