ارزیابی وضعیت مؤلفه‌های سرزندگی در شهر اسلام آباد غرب
محورهای موضوعی : جغرافیای شهریامید مبارکی 1 * , رضا الهویردیزاده 2 , سمیرا ملکیان 3
1 - دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.
2 - استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
3 - دانش آموخته جغرافیا برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
کلید واژه: سرزندگی, اسلام آباد غرب, فضاهای شهری, کیفیت فضاهای شهری,
چکیده مقاله :
در حال حاضر شهرها به مثابه موجودات زنده، نیازمند سرزندگی و نشاط هستند. خلق و ارتقای سرزندگی در یک فضای شهری، مستلزم همسو بودن ویژگیهای فضا در پاسخگویی به نیازهای شهروندان بوده که به نوبه خود می‌تواند افزایش حضور مستمر و کیفیت زندگی آنها را به دنبال داشته باشد. در همین راستا، در این مطالعه به بررسی مولفه-های سرزندگی شهر اسلام آباد غرب به عنوان یکی از شهرهای بزرگ استان کرمانشاه پرداخته شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی، کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی می‌باشد. برای تعیین حجم نمونه‌ها از فرمول کوکران و همچنین برای پایایی پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است. برای تحلیل داده‌های پرسشنامه از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری T- test ، تحلیل واریانس، مدل سوارا و رگرسیون گام به گام استفاده گردیده است. هم-چنین، جهت بررسی نرمال‌بودن داده‌ها از روش کولموگروف اسمیرنوف استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی مولفه‌های سرزندگی در شهر اسلام آباد غرب نشان‌دهنده این بود که مولفه ی اجتماعی با میانگین 94/2 دارای بیش‌ترین رتبه بوده است و بعد از آن مؤلفه ی محیطی در رتبه ی دوم با میانگین 65/2 قرار دارد و کالبدی- عملکردی در رتبه ی سوم با میانگین 42/2 و همچنین مؤلفه ی اقتصادی با میانگین 30/2 آخرین رتبه را به خود اختصاص داده است که این نتایج نشانگر سهم بسزای مؤلفه های اجتماعی و محیطی در سرزندگی شهر اسلام آباد غرب می باشد و کمترین اثرگذاری در سرزندگی این شهر مربوط به مؤلفه ی اقتصادی است.
Introduction: The cities, as living beings, need vitality. Creating and promoting vitality in an urban space requires the alignment of the characteristics of the space in responding to the needs of citizens, which in turn can increase their continuous presence and quality of life. In fact, vitality is one of the most important needs of cities, which with the development of urbanization and socio-economic and environmental damage, its importance increases day by day. Urban spaces, as a platform for the life and activities of citizens, should be able to prepare a safe, healthy, stable and attractive environment for all people, taking into account the similarities and differences between people and age, gender and social groups, and respond to the needs. All groups and strata of society. The diversity of people, behaviors, uses and activities is one of the most important factors in strengthening vitality. Nowadays, one of the most important concerns in the design of the public spaces of the city is the liveliness of these places, which causes the stability and stability of the presence of citizens. In this regard, in this study, the vitality components of Islamabad Gharb as one of the major cities of Kermanshah province have been studied.
Materials and Methods: The type of applied research and its method is descriptive-analytical. To collect data, library, documentary and field studies were used, and Cochran's formula was used to determine the sample size, and Cronbach's alpha test was used for the reliability of the questionnaire. SPSS software and statistical tests, T-test, analysis of variance, Savara model and step-by-step regression were used to analyze the questionnaire data. Cochran's relation was used to calculate the statistical sample size.
Results and Discussion: The results of the research indicate that the vitality of the city of West Islamabad is not in a favorable condition as a whole. In the economic component of vitality, it has been evaluated favorably only in the items of numerous wholesale and retail centers. In the social dimension, the items of people's sense of belonging to a place, active participation of citizens in public ceremonies, the presence of a sense of security in citizens, the feeling of security from being in urban spaces, especially women, and orientation and dependence have played a favorable role in the vitality of the city. Also, in the physical dimension, none of the components have played a favorable role in the vitality of the city. And in general, the city of Islamabad West has not functioned successfully as a lively city in the physical component. And in the environmental component, the components of the presence of natural landscapes and favorable weather throughout the year have played a more favorable role in the vitality of the city than other environmental components. In general, the results of comparing the average of the components show. The lowest average score was for the economic index and the highest for the social index. In the continuation of the analysis, in order to identify the most effective component of urban vitality in the city of West Islamabad, the step-by-step regression method has been used. The results show that among the effective components, the social component with the highest beta coefficient had the greatest impact on the vibrant city.
Conclusion: In general, we come to the conclusion that; Among the components of vitality, the social component ranks first, the environmental component ranks second, the physical component ranks third, and the economic component ranks last in the city of West Islamabad. Therefore, due to the fact that the vitality will make the citizens more cheerful. Therefore, city managers should pay special attention to vitality components, especially economic and physical-functional components.
منابع
بابایی اقدم، فریدون. اقبال کورائیم، محمدرضا. عمرانی دورباش، مجتبی(1394) .درآمدي بر شـناخت عناصـر مبلمان شـهري. انتشـارات سـازمان زیباسـازي شـهر تهران. چاپ اول.
پاکزاد، جهانشاه. سوری، الهام (1394) نورپردازی شهری و روش¬های ان، آرمان¬شهر، 6: 13-20.
حاتمی، یاسر. ذاکر حقیقی، کیانوش(1396). بررسی عوامل مؤثر در انتخاب فضای عمومی توسط شهروندان (مطالعه موردی: پیاده راه بوعلی سینا و اکباتان شهر همدان)، فصلنامه مطالعات محیطی هفت حصار، دوره 6، شماره 23.
حاتمی¬نژاد، حسین. یداله¬نیا، هاجر. محمدی¬سلمانی، منصوره.(1397) تحلیلی از نقش فضاهای عمومی در سرزندگی شهری (نمونه موردی: پارک لاله تهران)، جغرافیا و روابط انسانی، 1(3): 454-468.
حبیبی، کیومرث. نسترن، مهین. مهرداد، محمدی(1395)، سنجش و ارزیابی سرزندگی فضاهای عمومی شهری و نقش آن در ارتقای کیفیت زندگی جوانان موردشناسی: خیابان نظر شرقی شهر اصفهان، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری و منطقه ای، سال ششم، شماره 19.
حسین زاده، مهدی. معینی، سید مهدی(1399). ارزیابی کیفی فضاهای شهری: کاربرد رویکرد کل نگر منظر در ارزیابی پروژه میدان شهدای مشهد، فصلنامه منظر، دوره 12، شماره 50: 50-61.
حسین¬زاده، رباب. صفرعلی¬زاده، اسماعیل(1399) سنجش و ارزیابی وضعیت مولفه¬های سرزندگی شهری از منظر شهروندان (مطالعه موردی: شهر ارومیه)، پژوهش و برنامه¬ریزی شهری، 11(42): 153-164.
حسینی، علی،صابری، علی (1401) تحلیل نقش فضاهای عمومی در ارتقای سرزندگی محلات شهری (مورد مطالعه: محلۀ بنسنجان شهر یاسوج، جغرافیا و توسعه فضای شهری، 21 (7). 19-33.
خراسانی¬زاده، فرنوش. صابری، حمید. مومنی، مهدی. موسوی، میرنجف(1398) تبیین ساختاری عوامل موثر بر سرزندگی در فضاهای عمومی شهری اصفهان از دیدگاه شهروندان و گردشگران، جغرافیا و برنامه¬ریزی، 24(72): 151-181.
خستو، مریم. سعیدی¬رضوانی، نوید(1389) عوامل موثر بر سرزندگی فضاهای شهری، هویت شهر، 4(6): 63-74.
رفیعیان، محسن. مویدی، محمد. سلمانی، حسن.(1392) سنجش احساس امنیت شهروندان با استفاده از مولفه¬های منظر شهری (نمونه موردی: محله اوین)، علوم جغرافیایی، 21: 33-59.
سرور، هوشنگ. صلاحی¬ساریخان¬بگلو، وحید. مبارکی، امید(1396) تحلیل نقش کاربری¬های تجاری در پویایی و ایجاد فضاهای جدید شهری، مطالعه موردی: مجتمع تجاری لاله پارک تبریز، پژوهش¬های بوم¬شناسی شهری، 1(15): 29-45.
صادقیان، مازیار. موسوی، محمود(1396)، ارتقا سرزندگی شهری با رویکرد توسعه پایدار اقتصادی، سومین کنفرانس سالانه پژوهش های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری، موسسه معماري و شهرسازي سفيران راه مهرازي، شیراز.
فرازمند، راحله. صحی¬زاده، مهشید(1392) بررسی و تحلیل مولفه¬های تاثیرگذار بر سرزندگی از دیدگاه تعاملات اجتماعی در ارزیابی عملکرد فضاهای عمومی شهر (نمونه مطالعاتی: محدوده¬ی پارکینگ شهرداری کرمانشاه)، پژوهش¬های شهری هفت¬حصار، 6(2): 29-42.
قدیمی، درسا. کرامتی، غزل( 1396) زندگی شبانه در کلان¬شهر با تاکید بر تاثیر عوامل فرهنگی بر فضای شهری (مطالعه موردی: مرکز فعالیت¬های نوین تهران)، مطالعات محیطی هفت¬حصار، 20(6): 27-40.
محمدی¬یگانه، بهروز. چراغی، مهدی. صمدی، فواد(1395) ارزیابی اثرات کیفیت مسکن در سرزندگی سکونتگاه¬های روستایی دهستان خاومیرآباد، شهرستان مریوان، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 16(43): 107-124.
مولوی، مهرناز، حمیدی، آرمان، فریدی فشتمی، عالیه، آریاپسند، زهرا. (1400). بررسی نقش پیاده‌راه‌های شهری در ارتقای شاخص‌های سرزندگی شهری و تعاملات اجتماعی (مطالعۀ موردی: پیاده‌راه مرکز رشت). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دوره 9، شماره 3، 881-908.
مهندسین مشاور شهرسازان آذراندیش(1399)، بازنگری طرح توسعه عمران شهر اسلام آباد غرب، اداره کل راه و شهرسازی استان کرمانشاه.
یغفوری، حسین. کاشفی دوست، دیمن(1397)، ارزیابی و سنجش مولفه های برآمده از حق به شهر(شهر پیرانشهر)، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی، سال9 ، شماره پیاپی 35: 57-68.
References
Babaeiagdam, F., Egbal, M., Omrani, M(2016). An introduction to the knowledge of urban furniture elements, Publications of Tehran City Beautification Organization, first edition, 1. (In persian)
Cowan, R (2005). The dictionary of urbanism illustrated by Lucinda Rogers, preface by sir peter hall, streetwise.
Consulting Engineers of Azarandish City Builders (2020). Revision of the urban development plan of Islamabad-E-Gharb city, General Department of Roads and Urban Development of Kermanshah Province. (In Persian).
Farazmand, R., Sehizadeh, M (2013). Investigating and analyzing the factors affecting vitality from the perspective of social interactions in evaluating the performance of public spaces in the city (Study example: Kermanshah Municipality parking area), Haft Hesar journal of urban studies, 6(2), 29-42. (In Persian).
Gadimi, D., Karamati, G (2017). Nightlife in the metropolis with an emphasis on the impact of cultural factors on the urban space (case study: Tehran's New Activities Center), Haft Hesar journal of environmental studies, 20 (6), 27-40. (In Persian).
Hosseini, A., saberi, A. (2022). Analysis of the role of public spaces in improving the vitality of urban neighborhoods (case study: Bensanjan neighborhood of Yasouj city). Geography and Urban Space Development, 21(8), -. doi: 10.22067/jgusd.2022.78060.1233. (In Persian).
Habibi, K., Mahin, N., Mohammadi, M (2016). Measuring and evaluating the vitality of urban public spaces and its role in improving the quality of life of young people Case study: Shargi Nazar St., Isfahan city, Journal of Geography and Urban and Regional Studies, 6(19). (In Persian).
Hatami, Y., Zakerhagigi, K (2017). Investigating the effective factors in the choice of public space by citizens (case study: Boali Sina and Ekbatan pedestrian walkways in Hamadan city), Haft Hesar journal of environmental studies, 6(23), 1. (In Persian).
Hataminezhad, H., Yadollahniya, H., Mohammadisalmani, M (2018). An analysis of the role of public spaces in urban vitality (case example: Tehran's Laleh Park), Geography and human relationship, 1 (3), 454-468. (In Persian).
Hosseinzadeh, M., Moeini, M(2020). Qualitative assessment of urban spaces: the application of a holistic landscape approach in the evaluation of Mashhad Martyrs Square project, Journal of Manzar, 12(50), 50-61. (In Persian).
Hossenzadeh, R., Safaralizadeh, E(2020). Measuring and evaluating the state of urban life components from the perspective of citizens (case study: Urmia city), journal of research and urban planning, 11(42), 153-164. (In Persian).
Jalaladdini, S., Oktay, D. (2011). Urban Public Spaces and Vitality: A Socio-Spatial Analysis in the Streets of Cypriot Towns, Procedia - Social and Behavioral Sciences 35(2012)664 – 674.
Jin, X., Long, Y., Sun, W., Lu, Y., Yang, W., Tang, J. (2017). Evaluating cities'
vitality and identifying ghost cities in China with emerging geographical data. Cities.
63: 98–109.
Kamp,V.I. and Leidelmeijer, K.( 2003). Urban environmental quality and human well-being,Landscape and Urban Planning 65(1):5-18.
Kennedy, R (2010) Dimensions of livability: a tool for sustainable cities, SB10Conference held in April in Madrid, Spain.
Khastou, M., Rezvani, N (2010). Factors affecting the vitality of urban spaces, Hoviat shahr Journal, 4(6), 63-74. (In Persian).
Khorasanizadeh, F., Saberi, H., Momeni, M., Mousavi, N (2019). Structural explanation of factors affecting vitality in Isfahan urban public spaces from the perspective of citizens and tourists, journal of geography and planning, 24(72), 151-181. (In Persian).
Mohammadiyeganeh, B., Cheraghi, M., Samadi, F (2016). Evaluation of the effects of housing quality on the vitality of rural settlements in Khaomirabad district, Marivan city, Applied Research of Geographical Sciences, 16(43). 107-124. (In Persian).
Molavi, M., Hamidi, A., Faridi Foshtomi, A., & Ariapasand, Z. (2021). Evaluation of the Role of Urban Pedestrian Streets in Improving the Urban Vitality and Social Interactions (Case Study: Pedestrian Street of Rasht). Geographical Urban Planning Research (GUPR), 9(3), 881-908. doi: 10.22059/jurbangeo.2021.319408.1465. (In Persian).
Pakzad, J., Souri, E (2015). Urban lighting and its methods, Journal of Arman shahr, (6), 13-20. (In persian).
Rafeeiyan, M., Moayedi, M., Salmani, H (2013). Measuring citizens' sense of security using urban landscape components (case example: Evin neighborhood), Journal of geographical science, 21, 33-59. (In Persian).
Sadegiyan, M., Mousavi, M (2017). Improving urban vitality with the approach of sustainable economic development, The third annual conference on architecture, urban planning and urban management research, Shiraz. . (In Persian).
Sarvar, H., Salahi, V., Mobaraki, O (2017). Analysis of the role of commercial uses in the dynamism and creation of new urban spaces, case study: Laleh Park commercial complex, Tabriz, journal of urban ecology research, 1(15), 29-45. (In Persian).
Yaghfouri, H., Kashefidoust, D (2018). Evaluation and measurement of the components arising from the right to the city (Piranshahr city), Journal of research and planning, 9(35), 57-68. . (In Persian).
Zeng, C., Yan, S., Qingsong H., Feixue S (2018). Spatially explicit assessment on urban vitality: Case studies in Chicago and Wuhan, Sustainable Cities and Society, July 2018, Vol.40, pp.296-306.