شناسایی و اولویت¬بندی شاخص¬های بازآفرینی فضاهای شهری نمونه موردی: مسجد میدان شهر بناب

الموضوعات :

لیدا بلیلان ¹ , داریوش ستارزاده ²

1 - گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
2 - گروه شهرسازی ، دانشکده هنر و معماری ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز ، ایران

تاريخ الإرسال : 25 الخميس , رمضان, 1445 تاريخ التأكيد : 25 الأربعاء , جمادى الأولى, 1446 تاريخ الإصدار : 28 السبت , جمادى الأولى, 1446

الکلمات المفتاحية: فضاهای شهری, بازآفرینی شهری, بافت¬های تاریخی, مسجد میدان, شهر بناب,

ملخص المقالة :

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت‌بندی شاخص¬های بازآفرینی فضاهای شهری، مسجد میدان شهر بناب از دیدگاه خبرگان و کارشناسان انجام گرفته است. این پژوهش از نظر هدف¬ کاربردی و از نظر روش¬شناسی به شیوه کیفی-کمی انجام شده است. در بخش کیفی اطلاعات از طریق مصاحبه با 40 نفر خبره که به شکل هدفمند انتخاب شده بودند به اشباع نظری رسید و روش تحلیل تحلیل مضمون هفت معیار کالبدی-فضایی، حرکت-دسترسی، کاربری-فعالیت، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی،زیست محیطی و منظرشهری شناسایی شد. طی نمونه‌گیری هدفمند، 40 نفر از متخصصین این موضوع و خبرگان و صاحب‌نظران انتخاب شده است. سپس در بخش کمی با استفاده از تصمیم‌گیری چندمعیاره MARCOS و وزن معیارها با روش تحلیل سلسله مراتبی محاسبه شده است. اولویت‌بندی شاخص‌های بازآفرینی فضاهای شهری، مسجد میدان بناب نشان داد که شاخص کالبدی -فضایی (722/0،) بیشترین تأثیر و شاخص حرکت – دسترسی ( 579/0) کمترین تأثیر را در بازآفرینی فضاهای شهری، مسجد میدان بناب داشته اند.

المصادر:

اکبری، نیوشا، طغیانی، شیرین، عندلیب، علیرضا و محمدی، محمود. (1399). سنجش اولویت ابعاد تاب‌آوری در قوانین بازآفرینی بافت‌های فرسوده (مورد مطالعه: محله سیروس، تهران). فصلنامه علوم محیطی, 18(2), 111-130.
ایزدفر, نجمه و رضایی, محمدرضا. (1399). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر بازآفرینی پایدار شهری با رویکرد آینده‌پژوهی (مورد شناسی: بافت ناکارآمد شهر یزد). جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای, 10(34), 109-130.
بليلان اصل، ليدا (1387 .(تأثير فضاي بينابين در پيوستگي فضايي عناصر معماري و شهري در ايران با مطالعه موردي شهر تبريز، پايـان نامـه دكتـري، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات.
بلیلان اصل، لیدا و ستارزاده، داریوش (1394)، جایگاه فضای بینابین در سازماندهی فضایی عناصر معماری و شهری در ایران مطالعه موردی: شهر تبریز در دوره قاجار، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، 17(2)، 169-181.
بلیلان اصل، لیدا، اعتصام، ایرج و اسلامی، سیدغلامرضا. (1390). نقش فضای بینابین در هویت بخشی به گستره فضایی بافت-های تاریخی ایران. هویت شهر، 5(8)، 59-71.
پوراحمد، احمد، حبیبی، کیومرث و کشاورز، مهناز(1389). سیر تحول مفهوم بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافت¬های فرسوده شهری. فصلنامه علمی–پژوهشی شهر ایرانی اسلامی، (1)، 73-92.
پیرواولیا, مرجان و سهیلی, جمال الدین. (1396). کیفیت فضای بینابین در گذرهای تاریخی نمونه موردی: گذر ساغریسازان شهر رشت. معماری و شهرسازی ایران، 8 (1)، 33-48.
رسولی، محمد، احدنژاد روشتی، محسن، مشکینی، ابوالفضل و حیدری، تقی. (1401). تحلیل بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری با تاکید بر نقش و عملکرد ذینفعان محلی با رویکرد آینده‌نگاری( مطالعه موردی: شهر زنجان). فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه¬ریزی شهری, 13(48), 51-68.
رنجبر، علی¬اکبر. (1393). جایگاه رویکرد بازآفرینی در کاهش فقر مراکز شهرها (نمونه موردی محله مرکز شهر اهواز). پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی گرایش برنامه¬ریزی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان.
صفایی پور، مسعود، و دامن باغ، صفیه. (1398). تحلیل مؤلفه¬های بازآفرینی شهری در بافت فرسوده مرکزی شهر اهواز. برنامه ریزی توسعه کالبدی, 6(3), 103-122.
قربانی، رسول، اصغری زمانی، اکبر و طاهونی، مهدیه. (1401). تحلیلی بر بازآفرینی پایدار شهری با رویکرد انسجام و پیوستگی بر اساس آینده‌پژوهی سناریو مبنا مطالعه موردی: محلات شمالی بافت تاریخی – فرهنگی شهر تبریز. پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری. 10(4)، 41-63.
مهندسین مشاور فضا بنا(1401). مطالعات طرح بازآفرینی، میدانچه و فضای اطراف مسجد تاریخی میدان بناب مرحله اول، دوم و سوم، شهرداری بناب.
محمدی، حمید و بهبودی سعدآباد، میلاد. (1400). کاربست آینده‌پژوهی در برنامه‌ریزی حفاظتی بافت تاریخی (مورد ‌نمونه: عرصۀ ثبت جهانی یزد). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری, 9(2), 417-437.

Asma. M. (2016). Urban Regeneration, A Comprehensive Strategy for Achieving Social Sustainability in Historical Squares, Publisher SGEM2016 Conference Proceedings, 4, 861-868.
Boussaa, D. (2017). Urban regeneration and the search for identity in historic cities. Sustainability, 10(1), 48. ‏
Chahardowli,. M, Sajadzadeh., H, Aram., F, Mosavi., (2020) A. Survey of Sustainable Regeneration of Historic and Cultural Cores of Cities. Energies. 13(11):2708. https://doi.org/10.3390/en13112708
Chandan, S., & Kumar, A. (2019). Review of urban conservation practices in historic cities. Int. J. Emerg. Technol, 10, 74-84.‏
Chiu, Y. H., Lee, M. S., & Wang, J. W. (2019). Culture-led urban regeneration strategy: An evaluation of the management strategies and performance of urban regeneration stations in Taipei City. Habitat International, 86, 1-9.‏
Fathi, S., Sajadzadeh, H., Mohammadi Sheshkal, F., Aram, F., Pinter, G., Felde, I., & Mosavi, A. (2020). The role of urban morphology design on enhancing physical activity and public health. International journal of environmental research and public health, 17(7), 2359.‏
Ferretti, V., & Degioanni, A. (2017). How to support the design and evaluation of redevelopment projects for disused railways? A methodological proposal and key lessons learned. Transportation Research Part D: Transport and Environment, 52, 29-48.‏
Gedik, G. S., & Yıldız, D. (2016). Assessing the role of users in sustainable revitalization of historic urban quarters: The case of Bursa-Khans District. A|Z ITU Journal of the Faculty of Architecture, 13(1), 195-208. ‏
Goussous, J., & Hmood, K. F. (2023). Reconstruction of the Urban Historical Centre: Contemporary Problems, Difficulties, and Perspectives. Problemy Ekorozwoju, 18(2), 263-267.‏
Guzman, P., Pereira Roders, A. R., & Colenbrander, B. (2018). Impacts of common urban development factors on cultural conservation in world heritage cities: An indicators-based analysis. Sustainability, 10(3), 853. ‏
Jarah, S. H. A., Zhou, B., Abdullah, R. J., Lu, Y., & Yu, W. (2019). Urbanization and urban sprawl issues in city structure: A case of the Sulaymaniah Iraqi Kurdistan Region. Sustainability, 11(2), 485. ‏
Korkmaz. C. and Balaban. O. (2020) Sustainability of urban regeneration in Turkey, Assessing the performance of the North Ankara Urban Regeneration Project, Habitat International, 95, 63-87.
Leary, M. E., & McCarthy, J. (Eds.). (2013). The Routledge companion to urban regeneration (pp. 1-616). London: Routledge. ‏
Lehane, R. (2020). Faculty of Arts, Humanities and Social Sciences. Available online:https://www.researchgate.net/profile/Rachel_Lehane/publication/299456837_The_Effects_of_Urbanization_on_the_Cultural_Identity_and_Wellbeing_of_Indigenous_Youth_in_Chile_The_Mapuche_Community/links/56f93fcb08ae81582bf4356b.pdf (accessed on 1 April 2020).
Martinez Pino, J. (2018). The new holistic paradigm and the sustainability of historic cities in Spain: An approach based on the world heritage cities. Sustainability, 10(7), 2301. ‏
Noring, L. (2019). Public asset corporation: A new vehicle for urban regeneration and infrastructure finance. Cities, 88, 125-135.‏
Pilotti, L. (2018). Cultural economy for the environmental preservation of the landscape as a key resource in historic territories. Agriculture, 8(10), 161.‏
Qanzu'a, N. (2013). Promoting sustainable urban regeneration in the Palestinian traditional quarters–case study of Birzeit.‏
Yung, E.H.K.; Zhang, Q.; Chan, E.H. (2017) Underlying social factors for evaluating heritage conservation in urban renewal districts. Habitat Int, 66, 135–148.
Zhang, J., Zhang, J., Yu, S., & Zhou, J. (2018). The Sustainable development of street texture of historic and cultural districts―A case study in Shichahai District, Beijing. Sustainability, 10(7), 23-43.