مسکن و اپیدمی در ایران: مروری نظام‌مند بر تحقیقات داخلی کووید-19 در حوزه مسکن
پارسا احمدی دهرشید
1
(
گروه جغرافیای انسانی و برنامه‌ریزی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
)
احمد پوراحمد
2
(
استاد گروه جغرافیای انسانی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران،
)
حسین منصوریان
3
(
گروه جغرافیای انسانی و برنامه‌ریزی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
)
امیررضا خاوریان
4
(
گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان.
)
کلید واژه: مسکن, فضاهای مسکونی, همه‌گیری کووید-19, مرور سیستماتیک, ایران,
چکیده مقاله :
تحقیق حاضر باهدف بررسی مرور نظام‌مند تحقیقات در زمینه مسکن و همه‌گیری کووید-۱۹ در ایران انجام شده است. برای دستیابی به این هدف، ابتدا با بررسی واژگان کلیدی مرتبط با مسکن و همه‌گیری کووید-۱۹ در پایگاه‌های علمی فارسی، ۵۰ پژوهش شناسایی شد. سپس با استفاده از چارچوب پریسما، پژوهش‌های شناسایی شده مورد انتخاب و در نهایت ۱۷ پژوهش برای مرور سیستماتیک انتخاب شدند. یافته‌ها به بررسی نوع اسناد علمی، محل انتشار، سال انتشار، گروه‌های موضوعی، روش‌های انجام تحقیق، ابعاد و شاخص‌ها پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد که تحقیقات این حوزه عمدتاً در سه گروه موضوعی «تأثیرات همه‌گیری بر ادراکات ذهنی ساکنین از مسکن و زندگی در آن»، «راهکارهای انطباق و طراحی فضاهای مسکونی در مواجهه با همه‌گیرها» و «آینده طراحی و معماری مسکن در پاسخ به بیماری‌های همه‌گیر» قابل‌بررسی است. تحقیقات این حوزه در بازه زمانی سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ انجام شده که نشان‌دهنده واکنش فعال جامعه دانشگاهی به این بحران است. این تحقیقات بیشتر در قالب مقالات و پایان‌نامه‌های دانشجویی ارائه شده و بیشتر توسط مجلات علوم جغرافیایی منتشر شده‌اند. الگوی غالب پژوهشی الگوی «توصیفی - تحلیلی» است که نشان از تمایل تحقیقات به درک و تحلیل پدیده‌ها دارد؛ ابزارهای مختلفی مانند منابع اسنادی، پرسش‌نامه‌ها، مطالعات موردی، مصاحبه، مشاهدات و گروه‌های کانونی مورداستفاده قرار گرفته‌اند که ترکیبی از رویکردهای کمی، کیفی و ترکیبی را منعکس می‌کنند. یافته‌های این مطالعه، اهمیت تطبیقی پاسخ‌های دانشگاهی، همکاری بین‌رشته‌ای و اهمیت رویکردهای کل‌نگر در پرداختن به چالش‌های نوظهور در چشم‌انداز آتی مسکن را برجسته می‌کند.
چکیده انگلیسی :
The present study aimed to systematically review research in the field of housing and the COVID-19 pandemic in Iran. To achieve this objective, an initial search was conducted for relevant keywords related to housing and COVID-19 in Persian scientific databases, identifying 50 studies. Subsequently, using the PRISMA framework, the identified studies were screened, and ultimately, 17 studies were selected for systematic review. The findings focused on examining the types of scientific documents, publication venues, publication years, thematic groups, research methods, dimensions, and indicators. The results indicate that research in this area is primarily focused on three thematic groups: "the impact of pandemics on residents' mental perceptions of housing and life therein," "adaptation strategies and the design of residential spaces in the face of pandemics," and "the future of housing design and architecture in response to pandemics." Research in this field was conducted between the years 1400 to 1402, reflecting the active response of the academic community to this crisis. These studies were predominantly presented in the form of articles and student theses, with most being published in geographical science journals. The predominant research pattern is the "descriptive-analytical" model, indicating a tendency towards understanding and analyzing phenomena. Various tools such as documentary sources, questionnaires, case studies, interviews, observations, and focus groups were utilized, reflecting a combination of quantitative, qualitative, and mixed approaches. The findings of this study highlight the importance of adaptive academic responses, interdisciplinary collaboration, and holistic approaches in addressing emerging challenges in the future outlook of housing.
اصغری امری سیده زهرا. (1401). ویژگی‌های مسکن مناسب در مواجهه با بیماری‌های پاندمیک؛ طراحی مجتمع مسکونی در تهران. پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
امینی فر، زینت؛ احسانی، فرشته؛ عظمتی، حمید رضا؛ مهدی نژاد درزی، جمال الدین. (1401). راهکارهای تطبیق فضاهای سکونتی با شرایط خاص دوره پاندمی کرونا. انسان و محیط¬زیست، 4(20)، 1-14. https://sanad.iau.ir/fa/Article/847932
حیدری، محمد تقی؛ رحمتی، پروین؛ یادگاری، حسن؛ جهانی، داریوش؛ حقی، یعقوب. (1401). تببینی بر عدالت نور و سایه‌اندازی آن بر بهزیستی ذهنی شهروندان در بزنگاه کووید 19 (مورد مطالعه: شهرک ثمین زنجان). جغرافیا و توسعه فضای شهری، 9(1)، 17-32. https://doi.org/10.22067/jgusd.2021.46386.0
خورشیدیان عبدالمجید. (1400). معماری مسکن پس از پاندمی؛ درس‌هایی از کووید۱۹. مسکن و محیط روستا. ۴۰(۱۷۶)، ۱۷-۳۰. http://jhre.ir/article-1-2247-fa.html
ریاحی دهکردی، علی؛ منتظرالحجه، مهدی. (1402). مقایسه کیفیت کالبدی زندگی در بحران¬های همه‌گیری از نگاه ساکنان (مورد مطالعه: محله¬های مسکونی معاصر ایران در همه¬گیری کووید 19). مطالعات شهری، 12(46)، 63-77.
شاه¬جهانی، مهسا. (1400). تأثیر طراحی فضای نیمه باز بر کاهش میزان افسردگی ساکنین در شرایط قرنطینه خانگی (مورد مطالعاتی: محله ده ونک). دانشکده مهندسی معماری و شهرسازی، پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
شکاری، رضا. (1400). تحلیل اثرات کووید 19 بر تغییر انتظارات مردم از کارکرد مسکن (مورد مطالعه: مناطق 1، 6 و 19 شهر تهران). پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
قاسمی، سپیده. (1401). طراحی مجتمع مسکونی در جهت مقابله با همه گیری کووید-19 در تنکابن. پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری، موسسه آموزش عالی آیندگان، تنکابن، ایران.
کشتکار قلاتی، احمدرضا؛ اردستانی، زهرا السادات؛ پرویزی، الهام. (1401). الزامات کارکردی طراحی مسکن متناسب با تغییر سبک زندگی در دوران بیماری‌های دنیاگیر (مورد پژوهی: دوران همه‌گیری کویید 19 در تهران). معماری و شهرسازی پایدار، 10(1)، 55-70.
مجتبوی، سیده مریم؛ عبداله‌زاده، ندا؛ سرمدی، صدف. (1400). واکاوی مؤلفه‌های مؤثر بر ارتقاء سلامت در فضای مسکونی در دوران کرونا و پساکرونا (نمونه‌ی موردی: مجتمع مسکونی ششصد دستگاه مشهد). مطالعات هنرهای زیبا، 2(6)، 13-21.
نابغ وطن، روشنک؛ اسکویی، آزیتا؛ کی نژاد، محمدعلی؛ دیبا، فربد. (1400). بررسی نقش بیماری کووید-١٩ در پیدایش معماری سبز در آینده¬پژوهی خانه‌ها بر اساس روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها (CLA). انسان و محیط¬زیست، 4(19)،201-219. https://sanad.iau.ir/Fa/Article/847964
نابغ¬وطن، روشنک. (1400). واکاوی آینده های بدیل خانه؛ در ارتباط با شیوع بیماری های همه گیر بر اساس تحلیل لایه¬ای علت ها(CLA). پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
هنرور، جمال الدین؛ جلالیان، سارا. (1401). مطالعه تطبیقی تأثیرگذاری عوامل کالبدی - اجتماعی در کیفیت زندگی ساکنان گونه¬های مختلف مسکن در شرایط قرنطینه (نمونه موردی: شهر تهران). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. ۲۲(۶۴)، ۳۰۷-۳۲۷. http://jgs.khu.ac.ir/article-1-3882-fa.html
Amerio, A., Brambilla, A., Morganti, A., Aguglia, A., Bianchi, D., Santi, F., Costantini, L., Odone, A., Costanza, A., Signorelli, C., Serafini, G., Amore, M., & Capolongo, S. (2020). COVID-19 Lockdown: Housing Built Environment’s Effects on Mental Health. INTERNATIONAL JOURNAL OF ENVIRONMENTAL RESEARCH AND PUBLIC HEALTH, 17(16). https://doi.org/10.3390/ijerph17165973
Aminifar, Z., Ehsani, F. Azemati, H. R., & Mehdinejad Darzi, J. (2022). Strategies for adapting the residential spaces to the specific conditions of The Coronavirus pandemic .Human & Environment, 4(20), 1-14. (In Persian). https://sanad.iau.ir/En/Article/847932
Baker, E., Beer, A., Lester, L., Pevalin, D., Whitehead, C., & Bentley, R. (2017). Is housing a health insult? International Journal of Environmental Research and Public Health, 14(6). https://doi.org/10.3390/ijerph14060567
Chadwick, E. (2023). Report to Her Majesty’s Principal Secretary of State for the Home Department, from the Poor Law Commissioners, on an Inquiry into the Sanitary Condition of the Labouring Population of Great Britain; with Appendices. BoD–Books on Demand.
Ghimire, J., Carswell, A. T., Ghimire, R., & Turner, P. R. (2021). The Impact of US Housing Type and Residential Living Situations on Mental Health during COVID-19. INTERNATIONAL JOURNAL OF ENVIRONMENTAL RESEARCH AND PUBLIC HEALTH, 18(16). https://doi.org/10.3390/ijerph18168281
Graham, R. (1818). Practical observations on continued fever, especially that form existing at present as an epidemic.
Groot, J., Keller, A., Joensen, A., Nguyen, T. L., Nybo Andersen, A. M., & Strandberg-Larsen, K. (2022). Impact of housing conditions on changes in youth’s mental health following the initial national COVID-19 lockdown: a cohort study. Scientific Reports, 12(1). https://doi.org/10.1038/s41598-022-04909-5
Hasselaar, E., & Priemus, H. (2006). Health performance of housing: indicators and tools. In Sustainable Urban Areas, Volume 10: Vol. phd.
Heydari, M., rahmati, P., Yadegari, H., Jahani, D., & Haghi, Y. (2022). An Explanation of the Justice of Light and its Effect on the Mental Wellbeing of Citizens in Crucial Moments of Covid-19 (Case Study: Samin Town, Zanjan). Geography and Urban Space Development, 9(1), 17-32. (In Persian). https://doi.org/10.22067/jgusd.2021.46386.0
Honarvar J, Jalalian S. (2022). A comparative study of the effect of physical-social factors on the quality of life of residents of different types of housing in quarantine conditions (Case study: different types of housing in Tehran). Jgs, 22(64), 307-327. (In Persian). http://jgs.khu.ac.ir/article-1-3882-En.html
Keshtkar, A., Ardestani, Z. A., & Parvizi, E. (2022). Functional Principles of Housing Design in Proportion to Lifestyle Changes during Pandemic (Case Study: Covid-19 Epidemic in Tehran). Journal of Sustainable Architecture and Urban Design, 10(1), 55-70. (In Persian)
Khorshidian A. (2022). Post-Pandemic Housing Architecture: Lessons from Covid-19. JHRE. 40(176), 17-30. (In Persian). http://jhre.ir/article-1-2247-fa.html
Koufogiannakis, D. (2012). The state of systematic reviews in library and information studies.
Liberati, A. (2009). The PRISMA Statement for Reporting Systematic Reviews and Meta-Analyses of Studies That Evaluate Health Care Interventions: Explanation and Elaboration. Annals of Internal Medicine, 151(4), W. https://doi.org/10.7326/0003-4819-151-4-200908180-00136
Mahajan, U. V, & Larkins-Pettigrew, M. (2020). Racial demographics and COVID-19 confirmed cases and deaths: a correlational analysis of 2886 US counties. Journal of Public Health, 42(3), 445–447.
Mojtabavi, S. M., Abdollahzadeh, N., & Sarmadi, S. (2022). Analyzing the factors affecting the improvement of health in the residential space in the corona and post-corona era (case example: residential complex of six hundred units in Mashhad). Fine Arts Studies, 2(6), 13-21. (In Persian).
Nabeghvatan, R., Oskui, A. Keinejad, M. A., & Diba,F. (2021). .Investigating the Role of Covid-19 Disease in the Emergence of Green Architecture in the Future of Homes Research Based on Causal Layer Analysis (CLA). Human & Environment. 4(19), 201-219. (In Persian). https://sanad.iau.ir/En/Article/847964
Pineda, J. C. D., Kokubun, K., Ikaga, T., & Yamakawa, Y. (2021). Housing quality and behavior affect brain health and anxiety in healthy Japanese adults. Scientific Reports, 11(1). https://doi.org/10.1038/s41598-021-91363-4
Rajaei, S. A., & Mansourian, H. (2017). Urban growth and housing quality in Iran. Social Indicators Research, 131, 587–605.
Riahi Dehkordi, A., & Montazerolhodjah, M. (2023). Comparing the physical quality of life in epidemic crises from the residents' perspective: Contemporary Residential Neighborhoods in Iran during the Covid 19 pandemic.. Motaleate Shahri, 12(46), 63-77. (In Persian).
Rolfe, S., Garnham, L., Godwin, J., Anderson, I., Seaman, P., & Donaldson, C. (2020). Housing as a social determinant of health and wellbeing: Developing an empirically-informed realist theoretical framework. BMC Public Health, 20(1). https://doi.org/10.1186/s12889-020-09224-0
Yancy, C. W. (2020). COVID-19 and African Americans. In JAMA - Journal of the American Medical Association (Vol. 323, Issue 19). https://doi.org/10.1001/jama.2020.6548
Yaya, S., Yeboah, H., Charles, C. H., Otu, A., & Labonte, R. (2020). Ethnic and racial disparities in