شخصیت‌پردازی قهرمان اصلی داستان در رمان‌های احمد محمود و اسماعیل فصیح

محورهای موضوعی : زبان و ادبیات فارسی

فریبرز جعفری احمدی ¹ , فرامرز شیرین بیان ^{2 *} , محمدصالح امیری ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران
2 - استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران
3 - استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بندر لنگه، دانشگاه آزاد اسلامی، بندر لنگه، ایران

تاریخ دریافت : 1403/07/02 تاریخ پذیرش : 1403/09/25 تاریخ انتشار : 1403/10/01

کلید واژه: داستان معاصر, رمان, شخصیت‌پردازی, احمد محمود, اسماعیل فصیح.,

چکیده مقاله :

شخصیت‌پردازی جذاب‌ترین عنصر داستانی است و حکایت از عمق نگاه نویسنده به انسان‌ها دارد. احمد محمود و اسماعیل فصیح دو تن از نویسندگان مشهور ایرانی هستند که آثار قابل توجه‌ای را آفریده‌اند. در این پژوهش، شخصیت جلال آریان در داستان ثریا در اغما، زمستان 62 و دل کور اثر اسماعیل فصیح و شخصیت خالد در داستان‌های زمین سوخته، همسایه‌ها، داستان یک شهر و درخت انجیر معابد اثر احمد محمود بررسی و تحلیل می‌شود. تحقیق حاضر که به روش توصیفی _ تحلیلی انجام شده نشان می‌دهد که دیدگاه کلی هر دو نویسنده نسبت به مسائل خوش‌بینانه است. قهرمان‌های منفی در آثار فصیح محدودند و آنهایی که وجود دارند، ذاتاً چهره‌ای زشت و کریه ندارند، بلکه اشخاصی هستند که به خاطر منافع شخصی و شیوۀ زندگیشان با یکدیگر متفاوتند. هر سه رمان بیانی ساده، راست، طبیعی و توأم با چاشنی طنز دارند. شخصیت‌ها در هر سه رمان مورد بررسی متنوع‌اند، اما متعدد نیستند. نویسندگان در شخصیت‌پردازی به شیوۀ غیرمستقیم عمل کرده‌اند. روند تئاترگونۀ رمان‌ها موجب شده تا در معرفی شخصیت‌ها بیشتر از شیوۀ گفتگو و توصیف ظاهر بهره جوید. در این رمان‌ها تک‌گویی درونی جایگاهی ندارد. قهرمان داستان‌های فصیح، جلال آریان شخصیتی نیمه‌پویاست و راوی ناظر است. اگر چه نویسنده می‌خواهد راوی داستان بیشتر ادای قهرمانان وطن‌پرست را در بیاورد، اما ناظری است بسیار سخت‌گیر که زندگی ایرانیان مهاجر را مغرضانه گزارش می‌‌دهد. احمد محمود دیدگاه خوش‌بینانه‌ای نسبت به زندگی و مردم دارد. در نظر او سختی‌ها پایان‌پذیرند. قهرمان‌های داستان احمد محمود از خوشی‌ها رویگردان نیستند. می‌توان گفت محمود، نویسندۀ رنج‌ها و مبارزات است. به ویژه در داستان‌های زمین سوخته این مسئله را مورد توجه قرار می‌دهد. همچنین قهرمان‌های داستان‌های وی مانند خالد، به مرام و تفکری اعتقاد دارند که برای تحقق آن به مبارزه می‌پردازند. او در آثار خود تبهکاران را از نزدیک می‌نگرد و به جرائم و مسائل اجتماعی به گونه‌ای ریشه‌ای و دقیق توجه می‌کند.

چکیده انگلیسی:

Characterization is the most fascinating element of fiction and tells of the depth of the author's view of humans. Ahmad Mahmoud and Esmail Fasih are two famous Iranian writers who have created remarkable works. In this study, the character of Jalal Aryan in the story of Soraya in a Coma, winter 1983 and the blind heart by Esmail Fasih, and the character of Khalid in the stories of the Burned Earth, neighbors, the Story of a City and the Tree of Fig Temples by Ahmad Mahmoud are examined and analyzed. The general view of both authors is optimistic. Fasih does not consider the world desirable, But he does not consider it full of evil and ugliness either. The characters in all three novels are diverse but not numerous. In characterization, he has turned to an indirect way. The trend of the theater of the times has made it to use the way of talking and describing the appearance more in the introduction of the characters. The internal monologue has no place in these novels. The hero of the eloquent stories, Jalal Arian, is a semi-dynamic character in these novels. He is an observer narrator; Although the author wants to tell the story of more patriotic heroes, he is a very strict observer who reports the life of Iranian immigrants in a biased way. Ahmad Mahmoud also has an optimistic view of life and people. Also, the protagonists of Ahmad Mahmoud's story, like Khalid, believe in a goal and a thought that they fight for its realization. In his works, he takes a close look at criminals and pays attention to crimes and social issues in a radical and detailed way.

منابع و مأخذ:

اخوت، احمد (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.
براهنی، رضا (1368). قصه‌نویسی. تهران: نشر نو.
فصیح، اسماعیل (۱۳۸۶). تلخکام. تهران: ذهن‌آویز.
فصيح، اسماعيل (۱۳۸۶). ثریا در اغما. تهران: ذهن‌آویز.
فصيح، اسماعيل (1387). شراب خام. تهران: ذهن‌آویز.
فصيح، اسماعيل (1388). دل کور. تهران: ذهن‌آویز.
فصيح، اسماعيل (1389). زمستان 62. تهران: ذهن‌آویز.
فورستر، ادوارد مورگان (1369). جنبه‌های رمان. ترجمۀ محسن سلیمانی. تهران: نگاه.
محمود، احمد (۱۳۵7). همسایه‌ها. تهران: امیرکبیر.
محمود، احمد (1400). داستان یک شهر. تهران: معین.
محمود، احمد (1400). زمین سوخته. تهران: معین.
محمود، احمد (1401). درخت انجیر معابد. تهران: معین.
محمود، احمد (1401). مدار صفر درجه. تهران: معین.
میرصادقی، جمال (۱۳67). ادبیات داستانی. تهران: سخن.
میرصادقی، جمال؛ میرصادقی، ميمنت (ذوالقدر) (۱۳۸۸). واژه‌نامۀ هنر داستان‌نویسی. تهران: مهناز.
میرعابدینی، حسن (1369). صد سال داستان‌نویسی در ایران. تهران: تندر.