مدل‌سازی فرار سرمایه در اقتصاد ایران

محورهای موضوعی : توسعه اقتصادی، نوآوری، نغییرات تکنولوژیکی و رشد اقتصادی

حجت الله میرزایی ^{1 *} , میر حسین موسوی ² , جواد طاهرپور ³ , حسین یداللهی ⁴

1 - استادیار اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران، (نویسنده مسئول). [e-mail]
2 - دانشیار اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی واقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران. [e-mail]
3 - دانشیار اقتصاد، اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. [e-mail]
4 - دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. [e-mail]

تاریخ دریافت : 1403/07/27 تاریخ پذیرش : 1404/01/29 تاریخ انتشار : 1404/02/27

کلید واژه: فرار سرمایه, ثبات سیاسی, میانگین‌گیری بیزین,

چکیده مقاله :

هدف مقاله مدل‌سازی فرار سرمایه در اقتصاد ایران با توجه به شرایط خاص کشور طی بازه زمانی 2022 - 1990 است. برای دستیابی به این هدف، 36 متغیر موثر بر فرار سرمایه وارد مدل‌های میانگین‌گیری‌ بیزین شدند. نتایج نشان داد که از میان مدل‌های میانگین‌گیری، مدل BMA به‌عنوان کاراترین مدل تعیین شد. ازاین‌رو، براساس مدل BMA، 11 متغیر غیرشکننده موثر بر فرار سرمایه شناسایی شدند. بر اساس نتایج، متغیرهای تحریم، بدهی خارجی و حاکمیت اقتصادی بالاترین تأثیر را بر فرار سرمایه در اقتصاد ایران داشته‌اند. درنهایت، نتایج بیانگر آن بود که متغیرهای سیاستی و بین‌المللی بیش از متغیرهای اقتصادی بر فرار سرمایه در اقتصاد ایران اثرگذارند. براساس نتایج می‌توان گفت که فرار سرمایه ماهیتی چند بعدی داشته که برای کاهش آن باید دیدگاه سیستمی (دیدگاه چند بعدی) جایگزین دیدگاه سنتی (دیدگاه تک بعدی) گردد. شایان ذکر است با توجه به اولویت عوامل موثر بر فرار سرمایه در تحقیق حاضر، سیاست‌های ثبات سیاسی و بهبود روابط دیپلماتیک در سطح جهانی باید در اولویت قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

The article aims to model capital flight in the Iranian economy, considering the specific conditions of the country, during the period 1990-2022. To achieve this goal, 36 variables affecting capital flight were entered into Bayesian averaging models. To achieve this goal, 36 variables affecting capital flight were entered into Bayesian averaging models. Therefore, based on the BMA model, 11 non-fragile variables affecting capital flight were identified. Based on the results, the variables of sanctions, foreign debt, and economic governance had the highest impact on capital flight in the Iranian economy. Finally, the results indicated that political and international variables have a greater impact on capital flight in the Iranian economy than economic variables. Based on the results, it can be stated that capital flight has a multidimensional nature; to reduce it, a systemic perspective (multidimensional perspective) must replace the traditional perspective (single-dimensional perspective). It should be noted that, given the priority of factors affecting capital flight in the present study, policies of political stability and improvement of diplomatic relations at the global level should be prioritized.

منابع و مأخذ:

- - حیدری، حسن، مقدادی، حامد و سحابی، بهرام (1402). بررسی عوامل تعیین‌کننده فرار سرمایه در کشورهای منتخب درحال ‌توسعه. اقتصاد باثبات، 4(4)، 31-59.
- رجبی، سجاد و هاشمی فرید، محمدهادی (1401). تحلیل تعامل و اولویت‌بندی علل اقتصادی فرار سرمایه از ایران. سیاست‌نامه علم و فناوری، 12(3)، 53-68.
- زارع، محمد حسن، انصاری سامانی، حبیب، سیمین، نامداری و محمودی، زهرا (1400). تأثیر ریسک اقتصادی، سیاسی و مالی بر فرار سرمایه: رهیافت پنل پویا. اقتصاد و تجارت نوین، 16(1(50))، 95-127.
- طالبی، زهرا، سخنور، محمد، آخوندزاده، طاهره، (1402)، مدل‌سازی عوامل موثر بر ساختار سرمایه در شرکت‌های پذیرفته‌شده بورس اوراق بهادار تهران، مدل‌سازی اقتصادی،62(17)، 75-94.
- کریمی، جعفر و کریمی‌پتانلار، سعید (1400). مدل‌سازی عوامل موثر بر فرار مالیاتی در اقتصاد ایران براساس رویکرد میانگین‌گیری بیزی. پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 29(100)، 105-152.
- نقی زاده، سمانه، امام وردی، قدرت اله، خسروی نژاد، علی اکبر، محمدی، تیمور(1403). ارزیابی عملکرد وام‌دهی شبکه بانکی کشور در چارچوب الزامات بازل (III)، مدل‌سازی اقتصادی، 3(18)، 1-26.
- Alam, I. & Quazi, R. M. (2003). Determinants of capital flight: An econometric case study of Bangladesh. International Review of Applied Economics, 17 (1), 85–103. DOI: 10. 1080/713673164.
- Al-basheer, A.B., Al-Fawwaz, T.M., & Alawneh, A.M. (2016). Economic determinants of capital flight in Jordan: An empirical study. European Scientific Journal, 12(4), 322-334.
- Anetor, F.O. (2019). Macroeconomic determinants of capital flight: Evidence from the Sub-Saharan African countries. International Journal of Management, Economics and Social Sciences (IJMESS), 8(1), 40 – 57.
- Auzairy, N.A., Fun, C.S.F.S., Ching, T.L., Fung, S.B., & Li, C.S.F.S. (2016). Dynamic relationships of capital flight and macroeconomic fundamentals in Malaysia Geografia. Malaysian Journal of Society and Space, 12 (2), 203-211.
- Barro, R.J. & Sala-i-Martin, X. (2004). Economic Growth. 2nd Edition, MIT, Cambridge.
- Beja E Jr., (2007). Capital flight and economic performance: Growth projections for the Philippines, Ateneo de Manila University. Quezon City. MPRA Paper No. 4885.
- Cheung, Y.W., & Qian, X. (2010). Capital flight: China’s experience. Review of Development Economics, Wiley Blackwell, 14(2), 227-247.
- Cooper, W.H. & Hardt, J.P. (2000). Russian capital flight, economic reforms, and US interests: An analysis. Congressional Research Service, Library of Congress.
- Cuddington, J.T. (1986). Capital flight: Estimates, issues, and explanations, Princeton University Press, New Jersey.
- Deppler, M., & Williamson M. (1987). Capital flight: Concepts, measurement andissues. Washington. DC: International Monetary Fund.
- Dooley, M.P. (1988). Capital flight: A response to differences in financial risks, Int. Monetary Fund staff, 422–436.
- Eggerstedt, H., & Hall, R. B. & Van Wijnbergen, S. (1995). Measuring capital flight: A case study of Mexico. World Development, Elsevier, 23(2), 211-232.
- Epstein, G.A. (Ed.). Capital flight and capital controls in developing countries. Books, Edward Elgar Publishing.
- Forgha, N.G. (2008). Capital flight, measurability and economic growth in Cameroon: An econometric investigation. International Review of Business Research Papers, 4(2), 74-90.
- Forson, R., & Obeng, K.C. (2017). Determinants of capital flight in Ghana. Journal of Business and Enterprise Development, 7, 151–180.
- Grigoryev, L., & Kosarev, A. (2000). Capital flight: Scale and nature. International Monetary Fund, 24.
- Gunter, F. R. (2004). Capital Flight from China: 1984–2001. China Economic Review, 15(1), 63-85.
- Harrigan, J., Mavrotas, G., & Yusop, Z. (2002). On the determinants of capital flight: A new approach. Journal of the Asia Pacific Economy, 7(2), 203-241.
- Hermes, N., & Lensink, R. (1992). The magnitude and determinants of capital flight: The case for six sub-Saharan African countries. De Economist, 140(4), 515-530. DOI: 10.1007/ BF01725243.
- Heydari, H., Meghdadi, H. and Sahabi, B. (2024). Analyzing the determinants of capital flight in selected developing countries. Stable Economy Journal, 4(4), 31-59. (in Persian)
- Karimi J., & karimi potanlar, S. (2022). Modeling factors affecting tax evasion in Iran's economy based on the Bayesian averaging approach. Qjerp, 29 (100), 105-152. (in Persian)
- Khan F., Abbass, K., & Qun, A.(2024). Investigating capital flight in South Asian countries: The dual influence of terrorism and corruption. PLoS ONE, 19(3), e0295695. https://doi.org/10 .1371/ journal. Pone. 0295695.
- Kindleberger, C. P. (1987). Capital flight—a historical perspective,’ in D. R. Lessard and J. Williamson, eds., Capital Flight and Third World Debt, Institute for International Economics, Washington DC, 7–26.
- Kipyegon, L. (2004). Determinants of capital flight from Kenya. Doctoral dissertation, Kenyatta University.
- Koop, G., & Korobilis, D. (2012). Forecasting inflation using dynamic model averaging. International Economic Review, 53(3), 867-886.
- Le, Q.V., & Rishi, M. (2006). Corruption and capital flight: An empirical assessment. International Economic Journal, 20(4), 523-540.
- Leykun Fisseha, F. (2022). Effect of capital flight on domestic investment: Evidence from Africa. Cogent Economics & Finance, 10(1). Https: //doi.org/10.1080/ 23322039. 2022.2105975.
- Liew, S.L., Mansor, S.A., & Puah, C.H. (2016). Macroeconomic determinants of capital flight: An empirical study in Malaysia. International Business Management, 10(13), 2526-2534.
- Ljungwall, C., & Wang, Z. (2008). Why is capital flowing out of China? China Economic Review, Elsevier, 19(3), 359-372.
- Naghizadeh, S., Emamverdi, G.A., khosravinejad, A. & Mohammadi, T. (2024). Evaluating the banking network lending performance in Basel III, Economic Modeling, 3(18), 1 – 26. (in Persian).
- Ndikumana, L., & Boyce, J. K. (2003). Public debts and private assets: Explaining capital flight from Sub-Saharan African countries. World Development, 31(1), 107-130.
- Onodugo, V. A., Kalu, I. E., Anowor, O. F. & Ukweni, N. O. (2014). Is capital flight healthy for Nigerian economic growth? An econometric investigation. Journal of Empirical Economics, 3(1), 10-24.
- Peprah, J. A., Ngalawa, H., & Derera, E. (2023). Capital flight, tax revenue and economic growth in Sub-Saharan Africa: The role of good governance. International Journal of Economic Policy in Emerging Economies, 17(3), 444. DOI:10.1504/IJEPEE.2023.131054.
- Pradhan, A.K., & Hiremath, G.S. (2020). The capital flight from India: A case of missing woods for trees? The Singapore Economic Review (SER), 65(02), 365-383.
- Rajabi, S. & Hashemifarid, M. (2022). Analysis of Interaction and Prioritization of Economic Determinants of Capital Flight from Iran. Science and Technology Policy Letters, 12(3), 53-68. (in Persian)
- Salandy, M. & Henry, L. (2017). Determinants of capital flight from beautiful places: The case of small open economy of Trinidad and Tobago. Journal of Economics and International Finance, 9(6), 54-61.
- Schneider B. (2003). Measuring capital flight: Estimates and interpretations. Overseas Development Institute, London, Working Paper 194. Doi: 10.1.1.876.2035.
- Steinkamp, S. & Westermann, F.(2022). Development aid and illicit capital flight: Evidence from Nepal. The World Economy, Wiley Blackwell, 45(7), 2305-2336.
- Stock, J. H., & Watson, M. W. (2002). Forecasting Using Principal Components From a Large Number of Predictors. Journal of the American Statistical Association, December 2002, 97(460). DOi: 10.1 198101 621450238861 8960.
- Talebi, Z., Sokhanvar, M. & Akhoondzadeh, T. (2023). Modeling the Factors Affecting the Capital Structure in Companies Listed on the Tehran Stock Exchange, the Approach of Bayesian Averaging Model, Economic Modeling, 62(17), 75 – 94. (in Persian)
- Uddin, M.J., Yousuf, M., & Islam, R. (2017). Capital flight affecting determinants in Bangladesh: An econometric estimation. International Journal of Economics, Commerce and Management, 8(1), 233–248.
- Walter, I. (1987). The mechanisms of capital flight. Capital flight and third world debt, pages 103–128.
- Yalta, A.Y.(2009). Capital flight: Conceptual and methodological issues. Hacettepe Üniversitesi ˙ Iktisadi ve ˙ Idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27 (1), 73–94.
- Zare, M. H. , Ansari Samani, H. , simin, N. and Mahmoodi, Z. (2021). The effect of economic, political and financial risk on capital flight: Dynamic panel approach. New economy and trade, 16(1), 95-127. (In Persian)