مطالعه غلظت عناصر آهن، روی، مس، کادمیوم و سرب در بافتهای کبد، کلیه و ماهیچه گاو و گوسفند توزیع شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1390
محورهای موضوعی : علوم و صنایع غذایی
سهیل سبحان اردکانی
1
(دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، استادیار گروه محیط زیست، همدان، ایران.)
مهدی ریاحی خرم
2
(دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، استادیار گروه محیط زیست، همدان، ایران.)
مریم قاسمی
3
(دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، دانش آموخته کارشناسی ارشد محیط زیست، همدان، ایران)
کلید واژه: گاو, امنیت غذایی, گوسفند, همدان, فلز سنگین,
چکیده مقاله :
در این پژوهش نظر به اهمیت تاثیر سوء غلظت بیش از حد مجاز عناصر سنگین در منابع غذایی، غلظت عناصر آهن، روی، مس، کادمیوم و سرب موجود در 180 نمونه از بافت های کبد، کلیه و ماهیچه گاو و گوسفند عرضه شده در بازار مصرف شهر همدان در سال 1390 به روش هضم مرطوب و توسط دستگاه نشر اتمی بر حسب ppb وزن مرطوب تعیین شد. نتایج نشان داد بالاترین نرخ تجمع فلزات مربوط به بافتهای کبد و کلیه و پایین ترین آن مربوط به بافت ماهیچه بود. در بین عناصر، بیشترین میانگین غلظت مربوط به آهن بافت کبد گاو (ppb879±25507) و کمترین میانگین غلظت مربوط به کادمیوم بافت ماهیچه گوسفند (ppb54±192) بود. مقایسه آماری میانگین غلظت تجمع یافته فلزات در بافت های مورد مطالعه دامها با یکدیگر بیانگر وجود اختلاف معنی دار بود (001/0>P). مقایسه میانگین غلظت تجمع یافته فلزات در بافت های مختلف با حداکثر غلظت مجاز کمیسیون اروپا بیانگر آن بود که به استثنای عناصر کادمیوم و سرب، میانگین غلظت سایر عناصر زیر حد مجاز بوده است. همچنین مقایسه میانگین غلظت تجمع یافته فلز کادمیوم با حد مجاز WHO نشان داد که به استثنای بافت ماهیچه در هر دو دام گاو و گوسفند، غلظت این عنصر در سایر بافت ها بطور معنیدار بیش از حد مجاز بوده است (001/0>P). بدین ترتیب میانگین غلظت تجمع یافته اکثر فلزات مورد ارزیابی در بافتهای بدن گاو بیشتر از گوسفند و میانگین غلظت تجمع یافته عناصر آهن و مس در بافت کبد بیش از سایر بافت ها بود. این موضوع با توجه به نقش بافت کبد به عنوان "اندام ذخیره احشام"، قابل توجیه می باشد. همچنین میانگین غلظت تجمع یافته عناصر سمی کادمیوم و سرب در بافت کلیه بالاتر از سایر بافت ها بود، که این موضوع نیز با توجه به نقش بافت کلیه به عنوان "عضو دفع فضولات"، قابل توجیه است.
Importance of heavy metals in food safety and detrimental effects of their high concentrations in food stuff is well documented. In this study, concentrations of Fe, Zn, Cu, Cd and Pb in kidney, liver and muscle tissues of cow and sheep at Hamedan retails were evaluated. A total number of 180 samples was assessed for the amount of heavy metals as ppb in wet weight. For this, wet-digestion method was used to determine the concentration of given elements by ICP (Varian ES-710). Results showed that the highest concentration of heavy metals was determined in the liver and kidney samples, while the lowest concentration was found in muscle tissue. Among the heavy metals, Fe in cow’s liver had the highest concentration (25507±879 ppb) and Cd in muscle tissue of sheep has the lowest concentration (192±54 ppb). In overall, accumulation of heavy metals in tissues of cows was higher than sheep. Statistical comparison of accumulated metals concentration in various tissues of these two animal groups showed significant difference (P<0.001). Regarding the maximum acceptable concentration approved by EU, the concentration of heavy metals was lower than the allowed level, except for Cd and Pb. Due to the toxicity of Cd, the concentration of Cd was compared with the maximum acceptable limit of WHO. Results revealed that the concentration of Cd was higher than acceptable level in all tissues except for muscle tissues (P<0.001). Mean concentration of most metals in this study was found higher in cow tissues than sheep. It seems that cows are more tolerant against the accumulation of toxic metals. Moreover, mean concentration of Fe and Cu was higher in liver which is justifiable by the fact that liver is a storage organ. Since kidneys are responsible for the removal of wastes, mean concentration of Cd and Pb was determined highest in kidney.