میزان و چگونگی توزیع کاربریها و خدمات شهری میتواند نقش مؤثری در جابهجایی فضایی جمعیت و تغییرات جمعیتی در مناطق شهری داشته باشد و از آنجا که یکی از معیارهای توسعهی پایدار شهری توجه به توزیع متوازن جمعیت است، لذا توزیع خدمات و کاربریهای شهری باید به گونهای باشد که ع چکیده کامل
میزان و چگونگی توزیع کاربریها و خدمات شهری میتواند نقش مؤثری در جابهجایی فضایی جمعیت و تغییرات جمعیتی در مناطق شهری داشته باشد و از آنجا که یکی از معیارهای توسعهی پایدار شهری توجه به توزیع متوازن جمعیت است، لذا توزیع خدمات و کاربریهای شهری باید به گونهای باشد که عدالت فضایی را برقرار نماید. در این پژوهش به صورت موردی مناطق شهر مرند در ارتباط با 12 نوع خدمات و کاربری شهری مورد بررسی قرار گرفته است. اهداف این مقاله شامل بررسی توزیع خدمات و کاربریها در بین مناطق شهر مرند و رتبهبندی این مناطق بر اساس سرانههای موجود و همچنین شناسایی روند تعادل جمعیتی در مناطق شهر و شناخت اثرات توزیع خدمات در بر هم خوردن تعادل جمعیتی مناطق میباشد. برای دسترسی به هدف اول از مدلهای VIKOR و SAW و مدل تلفیقی کپ لند استفاده شده است و برای بررسی هدف دوم مدل اسپیرمن مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد توزیع خدمات و کاربریها در مناطق شهر مرند به صورت متعادل توزیع نشده است و نتایج هر سه مدل ویکور، ساو و مدل کپ لند نشان میدهد مناطق 1 و 3 در برخورداری از خدمات رتبههای اول و دوم را دارا میباشند و منطقه 5 در رتبه آخر قرار دارد و با مقایسه این نتایج با نتایج مدل اسپیرمن مشخص میشود ارتباطی بین پراکنش جمعیت و توزیع سرانهها در مناطق شهر مرند وجود ندارد.
پرونده مقاله
برنامهریزی کاربری اراضی شهری، هستهی اصلی نظام برنامهریزی شهری است. هدف از برنامهریزی کاربری اراضی، پیشنهاد آرایش فضایی و نظم مکانی مناسب برای کاربریها و فعالیتهای شهری، به ویژه در شهرهایی است که کاربریها ترکیب و تنوع زیادی دارند. دستیابی به این هدف، نیازمند درک چ چکیده کامل
برنامهریزی کاربری اراضی شهری، هستهی اصلی نظام برنامهریزی شهری است. هدف از برنامهریزی کاربری اراضی، پیشنهاد آرایش فضایی و نظم مکانی مناسب برای کاربریها و فعالیتهای شهری، به ویژه در شهرهایی است که کاربریها ترکیب و تنوع زیادی دارند. دستیابی به این هدف، نیازمند درک چگونگی تخصیص فضا و توزیع زمین میان کاربریها است که با روشهای ارزیابی کمی و کیفی کاربریها امکانپذیر است. در مقاله حاضر به بررسی وضعیت کاربری اراضی شهر زرقان پرداخته شده است. به این منظور با استفاده از ارزیابی کمی و کیفی به چگونگی آن پرداخته شده است. در ارزیابی کمی به بررسی سرانه کاربری و مقایسه آنها با استاندارهای موجود پرداخته شده است. در ارزیابی کیفی با استفاده از شاخصهای کیفیت محیط اقدام به تشکیل پرسشنامه شده و در بین ساکنین پخش گردیده است. روش این پژوهش از جهت هدف تحقیق، کاربردی- توسعهای و از منظر چارچوب پژوهش، تحلیلی- توصیفی است. جمعآوری اطلاعات بهصورت میدانی، کتابخانهای، مصاحبه با مسئولین و ساکنین و تدوین پرسشنامه میباشد. نتیجه تحلیل کاربریها در شهر زرقان نشان میدهد که گسترش کالبدی شهر در دهههای اخیر و افزایش جمعیت آن باعث ایجاد عدم تعادل در پراکنش کاربریها گردیده، اما بسیار نامحسوس در حال ازدیاد است. اگرچه در حال حاضر به وخامت اوضاع منجر نگردیده، اما روندی صعودی به خود گرفته است. سرانه بسیاری از کاربریها با استانداردهای موجود تطبیق داشته و میزان رضایتمندی نسبتاً مطلوبی را از سوی ساکنین کسب کرده است.
پرونده مقاله
نابرابری در بهرهمندی از امکانات و عوامل توسعه در مناطق گوناگون پهنه یک سرزمین مانعی جهت رشد و توسعه همه جانبه بهشمار آمده، فلذا در فرآیند برنامهریزی و مدیریت کشورهای در حال توسعه، موضوع کاهش نابرابری و ایجاد تعادل در روند توسعه مناطق مختلف از اهمیت برجستهای برخوردار چکیده کامل
نابرابری در بهرهمندی از امکانات و عوامل توسعه در مناطق گوناگون پهنه یک سرزمین مانعی جهت رشد و توسعه همه جانبه بهشمار آمده، فلذا در فرآیند برنامهریزی و مدیریت کشورهای در حال توسعه، موضوع کاهش نابرابری و ایجاد تعادل در روند توسعه مناطق مختلف از اهمیت برجستهای برخوردار است. آشکار است که توسعه متعادل و متوازن فضاهای جغرافیایی، مستلزم بررسی دقیق و همه جانبه مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و شناخت بهتر نیازهای جامعه و بهبود آنهاست. تکنیکهای ارزیابی چند شاخصه یکی از روشهای مؤثر جهت شناخت و ارزیابی چندین گزینه بر اساس تعدادی معیار با درجه اهمیت متفاوت است. لذا این روش از کارایی بالایی جهت رتبهبندی و تعیین سطوح توسعه در بین مناطق مختلف بهشمار میآید. این روش شامل تکنیکهای متفاوتی است که در این مقاله با بهرهگیری از سه تکنیک TOPSIS، ELECTRE و VIKOR و با استفاده از شاخصهایی در حوزههای اقتصادی، جمعیتی، آموزشی، فرهنگی-مذهبی، بهداشتی-درمانی و زیرساختی، سطوح توسعه یافتگی در بین شهرستانهای استان چهارمحال و بختیاری مورد ارزیابی قرار گرفته است. استفاده از سه تکنیک علاوه بر ایجاد امکان مطالعهی تطبیقی، رتبهبندی نهایی را از دقت بالاتری برخوردار میسازد. نتایج این پژوهش نشان میدهد شکاف زیادی بین شهرستانهای استان چهارمحال و بختیاری و توسعهای نامتعادل مابین آنها با توجه به شاخصهای مورد استفاده وجود دارد و مناطق همجوار با استان اصفهان از وضعیت بهتری برخوردار هستند. بر این اساس شهرستان شهرکرد نسبت به شهرستانهای دیگر، توسعه یافتهترین و شهرستانهای لردگان، بروجن، کیار، فارسان، کوهرنگ و اردل به ترتیب در ردههای بعدی قرار دارند.
پرونده مقاله
مطالعه حاضر، در چارچوب توسعه پایدار سکونتگاههای محلی، نگاهی کلگرا و نظاممند به ارتقای مشارکت زنان در توسعه فعالیتهای اجتماعیـ اقتصادی در ناحیه طارم دارد؛ و بر آن است عوامل مؤثر بر مشارکت زنان و توسعه سکونتگاههای محلی (روستایی و شهری) و درجه اهمیت هر یک از این عوام چکیده کامل
مطالعه حاضر، در چارچوب توسعه پایدار سکونتگاههای محلی، نگاهی کلگرا و نظاممند به ارتقای مشارکت زنان در توسعه فعالیتهای اجتماعیـ اقتصادی در ناحیه طارم دارد؛ و بر آن است عوامل مؤثر بر مشارکت زنان و توسعه سکونتگاههای محلی (روستایی و شهری) و درجه اهمیت هر یک از این عوامل را مشخص سازد. این مطالعه توصیفی- تحلیلی، دیدگاه 391 خانوار بهرهبردار نمونه در 24 سکونتگاه نمونه را به طور تصادفی بررسی کرد. تحلیل نتایج آزمونهای آماری و مطالعه کیفی نشان میدهد که توانایی فردی و خانواری زنان، و توانمندی کشاورزی و غیرکشاورزی خانوارهای بهرهبردار بیشاز سیاستهای حمایتی و هدایتی نظام سیاسی، زمینه مشارکت مؤثر زنان در فعالیتهای اجتماعیـ اقتصادی را در ناحیه مورد مطالعه فراهم میسازد. بدین ترتیب، توجه به آموزشهای فنی و حرفهای زنان و ارایه مدارک رسمی برای دریافت مجوز تأسیس کارگاه صنایع تبدیلی کشاورزی و اخذ وام خوداشتغالی و توجه به نقش برابر زنان در فرآیند برنامهریزی توسعه سکونتگاههای شهری و روستایی پیشنهاد میگردد.
پرونده مقاله
یکی از مهم ترین عناصر شهری درون شهری، بازار است. این مجموعه در طول تاریخ نقش های متفاوتی غیر از کارکرد اقتصادی ایفا کرده است. نقش های مهمی چون نقش اجتماعی، سیاسی و فرهنگی از جمله این تأثیرات مهم هستند. اهمیت این مقاله به بررسی تأثیر این عنصر ارزشمند شهری و ارتباط آن با چکیده کامل
یکی از مهم ترین عناصر شهری درون شهری، بازار است. این مجموعه در طول تاریخ نقش های متفاوتی غیر از کارکرد اقتصادی ایفا کرده است. نقش های مهمی چون نقش اجتماعی، سیاسی و فرهنگی از جمله این تأثیرات مهم هستند. اهمیت این مقاله به بررسی تأثیر این عنصر ارزشمند شهری و ارتباط آن با دلبستگی به مکان شهروندان پرداخته است. برای شناسایی دارایی ها و ارزش های فرهنگی که نمود میراث تاریخی فرهنگی کشورمان هستند، می توان با برنامه ریزی در ابعاد مختلف اجتماعی آن گام های مؤثری در جهت احیاء و ارتقای کارکردهای آن مجموعه برداشت. سؤال های اصلی این مقاله عبارتند از؛ 1) عناصر کالبد فضایی معماری در ساختار مجموعه بازار همچون بازار تبریز متشکل از چه اصول نظام دهنده ای است؟ 2) چه رابطهای بین عناصر کالبدی فضایی مجموعه بازار تبریز و دلبستگی به مکان شهروندان وجود دارد؟ که با تحلیل عاملی اکتشافی به شناسایی این عناصر پرداخته و با تحلیل عامل تأییدی به بررسی و ارتباط عامل ها میپردازد. در این تحقیق از اصول نظام دهنده معماری در مجموعه بازار تبریز، هندسه، سلسله مراتب و تقارن برای نخستین بار به عنوان عوامل تأثیرگذار بر دلبستگی به مکان عامه مردم و شهروندان شناسایی شدند. از یافته های مهم این تحقیق می توان به نتایج تحلیل عاملی تأییدی و شاخصهای نیکویی برازش منتج از مدلهای اندازه گیری در تحقیق حاضر که مدل اندازه گیری طرح شده به خوبی با داده های مشاهده شده برازش داشته و چهار بعد ذکر شده شاخص های دقیقی برای سنجش سازه دلبستگی به مکان محسوب می شوند. این موضوع فرضیه اول تحقیق حاضر را تأیید می کند و تحلیل عاملی تأییدی صورت گرفته در مورد عناصر کالبدی نیز بیانگر اعتبار مناسب عناصر مطرح شده در سنجش متغیر کالبدی-فضایی می باشد. نتایج این تحقیق میتواند در برنامهریزی حوزه معماری و شهرسازی ایران مورد مداقه قرار گرفته و راهگشای پژوهشهای آتی باشد. پیشنهادهایی نیز برای تحقیقات آتی و پر کردن خلاءهای نیازمند تحقیق در این زمینه ارائه شده است.
پرونده مقاله
توزیع مناسب فضای سبز شهری، اهمیت زیادی در ایجاد عدالت فضایی در سطح شهر دارد. شهر اردبیل از جمله شهرهایی است که با مسأله کمبود و عدم تعادل در توزیع مناسب پارکها و فضای سبز عمومی مواجه است. بهطوریکه سرانه موجود فضای سبز عمومی در این شهر 3/7 مترمربع است. این رقم از استا چکیده کامل
توزیع مناسب فضای سبز شهری، اهمیت زیادی در ایجاد عدالت فضایی در سطح شهر دارد. شهر اردبیل از جمله شهرهایی است که با مسأله کمبود و عدم تعادل در توزیع مناسب پارکها و فضای سبز عمومی مواجه است. بهطوریکه سرانه موجود فضای سبز عمومی در این شهر 3/7 مترمربع است. این رقم از استاندارد برنامه محیطزیست سازمان ملل متحد (20 تا 25 مترمربع برای هر نفر) و استاندارد فضای سبز شهری ایران (12 مترمربع) پایینتر است. این پژوهش با استفاده از 9 شاخص کلیدی به رتبهبندی 44 محله از شهر اردبیل، از نظر برخورداری از پارکها و فضای سبز عمومی پرداخته است. دادههای پژوهش از سازمان پارکها و فضای سبز شهری اردبیل (1395) اخذ شده و به روش برداشت میدانی در سال 1395 نهایی شده است. از مدلهای تصمیمگیری چند معیاره شامل TOPSIS، VIKOR، SAW وCOPLAND برای تحلیل، رتبهبندی و تلفیق نتایج استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهند که از نظر شاخصهای فضای سبز عمومی، 14 محله از شهر اردبیل برخوردار، 15 محله نیمه برخوردار و 15 محله محروم هستند. در نتیجه از نظر کمی و کیفی، ناهمگنی و عدم تعادل فضایی در سطح شهر و محلات شهری وجود دارد. در پایان، بر اساس یافتههای پژوهش، پیشنهادهایی ارائه شدهاند.
پرونده مقاله
با وقوع انقلاب صنعتی روند توسعه شهرنشینی در دهههای اخیر ، فزونی یافته و باعث تقدم شهرنشینی بر شهرسازی شده است. شواهد نشان میدهد که در دهههای اخیر شهرها به صورتی بیبرنامه رشد کرده و محدودههای شهری به چندین برابر وسعت اولیه خود رسیدهاند.گسترش بی رویه و کنترل نشده شه چکیده کامل
با وقوع انقلاب صنعتی روند توسعه شهرنشینی در دهههای اخیر ، فزونی یافته و باعث تقدم شهرنشینی بر شهرسازی شده است. شواهد نشان میدهد که در دهههای اخیر شهرها به صورتی بیبرنامه رشد کرده و محدودههای شهری به چندین برابر وسعت اولیه خود رسیدهاند.گسترش بی رویه و کنترل نشده شهرها،آسیب زیادی به بافت شهر از لحاظ انسجام فضایی و هم چنین پراکندگی مناسب خدمات وارد کرده است. به همین خاطر برنامهریزان و سیاستگذاران در سراسر جهان تلاش میکنند تا با شناخت الگوی توسعه کالبدی شهر، رشد آن را در راستای توسعه پایدار شهری هدایت و مدیریت کنند. شهر ملایر نیز در طی 4 دهه، مستثنی از این حادثه عظیم شهرنشینی نبوده است. این تحقیق به صورت پیمایشی و توصیفی-تحلیلی با بهرهگیری از مدلهای آنتروپی شانون و هلدرن و تراکم و نیز با به کارگیری نقشه های موجود و عکسهای هوایی و تصاویر ماهوارهایی، به تجزیه و تحلیل چگونگی توسعه فیزیکی شهر وتعیین پهنه ها و محلات شهری با هدف ساماندهی الگوی فیزیکی توسعه و توسعه درونی شهر ملایر میپردازد. براساس نتایج حاصل از یافتههای تحقیق، باتوجه به گسترش شکاف عمیق بین ارزش آنتروپی ناشی از رشد افقی و اسپرال شهری، طی دهههای مختلف که خود متأثر از رشد قطاعی شهر میباشد، الگوی توسعه تمرکز درون بافتی با استفاده از افزایش تراکم ساختمانی و الگوی گسترش قطاعی- پیوسته، با توجه به محدودیت فیزیکی به دلیل عوامل طبیعی و وجود زمینهای کشاورزی، به عنوان الگوی توسعه آتی شهر پیشنهاد شده است.
پرونده مقاله
منطقه چابهار به دلایل جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی دارای ماهیتی استراتژیک برای تحرک و توسعه نیمه شرقی کشور و در نتیجه کل ایران، برای کشورهای همجوار در منطقه و حتی برای ارتباطات اقتصادی جهانی است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از برنامهریزی و سازماندهی سیاسی، چکیده کامل
منطقه چابهار به دلایل جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و حتی فرهنگی دارای ماهیتی استراتژیک برای تحرک و توسعه نیمه شرقی کشور و در نتیجه کل ایران، برای کشورهای همجوار در منطقه و حتی برای ارتباطات اقتصادی جهانی است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از برنامهریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران در راستای ارائه ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران؛ مطالعه ی موردی چابهار. سؤال اصلی این مقاله این است که برنامهریزی و سازماندهی سیاسی، امنیتی و اقتصادی فضا در منطقه مکران بایستی دارای چه ویژگیها و مختصاتی باشد که بتوان از آن به عنوان مدلی برای همه مناطق این منطقه و از جمله چابهار بهره گرفت؟ علاوه بر این سؤال اصلی سایر سؤالات فرعی این مقاله عبارتاند از: سازماندهی فضا دارای چه تاریخچه ای است؟ چه نظریاتی در خصوص سازماندهی فضا ارائه گردیده است؟ این مقاله با استفاده از مدل سوآت به منظور دستهبندی عوامل سیاسی، امنیتی و اقتصادی درونی و بیرونی مهم و اثرگذار در برنامهریزی و سازماندهی فضا در منطقه مکران و شناسایی تواناییها، کاستیها، فرصتها و تهدیدات چابهار در راستای ارائه ی یک مدل راهبردی برای مناطق ایران انجام شده است و برای سنجش وزن سنجه ها از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) استفاده شده است. نتایج این مقاله نشان می دهد که اولین و بهترین استراتژی مطلوب برای مدیریت و برنامه ریزی فضای سیاسی، امنیتی و اقتصادی در منطقه مکران و چابهار استراتژی های تدافعی است. هدف از این استراتژی، کم کردن نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات ناشی از محیط خارجی است. این راهبرد مربوط به وضعیت خارجی منطقه مکران و چابهار است و نقاط مثبت (فرصت های) آن را در ارتباط با بیرون ارزیابی میکند. این راهبرد براساس توانمندی های منطقه مکران و چابهار در مقابل تهدیدات بنا شده است و هدف آن افزایش توانمندیهای موجود و کاهش تهدیدات است.
پرونده مقاله
طراحی فضای معماری، بهطور خاص در این پژوهش فضای دانشگاهی، بیتوجه به ساختار فضاییِ منسجم، باعث ایجاد تراکم بالا و یا متروکه شدن بخشهای مختلف فضا میشود. این مقاله ارتباط میان ساختارِ فضایی و حرکت کاربران در مسیرها در پردیس مرکزی دانشگاه تهران را بررسی میکند. به این من چکیده کامل
طراحی فضای معماری، بهطور خاص در این پژوهش فضای دانشگاهی، بیتوجه به ساختار فضاییِ منسجم، باعث ایجاد تراکم بالا و یا متروکه شدن بخشهای مختلف فضا میشود. این مقاله ارتباط میان ساختارِ فضایی و حرکت کاربران در مسیرها در پردیس مرکزی دانشگاه تهران را بررسی میکند. به این منظور فضای دانشگاه با هفت دانشکده و سایر ساختمانهای مربوطه مورد آزمون قرار گرفت که برای تحلیل ساختار فضایی آن از روش چیدمان فضا استفاده شده است. روش انجام این پژوهش شبیهسازی از طریق نرم افزار دپت مپ میباشد، و نیز برای انجام آن از نمونه موردی استفاده شده است. در این تحلیل تعداد چهار شاخص در زیرگروههای اجتماعی، کالبدی و رفتارشناسی مورد بررسی قرار گرفته است که در نهایت با شاخص حرکت طبیعی مورد مقایسه قرار میگیرد. نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته، همچنین جداول مربوط به این شبیهسازی استخراج و مورد بحث قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد ارتباط معنادار قوی و مستقیم میان ارزش همپیوندی فضاهای حاصل از تحلیل چیدمان فضا و رفتارهای حرکتی کاربران برقرار است که بصورت گرافیکی نشان داده میشود. بنابراین یکی از دلایل مهم تراکم و ازدحام کاربران در بعضی نقاطِ فضا و همچنین متروکه بودن و خلوتی بعضی نقاط دیگر، وجود ساختار کالبدی معماری در سایت مورد نظر میباشد. بر اساس نتایج بهدست آمده، میتوان تغییراتی را در تحرکات کاربران، باتوجه به طرحهای پیشنهادی مربوط به کالبد معماری در فضای دانشگاه، پیشبینی کرد. این پژوهش همچنین بر روی روش تحلیل و ارزیابی به روش چیدمان فضا بر روی یک نمونه موردی تمرکز دارد.
پرونده مقاله
بافت های ناکارآمد و قدیمی شهرهای کشور که در اغلب موارد هسته ی اولیه و اصلی آن شهرها را تشکیل می دهند. این بافت ها با گذشت زمان و عدم توجه و نگهداری مناسب، دچار فرسودگی و اضمحلال کالبدی و عملکردی شده اند. مسائل اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فیزکی- کالبدی و زیست محیطی از اعم چکیده کامل
بافت های ناکارآمد و قدیمی شهرهای کشور که در اغلب موارد هسته ی اولیه و اصلی آن شهرها را تشکیل می دهند. این بافت ها با گذشت زمان و عدم توجه و نگهداری مناسب، دچار فرسودگی و اضمحلال کالبدی و عملکردی شده اند. مسائل اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، فیزکی- کالبدی و زیست محیطی از اعم مشکلات این بافت ها است. از این رو، این پژوهش در قالب یک محله ی منتخب کلانشهر اهواز(محله ی نهضت آباد منطقه ی4 (فرآیند عملکرد بافت ناکارآمد شهری در چهارچوب رویکرد جامعه شناسی با نگاه ساماندهی و بازآفرینی شهری را براساس شاخص های اجتماعی مورد بررسی قرار داده است. جامعه آماری در این تحقیق با استفاده از فرمول کوکران360 نفر محاسبه گردید و پرسشنامه به صورت تصادفی ساده در بین ساکنان محله ی نهضت آباد توزیع شد. سپس برای تحلیل های آماری پرسشنامه ها از نرم افزار Spss و بر اساس آزمون T تک نمونه ای استفاده گردید. نتایج تحلیل نشان داد که مولفه ی توانمندسازی ساکنان و افزایش کیفیت زندگی آنها(عدم میزان رضایت از امنیت اجتماعی محله و عدم میزان رضایت از امکانات محله) به تشدید ناکارآمدی بافت افزوده و بی انگیزه شدن ساکنان را در احیاء آن سبب شده است.
پرونده مقاله