بررسی ابعاد تمثیلی داستان «قفس» از صادق چوبک
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: تمثیل, سیاست, داستان کوتاه, Short story, صادق چوبک, Politics, parable, Sadeq Choobak, قفس, Ghafas,
چکیده مقاله :
تمثیل یکی از شیوههای ادبی است که نویسنده به کمک آن پیام مورد نظر خود را محسوس میکند و بر گسترهی شناخت و درک مخاطب میافزاید. این صنعت ادبی با توجه به کارکردهایی که دارد، در ادبیات داستانی معاصر هم مورد استفاده قرار گرفته است. در این بین، صادق چوبک در داستان «قفس» با نگاهی تمثیلی، دغدغههای سیاسی و اجتماعی خود را بازگو کرده و تصویری از جامعهی تسلیم و منفعل زمان خود ترسیم کرده و ساختار حکومت وقت و عدم نقشآفرینی و تکاپوی مردم را برای برهمزدن ناهنجاریهای سیاسی و اجتماعی به چالش کشیده است. در مقالهی حاضر، با روش توصیفی و تکنیک تحلیل محتوا، کارکرد تمثیل در داستان مذکور بررسی و تحلیل شده است. به نظر میرسد چوبک در ابعاد مختلفی چون: خلق شخصیتهای ضعیف و منفعل؛ تبیین مقولهی جبر اجتماعی و نفی آزادی در جامعه؛ توصیف دقیق جزئیات؛ و ترسیم پایان ناخوشایند، رویکردی تمثیلی داشته که این ویژگی، اثر او را چندلایه و رمزگونه ساخته است. در مجموع میتوان گفت که داستان «قفس» واکنش ادبی نویسنده به شرایط نامطلوب سیاسی جامعهی ایران در دهههای 20و30 خورشیدی بوده است.
an allegory is one of the literary ways in which the author, with his help, makes sense of his message and adds to the range of understanding and understanding of the audience. The literary industry has also been used in contemporary fictional literature according to its functions. Meanwhile, Sadeq Choobak in his "Ghafas", with a paradigmatic look, portrays his political and social concerns and depicts an image of the surrendered and passive society of his time, and the structure of the government of time and the lack of role-play and people''s stroke to overcome anomalies Political and social challenges. In the present article, using the descriptive method and the content analysis technique, the function of the allegory in this story has been analyzed and analyzed. Looks like Choobak in various dimensions, such as creating weak and passive characters; explaining the category of social algebra and the negation of freedom in society; describing the exact details; and drawing an unpleasant end, has an allegorical approach, which has made its effect multi-layered and mysterious. In total, it can be said that the story of "cage" was the author''s literary reaction to the unfavorable political conditions of Iranian society in the years 1320 to 1330.
1ـ ابراهیمی، شیما و قربانصباغ، محمودرضا، «سبکشناسی نحوی داستان قفس صادق چوبک بر اساس صدای دستوری»، فصلنامة مطالعات زبان و گویشهای غرب ایران دانشگاه رازی کرمانشاه، سال 2، شمارة 5، 1393.
2ـ ایبرامیز، ام.اچ. رمان چیست؟. ترجمة محسن سلیمانی، تهران: برگ، 1366.
3ـ براهنی، رضا، «واقعیتگرایی و تمثیل در قصهنویسی»، مجلة نگین، شمارة 111، 1353.
4ـ پورنامداریان، تقی. رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی، چاپ چهارم، 1375.
5ـ چوبک، صادق. مجموعه داستان انتری که لوطیاش مرده بود. تهران: سازمان کتابهای جیبی، چاپ سوم، 1366.
6ـ داد، سیما. فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید، چاپ دوم، 1383.
7ـ روزبه، محمدرضا. ادبیات معاصر ایران (نثر). تهران: روزگار، چاپ پنجم، 1388.
8ـ سپانلو، محمدعلی. نویسندگان پیشرو ایران. تهران: نگاه، چاپ پنجم، 1374.
9ـ سیدحسینی، رضا. مکتبهای ادبی. تهران: نگاه، ج1، 1387.
10ـ فتوحی رودمعجنی، محمود. بلاغت تصویر. تهران: سروش، چاپ سوم، 1393.
11ـ فورست، لیلیان و همکاران. ناتورالیسم. ترجمة حسن افشار، تهران: مرکز، 1376.
12ـ کامشاد، حسن. پایهگذاران نثر جدید فارسی. تهران: نی، 1384.
13ـ محمودی، حسن. نقد و تحلیل و گزیدة داستانهای صادق چوبک. تهران: روزگار، 1385.
14ـ میرصادقی، جمال، «داستان کوتاه»، دانشنامة ایرانیکا 2، زیر نظر احسان یارشاطر، ترجمة پیمان متین، با مقدمة ابراهیم یونسی، تهران: امیرکبیر، 1382.
15ـ میرصادقی، میمنت. واژهنامة هنر شاعری. تهران: کتاب مهناز، 1373.
16ـ میرعابدینی، حسن. صد سال داستاننویسی ایران. تهران: چشمه، ج1و2، چاپ دوم، 1380.
17ـ ـــــــــــ، ـــــ . سیر تحول ادبیات داستانی و نمایشی (1332-1320). تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1391.
18ـ ـــــــــــ، ـــــ . تاریخ ادبیات داستانی ایران. تهران: سخن، 1392.
19- Bowra, Sir Maurice, The Romantic Imagination, London:
Oxford University Press, 1966.