شایستگی‌های حرفهای مدیران مدارس استعدادهای خاص استان قم؛ موانع و راهکارهای توسعه آن
محورهای موضوعی : مدیریت تعالی آموزشی
آنارام جنتی
1
,
اقدس نیکوروش
2
*
1 - گروه علوم تربیتی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
2 - گروه مدیریت آموزشی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
کلید واژه: مدیر مدرسه, مدارس استعدادهای خاص, شایستگی حرفهای, استان قم, مدرسه,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر بررسی شایستگی‌های‌حرفه‌ای مدیران مدارس استعدادهای خاص استان قم بود. روش مورد استفاده در این تحقیق، آمیخته (کیفی-کمّی) است. جامعه آماری در بخش کیفی، مدیران و معاونین آموزشی و دبیران مدارس استعدادهای خاص استان قم بودند که با روش نمونهگیری هدفمند و گلوله‌برفی، 8 نفر انتخاب شدند. بخش کیفی با استفاده از مصاحبه و تحلیل مضمون انجام شد. نتایج بخش کیفی نشان داد که عوامل اجتماعی، عوامل مرتبط با دانش‌آموزان، عوامل روانی و عوامل مرتبط با دانش و خلاقیت مدیران بر شایستگی حرفهای مدیران مدارس استعدادهای خاص موثر هستند. چالش‌‌های مالی و امکانات، نداشتن استقلال مدیران، سیاست‌‌های نادرست، انتخاب نادرست مدیران، کمبود مدیران خبره، قوانین و مقررات و محدودیت‌‌ها و آسیب‌‌های محیطی ازجمله موانع بوده، و در نهایت، معلمان و کارکنان توانمند، آزادی عمل داشتن مدیران، تبادل نظر و مشاوره، انتخاب صحیح مدیران، آموزش و برنامه‌‌ریزی و سیاستگذاری مناسب از راهکارهای مربوطه می‌‌باشند. جامعه آماری در بخش کمّی، دبیران و مدیران مدارس استعدادهای خاص استان قم بودند که با روش نمونهگیری تصادفی به کمک فرمول کوکران، تعداد 201 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. از این میان، 190 پرسشنامه قابل قبول تحلیل شد. تجزیه و تحلیل داده‌‌ها در بخش کمّی با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و نرم‌‌افزار SPSS انجام شد. نتایج بخش کمّی نشان داد که دو عامل ارتباطی و شناختی، عامل‌‌های اصلی موثر بر شایستگی حرفهای مدیران مدارس استعدادهای خاص هستند. همچنین در موانع توسعه شایستگی حرفهای مدیران مدارس استعدادهای خاص، سه عامل انگیزشی، کمبودها و محیطی، و در بخش راهکارهای مربوطه، دو عامل شکوفایی و دانشی به‌عنوان عامل‌‌های اصلی شناسایی شد.
The present study aims to examine the professional competencies of principals of special talents schools in Qom Province. The research methodology employed is mixed (qualitative–quantitative). In the qualitative section, the statistical population comprised principals, deputy directors for education, and teachers of special talents schools in Qom Province, from which eight individuals were selected through purposive and snowball sampling. The qualitative component was conducted using interviews and thematic analysis. The qualitative findings indicated that social factors, student-related factors, psychological factors, and factors related to principals’ knowledge and creativity affect the professional competencies of principals in special talents schools. Financial and facility-related challenges, lack of autonomy for principals, improper policies, inappropriate selection of principals, scarcity of experienced principals, regulations and restrictions, and environmental detriments were identified as barriers. Ultimately, capable teachers and staff, principals’ freedom of action, exchange
of opinions and consultation, correct selection of principals, education, planning, and appropriate policy-making were recognized as relevant strategies. In the quantitative section, the statistical population consisted of teachers and principals of special talents schools in Qom Province. Using simple random sampling based on Cochran’s formula, 201 individuals were selected as the sample size, of which 190 questionnaires were deemed valid and analyzed. Quantitative data analysis was conducted using exploratory factor analysis in
SPSS software. The quantitative results demonstrated that two factors—“relational” and “cognitive”—are the main factors influencing the professional competencies of principals of special talents schools. Furthermore, in the barriers to developing principals’ professional competencies, three factors—“motivational,” “deficiencies,” and “environmental”—were identified, and in the related strategies section, two factors—“flourishing” and “knowledge-based”—were recognized as the principal factors.
اکبری، معصومه؛ فرهادی ورمزآبادی، شهلا؛ میدانی، محمود؛ برزگران، آزاده؛ عبدالمالکی، شهین (1402). مطالعه نیازهای آموزشی مدیران مدارس ابتدایی البرز براساس شایستگی‌های حرفهای. جامعه‌‌شناسی آموزش و پرورش، 9(1)، ص286-277.
تورانی، حیدر (1400). کاربست مدیریت فرایند مدار در مدرسه. موسسه فرهنگی منادی تربیت.
شکوهی یکتا، محسن؛ پرند، اکرم (1399). ناتوانی‌های یادگیری. نشر تیمورزاده.
ظرافتی، محمدحسین؛ عباس‌‌پور، عباس؛ رضایت، غلامحسین (1403). طراحی الگوی شایستگی مدیران دوره دوم آموزش متوسطه. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 32(62)، ص168-139.
عباس‌‌پور، عباس؛ خورسندی طاسکوه، علی؛ خسروی، محبوبه؛ تقوی‌‌فرد، محمدتقی؛ عظیمی مقدم، حمید (1399). طراحی الگوی شایستگی مدیران مدارس متوسطه. مدیریت مدرسه، 8(2)، ص278-246.
https://doi.org/10.34785/J010.2020.964
فرهادفر، مژگان؛ دلخوش کسمایی، ابوالقاسم؛ صفری، محمود (1402). استخراج و تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه مدیران مدارس مبتنی بر رویکرد شایستگی‌محور. مدیریت و برنامه‌‌ریزی در نظام‌‌های آموزشی، 16(1)، ص212-199.
https://doi.org/10.48308/mpes.2023.103242
کاظمی حقیقی، ناصرالدین (1400). روان‌شناسی کودکان تیزهوش و روش‌های آموزش ویژه. نشر تابان خرد.
مورفی، جوزف (1400). مدیریت مبتنی بر مدرسه، به منزله اصلاح مدرسه. ترجمه فرهاد کریمی. نشر تیک.
Balcerzyk, D, & Karczewski, D. (2022). The competencies of a manager as a factor contributing to the success of a company in the vuca environment. Scientific papers of silesian university of technology, no. 157, p. 9-23. https://doi.org/10.29119/1641-3466.2022.157.1
Dayuha, M. (2024). Management Competence of School Heads and the Academic Performance of Secondary Schools in Eastern Visayas. Psychology and education: a multidisciplinary journal, 16(9), p. 956-966.
Dinampo, C. & Balones, J.. (2023). Leadership character of school heads and managerial competence of head teachers. European Journal of Education Studies, 10(4).
https://doi.org/10.46827/ejes.v10i4.4760
Hu, W. & Chan, C.Y. (2024). Evaluating technological interventions for developing teamwork competency in higher education: A systematic review and meta-ethnography. Studies in Educational Evaluation, no. 83, p. 101382. https://doi.org/10.1016/j.stueduc.2024.101382
Jiang, X., Guo, J. & Chen, Z. (2024). Exploring an athletic talent development environment in China: A case study of a sport-friendly high school. Psychology of Sport and Exercise, no. 74, p. 102696. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2024.102696
Katz, R. (1991). Skills of an effective administer. Business classic fifteen key concepts for managerial success. Harvard Business Review.
Mack, E. & et al. (2021). Talent development in natural science in elementary school: A juxtaposition of research and practice. Teaching and Teacher Education, no. 104.
https://doi.org/10.1016/j.tate.2021.103366
Renzulli, J. (2012). Reexamining the Role of Gifted Eeducation and Talent Development for the 21st Century: A Four-Part Theoretical Approach. Gifted Child Quarterly, Gifted Child Quarterly, 56(3), p. 150-159. http://dx.doi.org/10.1177/0016986212444901
Soares, M. & et al. (2023). Competences of the school manager committed to democratic and participative management. Cuadernos de Educación y Desarrollo, 15(7).
https://doi.org/10.55905/cuadv15n7-021
Żeromski, M. (2020). Budowanie zespołu. Młotek Scrum Mastera. Warszawa: Wydawnictwo Helion.