بررسی عملکرد، برخی خصوصیات فیزیولوژیک و ارزیابی تحمل به خشکی ارقام جو زراعی ( Hordeum vulgare L.) در استان خوزستان

محورهای موضوعی : زراعت

محمد معتمدی ¹ , عبدالکریم بنی سعیدی ²

1 - گروه تولید و ژنتیک گیاهی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
2 - گروه تولید و ژنتیک گیاهی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

تاریخ دریافت : 1401/03/15 تاریخ پذیرش : 1401/04/18 تاریخ انتشار : 1401/05/01

کلید واژه: رطوبت نسبی, شاخص برداشت, شاخص کلروفیل, وزن هزاردانه,

چکیده مقاله :

به منظور ارزیابی تاثیر تنش خشکی آخر فصل بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، برخی خصوصیات فیزیولوژیک و ارزیابی شاخص های تحمل به تنش ارقام جو ( Hordeum vulgare L.)، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آبیاری در کرت اصلی شامل آبیاری نرمال مزرعه و قطع آبیاری در زمان گرده افشانی بود و ارقام نصرت، والفجر، ترکمن، جنوب، یوسف و کارون در کرت فرعی گنجانده شدند. نتایج نشان داد در شرایط تنش خشکی بیشترین عملکرد دانه در ارقام نصرت و یوسف به میزان 1/513 و 8/513 گرم در متر مربع و کمترین عملکرد دانه در رقم کارون به میزان 5/201 گرم در متر مربع مشاهده شد. میزان کاهش وزن هزار دانه ارقام نصرت، یوسف، ترکمن، جنوب، والفجر و کارون تحت تاثیر تنش خشکی در مقایسه با شاهد به ترتیب 8/12، 3/11، 6/13، 2/17، 5/16 و 6/29 درصد بود. تنش خشکی طول دوره پرشدن دانه را در تمام ارقام مورد بررسی در مقایسه با شرایط نرمال کاهش داد، بطوریکه کمترین طول دوره پرشدن دانه متعلق به رقم کارون با 1/22 روز بود. اما ارقام نصرت و یوسف بیشترین دوره پرشدن دانه را داشتند. در شرایط تنش خشکی ارقام نصرت و یوسف بیشترین رطویت نسبی برگ، شاخص کلروفیل، کربوهیدرات های محلول برگ و پروتئین های محلول برگ را به خود اختصاص دادند. در مجموع با توجه به نتایج شاخص های تحمل و حساسیت به تنش ارقام نصرت و یوسف متحمل ترین و ارقام والفجر، کارون و جنوب حساس ترین ارقام به تنش خشکی آخر فصل بودند.

چکیده انگلیسی:

In order to evaluate the effect of late season drought stress on grain yield and yield components, some physiological characteristics and evaluation of stress tolerance index of barley (Hordeum vulgare L.), a split plot experiment was conducted in a randomized completely block design with three replications. Irrigation treatments in main plot included normal field irrigation and irrigation cut at pollination time and Nosrat, valfajr, Turkmen, Jonob, Yousef and Karon varieties were included in sub plot. The results showed that under drought stress the highest grain yield was observed in Nosrat and Yousef varieties (513.1 and 513.8 g / m2) and the lowest grain yield was observed in Karon (201.5 g / m2) vareity. The 1000grain weight loss rate of Nosrat, Yousef, Turkmen, Jonob, Valfajer and Karon varieties were 12.8%, 11.3%, 13.6%, 17.2%, 16.5% and 29.6%, respectively. Drought stress reduced grain filling duration in all varieties compared to normal condition, with the lowest grain filling duration belonged to Karon with 22.2 days but Nosrat and Yousef cultivars had the highest grain filling period. In drought stress conditions, Nosrat and Yousef varieties had the highest leaf relative water content, chlorophyll index, water soluble carbohydrates and water soluble proteins. Overall, according to the results of tolerance and stress sensitivity indices, Nosrat and Yousef cultivars were the most tolerant and Valfajr, Karon and Jonob varities were the most sensetive to late season drought stress.