موضوع تأثیرپذیری از ادبیات گذشته امر مسلّم و قطعی در هر دوره است و اختصاص به دوره خاص یا مشخص و معینی ندارد. هر شاعری، هم از جهت انتخاب لفظ و واژه و هم از نظر کیفیت کاربرد آنها در ترکیبات و به ویژه از نظر محتوا و درونمایه، نظر بر آثار گذشتگان دارد. از جمله این منظومهه چکیده کامل
موضوع تأثیرپذیری از ادبیات گذشته امر مسلّم و قطعی در هر دوره است و اختصاص به دوره خاص یا مشخص و معینی ندارد. هر شاعری، هم از جهت انتخاب لفظ و واژه و هم از نظر کیفیت کاربرد آنها در ترکیبات و به ویژه از نظر محتوا و درونمایه، نظر بر آثار گذشتگان دارد. از جمله این منظومهها، چهارچمن اثر رمزی و تمثیلی شاهداعی، عارف و شاعر قرن نهم است که متأثر از منطقالطیراست؛ یعنی مضمون اصلی هر دو منظومه، جستجوی معبود یا فهم چونیِ اوست. در چهارچمن، شخصیت اصلی داستان که شوق نام دارد با شانزده گل و چهار پرنده به گونهای انفرادی به خلوت مینشیند و پرسشهای خود را با هر یک رد و بدل میکند. از این رو مضامین، تعابیر و ساختار این اثر، شباهت بسیاری با منطقالطیر دارد. روش این پژوهش توصیفی – تحلیلی است و یافتههای پژوهش نشان میدهد بسیاری از مفاهیم عرفانی به کار رفته در منطقالطیر، چون وحدت وجود، حیرت، حجاب راه، درد و ... در چهارچمن نیز تکرار شده است. بسیاری از شخصیتها در چهارچمن و منطقالطیر چون بنفشه و صعوه، سوسن و بط، نسرین و طاووس، دارای اندیشه و مسلک مشترکی هستند و نقش و عملکردشان در داستان یکی است.
پرونده مقاله