اثربخشی رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر بر تحمل پریشانی و استرس ادراک شده بیماران مبتلا به سرطان خون
محورهای موضوعی : علوم سلامت و روانشناسیمائده علیزاده 1 , مجید پور فرج عمران 2 *
1 - گروه روانشناسی، واحد آیت الله آملی، دانشگاه آزاداسلامی،آمل،ایران
2 - گروه روانشناسی، واحد بهشهر، دانشگاه آزاداسلامی،بهشهر،ایران
کلید واژه: رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر, تحمل پریشانی, استرس ادراک شده,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف بررسی "اثربخشی رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر بر تحمل پریشانی و استرس ادراک شده بیماران مبتلا به سرطان خون" انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی بیماران مبتلا به سرطان به تعداد 3700 نفر تشکیل دادند که در سال 1402 به مراکز و کلینیک های تخصصی و انجمن بیماران سرطانی شهر آمل مراجعه کردند و بیماری آنها محرز بود. از بین آنان، 30 نفر به شیوه در دسترس گزینش شدند و با استفاده از شیوه تصادفی سازی ساده، افراد نمونه در دو گروه آزمایش (15n=) و گواه (15n=) قرار گرفتند. هر دو گروه به پرسشنامه های پریشانی سیمونز و گاهر (2005) و استرس ادراک شده کوهن و همکاران (1983) پاسخ دادند. سپس بعد از انجام هماهنگی های لازم گروه آزمايش 10 جلسه 60 دقیقه ای تحت درمان رفتار درمانی شناختی مثبت نگر برگرفته از پژوهش کرباسیان و همکاران (1401) دريافت كرد، اما گروه گواه در مدت اين پژوهش هيچ گونه برنامة آموزشی دريافت نکرد. بعد از اتمام آموزش مجددا پرسشنامه ها توسط آزمودنی هر دو گروه تکمیل شدند و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد رفتار درمانی شناختی مثبت نگر بر تحمل پریشانی (05/0>P) و استرس ادراک شده (05/0>P) بیماران مبتلا به سرطان خون موثر است.
The present study was conducted with the aim of investigating "the effectiveness of positive cognitive behavioral therapy on the tolerance of distress and perceived stress of patients with leukemia". The research method was semi-experimental with a pre-test and post-test design with a control group. The statistical population of the research was made up of all the patients with cancer in the number of 3700 people who referred to specialized centers and clinics and the association of cancer patients in Amol city in 1402 and their disease was undiagnosed. Among them, 30 people were selected in the accessible way and by using simple randomization method, the sample people were placed in two experimental (n=15) and control (n=15) groups. Both groups responded to the Distress Questionnaires of Simmons and Gaher (2005) and Perceived Stress of Cohen et al (1983). Then, after making the necessary arrangements, the experimental group received 10 60-minute sessions of positive cognitive behavioral therapy based on the research of Karbasian et al. (1401), but the control group did not receive any educational program during this study. After completing the training, the questionnaires were completed again by the subjects of both groups and were analyzed. In the descriptive part, the minimum and maximum scores, mean and standard deviation were used, and in inferential statistics, to compare and examine the difference in the average of the groups in the pre-test and post-test, multivariate covariance analysis (MANCVA) and univariate analysis
- حمزه خراسانی، امیر؛ متینی نسب، محدثه؛ ترابی، اسماعیل .(1402). مقایسۀ اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، بر انعطاف‌پذیری شناختی، تحمل پریشانی و توانمندی‌های منش زنان مطلقه. خانواده پژوهی، سال نوزدهم، شماره 73.
- دانایی کوشا، منا؛ طباطبایی، سمانه؛ شهابی زاده، فاطمه؛ آهی، قاسم .(1401). مقايسه اثربخشي رفتاردرماني مثبت نگر گروهي با درمان شناختي - رفتاري گروهي بر انعطافپذيري شناختي در زنان مبتلا به سرطان پستان. دوماهنامه فيض، دوره 26، شماره 6.
- شیرخانزاده، ماریا؛ حاتمی، محمد؛ احدی، حسن؛ صرامی، غلامرضا .(1401). مقایسۀ اثربخشی رفتار درمانی- شناختی و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر بی‌نظمی هیجان افراد مبتلا به پرخوری عصبی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان متوسطة شهر کرمان). مجله مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، دوره 11، شماه 2.
- فاریابی، منوچهر؛ رفیعی پور، امین؛ حاجی علیزاده، کبری .(1401). تعیین اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر اضطراب، استرس ادراکشده و راهبردهای مقابله با درد بیماران مبتال به سرطان خون. مجله مطالعات ناتوانی، شماره 12.
- فولادی، فاطمه؛ پوراحسان، سمیه .(1401). اثربخشی آموزش گروهی مثبت نگر بر تحمل پریشانی و راهبردهای مقابله ای در دختران نوجوان بی سرپرست. پژوهشنامه روانشناسي مثبت، سال هشتم، شماره 2.
- کیانی، سیاوش؛ صباحی، پرویز؛ مکوند حسینی، شاهرخ؛ رفیعی نیا، پروین .(1399). مقایسه اثربخشی درمان مبتنیبر پذیرش و تعهد و درمان شناختی - رفتاری مثبت‌نگر بر آشفتگیهای روانشناختی بیماران مبتلا به درد مزمن. نشریه علمی روانشناسی سلامت، سال 9، شماره 4.
- گودرزی، رقیه؛ شیبانی، حسین؛ بیگی، علی .(1402). اثربخشی رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر بر اضطراب و کیفیت زندگی دانش آموزان با علایم اضطراب. هفتمین همایش بین المللی روان شناسی مدرسه، تهران.
- نوری سعید، اعظم؛ قربان شیرودی، شهره؛ سالاری، ارسلان .(1400). اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر استرس ادراک شده و مهارت‌های مقابله‌ای در بیماران بعد از انفارکتوس میوکارد. دوفصلنامه علمی روانشناسی بالينی و شخصيت، دوره 19، شماره 2.
-Addison S, Shirima D, Aboagye-Mensah EB, Dunovan SG, Pascal EY, Lustberg MB, Nolan, TS. Effects of tandem cognitive behavioral therapy and healthy lifestyle interventions on health-related outcomes in cancer survivors: A systematic review. Journal of Cancer Survivorship. 2022; 16(5): 1023-1046.
-Ahmadzadeh L, Vaezi M, Sodagar S, Golmohammad Nazhad GR. The Effect of Acceptance and Commitment Therapy Adopted for Couples Compared with Integrative Couple Therapy on Marital Conflicts of Couples with Breast Cancer. IJBD 2020; 12(3): 47-59. [in Persian].
-Areia, N. P., Fonseca, G., Major, S., & Relvas, A. P. (2019). Psychological morbidity in family caregivers of people living with terminal cancer: Prevalence and predictors. Palliative & supportive care, 17(3), 286-293.
-Bannink FP. Positive CBT: From reducing distress to building success. J Contemp Psychother 2015; 44(1): 1-8
-Chakhssi, F., Kraiss, J.T., Sommers-Spijkerman, M., & Bohlmeijer, E.T. (2018). The Effect of Positive Psychology Interventions on WellBeing and Distress in Clinical Samples with Psychiatric or Somatic Disorders: A Systematic Review and Meta-Analysis. BMC psychiatry, 18(1), 211- 218.
- Chen, C. M., Du, B. F., Ho, C. L., Ou, W. J., Chang, Y. C., & Chen, W. C. (2018). Perceived stress, parent-adolescent/young adult communication, and family resilience among adolescents/young adults who have a parent with cancer in Taiwan: a longitudinal study. Cancer Nursing, 41(2): 100-108.
-Foa EB. Cognitive behavioral therapy of obsessive-compulsive disorder. Dialogues in Clinical Neuroscience. 2010 Jun;12(2):199.
-Ganjian M, Heydari Z, Rastgoo S. Predicting biological indicators of regulatory stress and rumination in patients with gastrointestinal cancer. Med J Mashhad Univ Med Sci 2022; 65(2): 231-246 (Persian).
-Jamshidzehi ShahBakhsh AR, Asghari ebrahim abad MJ, Mashhadi A, Daneshsani H. The effectiveness of Cognitive -Behavioral Therapy (CBT) in reducing worry, anxiety and panic attacks mitral valve prolapse patients. J Shahid Sadoughi Uni Med Sci. 2016;24(4):340 –51. [Persian]
-Kuchenbaecker, K. B., Ramus, S. J., Tyrer, J., Lee, A., Shen, H. C., Beesley, J., ... & Spindler, T. J. (2015). Identification of six new susceptibility loci for invasive epithelial ovarian cancer. Nature genetics, 47(2), 164.
- Lee, A., Lee, K. S., & Park, H. (2019). Association of the use of a heated tobacco product with perceived stress, physical activity, and internet use in Korean adolescents: A 2018 national survey. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(6): 965.
-Najarpour ostadi, S., akbari, B., Khalatbari, J., Babapour, J. (2020). The Comparison of the Effectiveness of Quality-of-Life Therapy Techniques Training and Dialectical Behavioral Therapy on Distress Tolerance among Female Undergraduate Students with Smartphones Addiction. Journal of Psychological Achievements, 27(2), 25- 48. (In Persian(
-Penedo FJ, Benedict C, Zhou ES, Rasheed M, Traeger L, Kava BR, et al. Association of stress management skills and perceived stress with physical and emotional well-being among advanced prostate cancer survivors following androgen deprivation treatment. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings. 2013; 20 (1): 25 – 32.
-Robinson, M., Ross, J., Fletcher, S., Burns, C. R., Lagdon, S., & Armour, C. (2019). The Mediating Role of Distress Tolerance in The Relationship Between Childhood Maltreatment and Mental Health Outcomes Among University Students. Journal of Interpersonal Violence, 36 (15), 7249-7273.
-Seligman ME, Steen T, Park N, Peterson C. Positive psychology progress: Empirical interventions. American psychologist. 2005: 60:12-24.
- Schneider, E. E., Schönfelder, S., Domke-Wolf, M., & Wessa, M. (2020). Measuring stress in clinical and nonclinical subjects using a German adaptation of the Perceived Stress Scale. International Journal of Clinical and Health Psychology, 20(2): 173-181.
-Song H, Saito E, Sawada N, Abe SK, Hidaka A, Shimazu T, et al. Perceived stress level and risk of cancer incidence in a Japanese population: the Japan Public Health Center (JPHC)-based prospective study. Scientific Reports. 2018; 7 (1): 12964.
-Tatrow K, Montgomery GH. Cognitivebehavioral therapy techniques for distress and pain in breast cancer patients: a meta-analysis. Journal of behavioral medicine. 2006; 29(1): 17- 27.
-Yarmohammadi vasel m, jokar f, farhadi m, zoghi paydar m. Structural model of relationships between integrative self-knowledge, perception of suffering and quality of life among cancer patients (stages 3 & 4). rph. 2020;14(2):1-19. [Persian].