تحلیل محتوای منطق‌الطیر بر اساس ساحت های شش‌گانه تربیتی
محورهای موضوعی : شاهنامهناصر ناصری تازه شهری 1 , سینا ترکاشوند 2 , فرامرز محمدی پویا 3
1 - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی
2 - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه خوارزمی، تهران (نویسنده مسئول)
3 - دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه خوارزمی، تهران
کلید واژه: منطق‌الطیر عطار نیشابوری, سند تحول بنیادین آموزش و پرورش, ساحت های تربیت,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای منطق‌الطیر عطار بر اساس ساحت‌های تربیتی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و به روش تحلیل محتوای کیفی و مفهومی صورت پذیرفته است. بدین منظور، ابتدا مؤلفههای سند تحول بنیادین در هر یک از ساحت‌های تربیتی تبیین شده است؛ بدین صورت که برای ساحت تربیت اعتقادی- عبادی 43 مؤلفه، برای ساحت تربیت اجتماعی و سیاسی 15 مؤلفه، برای ساحت تربیت زیستی و بدنی 4 مؤلفه، برای ساحت تربیت زیبایی‌شناختی و هنری 7 مؤلفه، برای ساحت تربیت اقتصادی و حرفه‌ای 7 مؤلفه و برای ساحت تربیت علمی و فناوری 6 مؤلفه تبیین شد و سپس منطق‌الطیر عطار نیشابوری بر اساس این مؤلفه‌ها تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که ارتباط زیادی بین ساحت‌های تربیتی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و منطق‌الطیر عطار، به‌عنوان یکی از ارزشمندترین متون اسلامی- عرفانی، وجود دارد و منطق‌الطیر سرشار از مباحثی است که کل وجود انسان را مورد خطاب قرار داده است و تربیت همه جانبه انسان را شامل می‌شود و هیچ جنبه‌ای از وجود انسانی را فروگذار نکرده است؛ پس منبعی این چنین ارزشمند باید در بطن فرایند تعلیم و تربیت و بالأخص اسناد بنیادی نظام تعلیم و تربیت که زمینه‌ساز تحولی عظیم در کل جامعه است، گنجانده شود و از رهنمودهای آن برای پر ثمر نمودن تحولات آموزشی بهره برده شود.
Present study was aimed at Content Analysis of Attar's Manteqot-Teirbased on the sixeducational dimensions of the Fundamental Reform Document of Educationby making use of qualitative and conceptual analysis method. In this regard, first of all, the educational dimensions in the Fundamental Reform Document of Education have been explained, so thatforty two components for religious education, worship, seventeen components for social and political education, four components for biological and physical education, seven components for aesthetic and art education, seven components for economic and professional education, seven components for science and technology education and then analysis theAttar's Manteqot-Teirbased on the these components.According to the facts, there is a great relation between training-concerning fields of fundamental document of education system on the one side and Attar's Manteqot-Teiron the other side. Manteqot-Teirconcerns many topics on human being without ignoring any aspect of human training. Such a valuable source should be considered by education system to make a great change in the human society; additionally to enrich the educational changes.
1- بیجنوند، فرامرز. (1390). تبیین مؤلفههای تفکر انتقادی و بررسی رابطه آن با تولید علم در بین اعضای هیأت علمی دانشگاه شاهد در سال تحصیلی 90-1389 و ارائه راهکارها. پایاننامه کارشناسی ارشد علوم تربیتی، دانشگاه شاهد تهران.
2- بیجنوند، فرامرز (1389)، تبیین مؤلفه‌ها و مصادیق تربیت مدنی از منظر نهجالبلاغه، همایش ملی سیره علوی (بازشناسی اخلاق اجتماعی در سیرهی علوی)، لرستان، دانشگاه لرستان، ص.ص. 19-1.
3- بیجنوند، فرامرز و ضرغامی، همراه و سعید قائدی، یحیی و محمودنیا، علیرضا. (1393). تحلیل مفهوم تفکر انتقادی و تبیین روشهای پرورش آن با تأکید بر آموزش عالی. فصلنامه تدریس پژوهی دانشگاه کردستان، سال اول، شماره اول، ص.ص. 45-23.
4- بیجنوند، فرامرز؛ باقری، خسرو (1391)، تبیین مؤلفه‌ها و مصادیق عبودیت از منظر نهجالبلاغه، اولین همایش نهجالبلاغه و علوم انسانی، همدان، دانشگاه بوعلی سینا. ص.ص. 54-67.
5- پاکدل، مسعود. (1390). وحدت وجود و بازتاب آن در منطق‌الطیر. فصلنامه عرفان اسلامی، شماره 35، ص.ص. 216-236.
6- ترکاشوند، سینا. (1392). بررسی و نقد مبانی نظری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. چکیده مقالات چهارمین همایش ملی انجمن فلسفه تعلیم و تربیت ایران (ص.ص. 624-627). مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
7- حاجیبابایی، حمیدرضا. (1391). ویژگیهای مدرسهای که دوست دارم، با توجه به سند تحول بنیادین. فصلنامه نوآوریهای آموزشی، شماره 42، ص.ص. 74-51.
8- رفیعی، بهروز. (1381). آرای دانشمندان مسلمان در مبانی تعلیم و تربیت. قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
9- رهنما، اکبر، میرزامحمدی، محمدحسن و بیجنوند، فرامرز (1392)، بررسی رابطه تفکر انتقادی با تولید علم در میان اعضای هیئت علمی دانشگاه شاهد. دو فصلنامه پژوهشهای آموزش و یادگیری. سال 20، شماره 3، ص.ص. 288-257.
10- شریعتمداری، علی. (1386). اصول و فلسفه تعلیم و تربیت. تهران: امیرکبیر.
11- شعاری نژاد، علی اکبر. (1376). فلسفه آموزش و پرورش. تهران: امیرکبیر.
12- عطار، فریدالدین. (1383). منطق‌الطیر. تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
13- قبادی، حسینعلی، طاهری، قدرت الله، قاسم زاده، علی و فولادی، علیرضا. (1390). پیام‌های جهانی عطار برای مشکلات فکری انسان معاصر. پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، شماره 11، ص.ص. 52-30.
14- مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران. (1390). تهران: دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش.
15- سند تحول بنیادین آموزش و پروش. (1390). تهران. دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش.
16- مسعودی فر، جلیل. (1392). کارکرد معرفتی روان شناختی منطق‌الطیر برای انسان معاصر. مجله پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره 12، ص.ص. 18-1.
17- مطهری، مرتضی. (1371). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: صدرا.
18- معین، محمد. (1389). فرهنگ فارسی. تهران: بهزاد.
19- میالاره، گاستون و ژان، یال. (1370). تاریخ جهانی آموزش و پرورش. ترجمه. محمدرضا شجاع رضوی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
20- Almond. G. A. and Verba. S. (1963). The civic culture. New Jersey: Prinston university press.
21- Chambliss. J. J. (1996). Philosophy of education an encyclopedia. New York: Garland Publisher.
_||_